1, 2. Uzao wa mwanamke ulihitaji kulindwaje, na kwa nini?

UNABII wa kwanza kuandikwa katika Biblia ni muhimu sana katika kutimizwa kwa kusudi la Yehova. Alipokuwa akitoa ahadi ya Edeni, Mungu wa kweli alitangaza hivi: “Nitaweka uadui kati yako [Shetani] na yule mwanamke na kati ya uzao wako na uzao wake.” Uadui huo ungekuwa mkubwa kadiri gani? Yehova alisema hivi: “Yeye [uzao wa mwanamke] atakuponda [Shetani] kichwa nawe utamtia jeraha kwenye kisigino.” (Mwa. 3:15) Uadui kati ya nyoka na mwanamke ungekuwa mkubwa sana hivi kwamba Shetani angefanya yote awezayo kuangamiza kabisa uzao wa mwanamke.

² Haishangazi kwamba mtunga-zaburi alisali hivi kwa Mungu kuhusu watu Wake waliochaguliwa: “Tazama! adui zako wanafanya fujo; na wale wanaokuchukia vikali wameinua kichwa chao. Wanaendeleza kwa ujanja mazungumzo ya siri juu ya watu wako; nao wanapanga hila juu ya watu wako waliofichwa. Wamesema: ‘Njooni, tuwafutilie mbali wasiwe taifa.’” (Zab. 83:2-4) Ukoo wa uzao wa mwanamke ulihitaji kulindwa ili usiangamizwe na kuchafuliwa. Ili kufanikisha hilo, Yehova alifanya mipango mingine ya kisheria yenye  masharti ambayo ingehakikisha kwamba kusudi lake linatimia.

3, 4. (a) Agano la Sheria lilianza kufanya kazi wakati gani, na taifa la Israeli lilikubali kufanya nini? (b) Agano la Sheria lilikusudiwa kuzuia nini?

³ Wazao wa Abrahamu, Isaka, na Yakobo walipoongezeka na kuwa mamilioni, Yehova aliwafanya kuwa taifa la kale la Israeli. Kupitia Musa, Yehova alifanya agano la pekee na taifa hilo kwa kuwapa Sheria, na taifa hilo la Israeli lilikubali masharti ya agano hilo. Biblia inasema hivi: “[Musa] akachukua kitabu cha agano na kukisoma katika masikio ya watu. Kisha wakasema: ‘Yote ambayo Yehova amesema tuko tayari kuyafanya na kuyatii.’ Basi Musa akaichukua damu [ya ng’ombe-dume waliotolewa dhabihu] na kuinyunyiza juu ya watu na kusema: ‘Tazama, hii ndiyo damu ya agano ambalo Yehova amefanya pamoja nanyi kuhusu maneno yote haya.’”—Kut. 24:3-8.

⁴ Agano la Sheria lilianza kufanya kazi kwenye Mlima Sinai katika mwaka wa 1513 K.W.K. Kupitia agano hilo, taifa la kale la Israeli liliwekwa kando kuwa taifa lililochaguliwa na Mungu. Kuanzia wakati huo Yehova akawa ‘Mwamuzi wao, Mpaji-sheria wao, na Mfalme wao.’ (Isa. 33:22) Historia ya taifa la Israeli inaonyesha matokeo ya kufuata au kupuuza viwango vya uadilifu vya Mungu. Kwa kuwa Sheria ilikataza kufunga ndoa na wapagani na kushiriki katika ibada ya uwongo, ilikusudiwa kuzuia ukoo wa Abrahamu usichafuliwe.—Kut. 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Agano la Sheria lilitoa nafasi gani kwa taifa la Israeli? (b) Kwa nini Mungu alilikataa taifa la Israeli?

