1. Mtazamo wa mkimbiaji mmoja unaonyeshaje azimio letu la kutokata tamaa?

TANGU akiwa tineja, Mary Decker alikuwa mkimbiaji maarufu ulimwenguni. Wengi walijua kwamba angeshinda nishani ya dhahabu katika fainali ya mita 3,000 kwenye Michezo ya Olimpiki ya mwaka wa 1984. Hata hivyo, hakuvuka kamwe mstari wa mwisho. Alijikwaa alipoukanyaga mguu wa mkimbiaji mwingine, akaanguka na hivyo kushindwa kumaliza mashindano hayo. Akiwa amejeruhiwa, alibebwa kutoka uwanjani huku akilia. Hata hivyo, Mary hakukata tamaa na kuacha kuwa mkimbiaji. Katika muda usiozidi mwaka mmoja, alishiriki tena kwenye mashindano ya mbio na akaweka rekodi mpya ya dunia katika mbio za wanawake mwaka wa 1985.

2. Wakristo wa kweli wako katika shindano la mbio katika maana gani, na ni lazima tukimbie tukiwa na lengo gani?

² Tukiwa Wakristo, tuko katika shindano la mbio za mfano. Ni lazima tukimbie tukiwa na lengo la kushinda. Mbio zetu si za masafa mafupi ambazo ushindi unategemea kukimbia kwa kasi. Na bila shaka hatukimbii polepole ili kufanya tu mazoezi ya mwili huku tukipumzika mara kwa mara. Badala yake, mbio hizo ni kama mbio za masafa marefu ambazo ushindi unategemea uvumilivu. Mtume Paulo alitumia mfano wa mkimbiaji katika shindano la mbio alipowaandikia barua Wakristo walioishi katika jiji la Korintho, lililokuwa maarufu kwa sababu ya mashindano ya riadha. Aliandika hivi: “Je, hamjui kwamba wakimbiaji katika mbio wote hukimbia, lakini ni mmoja tu anayepokea tuzo? Kimbieni kwa namna ya kwamba mweze kupata tuzo.”—1 Kor. 9:24.

3. Kwa nini wakimbiaji wote wanaweza kushinda shindano la mbio za uzima wa milele?

³ Biblia inatuhimiza tukimbie katika shindano hilo la mfano. (Soma 1 Wakorintho 9:25-27.) Tuzo ni uzima wa milele. Wakristo watiwa-mafuta watapata tuzo  hilo mbinguni na Wakristo wengine watapata tuzo hilo duniani. Tofauti na mashindano mengi ya riadha, wote wanaoshiriki katika shindano hilo na kuvumilia mpaka mwisho wanashinda tuzo. (Mt. 24:13) Wakimbiaji hushindwa tu katika mbio hizo wasipokimbia kulingana na sheria au wasipovuka mstari wa mwisho. Isitoshe, hili ndilo shindano pekee la mbio ambamo wakimbiaji hupewa tuzo la uzima wa milele.

4. Kwa nini shindano letu la mbio za uzima wa milele si rahisi?

⁴ Kuvuka mstari wa mwisho si rahisi. Tunahitaji kujitia nidhamu na kuwa na lengo hususa. Ni mtu mmoja tu aliyefaulu kuvuka mstari wa mwisho bila kujikwaa hata mara moja, Yesu Kristo. Lakini Yakobo, mwanafunzi wa Yesu aliandika kwamba wafuasi ‘wote wa Kristo hujikwaa mara nyingi.’ (Yak. 3:2) Na hilo ni kweli kabisa! Sisi sote tunapambana na udhaifu wetu na udhaifu wa wengine. Kwa hiyo, nyakati nyingine huenda tukajikwaa, tukayumbayumba na kupoteza kasi yetu. Huenda hata tukaanguka; lakini tunasimama na kuendelea kukimbia. Wengine wameanguka vibaya sana hivi kwamba imebidi wasaidiwe kusimama na kuendelea na shindano hadi mwisho. Hivyo, tunaweza kujikwaa au kuanguka kwa muda au hata mara nyingi.—1 Fal. 8:46.

5, 6. (a) Ni katika maana gani hakuna ‘kitu cha kumkwaza’ Mkristo, na ni nini kitakachomsaidia ‘kusimama’? (b) Kwa nini wengine hawasimami baada ya kujikwaa?

⁵ Huenda umewahi kutumia maneno “jikwaa” na “anguka” ili kufafanua hali fulani ya kiroho. Nyakati nyingine, maneno hayo ya Biblia yana maana ileile. Kwa mfano, angalia maneno ya Methali 24:16: “Huenda mwadilifu akaanguka hata mara saba, naye hakika atasimama; lakini waovu watakwazwa na msiba.”

