Kutegemezwa na Maadili Yanayodumu

WANADAMU wote wanafuata viwango fulani vya maadili. Je, hukubali kwamba sifa kama unyoofu, fadhili, huruma, na kuwajali wengine zinathaminiwa sana ulimwenguni pote na zinatuvutia sote?

Ni Nini Chanzo cha Viwango Hivyo?

Katika karne ya kwanza W.K., Sauli, mwanamume aliyekuwa na elimu nyingi aliishi miongoni mwa watu wa jamii tatu zenye viwango tofauti vya maadili, yaani, Wayahudi, Wagiriki,  na Waroma. Ingawa tamaduni za jamii hizo zilikuwa na desturi na sheria nyingi, Sauli alitambua kwamba kwa ujumla wanadamu wanaongozwa na hisi fulani ya maadili iliyo ndani yao. Hisi hiyo ni dhamiri yetu. Baada ya Sauli kuwa mtume Mkristo Paulo, aliandika hivi: “Wakati watu wa mataifa wasio na sheria wanapofanya kwa asili [“kwa silika ya asili,” The New Testament in Modern Speech] mambo ya sheria, watu hawa, ijapokuwa hawana sheria, wao ni sheria kwao wenyewe. Wao ndio wanaoonyesha kuwa yaliyomo katika sheria yameandikwa ndani ya mioyo yao, huku dhamiri yao ikiwatolea ushahidi na, katikati ya fikira zao wenyewe, wanashtakiwa au hata kutetewa.”—Waroma 2:14, 15.

Hata hivyo, je, inatosha kuongozwa tu na “silika ya asili” tunapojaribu kuamua mambo yaliyo sawa na yaliyo makosa? Huenda umetambua kwamba, wanadamu mmoja-mmoja au vikundi vya wanadamu vimeshindwa katika historia yote. Hilo limewafanya watu wengi wasadiki kwamba tunahitaji mwongozo kutoka chanzo cha juu zaidi ili tupate viwango bora tunavyoweza kufuata katika maisha. Wengi watakubali kwamba Mtengenezaji wa wanadamu ndiye anayefaa zaidi kutoa viwango vyenye kudumu. Katika kitabu chake (The Undiscovered Self ), Dkt. Carl Jung alisema: “Mtu ambaye hashikamani kabisa na Mungu hawezi kupinga kwa nguvu zake mwenyewe vishawishi vya kimwili na vya kiadili vya ulimwengu huu.”

Kauli hiyo inapatana na maneno haya yaliyoandikwa na nabii mmoja wa zamani: “Njia ya mtu wa udongo haimo katika uwezo wake. Mwanadamu anayetembea hana uwezo wa kuongoza hatua yake.” (Yeremia 10:23) Muumba wetu anasema hivi: “Ninakufundisha kwa faida yako mwenyewe, na ninakuongoza katika njia iliyo sawa.”—Isaya 48:17, Contemporary English Version.

Chanzo Kinachotegemeka cha Maadili Yanayotumainika

Maneno hayo ambayo yamenukuliwa hapo juu yanapatikana katika chanzo cha viwango vya maadili ambacho kimeenezwa sana, yaani, Maandiko Matakatifu. Mamilioni ya watu ulimwenguni pote, kutia ndani watu ambao si Wakristo na watu ambao hawapendezwi na dini, wametafuta msaada kutoka katika Maandiko ili kupata ufahamu na hekima. Johann Wolfgang von Goethe, mtungaji wa mashairi Mjerumani, aliandika hivi: “Mimi niliipenda na kuiheshimu [Biblia], kwa sababu kwa ujumla imenisaidia kusitawi kiadili.” Inasemekana kwamba Mohandas Gandhi, kiongozi Mhindu alisema hivi: “Kwa vyovyote vile, kunywa kabisa kutokana na chemchemi ambazo umepewa katika Mahubiri ya Mlimani [sehemu ya mafundisho ya Yesu Kristo yaliyo katika Biblia] . . . Kwa sababu mafundisho ya Mahubiri hayo yalitolewa kwa ajili ya kila mmoja wetu.”

