TIMOTHEO anatembea taratibu katika barabara inayotoka nyumbani kwao, macho yake yakitazamia kwa hamu mambo yaliyokuwa mbele yake. Waandamani wenzake wanaongoza njia wanapopita katika mashamba ambayo Timotheo anayafahamu vizuri sana. Kadiri wanavyotembea ndivyo wanavyozidi kuliacha jiji la Listra lililokuwa juu ya kilima. Timotheo anatabasamu anapokumbuka jinsi mama na nyanya yake wanavyojivunia maendeleo yake ingawa wanahuzunika kumwona akiondoka. Je, ageuke na kuwapungia mkono kwa mara ya mwisho?

Mara kwa mara, mtume Paulo angemtazama Timotheo na kutabasamu. Ingawa alijua kwamba Timotheo alikuwa mwenye haya kwa kiasi fulani, alifurahishwa na shauku ya kijana huyo. Timotheo alikuwa kijana sana, labda mwishoni mwa utineja au umri wa miaka ishirini na kitu, na alimpenda na kumheshimu sana Paulo. Sasa Timotheo alikuwa akisafiri mamia ya kilometa kutoka nyumbani pamoja na mwanamume mwenye bidii na mwaminifu. Wangesafiri kwa miguu na meli, na wangekabili hatari nyingi njiani. Kwa kweli, Timotheo hakujua ikiwa angerudi nyumbani.

Kwa nini kijana huyo alichagua maisha ya aina hiyo? Angepata baraka gani kwa sababu ya kujidhabihu kiasi hicho? Tunajifunza nini kutokana na imani ya Timotheo?

Hebu turudi nyuma miaka miwili au mitatu katika jiji la Listra ambalo Timotheo aliishi. Ulikuwa mji mdogo wa mashambani katika bonde lenye maji mengi. Huenda watu wa eneo hilo walizungumza lugha yao ya Kilikaonia ingawa walijua pia Kigiriki. Siku moja, mji huo wenye utulivu ulivurugika. Wakristo wawili wamishonari, mtume Paulo na mwandamani wake, Barnaba, waliwasili kutoka jiji kubwa la karibu lililoitwa Ikoniamu. Walipokuwa wakihubiri hadharani, Paulo alimwona mwanamume mlemavu aliyeonyesha imani ya kweli. Hivyo, Paulo alifanya muujiza na kumponya mwanamume huyo!—Matendo 14:5-10.

Inaonekana kwamba watu wengi katika jiji la Listra waliamini hekaya zilizodai kwamba zamani kulikuwa na miungu iliyojifanya kuwa wanadamu na kutembelea eneo hilo. Hivyo, watu walidhani kimakosa kwamba Paulo alikuwa Herme na Barnaba alikuwa Zeu! Ilikuwa vigumu kwa Wakristo hao wanyenyekevu kuwazuia watu wasiwatolee dhabihu.—Matendo 14:11-18.

Hata hivyo, kwa wakazi wachache wa Listra, pindi hiyo haikuwa ziara ya miungu ya kipagani inayotajwa katika hekaya bali pindi halisi na yenye kupendeza. Kwa mfano, ni wazi kwamba Eunike, mwanamke Myahudi aliyeolewa na mwanamume Mgiriki asiye mwamini, * pamoja na mama yake, Loisi, waliwasikiliza Paulo na Barnaba kwa shauku na shangwe kubwa. Hatimaye walikuwa wakisikia habari ambazo kila Myahudi mwaminifu alizisubiri kwa hamu. Habari hizo zilisema kwamba Masihi alikuja na alitimiza unabii mwingi kumhusu ulioandikwa katika Maandiko!

Wazia jinsi ziara ya Paulo ilivyomsaidia Timotheo. “Tangu utoto mchanga,” Timotheo alizoezwa kupenda  maandishi matakatifu ya Maandiko ya Kiebrania. (2 Timotheo 3:15) Kama mama na nyanya yake, Timotheo aliona wazi kwamba Paulo na Barnaba walisema kweli kumhusu Masihi. Mfikirie mwanamume kilema aliyeponywa na Paulo. Huenda tangu alipokuwa mvulana, Timotheo alimwona mara nyingi mwanamume huyo katika mitaa ya Listra. Sasa, Timotheo anamwona mwanamume huyo akitembea kwa mara ya kwanza! Haishangazi kwamba Eunike, Loisi, na Timotheo wakawa Wakristo. Leo, wazazi, babu na nyanya, wanaweza kujifunza mengi kutoka kwa Loisi na Eunike. Je, mnaweza kuwawekea mfano mzuri vijana?

