1-3. (a) Kwa nini mitume wamepelekwa mbele ya Sanhedrini, na ni suala gani kuu linalohusika? (b) Kwa nini tupendezwe sana na msimamo wa mitume?

 MAHAKAMA ya Sanhedrini imewaka hasira! Mitume wa Yesu wamefikishwa mbele ya mahakama hiyo. Kwa sababu gani? Yosefu Kayafa, kuhani mkuu aliyekuwa pia mkuu wa Sanhedrini, anawaambia hivi kwa ukali: “Tuliwakataza kabisa msifundishe kwa msingi wa jina hili.” Kwa sababu ya hasira hawezi hata kutamka jina la Yesu. Kayafa anaendelea kusema, “na bado tazama! mmejaza Yerusalemu fundisho lenu, nanyi mmeazimia kuileta damu ya mtu huyu juu yetu.” (Mdo. 5:28) Ujumbe wake uko wazi: Acheni kuhubiri!

² Mitume hao watafanya nini? Yesu, aliye na mamlaka kamili kutoka kwa Mungu, ndiye aliyewapa kazi hiyo ya kuhubiri. (Mt. 28:18-20) Je, mitume hao wataogopa na kuacha kuhubiri? Au je, watasimama imara na kuendelea kuhubiri kwa ujasiri? Jambo kuu ni: Watamtii Mungu au mwanadamu? Bila kusita, mtume Petro anazungumza bila woga wowote kwa niaba ya mitume wengine.

³ Tukiwa Wakristo, tunaweza kujifunza mengi kutokana na jinsi mitume walivyotenda walipotishwa na Sanhedrini. Sisi pia tumepewa kazi ya kuhubiri. Tunapotimiza kazi hiyo tuliyopewa na Mungu, huenda pia tukakabili upinzani. (Mt. 10:22) Wapinzani wanaweza kujaribu kuzuia au kupinga kazi yetu. Tutafanya nini? Acheni tufikirie msimamo wa mitume na mambo yaliyotokea kabla ya kupelekwa kwao mbele ya Sanhedrini. Kufikiria mambo hayo kunaweza kutusaidia tunapokabili hali kama hizo. a

4, 5. Kwa nini Kayafa na Masadukayo ‘walijawa na wivu’?

⁴ Kumbuka kwamba Petro na Yohana walipokatazwa kuhubiri mara ya kwanza, walisema: “Hatuwezi kuacha kusema kuhusu mambo  ambayo tumeyaona na kuyasikia.” (Mdo. 4:20) Walipoachiliwa, Petro na Yohana pamoja na wale mitume wengine waliendelea kuhubiri katika hekalu. Walifanya ishara kubwa, kama vile kuponya wagonjwa na kufukuza roho waovu. Hata inaonekana kwamba watu walioangukiwa na kivuli cha Petro waliponywa! Walifanya hivyo “kwenye Safu ya Nguzo za Sulemani” zilizokuwa upande wa mashariki wa hekalu, ambapo Wayahudi wengi walipenda kukusanyika. Wengi walioponywa kimwili walikubali pia kuponywa kiroho. Kwa sababu hiyo, “waliomwamini Bwana wakazidi kuongezeka, idadi kubwa ya wanaume na wanawake.”​—Mdo. 5:12-15.

⁵ Kayafa na Masadukayo, ‘wakajawa na wivu’ na kuagiza mitume wafungwe jela. (Mdo. 5:17, 18) Ni nini kilichowakasirisha Masadukayo? Mitume walikuwa wakifundisha kwamba Yesu amefufuliwa, nao Masadukayo hawakuamini ufufuo. Pia, mitume walifundisha kwamba ili mtu aokolewe anahitaji kumwamini Yesu, Masadukayo walihofu kwamba ikiwa watu wangekuwa wafuasi wa Yesu, Waroma wangewachukulia hatua kali. (Yoh. 11:48) Ndiyo sababu Masadukayo walikuwa wameazimia kabisa kuwanyamazisha mitume!