Mtume Paulo, aliyenukuliwa mapema, alikazia umuhimu wa Maandiko Matakatifu katika kutoa viwango imara: “Andiko lote limeongozwa na roho ya Mungu nalo ni lenye faida kwa kufundisha.” (2 Timotheo 3:16) Je, hilo ni kweli?

Mbona usiyachunguze Maandiko wewe mwenyewe? Chunguza kanuni zinazoorodheshwa kwenye ukurasa unaofuata. Ona faida ya viwango hivyo. Tafakari jinsi mawazo ya mafundisho hayo yalivyo na nguvu ya kuboresha maisha yako na uhusiano wako pamoja na wengine.

Je, Utafaidika?

Kanuni zinazoonyeshwa ni baadhi ya mashauri mazuri yanayopatikana katika Maandiko Matakatifu. Pia, Neno la Mungu linatoa maonyo mengi kuhusu mawazo, maneno, na matendo yanayodhuru ambayo yanaweza kuharibu maisha yetu.—Methali 6:16-19.

Ndiyo, mafundisho ya Biblia yanatoa kitu ambacho jamii ya wanadamu kwa ujumla inahitaji sana, yaani, mashauri yatakayowawezesha wanadamu kusitawisha viwango bora zaidi vya maadili. Wale wanaokubali na kufuata mafundisho hayo wanafanya mabadiliko  makubwa katika maisha yao. Njia yao ya kufikiri inabadilika na kuwa bora. (Waefeso 4:23, 24) Wanakuwa na nia bora. Kujifunza viwango vya Mungu vilivyo katika Biblia kumewasaidia watu wengi kung’oa mioyoni mwao sifa mbaya kama vile ubaguzi, ukosefu wa haki, na chuki. (Waebrania 4:12) Maandiko na viwango vyake vimewachochea watu kukataa namna zote za jeuri na uovu na hilo limewasaidia kuwa watu bora.

Ndiyo, viwango vya Biblia vimesaidia mamilioni kushinda tabia na mazoea ambayo yametia mizizi sana kama yale ambayo yameharibu maisha ya wengine. (1 Wakorintho 6:9-11) Mafundisho ya Biblia yamekuwa yakiwabadili watu mmoja-mmoja, nayo hayabadili  tu tabia zao, bali pia mioyo, matumaini, na familia zao. Hata ulimwengu uzidi kuzorota kadiri gani, watu duniani pote wanazidi kubadilika na kuwa bora. Na hilo halitakoma kamwe. “Majani mabichi yamekauka, ua limenyauka; lakini kwa habari ya neno la Mungu wetu, litadumu mpaka wakati usio na kipimo.”—Isaya 40:8.

Hata hivyo, je, wewe binafsi utafaidika kutokana na “neno la Mungu wetu”? Mashahidi wa Yehova watafurahi kukuonyesha jinsi ya kufuata viwango vya Biblia ili ufaidike. Kuishi kupatana na viwango kama hivyo kutakuwezesha kupata kibali cha Mungu sasa na kukuongoza kwenye maisha ya milele, yanayoongozwa na kanuni za Mungu zinazodumu.

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 6, 7]

KANUNI ZINAZODUMU

Kanuni Bora. “Kwa hiyo, mambo yote mnayotaka watu wawatendee ninyi, lazima mwatendee wao pia vivyo hivyo; hii, kwa kweli, ndiyo maana ya Sheria na Manabii.”—Mathayo 7:12.

Mpende jirani yako. “Mpende jirani yako kama wewe mwenyewe.” (Mathayo 22:39) “Upendo haumfanyii uovu jirani ya mtu; kwa hiyo upendo ndio utimizo wa sheria.”—Waroma 13:10.

Waheshimu wengine. “Katika upendo wa kindugu iweni na upendo mwororo kwa mtu na mwenzake. Katika kuonyeshana heshima iweni wa kwanza.”—Waroma 12:10.

