KULINGANA na hati zangu, nilizaliwa mwaka wa 1924. Ni wazi kwamba nilizaliwa katika kijiji cha Shmakovka, Mashariki ya Mbali ya Urusi, karibu na mpaka wa China.

Siku moja baba yangu na kaka zangu walitekwa nyara na kikundi cha majambazi, na mama hakuwahi kuwaona tena. Alibaki na watoto wengi wadogo ambao hakuwa na uwezo wa kuwalisha. Jirani yetu alijitolea kutupeleka kwenye nyumba ya kutunzia mayatima ya Kanisa Othodoksi la Urusi na kudai kwamba mama alikuwa ametuacha.

Mama alikubali kwa sababu alihofia kwamba watoto wake wadogo, kutia ndani mimi, tungekufa kwa sababu ya njaa. Sasa nikiwa na umri wa miaka zaidi ya 80, ninafurahi kwamba mama yetu alikubali tupelekwe kwenye nyumba hiyo. Bila shaka, tendo hilo liliokoa maisha yetu. Lakini, bado ninahuzunishwa na uamuzi wa mama yangu.

Mwaka wa 1941, nilihamia Korea, ambako nilifunga ndoa na mwanamume Mrusi mwenye fadhili aliyeitwa Ivan. Binti yetu, Olya, alizaliwa jijini Seoul, Korea, katika mwaka wa 1942. Mwaka wa 1945 mvulana wetu Kolya, alizaliwa katika jiji hilohilo, naye Zhora ndugu yake akazaliwa mwaka wa 1948. Mume wangu alifanya kazi kwenye duka la familia yetu, nami nilikuwa nikishona. Kwa sababu jiji la Seoul lilikuwa chini ya Wajapani, watoto wetu walizungumza Kijapani, ingawa nyumbani tulikuwa tukizungumza Kirusi. Kufikia mwaka wa 1950, jijini Seoul, kulionekana kuwa na amani kati ya Wasovieti, Wamarekani, na Wakorea. Wote walikuwa wateja katika duka letu.

Kufumba na kufumbua, katika mwaka wa 1950, mambo yalibadilika. Majeshi ya Korea Kaskazini yaliteka jiji la Seoul. Kwa sababu hatukuweza kutoroka, sisi pamoja na watu wengine kutoka nchi za kigeni, tulikamatwa. Kwa miaka mitatu na nusu, tulitembea kotekote nchini Korea Kaskazini pamoja na wafungwa wa kivita kutoka Uingereza, Urusi, Marekani, na Ufaransa. Tuliishi mahali popote palipokuwa na nyumba, na tulijaribu sana kuepuka mabomu.

Wakati mmoja, tuliishi katika nyumba zilizopashwa joto na tulipewa chakula cha kutosha. Hata hivyo, mara nyingi tulikula mtama na kulala katika nyumba zilizoachwa na zenye baridi. Watu wengi katika kikundi chetu walikufa kwa sababu ya utapiamlo na kupuuzwa. Nilikasirika sana watoto wangu walipoteseka. Majira ya baridi kali yalianza mapema huko Korea Kaskazini. Nakumbuka nikikaa kando ya moto usiku kucha, huku nikipasha moto mawe ambayo niliyaweka chini ya malazi ya watoto wangu.

Majira ya baridi yalipoisha, wanakijiji fulani Wakorea walitufundisha aina ya mimea ya msituni ambayo ingeweza kuliwa, na tukawa tukitafuta majani, rasiberi, zabibu, na uyoga. Ni wazi kwamba wanakijiji hao hawakutuchukia bali walituhurumia kwa sababu ya hali ngumu  tuliyokabili. Nilijifunza kushika vyura ili kuongezea katika mlo wetu mdogo. Niliumia sana moyoni niliposikia watoto wangu wakiomba-omba vyura kila wakati.

Siku moja mwezi wa Oktoba, tuliamriwa tuondoke na kutembea kwenda Manp’o. Tuliambiwa kwamba mikokoteni ya kukokotwa na ng’ombe ingeletwa kwa ajili ya wagonjwa na watoto wadogo. Olya na baba yake walitembea kwa miguu pamoja na kikundi cha watu. Kwa siku kadhaa, mimi na ndugu za Olya tulisubiri kwa hamu mikokoteni ije. Mwishowe iliwasili.

Wafungwa waliokuwa wagonjwa walirundikwa juu ya mikokoteni kama magunia ya nafaka. Hilo lilikuwa jambo lenye kuchukiza sana! Nikiwa nimembeba Zhora mgongoni, nilijaribu kumweka Kolya kwenye kona ya mkokoteni, lakini akalia: “Mama, Mama, ninataka kutembea pamoja nawe! Tafadhali usiniache!”