6. Ni nani hasa leo wanaochochea watumishi wa Yehova wateswe, na kwa nini hilo halitushangazi?

⁶ Leo pia, wapinzani wa kidini ndio hasa wanaochochea watu wawatese watumishi wa Yehova. Wapinzani hao hujaribu kutunyamazisha kwa kutumia serikali au vyombo vya habari. Wanafanya hivyo kwa sababu ujumbe wetu unafunua uwongo wa dini. Wanapokubali kweli za Biblia, watu wenye mioyo minyoofu huwekwa huru kutokana na imani na mazoea yasiyo ya kimaandiko. (Yoh. 8:32) Ndiyo sababu mara nyingi ujumbe wetu huwafanya viongozi wa kidini wawe na wivu na chuki.

7, 8. Amri ya malaika ilikuwa na matokeo gani kwa mitume, nasi tunapaswa kujiuliza swali gani?

⁷ Wakiwa jela kabla ya kupelekwa mahakamani, huenda mitume hao waliona kwamba watauawa kwa sababu ya imani yao. (Mt. 24:9) Lakini usiku huo, jambo lisilo la kawaida likatokea—“malaika wa Yehova akaifungua milango ya gereza.” b (Mdo. 5:19) Kisha malaika huyo akawaagiza: “Mkasimame hekaluni, na mwendelee kuwaambia” watu. (Mdo. 5:20) Bila shaka, amri hiyo iliwahakikishia mitume kwamba walikuwa wakifanya jambo linalofaa. Pia, huenda maneno hayo yaliwapa nguvu za kubaki imara hata hali ziweje. Wakiwa na imani yenye nguvu na ujasiri, mitume “wakaingia hekaluni wakati wa mapambazuko na kuanza kufundisha.”​—Mdo. 5:21.

⁸ Kila mmoja wetu anapaswa kujiuliza, ‘Nina imani na ujasiri unaohitajiwa kuendelea kuhubiri katika hali kama hizo?’ Kujua kwamba tunategemezwa  na kuongozwa na malaika tunapofanya kazi hiyo muhimu ya “kutoa ushahidi kamili kuhusu Ufalme wa Mungu,” kunaweza kutupatia nguvu za kuendelea kuhubiri.​—Mdo. 28:23; Ufu. 14:6, 7.

9-11. Mitume walifanya nini mahakama ya Sanhedrini ilipowaamuru waache kuhubiri, na Wakristo wa kweli leo wanawezaje kuwaiga?

⁹ Kayafa na wale mahakimu wengine wa Sanhedrini wako tayari kuwachukulia hatua mitume hao. Kwa kuwa hawakujua yaliyokuwa yametokea usiku uliotangulia, wakawatuma maofisa wakawachukue wafungwa. Wazia jinsi maofisa hao walivyoshangaa walipogundua kwamba wafungwa hawapo, ijapokuwa jela ilikuwa imefungwa kabisa na “walinzi wakiwa wamesimama kwenye milango.” (Mdo. 5:23) Muda mfupi baadaye, kapteni wa hekalu ajulishwa kwamba mitume wamerudi hekaluni, na wanatoa ushahidi kumhusu Yesu Kristo—kazi ileile ambayo ilifanya wafungwe katika jela! Bila kupoteza wakati kapteni na maofisa wake wanaenda hekaluni kuwakamata na kuwaleta mbele ya Sanhedrini.

¹⁰ Kama ilivyotajwa mwanzoni mwa sura hii, viongozi hao wa kidini wenye hasira kali waliwaagiza mitume hao waache kabisa kuhubiri. Ikawaje? Petro akiwa msemaji wao, alijibu hivi kwa ujasiri: “Lazima tumtii Mungu kuwa mtawala badala ya wanadamu.” (Mdo. 5:29) Wakristo wote wa kweli wanaweza kuiga mfano huo mzuri uliowekwa na mitume. Hatuwezi kuwatii watawala wa kibinadamu wanapotukataza kufanya kile ambacho Mungu anataka tufanye au wanapotaka tufanye kile ambacho Mungu anatukataza. Hivyo, “mamlaka zilizo kubwa” zikipiga marufuku kazi yetu ya kuhubiri tuliyopewa na Mungu, hatutaacha. (Rom. 13:1) Badala yake, tutaendelea kwa busara kutoa ushahidi kamili kuhusu Ufalme wa Mungu.