Ni wazi kwamba Wakristo katika jiji la Listra walisisimuka sana walipojifunza kuhusu tumaini la wafuasi wa Kristo. Hata hivyo, walijua pia kwamba wangehitaji kujidhabihu ili kuwa wafuasi wa Kristo. Wayahudi wapinzani wenye msimamo mkali kutoka Ikoniamu na Antiokia waliingia jijini na kuwachochea watu wasiwasikilize Paulo na Barnaba. Muda mfupi baadaye, umati wenye hasira kali ulimfuata Paulo na kumpiga kwa mawe. Walimpiga mpaka alipoanguka chini. Kisha wakamkokota mpaka nje ya jiji wakidhani kwamba alikuwa amekufa.—Matendo 14:19.

Hata hivyo, wanafunzi katika mji huo wa Listra walienda na kumzunguka Paulo. Walifurahi sana Paulo aliposimama na kurudi tena Listra kwa ujasiri! Siku iliyofuata, Paulo na Barnaba walienda Derbe ili waendelee na kazi ya kuhubiri. Baada ya kupata wanafunzi wapya huko, walirudi tena Listra kwa ujasiri licha ya hatari ambayo huenda ingewakabili. Walifanya hivyo kwa kusudi gani? Simulizi hilo linasema kwamba ‘walizitia nguvu nafsi za wanafunzi, wakiwatia moyo kubaki katika imani.’ Wazia kijana Timotheo akisikiliza na kuwatazama Paulo na Barnaba walipowafundisha Wakristo hao kwamba tumaini lao tukufu la wakati ujao ni lenye thamani sana kuliko mateso wanayokabili. Walisema: “Lazima tuingie katika ufalme wa Mungu kupitia dhiki nyingi.”—Matendo 14:20-22.

Timotheo alimwona Paulo akiishi kulingana na maneno hayo, akikabili dhiki kwa ujasiri ili awahubirie wengine habari njema. Kwa hiyo, Timotheo alijua kwamba ikiwa angefuata mfano wa Paulo, angepingwa na watu wa Listra na huenda hata baba yake mwenyewe angempinga. Lakini Timotheo hakutaka kuruhusu mambo hayo yaathiri uamuzi wake wa kumtumikia Mungu. Leo, kuna vijana wengi walio kama Timotheo. Kwa hekima, wanatafuta marafiki walio na imani yenye nguvu ambao watawatia moyo  na kuwaimarisha. Na hawaruhusu upinzani uwazuie kumtumikia Mungu wa kweli!

Kama ilivyotajwa mwanzoni, huenda Paulo alitembelea tena miaka miwili au mitatu hivi baadaye. Hebu wazia msisimko uliokuwa nyumbani kwa akina Timotheo wakati Paulo alipowasili akiwa pamoja na Sila. Kwa hakika, ulikuwa wakati wenye shangwe kwa Paulo. Alijionea mwenyewe matokeo ya mbegu za kweli alizopanda Listra. Loisi na binti yake, Eunike, walikuwa wanawake Wakristo washikamanifu wenye ‘imani isiyo na unafiki’ ambayo ilimvutia Paulo. (2 Timotheo 1:5) Vipi kuhusu kijana Timotheo?

Paulo aliona kwamba tangu alipowatembelea wakati uliopita, kijana huyo alikuwa amekomaa kiroho. Timotheo “alishuhudiwa vema na akina ndugu,” huko Listra na pia Ikoniamu, kilometa 32 hivi upande wa kaskazini-mashariki. (Matendo 16:2) Aliwezaje kupata sifa nzuri?

