SIERRA LEONE NA GUINEA
1945-1990 ‘Kuwaleta Wengi Kwenye Uadilifu’ —Dan.12:3. (Sehemu ya 3)
Kukabiliana na Kikundi cha Poro
Shambulizi la kwanza lilitokea katika kijiji kilicho karibu na Koindu, mahali ambapo kikundi fulani cha watu kilikuwa kikijifunza Biblia na kuhudhuria mikutano kwa ukawaida. Kama vile tu wanaume wengi Wakisi, wavamizi hao walikuwa washiriki wa kikundi cha siri cha Poro, kikundi kilichokuwa na mazoea ya kuwasiliana na pepo. “Wanafunzi wa Biblia walipokataa kushiriki katika matambiko yaliyohusisha kuwasiliana na pepo, kiongozi wa kikundi cha Poro aliwakasirikia sana,” anaeleza James Mensah, mmishonari ambaye pia alitumikia nchini Sierra Leone. “Kiongozi huyo na waandamani wake waliwapiga wanafunzi hao, wakaiba mali zao, wakachoma nyumba zao, wakawafunga kwa minyororo, na kuwapeleka msituni ili wafe kwa njaa. Chifu mkuu wa eneo hilo alikitia moyo kikundi hicho kiendeleze mashambulizi. Licha ya mashambulizi hayo wanafunzi wa Biblia walibaki imara.”
Akina ndugu wa Koindu walipotoa taarifa polisi, kiongozi wa Poro, rafiki zake, na chifu mkuu wa eneo hilo walikamatwa. Walishtakiwa na kupewa onyo kali, na chifu mkuu akasimamishwa kazi kwa mwaka mmoja hivi. Habari za ushindi huo wa kisheria zilienea sehemu mbalimbali na kuwapa ujasiri watu wengi wapya hivi kwamba wakaanza kuhudhuria mikutano. Baadaye, yule chifu mkuu alibadili maoni yake na akaanza kupendezwa na kweli. Kusanyiko la mzunguko lilipofanywa katika eneo lake, aliwapa mahali pa kulala wajumbe waliohudhuria na hata akatoa ng’ombe mkubwa kwa ajili yao.
Viongozi wengine wa Poro walijaribu mbinu tofauti ya kushambulia, yaani, kutumia ujanja wa ‘kutunga matatizo kwa njia ya amri.’ (Zab. 94:20) Wanasiasa wa Poro waliwasilisha mswada bungeni ili kupiga marufuku kazi ya Mashahidi wa Yehova. Charles Chappell anasema hivi: “Hata hivyo, chifu mkuu wa eneo hilo alitutetea na kuliambia Bunge kwamba alijifunza nasi kwa muda wa miaka miwili. Chifu huyo alisema kwamba tengenezo letu si la kisiasa, badala yake huwaelimisha watu na kufanya wawe na maadili mazuri. Kisha akasema kwamba siku moja angependa kuwa mmoja wetu. Alipoungwa mkono na mbunge mwingine, ambaye wakati fulani alijifunza na Mashahidi wa Yehova, mswada huo ulifutiliwa mbali.”
Wale walioacha kushirikiana na makundi hayo ya siri walipingwa vikali sana na familia zao. Vizazi vinne vya mababu wa Jonathan Sellu, kijana kutoka kijiji cha Koindu, walikuwa waganga wa kienyeji. Alikuwa akizoezwa kwa ajili ya kazi hiyo. Alipoanza kujifunza Biblia, aliacha mazoea hayo ya kuwasiliana na pepo. Watu wa familia yake walimpinga vikali, walimwachisha shule na kumnyima chakula kila alipoenda kwenye mikutano ya Kikristo. “Acha Mungu akulishe!” wakamdhihaki. Licha ya hayo, Jonathan alibaki imara. Hakukosa chakula. Alijifunza kusoma na kuandika na baadaye akawa painia wa kawaida. Jonathan alifurahi sana mama yake alipoikubali kweli.
Ongezeko Katika Maeneo Mengine
Mwaka 1960, makutaniko na vikundi vidogo vilikuwa vimeanzishwa katika jiji la Bo, Freetown, Kissy, Koindu, Lunsar, Magburaka, Makeni, Moyamba, Port Loko, Waterloo, na hata katika mji wa Kabala ulio kaskazini. Idadi ya wahubiri mwaka huo iliongezeka kutoka 182 hadi 282. Mapainia wa pekee wengi kutoka Ghana na Nigeria walihamia katika maeneo hayo ili kuyaimarisha makutaniko yenye uhitaji.
