1. Wanadamu wanakabili hali gani yenye kuhuzunisha?

YEHOVA hakukusudia kamwe wanadamu wazeeke na kuteseka. Badala yake, alikusudia wanaume na wanawake wafurahie afya kamilifu katika Paradiso. Lakini sasa “uumbaji wote unaendelea kuugua pamoja na kuwa katika maumivu.” (Rom. 8:22) Unafikiri Mungu huhisije anapoona wanadamu wakiteseka kwa sababu ya dhambi? Isitoshe, watu wengi waliozeeka hupuuzwa katika miaka ambayo wanahitaji sana msaada.​—Zab. 39:5; 2 Tim. 3:3.

2. Kwa nini Wakristo wanawathamini hasa watu waliozeeka?

² Watu wa Yehova wanathamini kuwa na ndugu na dada waliozeeka katika makutaniko yao. Tunanufaika kutokana na hekima yao na kuchochewa na mfano wao wa imani. Baadhi ya ndugu na dada hao wapendwa waliozeeka ni watu wetu wa ukoo. Hata hivyo, wawe ni watu wetu wa ukoo au la, bado tunapendezwa na hali yao njema. (Gal. 6:10; 1 Pet. 1:22) Sote tutanufaika tukichunguza maoni ya Mungu kuhusu watu waliozeeka. Tutachunguza pia wajibu wa washiriki wa familia na wajibu wa kutaniko wa kuwatunza wapendwa wetu waliozeeka.

3, 4. (a) Mwandikaji wa Zaburi ya 71 alimwomba Yehova jambo gani muhimu? (b) Ndugu na dada waliozeeka wanaweza kumwomba Mungu nini?

³ Mwandikaji wa Zaburi 71:9 aliyeongozwa na roho takatifu  alimsihi Mungu hivi: “Usinitupe wakati wa uzee; wakati tu nguvu zangu zinapungua, usiniache.” Inaonekana kwamba zaburi hiyo ni mwendelezo wa Zaburi ya 70, na utangulizi wake unasema kwamba ni zaburi “Ya Daudi.” Kwa hiyo, inaelekea kwamba Daudi ndiye aliyetoa ombi tunalosoma katika Zaburi 71:9. Alimtumikia Mungu tangu akiwa kijana hadi alipozeeka, na Yehova alimtumia kutimiza mambo makubwa. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Fal. 2:1-3, 10) Hata hivyo, Daudi aliona umuhimu wa kumwomba Yehova aendelee kumwonyesha kibali.—Soma Zaburi 71:17, 18.

⁴ Watu wengi leo wako kama Daudi. Wanaendelea kumsifu Mungu kadiri wawezavyo licha ya kwamba wanakabili “siku zenye msiba” kwa sababu ya umri mkubwa. (Mhu. 12:1-7) Huenda wengi wao hawawezi kufanya mambo yote waliyokuwa wakifanya walipokuwa vijana, hata katika huduma. Hata hivyo, wao pia wanaweza kumsihi Yehova aendelee kuwabariki na kuwatunza. Waaminifu hao waliozeeka wanaweza kuwa na hakika kwamba Mungu atajibu sala zao. Kwa kweli, wanaposali wanataja mahangaiko yafaayo aliyotaja Daudi chini ya mwongozo wa Mungu.

5. Yehova ana maoni gani kuhusu ndugu na dada waaminifu waliozeeka?

⁵ Maandiko yanasema wazi kwamba Yehova anawathamini sana ndugu na dada waaminifu waliozeeka na anatarajia watumishi wake wawaheshimu. (Zab. 22:24-26; Met. 16:31; 20:29) Andiko la Mambo ya Walawi 19:32 linasema hivi: “Unapaswa kusimama mbele ya mtu mwenye mvi, nawe umwonyeshe ufikirio [heshima] mtu mzee, nawe umwogope Mungu wako. Mimi ni Yehova.” Maneno hayo yalipoandikwa, kuwaheshimu washiriki wa kutaniko waliozeeka ulikuwa wajibu mzito, na bado ni wajibu mzito leo. Hata hivyo, ni nani hasa aliye na wajibu wa kuwatunza waliozeeka?

6. Yesu aliweka mfano gani katika kuwatunza wazazi?

⁶ Neno la Mungu linatuambia hivi: “Mheshimu baba yako na mama yako.” (Kut. 20:12; Efe. 6:2) Yesu alikazia amri hiyo alipowashutumu Mafarisayo na waandishi waliokataa kuwatunza wazazi wao. (Marko 7:5, 10-13) Yesu mwenyewe aliweka mfano mzuri. Kwa mfano, Yesu alipokuwa karibu kufa juu ya mti wa mateso, alimpa Yohana, mwanafunzi aliyempenda, wajibu wa kumtunza mama yake aliyekuwa mjane.​—Yoh. 19:26, 27.