⁶ Yehova hataruhusu wale wanaomtegemea wajikwae au waanguke—wanapokabili taabu au kipingamizi wanapomwabudu—hivi kwamba wasiweze kusimama. Tunahakikishiwa kwamba Yehova atatusaidia ‘kusimama’ ili tuendelee kumtumikia kwa moyo wote. Jambo hilo linawafariji kama nini wote wanaompenda sana Yehova kutoka moyoni! Waovu hawatamani kusimama. Hawatafuti msaada wa roho takatifu ya Mungu na watu wake, au wanakataa msaada huo. Lakini hakuna chochote  kinachoweza kuwakwaza wale ‘wanaoipenda sheria ya Yehova’ na kuwaondoa kabisa katika shindano la uzima.—Soma Zaburi 119:165.

7, 8. Mtu anawezaje ‘kuanguka’ na bado awe na kibali cha Mungu?

⁷ Wengine hutumbukia tena na tena katika dhambi isiyo nzito kwa sababu ya udhaifu fulani. Lakini bado ni waadilifu machoni pa Yehova ‘wakisimama’ tena, yaani, wakitubu kwa unyoofu na kujitahidi kuendelea kumtumikia Yehova kwa ushikamanifu. Tunaweza kuona hilo tunapochunguza jinsi Mungu alivyoshughulika na taifa la kale la Israeli. (Isa. 41:9, 10) Andiko la Methali 24:16 lililonukuliwa mwanzoni, halikazii kosa tunalofanya, yaani, ‘kuanguka,’ badala yake linakazia hatua nzuri tunayochukua, yaani, ‘kusimama’ kwa msaada wa Mungu wetu mwenye rehema. (Soma Isaya 55:7.) Yehova Mungu na Yesu Kristo wana hakika kwamba tutafanikiwa na hivyo wanatuhimiza kwa fadhili ‘tusimame.’—Zab. 86:5; Yoh. 5:19.

⁸ Mkimbiaji akijikwaa au kuanguka katika mbio za masafa marefu, bado anaweza kusimama na kuendelea na mbio mpaka mwisho ikiwa atafanya hivyo haraka. Katika shindano letu la mbio za uzima wa milele, hatujui ‘siku na saa’ ambayo shindano hilo litafikia mwisho. (Mt. 24:36) Hata hivyo, tusipojikwaa mara nyingi, inaelekea kwamba tutadumisha mwendo unaofaa, tutaendelea kukimbia na kufanikiwa kumaliza shindano. Basi, tunawezaje kuepuka kujikwaa?

9. Tutazungumzia mambo gani yanayoweza kumfanya mtu ajikwae?

⁹ Acheni tuchunguze mambo matano yanayoweza kutufanya tujikwae—udhaifu wa kibinafsi, tamaa za mwili, kutendewa isivyo haki na waamini wenzetu, dhiki au mateso, na udhaifu wa wengine. Hata hivyo, kumbuka kwamba ikiwa tumejikwaa, Yehova ni mwenye subira sana. Hafikii mkataa wa haraka kwamba sisi si washikamanifu.

10, 11. Daudi alipambana na udhaifu gani wa kibinafsi?

¹⁰ Udhaifu wa kibinafsi unaweza kulinganishwa na mawe madogo yaliyotapakaa kwenye uwanja wa mashindano ya mbio. Tunapochunguza mambo yaliyotukia katika maisha ya Mfalme Daudi na mtume Petro, tunaweza kuona aina mbili za udhaifu huo, yaani, kutojizuia na kuwaogopa wanadamu.

¹¹ Mfalme Daudi alionyesha udhaifu alipokosa kujizuia katika kisa cha Bath-sheba. Na Daudi alipotukanwa na Nabali, alikuwa karibu kuchukua hatua bila kufikiri. Naam, alikosa kujizuia, lakini hakukata tamaa na kuacha kujitahidi kumpendeza Yehova. Wengine walimsaidia kupata tena usawaziko wake wa kiroho.—1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13.

12. Petro aliendeleaje na shindano la mbio licha ya kujikwaa?

¹² Petro aliwaogopa wanadamu, na nyakati nyingine alijikwaa vibaya sana; hata hivyo, aliendelea kuwa mshikamanifu kwa Yesu na Yehova. Kwa mfano, alimkana hadharani Bwana wake, si mara moja tu, bali mara tatu. (Luka 22:54-62) Baadaye, Petro alijiendesha kwa njia isiyo ya Kikristo alipowatendea waamini wasio Wayahudi kana kwamba walikuwa duni kuliko Wakristo Wayahudi waliotahiriwa. Hata hivyo, mtume Paulo, alijua vizuri kwamba kutaniko halipaswi kamwe kuwa na ubaguzi. Petro alikuwa na mtazamo usiofaa. Kwa hiyo, kabla ya mwenendo wa Petro kuharibu undugu wa Kikristo, Paulo alichukua hatua ya kumshauri moja kwa moja, uso kwa uso. (Gal. 2:11-14) Je, Petro alikasirika kwa kiburi na kujiondoa katika shindano la mbio za uzima? Hapana. Alichukua kwa uzito shauri la Paulo, akalitumia, na kuendelea katika shindano la uzima.

