1, 2. Kwa nini hatupaswi kumlaumu Yehova kwa sababu ya matatizo ya wanadamu? Toa mfano.

TUSEME kwamba wewe ni mume na umefurahia ndoa kwa miaka mingi. Lakini siku moja unaporudi nyumbani, unakuta kila kitu katika nyumba yako kimevurugwa. Fanicha zimeharibiwa, vyombo vimevunjwa-vunjwa, na zulia limeharibiwa kabisa. Nyumba yako unayoithamini imeharibiwa kabisa. Je, utasema hivi bila kufikiri: “Kwa nini mke wangu amefanya hivi?” Au utauliza, “Ni nani amefanya hivi?” Bila shaka swali la pili ndilo litakalokuja akilini mwako. Kwa nini? Kwa sababu unajua kwamba mwenzi wako mpendwa hawezi kusababisha uharibifu huo.

² Leo, tunaona makao ya wanadamu yakiharibiwa na uchafuzi, ujeuri, na upotovu wa maadili. Tukiwa wanafunzi wa Biblia, tunajua kwamba Yehova hawezi kamwe kusababisha matatizo hayo. Aliiumba dunia ili iwe paradiso yenye kupendeza. (Mwa. 2:8, 15) Yehova ni Mungu mwenye upendo. (1 Yoh. 4:8) Kujifunza Maandiko kumetusaidia kumtambua yule hasa anayesababisha matatizo mengi ulimwenguni. Si mwingine ila Shetani Ibilisi, “mtawala wa ulimwengu.”—Yoh. 14:30; 2 Kor. 4:4.

3. Kufikiri kwetu kunaweza kutupotosha jinsi gani?

³ Hata hivyo, hatuwezi kumlaumu Shetani kwa sababu ya matatizo yetu yote. Kwa nini? Kwa sababu baadhi ya matatizo yetu yanasababishwa na makosa yetu wenyewe. (Soma Kumbukumbu la Torati 32:4-6.) Ingawa tunaweza kukubali ukweli huo, hali yetu ya kutokamilika inaweza kupotosha uwezo wetu wa kufikiri na kutufanya tuanze kufuata njia inayoongoza kwenye msiba. (Met. 14:12) Jinsi gani? Badala ya kujilaumu wenyewe au kumlaumu Shetani kwa sababu ya tatizo, tunaweza kuanza kumlaumu Yehova. Huenda hata tukawa na “ghadhabu juu ya Yehova.”—Met. 19:3.

4, 5. Mkristo anawezaje kuwa na “ghadhabu juu ya Yehova”?

⁴ Je, tunaweza kweli kuwa na “ghadhabu juu ya  Yehova”? Bila shaka ni ubatili kufanya hivyo. (Isa. 41:11) Hatutafaidika kwa vyovyote tukifanya hivyo. Mshairi mmoja alisema hivi: “Mkono wako ni mfupi sana kupigana na Mungu.” Huenda tusifikie hatua ya kulalamika waziwazi dhidi ya Yehova. Lakini andiko la Methali 19:3 linasema kwamba upumbavu wa mtu ndio “unaopotosha njia yake, na kwa hiyo moyo wake unakuwa na ghadhabu juu ya Yehova.” Naam, mtu anaweza kuwa na ghadhabu juu ya Mungu moyoni mwake. Mtazamo huo unaweza kudhihirishwa kwa njia zisizo wazi. Mtu anaweza kuwa na kinyongo kumwelekea Yehova. Matokeo ni kwamba mtu huyo anaweza kujiondoa katika kutaniko au kutounga mkono kikamili mipango ya ibada ya Yehova.

⁵ Ni nini kinachoweza kutufanya tuwe na “ghadhabu juu ya Yehova”? Tunaweza kuepuka jinsi gani mtego huo? Ni muhimu tujue majibu ya maswali hayo. Kwa kweli, uhusiano wetu pamoja na Yehova Mungu unahusika!

6, 7. Kwa nini Waisraeli katika siku za Musa walianza kulalamika kumhusu Yehova?

⁶ Ni nini kinachoweza kuufanya moyo wa mtumishi mwaminifu wa Yehova uanze kulalamika kumhusu Mungu wake? Acheni tuchunguze sababu tano na mifano ya Biblia inayoonyesha jinsi watu fulani walivyotumbukia kwenye mtego huo katika nyakati za kale.—1 Kor. 10:11, 12.