Kolya alinifuata huku akiwa ameshika rinda langu akikimbia ili nisimwache. Wafungwa wengi walipigwa risasi wakati wa safari hiyo yenye kuhuzunisha iliyochukua siku kadhaa. Makundi ya kunguru yalitufuata na kula mizoga ya watu iliyobaki nyuma. Hatimaye tuliungana tena na mume wangu pamoja na Olya. Tulilia na kukumbatiana. Usiku huo nilikesha nikipasha mawe joto. Sasa nilihisi vizuri kwa sababu ningeweza kuwawekea watoto wangu wote mawe chini ya malazi yao.

Mwaka wa 1953, karibu na mpaka wa Korea Kusini na Kaskazini, maisha yetu yalianza kuwa mazuri. Tulipewa sare safi, viatu, mkate na hata peremende. Muda mfupi baadaye, raia wa Uingereza waliachiliwa, kisha Wafaransa. Lakini sisi hatukuwa na uraia wa nchi yoyote. Wafungwa wote walipoachiliwa, tulibaki peke yetu. Tulilia kwa uchungu sana na hatukuweza kula. Huo ndio wakati yule askari wa gereza aliposema maneno yenye kuumiza yaliyo mwanzoni mwa makala hii.

Jambo la kushangaza ni kwamba baadaye tulivuka eneo ambalo halikuwa na wanajeshi na kuingizwa Korea Kusini. Baada ya kuhojiwa na wanajeshi wa  Marekani, tuliruhusiwa kuhamia nchini Marekani. Tulipanda meli hadi San Francisco, California, ambako tulisaidiwa na shirika fulani la kutoa misaada. Baadaye, tulihamishwa hadi Virginia, na watu tuliowafahamu walitusaidia kuanza kujitegemeza. Mwishowe, tulihamia Maryland na tukaanza maisha mapya.

Tulishangazwa na vitu vya kawaida kama vile mashine ya kusafishia mazulia. Tukiwa wahamiaji katika nchi nyingine, tulifanya kazi kwa saa nyingi na kwa bidii. Lakini nilihuzunika sana kuwaona wahamiaji wengine ambao tayari walikuwa wakistawi katika nchi hiyo, wakiwadhulumu wahamiaji wapya. Muda mfupi baada ya kuwasili, tulikutana na kasisi wa Kanisa Othodoksi la Urusi ambaye alisema: “Sasa mko katika nchi iliyobarikiwa. Ikiwa mnataka kufaulu, msishirikiane na watu wanaotoka katika nchi yenu.” Nilishangazwa sana na maneno hayo. Je, hatupaswi kusaidiana?

Mwaka wa 1970 mwanamume anayeitwa Bernie Battleman, mmoja wa Mashahidi wa Yehova, alibisha mlango wetu akitaka kuzungumzia jambo fulani kutoka katika Biblia. Alikuwa mwenye nguvu, na alizungumza bila woga kama tu sisi. Tulizungumza naye kwa saa kadhaa. Kwa sababu nilikuwa nimelelewa katika makao ya mayatima ya Kanisa Othodoksi, nilijua mafundisho ya kanisa hilo. Lakini sikuwahi kuwazia kuwa na Biblia! Bernie alituletea Biblia na akatuambia: “Nimewaletea Biblia hii kwa sababu ninawapenda.” Pia, alitutambulisha kwa Ben, Shahidi kutoka Belarus aliyezungumza Kirusi.

Kwa fadhili, Ben na mke wake walijibu maswali yangu kupitia Biblia. Hata hivyo, nilikuwa na hakika kwamba Mashahidi walikuwa wamebadili maandishi matakatifu. Niliudhika hasa kwa sababu machapisho yao yalisema kwamba Maria alikuwa na watoto wengine kando na Yesu, ingawa kanisani tulifundishwa jambo tofauti.

Nilimpigia simu rafiki yangu Mpolandi na kumwomba asome andiko la Mathayo 13:55, 56 katika Biblia yake ya Kipolandi. Aliposoma andiko hilo, nilishtuka sana kujua kwamba kwa kweli Yesu alikuwa na ndugu wengine wadogo! Huyo rafiki yangu pia alimpigia simu mtu fulani aliyemjua vizuri ambaye alifanya kazi katika Maktaba ya Congress iliyo Washington, D.C., ili achunguze andiko hilo katika tafsiri nyingine zilizo katika maktaba hiyo. Alijibu kwamba Biblia zote zilisema jambo lilelile: Yesu alikuwa na ndugu na dada!

