MUSAADA KWA FAMILIA | KULEA WATOTO
Ufundishe Mutoto Wako Kuhusu Ngono
MAGUMU
Miaka fulani yenye imepita, wazazi walikuwa na uwezekano mukubwa wa kuwa wa kwanza kuzungumuza na watoto wao juu ya ngono. Na wangeweza kufasiria mambo hatua kwa hatua, kulingana na miaka na mahitaji ya mutoto wao.
Lakini mambo hayo yote yamebadilika. Kitabu The Lolita Effect kinasema hivi: “Watoto wanaishi katika mazingira yenye yanaweza kufanya wapate habari nyingi juu ya mambo ya ngono wakati wangali na miaka kidogo sana, na mambo ya ngono katika vyombo vya habari kwa ajili ya watoto yanaendelea kuongezeka. Hali hiyo mupya inasaidia watoto ao inawaletea hatari?
MAMBO UNAPASWA KUJUA
Mambo ya ngono yanaonyeshwa waziwazi kila mahali. Katika kitabu chake Zungumuza na Mimi Kwanza (cha Kiingereza), Deborah Roffman aliandika kwamba mambo kama vile “mazungumuzo, matangazo ya biashara, filme, vitabu, maneno ya nyimbo, programu za televizyo, maandishi, michezo, matangazo kwenye vibao vikubwa-vikubwa, na mambo yenye tunaona kupitia telefone na ordinatere yanajaa sana picha na maneno machafu, na mambo mengine yenye kuhusu ngono yenye hayaonyeshwe wazi, kiasi ya kwamba wengi [vijana na hata watoto] wanaweza kufikiri, mara nyingi bila kujua, kwamba ngono ni . . . jambo la maana sana kabisa.”
Wafanyabiashara wanachangia pia katika hali hiyo. Watu wenye kufanya matangazo ya biashara na wafanyabiashara wanauzisha nguo za watoto zenye kuamusha hamu ya kufanya ngono. Kwa kufanya hivyo, wanawafundisha tangu utoto kukazia kupita kiasi sura na namna yao ya kuonekana. Kitabu So Sexy So Soon kinasema hivi: “Wafanyabiashara wanatumia kwa faida yao tamaa ya watoto ya kutaka kukubaliwa na ya kupenda kufanana na vijana wa miaka yao. Picha hizo zote kuhusu ngono na vitu vyenye wanauzisha viko na kusudi la kutia ndani ya watoto hamu ya kupata vitu vipya.”
Kujua tu habari fulani hakutoshe. Kama vile kuko tofauti kati ya kujua namna motokari inatumika na kuwa mutembezaji wa motokari mwenye kutumainika, kuko pia tofauti kati ya kujua mambo fulani juu ya ngono na kutumia ujuzi huo ili kukamata maamuzi yenye hekima.
Jambo la maana: Leo, kuliko wakati mwingine wowote, unapaswa kusaidia watoto wako wazoeze “nguvu zao za ufahamu” ili wajue “kutofautisha yaliyo sawa na yaliyo makosa pia.” —Waebrania 5:14.
MAMBO UNAWEZA KUFANYA
Ujitoe kabisa katika jambo hilo. Hata kama inaweza kuwa nguvu kuzungumuza na watoto wako juu ya ngono, ujue kwamba ni daraka lako. Inaomba utimize daraka hilo.—Kanuni ya Biblia: Methali 22:6.
Ukuwe na mazungumuzo mafupi-mafupi. Kuliko kutafuta kuwa na mazungumuzo ya muda murefu, tumia kila nafasi yenye inajitokeza ili kuzungumuza na mutoto wako, pengine wakati muko katika safari ao wakati munafanya kazi pamoja. Ili kumusaidia mutoto wako azungumuze, tumia maulizo ya kumusaidia aseme mambo yenye anawaza. Kwa mufano, kuliko kusema, “Matangazo ya namna ile inakuvutiaka?” unaweza kusema, “Kwa mawazo yako, sababu gani watu wenye wanafanya matangazo ya biashara wanatumia picha kama hizo ili kuuzisha vitu?” Kisha mutoto wako kujibu, unaweza kumuuliza, “Unajisikia namna gani juu ya jambo hilo?”—Kanuni ya Biblia: Kumbukumbu la Torati 6:6, 7.
Zungumuza kulingana na miaka ya mutoto wako. Watoto wenye hawajaanza masomo wanaweza kufundishwa majina ya viungo vya uzazi, na pia namna ya kujilinda na watu wenye wanawavizia ili kufanya nao ngono. Wakati wanaendelea kukomaa, wazazi wanaweza kuwafundisha namna watu wanafikia kuzaa. Wakati wanaanza kuwa na mwili wa mutu muzima, watoto wanapaswa kuelewa muzuri hali yao ya kimwilii na namna ya kuwa na mwenendo wenye kufaa kuhusu ngono.
Umufundishe mutoto wako mwenendo muzuri. Uanze kumufundisha mutoto wako tangu wakati angali na miaka kidogo, kuhusu heshima, kusema kweli, na kuwa mwaminifu katika mambo yote. Kwa hiyo, wakati mutazungumuzia ngono, mambo hayo yatakuwa musingi ya mazungumuzo yenu. Pia, uonyeshe wazi kanuni zenye kukuongoza. Kwa mufano, kama unaona kwamba ni mubaya kufanya ngono mbele ya kufunga ndoa, umuambie. Na ufasirie sababu gani ni mubaya na ni hatari kufanya hivyo. Kitabu kimoja kinasema hivi: “Vijana wenye wanajua kwamba wazazi wao wanachukia vijana kufanya ngono, wako na uwezekano kidogo wa kufanya ngono.” (Beyond the Big Talk).
Uonyeshe mufano. Uishi kulingana na kanuni zenye unafundisha. Kwa mufano, unacheka kwa sababu ya mizaha michafu? Unavaa mavazi yenye kuamusha hamu ya kufanya ngono? Unachezea wengine kimapenzi? Mambo hayo yanaweza kufanya watoto wako wasifuate kanuni zenye unajaribu kuwafundisha.—Kanuni ya Biblia: Waroma 2:21.
Usionyeshe kama ngono iko mubaya. Ngono ni zawadi kutoka kwa Mungu, na kuifanya katika njia yenye kufaa, ni kusema, katika ndoa, kunaweza kuleta furaha sana. (Methali 5:18, 19) Umuambie mutoto wako kwamba yeye pia atapataka nafasi ya kufurahia zawadi hiyo, bila kuwa na maumivu ya moyo na woga wenye watu wanapata kwa sababu ya kufanya ngono mbele ya kufunga ndoa.—1 Timotheo 1:18, 19.