Wengi wa waliopendezwa walitoka katika makabila mawili: Wakrio, ambao waliishi Freetown na maeneo yaliyo karibu, na Wakisi ambao waliishi katika Mkoa wa Mashariki. Hata hivyo, kadiri habari njema ilivyoenea, ndivyo makabila mengine yalivyoanza kukubali habari njema. Makabila hayo yalitia ndani Wakuranko, Walimba, Watemne walioishi kaskazini mwa Freetown; Wamende walioishi kusini mwa Freetown; na makabila mengine.
Mnamo 1961, Kutaniko la Freetown Mashariki liliweka wakfu Jumba lao la Ufalme. Kisha, Kutaniko la Koindu liliweka wakfu Jumba la Ufalme lililojengwa kwa matofali. Jumba hilo lililotoshea watu 300 lilitumiwa pia kwa ajili ya makusanyiko. Muda mfupi baadaye, wazee 40 wa kutaniko walihudhuria Shule ya Huduma ya Ufalme, ikiwa shule ya kwanza kufanywa nchini Sierra Leone. Akina ndugu walimalizia mwaka huo wenye kupendeza kwa kushiriki katika kampeni iliyokuwa na matokeo mazuri ya kugawa Biblia Takatifu
Ni wazi kwamba Yehova aliwabariki sana watu wake. Tarehe 28 Julai, 1962, shirika la kisheria la International Bible Students Association, linalotumiwa na Mashahidi wa Yehova katika nchi nyingi, lilisajiliwa rasmi na serikali ya Sierra Leone.
Kazi Yaanza Nchini Guinea
Acheni sasa tuzungumzie nchi ya Guinea (iliyojulikana kama Guinea ya Ufaransa). Kabla ya mwaka 1958, baadhi ya akina ndugu wakiwa safarini kuelekea nchi nyingine waliwahubiria watu wachache nchini humo, lakini serikali ya kikoloni ya Ufaransa ilipinga kazi yetu. Hata hivyo, mambo yalibadilika mwaka 1958, nchi ya Guinea ilipokataa utawala wa Ufaransa na kuwa nchi huru.
Baadaye mwaka huo, Manuel Diogo, ndugu kutoka Dahomey (sasa Benin) aliyezungumza Kifaransa, mwenye umri wa miaka 30 hivi, alianza kufanya kazi kwenye migodi ya boksiti mjini Fria. Mji huo uko umbali wa kilometa 80 hivi kaskazini ya mji mkuu, Conakry. Akiwa na hamu ya kuhubiri katika eneo hilo ambalo halikuwa limehubiriwa, Manuel aliiandikia ofisi ya tawi ya Ufaransa akiomba machapisho na mapainia wa pekee watumwe katika eneo hilo kusaidia kazi ya kuhubiri. Alimalizia barua yake kwa kusema hivi: “Ninasali kwamba Yehova abariki kazi hii kwa sababu kuna watu wengi sana wanaopendezwa hapa.”
Ofisi ya tawi ya Ufaransa ilimwandikia Manuel barua yenye kutia moyo na kumhimiza aendelee kukaa nchini Guinea kwa muda mrefu iwezekanavyo. Pia, ofisi hiyo ilipanga painia fulani wa pekee amtembelee ili kumzoeza katika utumishi. Kitia moyo hicho kilimchochea sana Manuel na akaendelea kuhubiri kwa bidii mjini Fria mpaka alipokufa mwaka 1968.
Mwangalizi wa eneo la dunia Wilfred Gooch alipozuru Conakry mwaka 1960, aliwakuta ndugu wawili wenye asili ya Afrika wakihubiri jijini humo. Ndugu Gooch alipendekeza kwamba nchi ya Guinea isimamiwe na ofisi ya tawi ya Sierra Leone badala ya ofisi ya tawi ya Ufaransa. Mabadiliko hayo yalifanywa Machi 1, 1961. Mwezi mmoja baadaye, kutaniko la kwanza nchini Guinea lilianzishwa jijini Conakry.