Nilikuwa na maswali mengine mengi. Kwa nini watoto hufa? Kwa nini mataifa yanapigana?  Kwa nini watu hawaelewani, hata wanaozungumza lugha moja? Majibu niliyopata kutoka katika Biblia yalinishangaza sana. Nilijifunza kwamba Mungu hakukusudia wanadamu wateseke. Nilijawa na furaha nilipojifunza kwamba nitawaona tena wapendwa wetu waliokufa katika mapigano mbalimbali. Pole kwa pole, Yehova alianza kuwa halisi kwangu.

Siku moja, nilikuwa nimesimama mbele ya sanamu zangu nikimwomba Mungu amsaidie mwanangu, ambaye alikuwa amerudi kutoka vitani huko Vietnam na alikuwa ameshuka moyo sana. Ghafla, nikakumbuka kwamba nilipaswa kuelekeza sala zangu kwa Mungu aliye hai, Yehova, wala si kwa sanamu. Nilipasua sanamu zangu na nikagundua hazikuwa na chochote ndani bali zilitengenezwa kwa karatasi inayofanana na bati. Usiku huo, niliziharibu sanamu hizo nilizokuwa nimezinunua kanisani.

Haikuwa rahisi kwangu kuachana na kanisa nililokuwa nikienda tangu utotoni. Lakini nilianza kuthamini mambo ambayo Biblia inafundisha kuliko kitu kingine chochote. Mwaka mmoja baadaye mimi, mume wangu, na binti yetu tulienda kumtembelea kasisi wa Kanisa Othodoksi la Urusi. Nilikuwa na kijitabu kilichokuwa na maswali kutoka katika Biblia na maandiko chini ya kila swali. Niliposoma mistari hiyo ya Biblia kwa sauti, yule kasisi alitikisa kichwa na kusema, “Mmepotea.” Alituambia tusiwahi kurudi kwake tena.

Jambo hilo lilimvutia sana binti yangu, Olya, aliyependa kuuliza maswali na kushikilia maoni yake. Yeye pia alianza kuchunguza Biblia kwa undani na muda si muda akaanza kuhudhuria mikutano ya Mashahidi pamoja nami. Nilibatizwa mwaka wa 1972, naye Olya akabatizwa mwaka uliofuata.

Tukiwa kama familia tuliazimia kukazia fikira mambo ya sasa, na kusahau mambo yaliyopita. Hivyo, hatukusita kufanya jambo jipya ikiwa tulikuwa na hakika kwamba lilikuwa sawa. Mimi na binti yangu tulipoanza kusitawisha uhusiano pamoja na Mungu, tulitamani sana kuwatembelea watu nyumbani na kuwaeleza mambo tuliyokuwa tukijifunza. Ninakubali kwamba kwa sababu mimi ni mtu ninayeongea mambo waziwazi na bila kuogopa wakati fulani watu wengine walihitaji kuingilia kati na kutuliza hali. Lakini baada ya muda, nilijifunza kuongea na watu kutoka jamii na mataifa mbalimbali na ambao kama mimi walikuwa wakitafuta maisha mazuri.

Miaka iliyofuata, mara nyingi mimi na binti yangu tulisema ikiwa vikwazo vingeondolewa tungerudi nchini Urusi na kuwasaidia watu kujifunza kumhusu Mungu. Mwanzoni mwa miaka ya 1990, vikwazo vilipoondolewa, Olya alitimiza ndoto yetu. Alirudi nchini Urusi na kwa miaka 14 akatumika akiwa mhubiri wa wakati wote. Aliwafundisha watu wengi Biblia na pia alisaidia kutafsiri machapisho ya Biblia kutoka Kiingereza hadi Kirusi katika ofisi ya tawi ya Mashahidi wa Yehova nchini Urusi.

Sasa siwezi kuondoka kitandani, na watoto wangu wanajitahidi kadiri wawezavyo ili kufanya maisha yangu yawe mazuri. Ninamshukuru Mungu kwamba ingawa niliteseka mwanzoni mwa maisha yangu, kwa kweli nimepata maisha bora. Nimeelewa maneno ya Biblia katika zaburi iliyoandikwa na mchungaji Daudi: “[Mungu] ananiongoza kando ya mahali pa kupumzika palipo na maji ya kutosha. Anaiburudisha nafsi yangu. Ananiongoza katika mapito ya uadilifu kwa ajili ya jina lake.”—Zaburi 23:2, 3. *