7. (a) Mtume Paulo alitaja kanuni gani inayohusu kuwaandalia wazazi mahitaji? (b) Eleza muktadha wa maneno ya Paulo.

⁷ Mtume Paulo aliongozwa na roho takatifu kuandika kwamba waamini wanapaswa kuwaandalia watu wa nyumbani mwao mahitaji yao. (Soma 1 Timotheo 5:4, 8, 16.) Fikiria muktadha wa maneno hayo ambayo Paulo alimwandikia Timotheo. Paulo alikuwa akirejelea mtu ambaye huenda akastahili au kutostahili kusaidiwa kifedha na kutaniko. Alisema wazi kwamba watoto, wajukuu, na watu wengine wa ukoo waamini ndio walio na wajibu wa msingi wa kuwasaidia wajane waliozeeka. Hivyo, kutaniko halitabeba mzigo wa kifedha usio wa lazima. Vivyo hivyo leo, njia moja ambayo Wakristo ‘huzoea ujitoaji-kimungu’ ni kuwaandalia mahitaji ya kimwili watu wao wa ukoo wenye uhitaji.

8. Kwa nini ni jambo la hekima kwa Biblia kutotaja njia hususa za kuwatunza wazazi waliozeeka?

⁸ Kwa ufupi, Wakristo wana wajibu wa kuhakikisha kwamba mahitaji ya kimwili ya wazazi wao yanatoshelezwa. Maneno ya Paulo yaliwahusu watu wa familia ambao ni waamini, hata hivyo, wazazi ambao si washiriki wa kutaniko la Kikristo hawapaswi kupuuzwa. Watoto wanaweza kuwatunza wazazi kwa njia tofauti-tofauti kwa  sababu hali zinatofautiana. Huenda wakawa na mahitaji na hali tofauti za kiafya. Baadhi ya wazazi waliozeeka wana watoto wengi; wengine wana mtoto mmoja tu. Baadhi yao husaidiwa na Serikali, wengine hawapati msaada huo. Kila mmoja wao ana mapendezi tofauti. Kwa hiyo, si jambo la hekima au la upendo kuchambua jinsi wengine wanavyowatunza washiriki wa familia waliozeeka. Kwa kweli, Yehova anaweza kubariki na kufanikisha uamuzi wowote unaotegemea Maandiko, na amefanya hivyo tangu zamani, hata katika siku za Musa.​—Hes. 11:23.

9-11. (a) Huenda familia fulani zikakabili hali gani ngumu? (Tazama picha kwenye ukurasa wa 20.) (b) Kwa nini watoto hawapaswi kuacha haraka-haraka utumishi wa wakati wote? Toa mfano.

⁹ Ikiwa watoto wanaishi mbali na wazazi wao waliozeeka, inaweza kuwa vigumu kuwasaidia ifaavyo. Huenda wakalazimika kumtembelea Mama au Baba anapoanguka, anapovunjika, au anapopata tatizo lingine la ghafla la afya. Huenda wazazi hao wakahitaji msaada kwa muda mfupi au mrefu. *

¹⁰ Watumishi wa wakati wote ambao wamepewa migawo ya utumishi mbali na nyumbani wanaweza kukabili maamuzi magumu zaidi. Wale wanaotumika wakiwa Wanabetheli, wamishonari, na waangalizi wanaosafiri, wanaithamini migawo yao na kuiona kuwa baraka kutoka kwa Yehova. Hata hivyo, wazazi wao wanapokuwa wagonjwa, huenda watoto wakasema hivi haraka-haraka: ‘Tunahitaji kuuacha mgawo wetu na kurudi nyumbani ili kuwatunza wazazi wetu.’ Hata hivyo, ni jambo la hekima kwa watoto kusali na kufikiria ikiwa kwa kweli wazazi wangependa waache mgawo wao. Hakuna yeyote anayepaswa kuamua kuacha haraka-haraka mapendeleo yake ya utumishi, na nyakati nyingine si lazima kuacha. Je, huenda mzazi ana tatizo la afya la muda mfupi? Je, baadhi ya washiriki wa kutaniko lao wako tayari kumsaidia?​—Met. 21:5.