“Maandishi matakatifu” ambayo Timotheo alifundishwa “tangu utoto mchanga” na mama na nyanya yake yalitia ndani shauri zuri kwa ajili ya vijana. (2 Timotheo 3:15) Kwa mfano, fikiria shauri hili: “Mkumbuke, sasa, Muumba wako Mkuu katika siku za ujana wako.” (Mhubiri 12:1) Timotheo alielewa vizuri zaidi maneno hayo baada ya kuwa Mkristo. Alitambua kwamba njia bora zaidi ya kumkumbuka Muumba wake Mkuu ilitia ndani kuhubiri habari njema kuhusu Mwana wa Mungu, Kristo. Hatua kwa hatua, Timotheo aliacha kuona haya ambayo ilimzuia kuwa na ujasiri wa kuwahubiria wengine habari njema kuhusu Yesu Kristo.

Wanaume walioongoza makutaniko waliona maendeleo ya Timotheo. Hapana shaka walivutiwa na jinsi kijana huyo alivyowajenga na kuwachochea wengine. Jambo muhimu zaidi ni kwamba Timotheo alipata kibali cha Yehova. Mungu aliongoza unabii fulani utolewe kumhusu Timotheo—huenda ulihusu utumishi ambao siku moja angetimiza katika makutaniko. Paulo alipowatembelea, aliona kuwa Timotheo angekuwa mwandamani mzuri katika safari za umishonari. Ndugu wa Listra walikubaliana na jambo hilo. Walimwekea mikono kijana huyo, kuonyesha kwamba alikuwa amewekwa rasmi kumtumikia Yehova Mungu katika utumishi wa pekee.—1 Timotheo 1:18; 4:14.

Tunaweza wazia jinsi Timotheo alivyostaajabu na kuhisi hastahili kutokana na kuaminiwa na kukabidhiwa jukumu hilo kubwa. Alikuwa tayari kutimiza mgawo huo. * Hata hivyo, baba yake asiye mwamini alihisije aliposikia kwamba mwana wake alipenda kutumikia kama mhudumu Mkristo anayesafiri? Inaelekea kwamba alikuwa na malengo tofauti kuhusu wakati ujao wa mtoto wake. Vipi kuhusu mama na nyanya ya Timotheo? Je, walijivunia maendeleo ya kijana huyo huku wakificha wasiwasi wao kuhusu usalama wake? Ni kawaida kuwa na hisia hizo.

Tuna uhakika kuwa Timotheo aliondoka. Asubuhi iliyotajwa mwanzoni mwa makala hii, ilikuwa mwanzo wa maisha ya kusafiri na mtume Paulo. Alipokuwa akiiacha nyuma Listra, kila hatua aliyopiga alipotembea ilimaanisha hatua nyingine kuelekea njia asiyoijua mbali na nyumbani. Baada ya kutembea kwa siku nzima, wanaume hao watatu walifika Ikoniamu. Timotheo alianza kuona jinsi Paulo na Sila walivyotoa miongozo ya karibuni zaidi kutoka baraza linaloongoza lililokuwa Yerusalemu na walivyojitahidi kujenga imani ya waamini katika Ikoniamu. (Matendo 16:4, 5) Lakini, huo ulikuwa mwanzo tu.

Baada ya kutembelea makutaniko katika Galatia, wamishonari hao waliziacha barabara pana zilizotengenezwa na Waroma na kutembea mamia ya kilometa kupitia maeneo yaliyoinuka ya Frigia wakielekea kaskazini na kisha magharibi. Wakifuata mwongozo wa roho takatifu ya Mungu, walienda Troa na kupanda meli kuelekea Makedonia. (Matendo 16:6-12) Kufikia wakati huo, Paulo aliona jinsi ambavyo Timotheo aliwasaidia sana. Paulo aliweza kuwaacha Timotheo na Sila katika mji wa Beroya. (Matendo 17:14) Hata alimtuma kijana huyo akiwa peke yake kwenda Thesalonike. Akiwa huko, Timotheo alitumia mambo aliyoona kutoka kwa akina Paulo na Sila, na aliwatia moyo Wakristo waaminifu katika Thesalonike.—1 Wathesalonike 3:1-3.