⁵ Chini ya agano la Sheria, mpango wa ukuhani ulianzishwa ukiwa kivuli cha mpango mkubwa zaidi wa wakati ujao. (Ebr. 7:11; 10:1) Kwa kweli, kupitia agano hilo, taifa la Israeli lilikuwa na nafasi na pendeleo la pekee la kuwa “ufalme wa makuhani,” ikiwa lingetimiza takwa la kutii sheria za Yehova. (Soma Kutoka 19:5, 6.) Hata hivyo, taifa la Israeli halikutimiza takwa hilo. Badala ya kuthamini kuja kwa Masihi, ambaye ni sehemu ya msingi ya uzao wa Abrahamu, taifa hilo lilimkataa. Hivyo, Mungu akalikataa taifa hilo.

6. Sheria ilitimiza nini?

⁶ Kushindwa kwa taifa la Israeli kudumisha uaminifu kwa Yehova na kushindwa kutokeza wote ambao wangefanyiza ufalme wa makuhani, hakukumaanisha kwamba Sheria ilishindwa. Sheria ilikusudiwa kulinda ule uzao na kuwaongoza wanadamu kwa Masihi. Mara tu Kristo alipokuja na kutambuliwa, kusudi la Sheria lilitimizwa. Biblia inasema hivi: “Kristo ndiye mwisho wa Sheria.” (Rom.  10:4) Hata hivyo, swali hili linabaki: Ni nani ambao wangekuwa na nafasi ya kuwa ufalme wa makuhani? Yehova Mungu alifanya mkataba mwingine wa kisheria ili kutokeza taifa jipya.

7. Yehova alitabiri nini kupitia Yeremia kuhusu agano jipya?

⁷ Muda mrefu kabla ya agano la Sheria kufutiliwa mbali, Yehova alitabiri kupitia nabii Yeremia kwamba Angefanya “agano jipya” na taifa la Israeli. (Soma Yeremia 31:31-33.) Agano hilo lingekuwa tofauti na agano la Sheria kwa kuwa lingewawezesha watu kupata msamaha wa dhambi bila kutoa dhabihu za wanyama. Lingefanyaje hivyo?

8, 9. (a) Damu ya Yesu iliyomwagwa inatimiza nini? (b) Wale walio katika agano jipya walipewa nafasi gani? (Tazama picha kwenye ukurasa wa 13.)

⁸ Karne nyingi baadaye, Yesu alianzisha Mlo wa Jioni wa Bwana mnamo Nisani 14, 33 W.K. Akizungumza kuhusu kikombe cha divai, aliwaambia hivi mitume wake 11: “Kikombe hiki kinamaanisha agano jipya kwa msingi wa damu yangu, ambayo itamwagwa kwa ajili yenu.” (Luka 22:20) Masimulizi ya Mathayo yanamnukuu Yesu akisema hivi kuhusu divai: “Hii inamaanisha ‘damu yangu ya agano,’ ambayo itamwagwa kwa ajili ya wengi kwa msamaha wa dhambi.”—Mt. 26:27, 28.

⁹ Damu ya Yesu iliyomwagwa inahalalisha agano jipya. Pia, dhambi zinaweza kusamehewa mara moja kwa wakati wote kwa msingi wa damu hiyo. Yesu si mshiriki wa agano jipya. Hahitaji msamaha kwa kuwa hana dhambi. Hata hivyo, Mungu angeweza kutumia thamani ya damu ya Yesu iliyomwagwa kuwanufaisha wazao wa Adamu. Angeweza pia kuwafanya wanadamu fulani waaminifu kuwa “wana” kwa kuwatia mafuta kwa roho takatifu. (Soma Waroma 8:14-17.) Kwa kuwa machoni pa Mungu wanahesabiwa kuwa hawana dhambi, kwa njia fulani wangekuwa kama Yesu, Mwana wa Mungu asiye na dhambi. Watiwa-mafuta hao wangekuwa “warithi pamoja na Kristo” na kupata nafasi ya kuwa “ufalme wa makuhani.” Taifa la Israeli lingekuwa na pendeleo hilo chini ya Sheria. Kuhusu “warithi pamoja na Kristo,” mtume Petro alisema hivi: “Ninyi ni ‘jamii iliyochaguliwa, ukuhani wa kifalme, taifa takatifu, watu wa kuwa mali ya pekee, ili mtangaze kotekote sifa bora’ zake yeye aliyewaita ninyi kutoka katika giza kuingia katika nuru yake ya ajabu.” (1 Pet. 2:9) Agano jipya ni muhimu sana. Linawawezesha wanafunzi wa Yesu kuwa sehemu ya pili ya uzao wa Abrahamu.