¹¹ Si ajabu kwamba jibu la ujasiri ambalo mitume walitoa liliwafanya mahakimu hao wawe na hasira. Waliazimia “kuwaangamiza” mitume hao. (Mdo. 5:33) Mashahidi hao wenye ujasiri waliamini kabisa kwamba sasa wangeuawa kwa sababu ya imani yao. Hata hivyo, hawakujua kwamba msaada ulikuwa njiani!

12, 13. (a) Gamalieli aliwapa wenzake shauri gani, nao walifanya nini? (b) Yehova anawezaje kuwasaidia watu wake leo, na tunaweza kuwa na uhakika gani iwapo ataruhusu ‘tuteseke kwa ajili ya uadilifu’?

¹² Gamalieli, “mwalimu wa Sheria aliyeheshimiwa na watu wote,” akaanza kuzungumza. c Gamalieli aliheshimiwa sana na mahakimu wenzake ndiyo sababu angeweza kuamuru “[mitume] hao watolewe nje kwa muda mfupi.” (Mdo. 5:34) Gamalieli alitaja vikundi fulani ambavyo vilisambaratika baada ya viongozi wao kufa. Kisha akahimiza mahakama hiyo iwe na subira inaposhughulika na mitume hao, ambao Kiongozi wao, Yesu, alikuwa amekufa hivi karibuni. Gamalieli alikuwa mwenye kusadikisha kwelikweli. Aliwaambia hivi: “Msiingilie mambo ya watu hawa, bali waacheni. Kwa maana, ikiwa mpango huu au kazi hii ni ya wanadamu, itaangamizwa; lakini ikiwa imetoka kwa Mungu, hamtaweza kuwaangamiza. La sivyo, huenda ikawa mnapigana na Mungu mwenyewe.” (Mdo. 5:38, 39) Mahakimu hao walimsikiliza, hata hivyo, wakawapiga viboko mitume na kuwaagiza “waache kusema kwa msingi wa jina la Yesu.”​—Mdo. 5:40.

¹³ Leo, kama ilivyokuwa wakati huo, Yehova anaweza kuwatumia watu mashuhuri kama Gamalieli kuwasaidia watu Wake. (Met. 21:1) Anaweza kutumia roho yake kuwafanya watawala wenye nguvu, mahakimu, au wanasheria watende kulingana na mapenzi yake. (Neh. 2:4-8) Hata hivyo, huenda wakati mwingine akaruhusu ‘tuteseke kwa ajili ya uadilifu.’ (1 Pet. 3:14) Akiruhusu iwe hivyo, tunaweza kuwa na uhakika wa mambo mawili. Kwanza, anaweza kutupatia nguvu za kuvumilia. (1 Kor. 10:13) Pili, wapinzani ‘hawataweza kuiangamiza’ kazi ya Mungu.​—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Mitume walifanya nini walipopigwa, na kwa nini? (b) Simulia jambo lililoonwa linaloonyesha kwamba watu wa Yehova huvumilia kwa shangwe.

¹⁴ Je, mitume hao walivunjika moyo au kukata tamaa baada ya kupigwa viboko? Hapana! ‘Walitoka mbele ya Sanhedrini, wakishangilia.’ (Mdo. 5:41) “Wakishangilia”​—kwa nini? Hawakuwa wakishangilia maumivu waliyokuwa nayo kwa sababu ya kupigwa. Walishangilia kwa kuwa walijua kwamba wameteswa kwa sababu ya kuwa waaminifu kwa Yehova na kwa kufuata hatua za Kielelezo chao, Yesu.​—Mt. 5:11, 12.

