MAMBO YENYE HISTORIA INATUFUNDISHA
Hérodote
MAISHA yalikuwa namna gani maelfu ya miaka iliyopita? Watu walikuwa na desturi gani? Vitu vya zamani vyenye kuvumbuliwa vinaweza kutusaidia kupata majibu fulani, lakini haiko majibu yote. Ili kuelewa namna watu wa zamani walikuwa wanafikiri, maandishi ya mutu fulani mwenye aliandika historia ya ulimwengu wa wakati wake yanaweza kutusaidia. Mutu huyo aliishi kumepita miaka 2400 hivi. Jina lake ni Hérodote, na alikuwa mwanahistoria Mugiriki wa kati ya mwaka wa 401 na 500 mbele ya kuzaliwa kwa Yesu. Kitabu chake kilikuwa na kichwa The Histories.
Hérodote aliamua kuandika sababu zenye zilifanya Wagiriki wapigane vita mbalimbali na zaidi sana sababu zenye zilitokeza mashambulizi ya Waajemi yenye yalifanyika katika mwaka wa 490 na 480 mbele ya kuzaliwa kwa Yesu. Mashambulizi hayo yalitokea wakati Hérodote alikuwa mutoto. Hayo ndiyo mambo makubwa yenye alizungumuzia, lakini aliandika pia habari zingine zenye angeweza kupata juu ya kila taifa lenye lilishambuliwa na Waajemi.
HAKUANDIKA HABARI ZA HISTORIA TU
Hérodote alikuwa muandikaji mwenye kipaji. Alikuwa na tamaa ya kuandika habari kwa uangalifu sana, na aliandika juu ya mambo mengine yenye aliona kuwa ya lazima ili kukamilisha habari yake. Kazi ya Hérodote ni ya pekee, kwa sababu haikutegemea maandishi ya Serikali yenye yaliandikwa ili kuchunga historia ya muda murefu juu ya mambo yenye yalitokea; ilikuwa vigumu kupata maandishi kama hayo.
Wakati huo, watu wengi hawakujihangaisha kuandika mambo ya historia, isipokuwa tu ili kusifu mambo ya muzuri walifanya kwa kuandika juu ya minara ya ukumbusho (monuments). Alilazimika kutegemea mambo yenye alijionea, hadisi za zamani, na ushuhuda wa watu wengine juu ya habari zenye alitaka kuandika. Ili kukusanya habari, Hérodote alisafiri sana. Alikomalia katika muji wa Halicarnassus (leo ni Bodrum, kusini mwa Uturuki) wenye
ulikuwa unatawaliwa na Ugiriki na alitembelea sana inchi ya Ugiriki.Ili kukusanya habari, Hérodote alisafiri sana
Alifika mbali kaskazini kwenye Bahari Nyeusi na Skithia katika eneo la Ukrainia ya leo, na Palestina ya kusini na Misri ya Juu. Upande wa mashariki, inaonekana alifika Babiloni, na pengine alikufia upande wa mangaribi, katika eneo lenye lilikuwa linatawaliwa na Wagiriki, lenye kuwa kusini mwa Italia leo. Kila nafasi alienda, aliangalia na kuuliza maulizo na kisha alikusanya habari kutoka kwa watu wenye aliona kuwa wanaweza kumupatia habari zenye kutumainika.
HÉRODOTE ALIANDIKA HABARI ZA KWELI?
Habari zenye Hérodote aliandika ni za kweli kadiri gani? Habari zenye aliandika juu ya inchi zenye alitembelea na juu ya mambo yenye alijionea na macho yake zinaonekana kuwa za kweli. Maelezo yake juu desturi zenye hazikujulikana katika Ugiriki, kwa mufano, desturi za Wasikithe za kuzika wafalme ao desturi za Wamisri za kulinda maiti isioze, yanapatana na mambo wachimbuaji walivumbua. Imesemekana kama habari nyingi zenye aliandika juu ya Misri “ni za maana sana kuliko habari zote zenye ziliandikwa zamani juu ya inchi hiyo.”
Lakini, mara nyingi Hérodote alipaswa kutegemea ushuhuda wenye kutiliwa mashaka. Tena, watu wa wakati wake waliamini kabisa kama miungu ya kipagani ilikuwa inaingilia katika mambo ya wanadamu. Kwa hiyo, kati ya habari aliandika, kuko zile zenye hazitimize mambo yenye kuombwa na wanahistoria wa leo. Lakini, Hérodote alijaribu kutofautisha habari za kweli na habari za kutunga. Alisema kwa hekima kuwa hakuamini mambo yote yenye watu walimuambia. Alikuwa anafanya uamuzi kisha kuchunguza na kulinganisha habari zenye alipata.
Mambo yote Hérodote aliandika yanapatikana katika kitabu The Histories. Tukifikiria habari zenye Hérodote angeweza kupata, tunaweza kusema kama alitimiza kabisa jambo kubwa.