13. Tatizo la kiafya linawezaje kumfanya mtu ajikwae?

¹³ Nyakati nyingine tatizo la kiafya linaweza kuwa udhaifu wa kibinafsi. Linaweza pia kumfanya mtu ajikwae. Huenda likapunguza mwendo wetu wa kiroho na hata kutufanya tuchoke na kuanza  kuyumbayumba. Kwa mfano, dada mmoja Mjapani alipata tatizo la kiafya miaka 17 baada ya kubatizwa. Alihangaikia sana afya yake hivi kwamba akadhoofika kiroho. Baada ya muda akawa mhubiri asiyetenda. Wazee wawili walimtembelea. Alitiwa moyo na maneno yao yenye fadhili, akaanza tena kuhudhuria mikutano. Anakumbuka hivi: “Niliguswa moyo sana hivi kwamba nikalia kwa sababu ndugu hao walinisalimu kwa uchangamfu sana.” Dada yetu sasa amerudi katika shindano la mbio za uzima.

14, 15. Tunahitaji kuchukua hatua gani thabiti tunaposhawishiwa na tamaa zisizofaa? Toa mfano.

¹⁴ Tamaa za mwili zimewafanya wengi wajikwae. Tunaposhawishiwa na tamaa hizo, tunahitaji kuchukua hatua thabiti ili tuendelee kuwa safi kiakili, kiadili, na kiroho. Kumbuka kwamba Yesu alitushauri ‘tutupilie mbali’ kwa njia ya mfano chochote kinachoweza kutufanya tukwazike, hata ikiwa ni jicho au mkono wetu. Je, hilo halitii ndani mawazo na matendo mapotovu ambayo yamefanya watu fulani waondoke katika shindano la mbio za uzima?—Soma Mathayo 5:29, 30.

¹⁵ Ndugu mmoja aliyelelewa katika familia ya Kikristo aliandika kwamba kwa muda mrefu sana alipambana na tamaa ya kufanya ngono na mtu wa jinsia yake. Alisema hivi: “Sikuzote nilikuwa na hisia zisizo za kawaida. Nilijihisi sifai kabisa.” Alipofikia umri wa miaka 20, akawa painia wa kawaida na mtumishi wa huduma kutanikoni. Kisha akajikwaa vibaya sana, akatiwa nidhamu kupitia Maandiko, na kusaidiwa na wazee. Kusali, kujifunza Neno la Mungu, na kujitahidi kuwasaidia wengine kulimsaidia kuinuka tena na kuendelea na shindano la mbio za kiroho. Baada ya miaka mingi kupita, anakiri hivi: “Mara kwa mara ninakuwa na hisia hizo, lakini siruhusu kamwe zinishinde. Nimejifunza kwamba Yehova hatakuacha ujaribiwe kupita unavyoweza kuhimili. Kwa hiyo, ninaamini Mungu anajua kwamba ninaweza kushinda jaribu hilo.” Ndugu huyo anafikia mkataa huu: “Jitihada zangu zote haziwezi kamwe kulinganishwa na thawabu nitakayopata katika ulimwengu mpya. Ninataka kupata thawabu hiyo! Kabla ya wakati huo, nitaendelea kupambana.” Ameazimia kuendelea katika shindano la mbio za uzima.

16, 17. (a) Ni nini kilichomsaidia ndugu mmoja aliyehisi kwamba ametendewa isivyo haki? (b) Ili kuepuka kukwazika, tunahitaji kumkazia nani fikira?

¹⁶ Kutendewa isivyo haki na waamini wenzetu kunaweza kutukwaza. Ndugu mmoja aliyekuwa mzee wa kutaniko nchini Ufaransa aliamini kwamba alitendewa isivyo haki, na hivyo akawa na uchungu moyoni. Kwa hiyo, aliacha kushirikiana na kutaniko akawa mhubiri asiyetenda. Wazee wawili walimtembelea na kumsikiliza kwa huruma bila kumkatiza alipokuwa akijieleza. Walimtia moyo amtupie Yehova mzigo wake, nao wakakazia kwamba jambo muhimu zaidi ni kumpendeza Mungu. Aliitikia vizuri na muda si muda akarudi katika shindano la mbio za uzima na kuanza tena kushiriki kwa bidii katika utendaji wa kutaniko.