¹¹ Kwa mfano, fikiria ndugu wawili wa kimwili waliotumika katika nchi za mbali. Mmoja wao alikuwa mmishonari huko Amerika Kusini na mwingine alitumika katika makao makuu ya ulimwenguni pote ya Mashahidi wa Yehova huko Brooklyn, New York. Wazazi wao waliozeeka walihitaji msaada. Wana hao na wake zao waliwatembelea wazazi wao walioishi Mashariki ya Mbali ili kuamua msaada waliohitaji na njia bora ya kuwasaidia. Baada ya muda, wenzi wanaoishi Amerika Kusini walianza kufikiria kuacha mgawo wao na kurudi nyumbani. Hata hivyo, walipigiwa simu na mratibu wa baraza la wazee katika kutaniko la wazazi wao. Wazee walikuwa wamezungumzia jambo hilo na walitaka wamishonari hao waendelee na mgawo wao kwa muda mrefu iwezekanavyo. Wazee walithamini utumishi wa wenzi hao wa ndoa na waliazimia kufanya yote wawezayo kuwasaidia kuwatunza wazazi wao. Washiriki wote wa familia hiyo walithamini msaada huo wa upendo.

12. Familia ya Kikristo inapaswa kufikiria nini kuhusu uamuzi wowote wa kuwatunza wazazi?

¹² Familia ya Kikristo inapaswa kuhakikisha kwamba uamuzi wowote wa kuwatunza wazazi wao waliozeeka unaheshimu jina la Mungu. Hatutaki kamwe kuwa kama viongozi wa kidini katika siku za Yesu. (Mt. 15:3-6) Tungependa maamuzi yetu yamletee heshima Mungu na kutaniko.​—2 Kor. 6:3.

13, 14. Maandiko yanaonyeshaje kwamba makutaniko hujitahidi kuwatunza ndugu na dada waliozeeka?

¹³ Si wote wanaoweza kuwasaidia watumishi  wa wakati wote kwa njia hiyo. Hata hivyo, hali fulani iliyotokea katika karne ya kwanza inaonyesha wazi kwamba makutaniko hujitahidi kushughulikia mahitaji ya ndugu na dada waaminifu ambao wamezeeka. Biblia inasema kwamba katika kutaniko la Yerusalemu “hapakuwa hata mmoja mwenye uhitaji.” Hilo halimaanishi kwamba wote walikuwa matajiri. Bila shaka, baadhi yao walikuwa maskini, lakini “kila mmoja alikuwa akigawiwa, kulingana na uhitaji wake.” (Mdo. 4:34, 35) Baadaye, tatizo fulani lilitokea kutanikoni. Iliripotiwa kwamba ‘wajane fulani walikuwa hawaangaliwi katika ugawaji wa kila siku’ wa chakula. Kwa hiyo, mitume waliagiza wanaume wanaostahili wawekwe rasmi ili wahakikishe kwamba wajane wote wanagawiwa chakula cha kutosha. (Mdo. 6:1-5) Mpango huo wa kugawa chakula ulikuwa wa muda tu na ulikusudiwa kutosheleza mahitaji ya watu waliokubali Ukristo wakati wa Pentekoste ya 33 W.K. ambao walibaki Yerusalemu kwa muda ili waimarishwe kiroho. Hata hivyo, uamuzi wa mitume unaonyesha kwamba kutaniko linaweza kusaidia kutunza ndugu na dada wenye uhitaji.

¹⁴ Kama tulivyoona, Paulo alimpa Timotheo maagizo kuhusu wajane Wakristo waliostahili kusaidiwa kimwili na kutaniko. (1 Tim. 5:3-16) Yakobo, aliyeandika kitabu cha Biblia kwa mwongozo wa roho takatifu, alikiri pia kwamba Wakristo wana wajibu wa kuwatunza mayatima, wajane, na wengine wenye dhiki au uhitaji. (Yak. 1:27; 2:15-17) Pia, mtume Yohana alisema hivi: “Yeyote aliye na riziki ya ulimwengu huu naye amwone ndugu yake akiwa na uhitaji na bado amfungie mlango wa huruma zake nyororo, ni katika njia gani kumpenda Mungu hukaa ndani yake?” (1 Yoh. 3:17) Ikiwa kila Mkristo ana wajibu wa kuwatunza wenye uhitaji, je, si wazi kwamba makutaniko yana wajibu huo pia?

