Elementi ya Ajabu
Kitabu kimoja kinasema hivi: “Hakuna elementi yenye kuwa ya lazima sana kwa ajili ya uzima kuliko kaboni.” (Nature’s Building Blocks) Kaboni iko na hali ya pekee yenye kuiwezesha kujiunga yenyewe na kujiunga na kemikali zingine nyingi, na kwa hiyo kutokeza mamilioni ya michanganyiko. Michanganyiko mingi kati ya hiyo, inaendelea kuvumbuliwa ao kutengenezwa.
Kama vile mifano yenye kuwa hapa chini inaonyesha, atomu za kaboni zinaweza pia kuungana ili kutokeza maumbo mbalimbali, kama vile umbo la minyororo, piramidi, muviringo, mabamba, na la mirija (tuyaux). Kwa kweli, kaboni ni elementi ya ajabu!
ALMASI
Atomu za kaboni zinafanyiza piramidi zenye kuitwa tétraèdres (umbo lenye uso ine), na kufanya muundo huo ukuwe nguvu sana kabisa. Hilo linafanya almasi ikuwe elementi yenye kuwa nguvu zaidi kuliko elementi zote zenye kujulikana. Almasi ya kweli inafanyizwa na molekuli moja ya atomu za kaboni.
GRAFATI
Atomu za kaboni zenye kuunganishwa sana zinapangwa katika tabaka (couches) zenye haziunganishwe sana ambazo zinaweza kuachana kama vile karatasi zenye kupangwa moja juu ya ingine. Kwa sababu ya jambo hilo, grafati ni mafuta mazuri ya kulainisha na ni kitu cha maana sana ili kutengeneza kalamu ya risasi (crayon). *
GRAFENI
Grafeni ni tabaka moja ya atomu za kaboni zenye kupangwa kama vile wavu wenye kuwa na tundu za muundo wa pembe sita. Grafeni ni yenye nguvu sana kuliko chuma (acier). Mustari wenye ulichorwa na kalamu ya risasi unaweza kuwa na kiasi kidogo cha grafeni katika tabaka moja ao nyingi.
FULERENI
Molekuli hizo za kaboni zenye kuwa na tundu ndani zinaonekana katika maumbo mbalimbali kama vile mipira midogo-midogo sana na mirija midogo-midogo sana yenye kuitwa mirija ya nano. Zinapimwa kwa nanometre, ao metre moja kugawanywa mara miliare moja.
VIUMBE VYENYE KUISHI
Kaboni ndio musingi wa chembe nyingi zenye kufanyiza mimea, wanyama, na wanadamu. Elementi hiyo inapatikana katika kabohidrati (glucides), mafuta (graisses), na amino-asidi.
‘Sifa [za Mungu] ambazo hazionekane . . . zinaeleweka kwa vitu vilivyofanywa.’ —Waroma 1:20.
^ fu. 7 Ona habari “Naomba Penseli?” katika gazeti la Amuka! la Mwezi wa 7, 2007.