 Baadaye, Paulo aliandika hivi kuhusu Timotheo: “Sina mtu mwingine yeyote aliye na mwelekeo kama wake atakayejali kwa unyoofu mambo yenu.” (Wafilipi 2:20) Hakupata sifa hiyo nzuri kimuujiza. Timotheo alipata sifa nzuri kupitia jitihada, unyenyekevu, na kuvumilia kwa uaminifu hali ngumu. Huo ni mfano mzuri sana kwa vijana leo! Kumbuka kwamba jitihada zako ndizo zitakazokufanya upate sifa nzuri. Ukiwa kijana, una fursa ya pekee ya kupata sifa nzuri kwa kumtanguliza Yehova Mungu kwanza maishani mwako na kwa kuwaheshimu na kuwaonyesha fadhili wengine.

Kwa zaidi ya miaka 14 hivi, Timotheo alitumia muda mrefu akifanya kazi na rafiki yake, mtume Paulo. Alikabili hatari nyingi na alifurahia mambo mengi katika kazi hiyo. (2 Wakorintho 11:24-27) Hata aliwahi kufungwa gerezani kwa sababu ya imani yake. (Waebrania 13:23) Kama Paulo, aliwapenda na kuwahangaikia sana ndugu na dada zake Wakristo. Ndiyo sababu Paulo alimwandikia hivi: ‘Ninayakumbuka machozi yako.’ (2 Timotheo 1:4) Sawa na Paulo, inaelekea kwamba Timotheo alijifunza ‘kulia pamoja na watu wanaolia,’ akijitahidi kuelewa hisia zao ili aweze kuwatia moyo na kuwafariji. (Waroma 12:15) Kila mmoja wetu na ajitahidi kufanya hivyo!

Haishangazi kwamba baada ya muda, Timotheo alifanikiwa sana akiwa mwangalizi Mkristo. Pamoja na kumkabidhi jukumu la kuyatembelea makutaniko ili kuyaimarisha na kuyatia moyo, Paulo alimpa pia daraka la kuwaweka rasmi wanaume wanaostahili kutumika wakiwa wazee na watumishi wa huduma katika makutaniko.—1 Timotheo 5:22.

Paulo alimpenda sana Timotheo, na alimpa maagizo na ushauri unaofaa kama vile baba anavyofanya kwa kijana wake. Alimhimiza Timotheo athamini zawadi za kiroho alizokuwa nazo na aendelee kukua na kufanya maendeleo. (1 Timotheo 4:15, 16) Alimtia moyo Timotheo asiruhusu kamwe ujana wake—na huenda haya aliyokuwa nayo—imzuie kutetea lililo sawa ilipohitajika kufanya hivyo. (1 Timotheo 1:3; 4:6, 7, 11, 12) Pia, Paulo alimshauri jinsi ya kushughulikia ugonjwa wa tumbo ambao huenda ulimpata mara kwa mara kijana huyo.—1 Timotheo 5:23.

Wakati ulifika ambao Paulo alijua kuwa mwisho wa maisha yake ulikuwa karibu; inaonekana muda mfupi baadaye angeuawa kwa kunyongwa. Alimtumia Timotheo barua yake ya mwisho iliyoongozwa na roho. Ilitia ndani maneno haya yenye kugusa moyo: “Fanya kabisa yote unayoweza ili uje kwangu upesi.” (2 Timotheo 4:9) Paulo alimpenda sana Timotheo; alimwita “mtoto wangu mpendwa na mwaminifu katika Bwana.” (1 Wakorintho 4:17) Haishangazi kwamba alitaka Timotheo, rafiki yake, awe naye alipokaribia kuuawa! Inafaa kila mmoja ajiulize, ‘Je, watu hunifuata ili wapate faraja wanapokabili matatizo?’

Je, Timotheo aliweza kufika kwa Paulo kabla hajauawa? Hatujui. Tunajua kuwa sikuzote alifanya yote awezayo kumfariji na kumwimarisha Paulo na wengine wengi. Timotheo aliishi kupatana na maana ya jina lake, yaani, “Mtu Anayemheshimu Mungu.” Ametuachia mfano mzuri sana wa imani tunaoweza kuiga iwe sisi ni vijana au wazee.