¹⁷ Wakristo wote hawapaswi kuwakazia fikira wanadamu wasio wakamilifu, badala yake wanapaswa kuendelea kumkazia fikira yule aliyewekwa rasmi kuwa Kichwa cha kutaniko, Yesu Kristo. Macho ya Yesu ni “kama mwali wa moto,” hivyo anaona kila jambo kwa njia inayofaa na anaona mengi zaidi kuliko tunavyoweza kuona. (Ufu. 1:13-16) Kwa mfano, anatambua kwamba huenda jambo fulani likaonekana kwetu kuwa lisilo la haki lakini labda ni kwa sababu hatulielewi au tunalielewa kwa njia isiyofaa. Yesu atashughulikia mahitaji ya kutaniko kikamili na kwa wakati unaofaa. Kwa hiyo, hatupaswi kuruhusu matendo au maamuzi ya Mkristo mwenzetu yeyote yatukwaze.

18. Ni nini kitakachotusaidia kuvumilia majaribu au hali ngumu?

¹⁸ Mambo mengine mawili yanayoweza kumfanya mtu akwazike ni dhiki au mateso na udhaifu wa wengine kutanikoni. Katika mfano wake wa mpandaji, Yesu alisema kwamba  baadhi ya watu wangekwazika baada ya kupata “dhiki au mateso” kwa sababu ya lile neno. Hata mateso yawe yanasababishwa na nani, iwe ni familia, majirani, au wenye mamlaka katika serikali, yanaweza kumwathiri hasa mtu ambaye “hana mzizi ndani yake,” mtu asiye na kina cha kiroho. (Mt. 13:21) Hata hivyo, tukidumisha hali nzuri ya moyo, mbegu ya Ufalme itatusaidia kuwa na mizizi yenye kina inayoifanya imani yetu iwe imara. Unapokabili majaribu, jitahidi kusali na kutafakari kuhusu mambo yanayostahili kusifiwa. (Soma Wafilipi 4:6-9.) Kwa nguvu za Yehova, tutavumilia majaribu na hatutaruhusu hali yoyote ngumu itukwaze.

19. Tunapokosewa, tunawezaje kuepuka kukwazika?

¹⁹ Inasikitisha kwamba kwa miaka mingi baadhi ya watu wameruhusu udhaifu wa wengine uwaondoe katika shindano la mbio za uzima. Wamekwazika baada ya kutoelewana na wengine katika masuala yanayohusu dhamiri. (1 Kor. 8:12, 13) Mtu akitukosea, je, tutaruhusu hilo liwe jambo kubwa mno? Biblia inawashauri Wakristo waache kuhukumu, wawasamehe wengine, na kuepuka kudai kwa lazima haki zao. (Luka 6:37) Unapokabili jambo ambalo ni kama jiwe linalokwaza, jiulize hivi: ‘Je, ninawahukumu wengine kwa msingi wa mapendezi yangu mwenyewe? Kwa kuwa ninajua kwamba ndugu zangu si wakamilifu, je, nitaruhusu kutokamilika kwa mwingine kuniondoe katika shindano la mbio za uzima?’ Kumpenda Yehova kunaweza kutusaidia kuazimia kutoruhusu jambo lolote linalofanywa na mwanadamu mwingine lituzuie kuvuka mstari wa mwisho.

20, 21. Umeazimia kufanya nini katika shindano la mbio za uzima?

²⁰ Je, umeazimia ‘kukimbia mwendo mpaka mwisho’? (2 Tim. 4:7, 8) Basi ni lazima uwe na funzo la kibinafsi. Tumia Biblia na machapisho yetu ya kitheokrasi kufanya utafiti, kutafakari, na kutambua mambo yanayoweza kukukwaza. Msihi Mungu akupe roho takatifu ili ikuwezeshe kuwa na nguvu za kiroho unazohitaji. Kumbuka kwamba hakuna mkimbiaji anayepaswa kushindwa kumaliza shindano la mbio za uzima eti kwa sababu anajikwaa au kuanguka pindi fulani. Anaweza kusimama na kuendelea na mbio hizo. Hata anaweza kukanyaga mawe yoyote yanayoweza kumkwaza na kuendelea na mbio, yaani, anaweza kujifunza mambo yenye thamani kutokana na jaribu lolote la imani yake.

²¹ Biblia inaonyesha kwamba tunaposhiriki katika shindano la uzima wa milele ni lazima tukimbie wala si kuketi tu. Si kama kupanda basi linalowabeba wakimbiaji wanaotarajia tu kupata tuzo. Ni lazima sisi wenyewe tukimbie shindano la mbio za uzima. Tukifanya hivyo, Yehova atatupa “amani nyingi.” (Zab. 119:165) Tunaweza kuwa na hakika kwamba ataendelea kuwabariki sasa na kwa umilele wale wanaomaliza shindano hilo.—Yak. 1:12.