10. Agano jipya lilianza lini kufanya kazi, na kwa nini halingeanza kabla ya wakati huo?

¹⁰ Agano jipya lilianza lini kufanya kazi? Halikuanza kufanya kazi Yesu alipolizungumzia usiku wake wa mwisho duniani. Ili lianze kufanya kazi, damu ya Yesu ilihitaji kumwagwa na thamani yake kutolewa kwa Yehova mbinguni. Isitoshe, roho takatifu ilihitaji kumiminwa juu ya wote ambao wangekuwa “warithi pamoja na Kristo.” Hivyo, agano jipya lilianza kufanya kazi katika Pentekoste 33 W.K. wanafunzi washikamanifu wa Yesu walipotiwa mafuta kwa roho takatifu.

11. Agano jipya liliwawezeshaje Wayahudi na watu wa Mataifa kuwa sehemu ya Israeli la kiroho? Ni watu wangapi wangekuwa katika agano jipya?

¹¹ Ingawa agano la zamani la Sheria ‘lilichakaa’ kwa njia fulani Yehova alipotangaza kupitia Yeremia kwamba Angefanya agano jipya na Israeli, agano hilo  lilikoma baada ya agano jipya kuanza kufanya kazi. (Ebr. 8:13) Agano jipya lilipoanza kufanya kazi, waamini Wayahudi na watu wa Mataifa wasiotahiriwa walikuwa sawa machoni pa Mungu, kwa kuwa ‘kutahiriwa kwao ni kule kwa moyo kupitia roho, wala si kupitia sheria zilizoandikwa.’ (Rom. 2:29) Kwa kufanya agano jipya nao, Mungu angetia sheria zake ‘katika akili yao, na kuziandika katika mioyo yao.’ (Ebr. 8:10) Hesabu kamili ya wale walio katika agano jipya ni 144,000, wanaofanyiza taifa jipya, “Israeli wa Mungu,” yaani, Israeli la kiroho.—Gal. 6:16; Ufu. 14:1, 4.

12. Kuna ulinganifu gani kati ya agano la Sheria na agano jipya?

¹² Kuna ulinganifu gani kati ya agano la Sheria na agano jipya? Agano la Sheria lilikuwa kati ya Yehova na Israeli la asili, nalo agano jipya ni kati ya Yehova na Israeli la kiroho. Musa alikuwa mpatanishi wa agano la Sheria, Yesu ni Mpatanishi wa agano jipya. Agano la Sheria lilihalalishwa na damu ya mnyama; agano jipya lilihalalishwa na damu ya Yesu iliyomwagwa. Taifa la Israeli lilipangwa kitengenezo kupitia agano la Sheria chini ya Musa, na wale walio katika agano jipya wanapangwa kitengenezo chini ya Yesu ambaye ni Kichwa cha kutaniko.—Efe. 1:22.

13, 14. (a) Agano jipya linahusianaje na Ufalme? (b) Ni nini kinachohitajiwa ili Israeli la kiroho liweze kutawala na Kristo mbinguni?

¹³ Agano jipya linahusiana na Ufalme kwa kuwa linatokeza taifa takatifu lenye pendeleo la kuwa wafalme na makuhani katika Ufalme huo wa mbinguni. Taifa hilo ni sehemu ya pili ya uzao wa Abrahamu. (Gal. 3:29) Hivyo, agano jipya linathibitisha kwamba agano la Abrahamu litatimia.