⁷ Maneno yasiyofaa ya wengine yanaweza kutuathiri. (Soma Kumbukumbu la Torati 1:26-28.) Waisraeli walikuwa tu wamekombolewa kutoka utumwani huko Misri. Yehova alikuwa ameleta kimuujiza mapigo kumi juu ya taifa hilo lenye uonevu na kisha akamwangamiza Farao na jeshi lake katika Bahari Nyekundu. (Kut. 12:29-32, 51; 14:29-31; Zab. 136:15) Watu wa Mungu walikuwa karibu kuingia Nchi ya Ahadi. Hata hivyo, katika kipindi hicho muhimu, Waisraeli walianza kulalamika kumhusu Yehova. Ni nini kilichosababisha ukosefu huo wa imani? Mioyo yao iliyeyuka kwa sababu ya habari mbaya iliyoletwa na baadhi ya watu waliotumwa kuipeleleza nchi. (Hes. 14:1-4) Matokeo yakawa nini? Kizazi chote hakikuruhusiwa kuingia katika ‘nchi hiyo nzuri.’ (Kum. 1:34, 35) Je, nyakati nyingine tunaweza kuruhusu maneno yasiyofaa ya wengine yadhoofishe imani yetu na kutufanya tunung’unike kuhusu jinsi Yehova anavyoshughulika nasi?

8. Ni nini kilichofanya watu wa Mungu katika siku za Isaya waanze kumlaumu Yehova kwa sababu ya hali yao?

⁸ Hali ngumu na matatizo yanaweza kutuvunja moyo. (Soma Isaya 8:21, 22.) Katika siku za Isaya, taifa la Yuda lilijikuta katika hali ngumu sana. Lilikuwa limezungukwa na maadui. Hakukuwa na chakula cha kutosha. Wengi walikuwa na njaa. Na jambo baya zaidi ni kwamba kulikuwa na njaa ya kiroho. (Amo. 8:11) Badala ya kumtegemea Yehova ili awasaidie kushughulikia matatizo, walianza ‘kumlaani’ mfalme wao na Mungu wao. Ndiyo, walimlaumu Yehova kwa sababu ya matatizo yao. Tukipatwa na msiba au matatizo ya kibinafsi, je, tutasema moyoni mwetu kama watu hao, ‘Yehova alikuwa wapi nilipomhitaji?’

9. Kwa nini Waisraeli katika siku za Ezekieli walisitawisha mtazamo usiofaa?

⁹ Hatujui kikamili mambo yote yanayohusika. Kwa sababu ya kutojua kikamili mambo yote yanayohusika, Waisraeli katika siku za Ezekieli walihisi kwamba njia ya Yehova “si sawa.” (Eze. 18:29) Ni kana kwamba walijitwika daraka la kumhukumu Mungu, wakiweka viwango vyao wenyewe vya haki juu ya viwango vya Yehova na kumhukumu kwa msingi wa uelewaji wao wa mambo ulio na mipaka. Ikiwa nyakati nyingine hatuelewi kikamili simulizi la Biblia au hatuelewi kwa nini tunakabili hali fulani  maishani mwetu, je, huenda tukahisi moyoni mwetu kwamba njia ya Yehova si ya haki, nayo “si sawa”?—Ayu. 35:2.

10. Mtu anawezaje kufuata mfano usiofaa wa Adamu?

¹⁰ Tunawalaumu wengine kwa sababu ya dhambi na makosa yetu. Mwanzoni kabisa mwa historia ya wanadamu, Adamu alimlaumu Mungu kwa sababu ya dhambi yake mwenyewe. (Mwa. 3:12) Adamu alimlaumu Yehova ijapokuwa alivunja sheria ya Mungu kimakusudi akijua vizuri kabisa matokeo ya matendo yake. Ni kana kwamba alisema Yehova alimpa mke mbaya. Tangu wakati huo, wengine wamefuata mfano wa Adamu wa kumlaumu Mungu kwa sababu ya makosa yao wenyewe. Tunapaswa kujiuliza hivi: ‘Je, kuvunjika moyo na kukata tamaa kwa sababu ya makosa yangu kunaweza kunifanya nisiridhike na viwango vya Yehova?’

11. Tunaweza kujifunza nini kutoka kwa Yona?

¹¹ Tunajifikiria kupita kiasi. Nabii Yona hakupendezwa na uamuzi wa Yehova wa kuwaonyesha Waninawi rehema. (Yona 4:1-3) Kwa nini? Inaonekana kwamba alihangaikia sana maoni ya watu kumhusu baada ya unabii wake wa uharibifu kukosa kutimia. Yona aliruhusu hangaiko kuhusu sifa yake limfanye asiwe na huruma yoyote aliyopaswa kuwa nayo kuelekea Waninawi waliotubu. Je, sisi pia tunaweza kujifikiria kupita kiasi hivi kwamba tunakuwa na “ghadhabu juu ya Yehova” kwa kuwa bado hajaleta mwisho? Ikiwa tumekuwa tukihubiri kwa makumi ya miaka kwamba siku ya Yehova inakaribia, je, tunaweza kukosa subira kumwelekea Yehova wengine wanapotushutumu kwa sababu ya kutangaza ujumbe wa Biblia?—2 Pet. 3:3, 4, 9.