15. Ni mambo gani yatakayoamua msaada ambao ndugu na dada waliozeeka wanahitaji?

¹⁵ Katika nchi fulani, serikali hutoa malipo ya uzeeni, huwa na mipango ya kijamii ya kuwasaidia waliozeeka, na huwaajiri wafanyakazi wanaowatunza raia waliozeeka. (Rom. 13:6) Nchi nyingine hazina huduma hizo. Kwa kuwa hali zinatofautiana, kutaniko na watu wa ukoo wataamua ni msaada gani ambao kila ndugu na dada aliyezeeka anahitaji. Ikiwa watoto waamini wanaishi mbali na wazazi wao, huenda wasiweze kuwasaidia kikamili. Ni vizuri watoto hao wawasiliane kwa uhuru na wazee wa kutaniko  la wazazi wao ili kuhakikisha kwamba wote wanaelewa hali za familia. Kwa mfano, huenda wazee wa kutaniko wakawajulisha wazazi hao kuhusu mipango ya kijamii au ya serikali ya kuwasaidia waliozeeka na kuwasaidia kunufaika nayo. Huenda wazee wakatambua mambo fulani ambayo wanaweza kuwajulisha watoto hao, kama vile, gharama zinazohitaji kulipwa au ikiwa wazazi hawatumii dawa ipasavyo. Mawasiliano hayo yanayofanywa kwa nia nzuri na fadhili yanaweza kuzuia hali kuwa mbaya zaidi na kuwasaidia kushughulikia matatizo ifaavyo. Bila shaka, familia haitahangaika sana ikiwa kuna mtu anayeweza kuwaangalia na kuwasaidia haraka wazazi wao na kuijulisha familia hali yao.

16. Wakristo fulani huwasaidiaje washiriki wa kutaniko waliozeeka?

¹⁶ Baadhi ya washiriki wa kutaniko hutumia kwa hiari wakati na nguvu zao kujitahidi sana kuwasaidia ndugu na dada wapendwa waliozeeka. Wanajitahidi kabisa kupendezwa nao. Baadhi yao wana ratiba ya kushughulikia kwa zamu mahitaji ya waliozeeka. Ndugu na dada hao wanaojitolea wanajua kwamba hali zao haziwaruhusu kuwa watumishi wa wakati wote, hivyo, wanafurahia kuwasaidia watoto wa wazazi waliozeeka kuendelea na utumishi huo kwa muda mrefu iwezekanavyo. Hiyo ni roho nzuri kama nini! Bila shaka, ukarimu wao hauwaondolei watoto wajibu wa kuwatunza wazazi wao.

17, 18. Mtazamo unahusikaje katika kuwatunza waliozeeka?

¹⁷ Watu waliozeeka na wale wanaowatunza wanaweza kujitahidi kufanya kazi hiyo iwe rahisi zaidi. Ikiwa unawatunza waliozeeka, jitahidi kabisa kuwa na mtazamo unaofaa. Nyakati nyingine, waliozeeka hukata tamaa au hata kushuka moyo. Kwa hiyo, huenda ukahitaji kujitahidi sana kuwaheshimu na kuwatia moyo ndugu na dada waliozeeka kwa kuzungumzia mambo yenye kujenga. Ndugu na dada ambao wametumikia kwa uaminifu kwa miaka mingi wanastahili kupongezwa. Yehova hawezi kamwe kusahau utumishi wao, na Wakristo wenzao hawawezi pia kusahau.​—Soma Malaki 3:16; Waebrania 6:10.

¹⁸ Pia, waliozeeka na wale wanaowatunza wanapokuwa wacheshi hali zinaporuhusu, inakuwa rahisi zaidi kupambana na matatizo ya kila siku. (Mhu. 3:1, 4) Watu wengi waliozeeka hujitahidi kutodai mengi mno. Wanatambua kwamba mtazamo wao unaweza kuwafanya wengine wawajali na kuwatembelea au wasifanye hivyo. Ni kawaida kuwasikia baadhi ya watu wanaowatembelea waliozeeka wakisema hivi: “Nilienda kumtia moyo rafiki yangu mzee, hata hivyo, niliondoka nikiwa nimetiwa moyo.”—Met. 15:13; 17:22.

19. Vijana na wazee wanaweza kuwa na mtazamo gani kuhusu wakati ujao?

¹⁹ Tunatamani wakati ambapo hakutakuwa tena na mateso wala madhara ya kutokamilika. Kabla ya wakati huo kufika, ni lazima watumishi wa Mungu wakazie fikira tumaini lao la uzima wa milele. Tunajua kwamba imani katika ahadi za Mungu ni kama nanga nyakati za dhiki au taabu. Kwa sababu ya imani hiyo, “hatufi moyo, lakini hata ikiwa mtu tuliye kwa nje anachakaa, hakika mtu tuliye kwa ndani anafanywa upya siku baada ya siku.” (2 Kor. 4:16-18; Ebr. 6:18, 19) Mbali na kudumisha imani yenye nguvu katika ahadi za Mungu, ni nini kingine kinachoweza kukusaidia kutimiza wajibu wa kuwatunza waliozeeka? Makala ifuatayo itatoa mapendekezo machache yanayofaa.