Nuru ya Kiroho Yapenya Msitu wa Mvua
Habari njema ilikuwa ikienea pia kusini mwa Guinea. Falla Gbondo, mzee wa kabila la Wakisi aliyekuwa akiishi Liberia, alirudi katika kijiji chao, Fodédou, ambacho kiko karibu kilometa 13 magharibi mwa Guékédou. Alikuwa na kitabu Kutoka Paradiso Iliyopotea Mpaka Paradiso Iliyopatikana. Falla hakujua kusoma, lakini aliweza kuwaelezea watu wa kabila lake picha katika kitabu hicho. Falla anakumbuka hivi: “Kitabu hicho kilichochea mazungumzo, watu walikiita kitabu cha Adamu na Hawa.”
Falla alirudi Liberia. Alibatizwa na mwishowe akawa painia wa pekee. Alirudi Fodédou mara mbili kwa mwezi ili kujifunza Biblia pamoja na kikundi cha watu 30 hivi. Muda mfupi baadaye, Borbor Seysey, painia wa pekee Mkisi kutoka Liberia aliungana naye. Wakiwa pamoja walianzisha kikundi kingine katika mji wa Guékédou. Vikundi vyote viwili vikawa makutaniko.
Kadiri idadi ya Mashahidi Wakisi ilivyoongezeka, ndivyo machifu wa maeneo hayo walivyotambua mwenendo wao mzuri. Mashahidi walijulikana kwa bidii yao, uaminifu wao, na kwa kuchangia amani vijijini mwao. Hivyo, akina ndugu walipoomba ruhusa ya kujenga Jumba la Ufalme katika mji wa Fodédou, machifu wa maeneo hayo waliwapa ekari nane. Jumba hilo la Ufalme la kwanza nchini Guinea, lilikamilika mapema mwaka 1964.
Misukosuko Jijini Conakry
Wakati huohuo matatizo yalianza jijini Conakry. Msukosuko wa kisiasa ulifanya maofisa wa serikali wawatilie shaka wageni. Wamishonari wanne kutoka Gileadi walinyimwa vibali vya kudumu na hivyo wakafukuzwa nchini. Ndugu wawili kutoka Ghana walikamatwa kwa mashtaka ya uwongo na kufungwa kwa miezi miwili hivi.
Baada ya kuachiliwa huru, mmoja wa ndugu hao, Emmanuel Awusu-Ansah, alikamatwa tena na kufungwa katika hali zenye kusikitisha sana. Aliandika hivi kutoka gerezani: “Hali yangu ya kiroho ni nzuri, lakini nina homa ambayo haiponi. Hata hivyo, bado ninahubiri. Mwezi uliopita nilitumia saa 67 katika utumishi wa shambani, na wanafunzi wawili wa Biblia walianza kuhubiri pamoja nami.” Mmoja wa watu aliojifunza nao Biblia aliikubali kweli. Baada ya miezi mitano, Ndugu Awusu-Ansah aliachiliwa na kupelekwa nchini Sierra Leone. Mhubiri mmoja tu ndiye aliyebaki jijini Conakry.
Hali ya utulivu iliporejea mwaka 1969, mapainia wa pekee walianza kurudi jijini Conakry. Wenye mamlaka waliruhusu Jumba la Ufalme lijengwe likiwa na alama iliyotambulisha jumba hilo. Muda si muda, watu 30 waliopendezwa walikuwa wakihudhuria mikutano kwa ukawaida.
Ili kuepuka kukamatwa, kwa kipindi fulani akina ndugu walikuwa waangalifu walipokuwa wakifanya kazi ya kuhubiri. Hata hivyo, kadiri walivyopata ujasiri, ndivyo walivyoongeza bidii yao. Mwaka 1973, kutaniko hilo dogo lilikuwa limegawanya trakti 6,000. Baadaye, wahubiri walianza kutoa magazeti kwenye ofisi mbalimbali na maeneo ya biashara. Polepole, maofisa wa serikali na watu kwa ujumla wakaanza kuelewa na kuthamini kazi yetu. Hatimaye, Desemba 15, 1993, jitihada na uvumilivu huo vilitokeza matokeo mazuri, shirika la Christian Association of Jehovah’s Witnesses of Guinea liliposajiliwa rasmi.
“Acha Mungu akulishe!” wakamdhihaki