12, 13. Ikiwa tunaanza kutilia shaka matendo fulani ya Yehova moyoni mwetu, hatupaswi kupuuza nini?

¹² Tunaweza kufanya nini ikiwa moyo wetu wenye dhambi unaanza kutilia shaka matendo fulani ya Yehova? Kumbuka kwamba si jambo la hekima kufanya hivyo. Tafsiri nyingine ya andiko la Methali 19:3 inasema hivi: “Upumbavu wa mtu huvuruga  mambo yake naye huwaka ghadhabu dhidi ya Yehova.” (Byington) Tukiwa na jambo hilo akilini, acheni tuchunguze sababu tano zitakazotusaidia kutoruhusu kamwe hali ngumu za maisha zitufanye tumlaumu Yehova.

¹³ Usipuuze uhusiano wako pamoja na Yehova. Tunaweza kuepuka mwelekeo wa kutokamilika wa kuwa na ghadhabu juu ya Mungu tukidumisha uhusiano wa karibu pamoja naye. (Soma Methali 3:5, 6.) Tunahitaji kumtegemea Yehova. Tunahitaji pia kuepuka kuwa na hekima machoni petu wenyewe au kujifikiria kupita kiasi. (Met. 3:7; Mhu. 7:16) Tukifanya hivyo, inaelekea kwamba hatutamlaumu Yehova mambo mabaya yakitokea.

14, 15. Ni nini kitakachotusaidia kutoathiriwa na maneno yasiyofaa ya wengine?

¹⁴ Usiruhusu maneno yasiyofaa yakuathiri. Waisraeli katika siku za Musa walikuwa na sababu za kutosha za kuamini kwamba Yehova angewaingiza kwa mafanikio katika Nchi ya Ahadi. (Zab. 78:43-53) Lakini walipopata habari mbaya kutoka kwa wapelelezi kumi wasio waaminifu, Waisraeli “hawakuukumbuka mkono wake.” (Zab. 78:42) Tukitafakari kuhusu matendo ya Yehova na kukumbuka mambo yote mazuri ambayo ametufanyia, tutaimarisha uhusiano wetu pamoja naye. Na hivyo, hatutaruhusu maoni yasiyofaa ya wengine yatutenganishe na Yehova.—Zab. 77:11, 12.

¹⁵ Vipi ikiwa tuna mtazamo usiofaa kuelekea waabudu wenzetu? Katika hali kama hizo, uhusiano wetu pamoja na Yehova unaweza kuathiriwa. (1 Yoh. 4:20) Waisraeli walipotilia shaka mamlaka na kuchaguliwa kwa Haruni, Yehova aliona tendo hilo kuwa sawa na kumnung’unikia Yeye. (Hes. 17:10) Vivyo hivyo, tukianza kunung’unika na kulalamika kuhusu wale ambao Yehova anawatumia kuongoza sehemu ya kidunia ya tengenezo lake, kwa kweli tutakuwa tukilalamika kumhusu Yehova.—Ebr. 13:7, 17.

16, 17. Tunahitaji kukumbuka nini tunapokuwa na matatizo?

¹⁶ Kumbuka kwamba Yehova hasababishi matatizo yetu. Ijapokuwa Waisraeli katika siku za Isaya walimwacha Yehova, bado Yeye alitaka kuwasaidia. (Isa. 1:16-19) Hata tukikabili tatizo gani, tunaweza kufarijiwa kwa kujua kwamba Yehova anatujali na anataka kutusaidia. (1 Pet. 5:7) Kwa kweli, anaahidi kutupa nguvu tunazohitaji ili tuendelee kuvumilia.—1 Kor. 10:13.

¹⁷ Ikiwa tunatendewa isivyo haki kwa njia fulani, kama mwanamume mwaminifu Ayubu, tunahitaji kujikumbusha kwamba si Yehova anayesababisha ukosefu huo wa haki. Yehova anachukia ukosefu wa haki; naye anapenda uadilifu. (Zab. 33:5) Acheni tuwe kama Elihu, rafiki ya Ayubu, aliyekiri hivi: “Hasha, Mungu wa kweli asitende kwa uovu, na Mweza-Yote kutenda isivyo haki!” (Ayu. 34:10) Badala ya kusababisha matatizo yetu, Yehova anatupa “kila zawadi njema na kila tuzo kamilifu.”—Yak. 1:13, 17.