¹⁵ Kama walivyofanya ndugu zetu wa karne ya kwanza, sisi pia huvumilia kwa shangwe tunapoteseka kwa sababu ya habari njema. (1 Pet. 4:12-14) Si kwamba tunafurahia tunapotishwa, tunapoteswa, au kufungwa gerezani. Hata hivyo, tunaridhika kwa kujua kwamba tunadumisha uaminifu wetu kwa Yehova. Kwa mfano, fikiria kisa cha Henryk Dornik, aliyeteswa kwa miaka mingi katika nchi iliyokuwa ikitawaliwa kimabavu. Anakumbuka kwamba mnamo Agosti 1944, wenye mamlaka waliamua kumpeleka yeye pamoja na ndugu yake katika kambi ya mateso. Wapinzani hao walisema hivi: “Huwezi kuwalazimisha kufanya chochote. Hata ukiwaua wanashangilia.”  Ndugu Dornik anaeleza: “Ingawa si kwamba nilitaka kufa, kuteseka kwa sababu ya ushikamanifu wangu kwa Yehova kuliniletea shangwe.”​—Yak. 1:2-4.

16. Mitume walionyesha jinsi gani kwamba walikuwa wameazimia kutoa ushahidi kamili, nasi tunafuata mfano wao kwa kufanya nini?

¹⁶ Mitume hao walirudia kazi yao bila kukawia. Bila woga, waliendelea “kila siku hekaluni na nyumba kwa nyumba” kufanya kazi ya “kutangaza habari njema kumhusu Kristo.” d (Mdo. 5:42) Wahubiri hao wenye bidii walikuwa wameazimia kutoa ushahidi kamili. Ona kwamba waliwapelekea watu ujumbe nyumbani kwao, kama vile Yesu Kristo alivyokuwa amewaagiza. (Mt. 10:7, 11-14) Ndiyo sababu ilidaiwa kwamba wamejaza Yerusalemu mafundisho yao. Leo pia, kama walivyofanya mitume, Mashahidi wa Yehova huhubiri nyumba kwa nyumba. Tunapohubiri kila nyumba katika eneo letu, tunaonyesha waziwazi kwamba sisi pia tunatoa ushahidi kamili, tukimpa kila mtu nafasi ya kusikia habari njema. Je, Yehova amebariki huduma yetu ya nyumba kwa nyumba? Ndiyo! Mamilioni ya watu wameitikia ujumbe wa Ufalme wakati huu wa mwisho. Wengi walisikia habari njema kwa mara ya kwanza Shahidi alipowatembelea.

17-19. Ni jambo gani lililoleta mgawanyiko, na mitume walitoa maagizo gani?

¹⁷ Jambo fulani lenye kuhatarisha amani ya kutaniko lilikuwa limeanza kutokea. Ni jambo gani hilo? Wanafunzi wengi waliobatizwa walikuwa wageni Yerusalemu nao walitaka kujifunza mengi kabla ya kurudi kwao. Wanafunzi waliokuwa wakiishi Yerusalemu walitoa michango kwa hiari ili kuwalisha wageni hao na kuwaandalia mahitaji mengine. (Mdo. 2:44-46; 4:34-37) Ndipo, tatizo fulani likatokea. Wajane waliozungumza Kigiriki “walikuwa wakipuuzwa katika ugawaji wa kila siku.” (Mdo. 6:1) Hata hivyo, mahitaji ya wajane Waebrania hayakukosa kuangaliwa. Hivyo, inaonekana kwamba  tatizo lilikuwa ubaguzi. Ubaguzi ni mojawapo ya matatizo ambayo huleta mgawanyiko mkubwa.