¹⁴ Kuna jambo lingine kuhusu Ufalme tunalohitaji kuthibitisha. Agano jipya linatokeza Israeli la kiroho na linaweka msingi ili washiriki wake wawe “warithi pamoja na Kristo.” Hata hivyo, mpango wa kisheria wenye masharti unahitajika ili kuwaruhusu wajiunge na Yesu katika Ufalme wake wakiwa wafalme na makuhani mbinguni.

15. Ni agano gani la kibinafsi alilofanya Yesu na mitume wake waaminifu?

¹⁵ Baada ya kuanzisha Mlo wa Jioni wa Bwana, Yesu alifanya agano na wanafunzi wake waaminifu, ambalo kwa kawaida huitwa agano la Ufalme. (Soma Luka 22:28-30.) Tofauti na maagano mengine yanayomhusisha Yehova, hilo ni agano la kibinafsi kati ya Yesu na wafuasi wake watiwa-mafuta. Yesu aliposema, “sawa na vile Baba yangu alivyofanya agano pamoja nami,” inaonekana kwamba alikuwa akirejelea agano ambalo Yehova alifanya naye ili awe “kuhani milele kwa mfano wa Melkizedeki.”—Ebr. 5:5, 6.

16. Agano la Ufalme linawawezesha Wakristo watiwa-mafuta kufanya nini?

¹⁶ Mitume 11 waaminifu ‘walishikamana na Yesu katika majaribu yake.’ Agano la Ufalme liliwahakikishia kwamba wangekuwa naye mbinguni, wangeketi kwenye viti vya ufalme, wangetawala wakiwa wafalme, na kutumika wakiwa makuhani. Hata hivyo, si hao 11 tu watakaokuwa na pendeleo hilo. Yesu aliyetukuzwa alimtokea mtume Yohana katika maono na kumwambia hivi: “Yeye atakayeshinda nitampa ruhusa ya kuketi pamoja nami katika kiti changu cha ufalme, kama vile nilivyoshinda na kuketi pamoja na Baba yangu katika kiti chake cha ufalme.” (Ufu. 3:21) Hivyo, agano la Ufalme linafanywa na Wakristo watiwa-mafuta 144,000. (Ufu. 5:9, 10; 7:4) Hilo ndilo agano linaloweka  msingi wa kisheria ili watawale na Yesu mbinguni. Ni kama bibi-arusi kutoka katika familia maarufu anayetarajia kufunga ndoa na mfalme anayetawala na hivyo kupata fursa ya kutawala pamoja naye. Kwa kweli, Maandiko yanawaita Wakristo watiwa-mafuta “bibi-arusi” wa Kristo, “bikira safi kiadili” aliyeahidiwa kufunga ndoa na Kristo.—Ufu. 19:7, 8; 21:9; 2 Kor. 11:2.

17, 18. (a) Eleza kwa ufupi kuhusu maagano sita tuliyochunguza yanayohusiana na Ufalme. (b) Kwa nini tunaweza kuwa na imani isiyotikisika katika Ufalme?

¹⁷ Maagano yote tuliyochunguza katika makala hizi mbili yanahusiana na jambo moja au zaidi muhimu kuhusu Ufalme. (Tazama makala yenye kichwa “Jinsi Mungu Atakavyotimiza Kusudi Lake.”) Ukweli huo unaonyesha wazi kwamba mpango wa Ufalme unategemea kabisa mikataba ya kisheria. Hivyo, tuna sababu nzuri sana ya kutumaini kikamili Ufalme wa Kimasihi unaotumiwa na Mungu ili kutimiza kusudi lake la mwanzoni kuelekea dunia na wanadamu.—Ufu. 11:15.

¹⁸ Hatuna shaka yoyote kwamba mambo yanayotimizwa na Ufalme yatawaletea wanadamu baraka za kudumu. Tukiwa na uhakika huo kamili, tunaweza kutangaza kwa usadikisho kwamba Ufalme wa Mungu ndio suluhisho pekee la kudumu la matatizo yote ya mwanadamu. Na tuwatangazie wengine kwa bidii kweli hiyo!—Mt. 24:14.