18, 19. Kwa nini hatupaswi kamwe kumtilia shaka Yehova? Toa mfano.

¹⁸ Usimtilie shaka kamwe Yehova. Mungu ni mkamilifu na mawazo yake yako juu kuliko yetu. (Isa. 55:8, 9) Kwa hiyo, sifa ya unyenyekevu na kiasi zinapaswa kutusaidia kukubali kwamba uelewaji wetu una mipaka. (Rom. 9:20) Mara nyingi hatujui kikamili mambo yote yanayohusika katika hali fulani. Bila shaka, umejionea ukweli wa methali hii: “Mtu wa kwanza kupeleka kesi yake huonekana mwenye haki; mpaka mwingine anapokuja na kumchunguza.”—Met. 18:17, New International Version.

¹⁹ Ikiwa tuna rafiki tunayemwamini anayefanya jambo ambalo huenda mwanzoni hatuelewi au tunahisi si la kawaida, je, tutamshutumu mara moja kwamba amekosea? Au tutamwamini rafiki yetu, hasa ikiwa tumemjua kwa miaka mingi? Ikiwa  tunashughulika na rafiki zetu wasio wakamilifu kwa njia hiyo yenye upendo, je, hatupaswi kuwa tayari zaidi kumwamini Baba yetu wa mbinguni, ambaye njia zake na mawazo yake yako juu zaidi kuliko yetu?

20, 21. Kwa nini ni muhimu kwetu kumlaumu anayepaswa kulaumiwa?

²⁰ Mlaumu anayepaswa kulaumiwa. Kwa nini tunapaswa kufanya hivyo? Kwa kuwa huenda sisi wenyewe tukawa chanzo cha baadhi ya matatizo yetu. Ikiwa ni hivyo, tunahitaji kukubali ukweli huo. (Gal. 6:7) Usijaribu kumlaumu Yehova kwa sababu ya matatizo. Kwa nini si jambo la hekima kufanya hivyo? Fikiria mfano huu: Huenda gari likawa na uwezo wa kusafiri kwa kasi sana. Itakuwaje dereva akiendesha gari kwa kasi kupita kiwango kilichowekwa barabarani anapopiga kona kali na hivyo kupata aksidenti? Je, mtengenezaji wa gari anapaswa kulaumiwa kwa sababu ya aksidenti hiyo? Bila shaka la! Vivyo hivyo, Yehova ametuumba tukiwa na uhuru wa kuchagua. Hata hivyo, ametupa pia miongozo ya kutusaidia kufanya maamuzi ya hekima. Kwa hiyo, kwa nini tumlaumu Muumba wetu kwa sababu ya makosa yetu wenyewe?

²¹ Ni kweli kwamba si matatizo yetu yote yanayosababishwa na makosa au matendo yetu yasiyofaa. Mambo fulani hutukia kwa sababu ya “wakati na tukio lisilotazamiwa.” (Mhu. 9:11) Hivyo, acheni tusisahau kamwe ukweli wa kwamba Shetani Ibilisi ndiye chanzo kikuu cha uovu. (1 Yoh. 5:19; Ufu. 12:9) Yeye ndiye adui, wala si Yehova!—1 Pet. 5:8.

22, 23. Tunapaswa kukumbuka nini tukivunjika moyo kwa sababu ya matatizo yetu?

²² Unapokabili hali ngumu na matatizo, kumbuka mfano wa Yoshua na Kalebu. Tofauti na wale wapelelezi kumi, wanaume hao wawili waaminifu walileta habari nzuri. (Hes. 14:6-9) Walionyesha imani katika Yehova. Hata hivyo, walilazimika kutangatanga nyikani kwa miaka 40 pamoja na Waisraeli wengine wote. Je, Yoshua na Kalebu walilalamika au kukasirika, wakihisi kwamba jambo hilo halikuwa la haki? Hapana. Walimtegemea Yehova. Je, walibarikiwa? Bila shaka! Kizazi kizima kilikufa nyikani, lakini wanaume hao wawili waliingia hatimaye katika Nchi ya Ahadi. (Hes. 14:30) Sisi pia tutabarikiwa na Yehova ‘tusipochoka kabisa’ katika kufanya mapenzi yake.—Gal. 6:9; Ebr. 6:10.

²³ Unapaswa kufanya nini ikiwa umevunjika moyo kwa sababu ya matatizo, kutokamilika kwa wengine, au kutokamilika kwako mwenyewe? Kazia fikira sifa nzuri sana za Yehova. Wazia akilini tumaini ulilopewa na Yehova. Jiulize, ‘Ningekuwa wapi bila Yehova?’ Endelea kubaki karibu naye siku zote, na usiuruhusu kamwe moyo wako uwe na ghadhabu juu yake!