¹⁸ Mitume, waliokuwa wakitenda kama baraza linaloongoza la kutaniko hilo lililokuwa likizidi kuongezeka, waliona kwamba haifai ‘waache neno la Mungu ili kugawa chakula.’ (Mdo. 6:2) Ili kutatua jambo hilo, waliwaagiza wanafunzi watafute wanaume saba “waliojaa roho na hekima,” ambao mitume wangeweza kuwaweka rasmi juu ya “kazi [hiyo] muhimu.” (Mdo. 6:3) Mbali na kugawa chakula, huenda kazi hiyo ilitia ndani kushughulikia pesa, kununua bidhaa, na kuweka rekodi kwa uangalifu. Hivyo, wanaume wanaostahili walihitajika. Wanaume wote waliochaguliwa walikuwa na majina ya Kigiriki, jambo ambalo huenda lingewafanya wajane waliolalamika wahisi kwamba watatendewa haki. Baada ya kusali na kutafakari mapendekezo yaliyotolewa, mitume waliwaweka rasmi wanaume hao saba washughulikie “kazi [hiyo] muhimu.” e

¹⁹ Kwa kuwa wanaume hao walipewa kazi ya kugawa chakula, je, hawakuwa na wajibu wa kuhubiri habari njema? Hapana! Stefano, mmoja wa wanaume waliochaguliwa, alikuwa mhubiri jasiri na mwenye bidii. (Mdo. 6:8-10) Filipo, ambaye pia alikuwa mmoja wao, aliitwa “mweneza-injili.” (Mdo. 21:8) Ni wazi kwamba wanaume hao saba waliendelea kutangaza Ufalme kwa bidii.

20. Watu wa Yehova leo huigaje kielelezo cha mitume?

²⁰ Watumishi wa Yehova leo hufanya kazi waliyofanya mitume. Lazima wanaume wanaopendekezwa kutimiza majukumu mbalimbali kutanikoni waonyeshe  kwamba roho takatifu inatenda kazi ndani yao. Chini ya mwelekezo wa Baraza Linaloongoza, wanaume wanaotimiza sifa za Kimaandiko huwekwa rasmi watumikie wakiwa wazee wa kutaniko au watumishi wa huduma. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Kwa kuwa wanatimiza sifa hizo, basi wamewekwa rasmi na roho takatifu. Wanaume hao wenye bidii hutimiza kazi mbalimbali muhimu. Kwa mfano, huenda wazee wa kutaniko wakapanga ndugu na dada waaminifu waliozeeka wapate msaada wanaohitaji. (Yak. 1:27) Wazee wengine wana kazi nyingi katika ujenzi wa Majumba ya Ufalme, kupanga makusanyiko, au kazi ya Halmashauri ya Uhusiano na Hospitali. Watumishi wa huduma hutimiza majukumu mengi ambayo hayahusiani moja kwa moja na kazi ya uchungaji au ufundishaji. Wanaume wote hao wenye sifa za kustahili wanapaswa kuwa na usawaziko waposhughulikia majukumu ya kutaniko, mapendeleo katika tengenezo, na wajibu waliopewa na Mungu wa kuhubiri habari njema za Ufalme.​—1 Kor. 9:16.

21, 22. Tunajuaje kwamba Yehova alilibariki kutaniko la karne ya kwanza?

²¹ Yehova alitegemeza kutaniko hilo jipya kukabiliana na mateso kutoka nje ya kutaniko na pia tatizo lenye kutokeza mgawanyiko lililozuka ndani ya kutaniko. Ni wazi kwamba Yehova alilibariki kutaniko. Tunasoma hivi: “Neno la Mungu likazidi kuenea, na idadi ya wanafunzi ikazidi kuongezeka sana huko Yerusalemu; na umati mkubwa wa makuhani wakawa waamini.” (Mdo. 6:7) Hiyo ni mojawapo ya ripoti nyingi zilizo katika kitabu cha Matendo, zinazoonyesha maendeleo ya kutaniko la Kikristo. (Mdo. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Je, si ni kweli kwamba sisi pia hutiwa moyo tunaposikia ripoti kuhusu maendeleo ya kazi ya kuhubiri kuhusu Ufalme katika maeneo mengine?

²² Katika karne ya kwanza, viongozi wa kidini wenye hasira hawakuchoka. Baada ya muda mfupi wafuasi wa Yesu wangeanza kuteswa. Kwa mfano, Stefano aliteswa vikali, kama sura inayofuata itakavyoonyesha.