Fuatia amani. “Mdumishe amani kati ya mtu na mwenzake.” (Marko 9:50) “Ikiwezekana, kwa kadiri inavyowategemea ninyi, iweni wenye kufanya amani na watu wote.” (Waroma 12:18) “Tufuatilie mambo yanayofanya kuwe na amani.”—Waroma 14:19.

Uwe mwenye kusamehe. “Utusamehe madeni yetu, kama vile ambavyo sisi pia tumewasamehe wadeni wetu.” (Mathayo 6:12) “Iweni wenye fadhili ninyi kwa ninyi, wenye huruma nyororo, mkisameheana kwa hiari.”—Waefeso 4:32.

Uwe mshikamanifu, mwaminifu. “Uwe mwaminifu kwa mke wako mwenyewe na umpe upendo wako yeye peke yake. . . . Mfurahie mke wako na upate shangwe na msichana uliyeoa . . . Acha uvutio wake ukufurahishe daima; acha akuzunguke na upendo wake. . . . Mbona umpe mwanamke mwingine upendo wako? Mbona upendelee uvutio wa mke wa mwanamume mwingine?” (Methali 5:15-20, Today’s English Version) “Mtu aliye mwaminifu katika lililo dogo zaidi ni mwaminifu katika lililo kubwa pia, na mtu ambaye si mwaminifu katika lililo dogo zaidi si mwaminifu katika lililo kubwa pia.” (Luka 16:10) “Kinachoangaliwa katika wasimamizi-nyumba ni mtu kupatwa akiwa mwaminifu.”—1 Wakorintho 4:2.

Uwe mnyoofu. “Je, naweza kuwa safi kiadili nikiwa na mizani ya uovu pamoja na mfuko wa mawe ya mizani ya udanganyifu?” (Mika 6:11) “Kwa maana sisi tuna uhakika kwamba tuna dhamiri nyoofu, kwa kuwa tunataka kujiendesha kwa unyoofu katika mambo yote.”—Waebrania 13:18.

Sema ukweli, uwe mwenye haki. “Chukieni yaliyo mabaya, pendeni yaliyo mema, na mwipatie haki nafasi langoni.” (Amosi 5:15) “Semeni ukweli kila mtu na mwenzake. Hukumuni kwa hukumu ya kweli na ya amani malangoni mwenu.” (Zekaria 8:16) “Sasa kwa kuwa mmeuondolea mbali uwongo, semeni kweli kila mmoja wenu na jirani yake, kwa sababu sisi ni viungo vya mtu na mwenzake.”—Waefeso 4:25.

Uwe mwenye bidii ya kazi. “Je, umemwona mtu stadi katika kazi yake? Yeye atasimama mbele ya wafalme.” (Methali 22:29) “Msiwe wavivu katika kazi zenu.” (Waroma 12:11) “Lolote mnalofanya, lifanyeni kwa nafsi yote kama kwa Yehova, na si kama kwa wanadamu.”—Wakolosai 3:23.

Uwe mpole, mwenye huruma, mwenye fadhili. “Jivikeni upendo mwororo wenye huruma, fadhili, unyenyekevu wa akili, upole, na ustahimilivu.”—Wakolosai 3:12.

Shinda uovu kwa wema. “Endeleeni kuwapenda adui zenu na kusali kwa ajili ya wale wanaowatesa ninyi.” (Mathayo 5:44) “Usiache ushindwe na uovu, bali endelea kuushinda uovu kwa wema.”—Waroma 12:21.

Mtumikie Mungu kwa moyo wako wote. “‘Lazima umpende Yehova Mungu wako kwa moyo wako wote na kwa nafsi yako yote na kwa akili yako yote.’ Hii ndiyo amri iliyo kuu na ya kwanza.”—Mathayo 22:37, 38.

[Picha]

Kufuata viwango vya Biblia kunaweza kukusaidia kufanikiwa katika ndoa, katika uhusiano wa familia, na kuwa na marafiki wazuri