Baba na mama walikuwa Wakatolike wa sana. Lakini wakati walijifunza mu Biblia kama jina ya Mungu ni Yehova, wote wawili wakakuwa Mashahidi wa Yehova wenye bidii. Baba yangu aliacha kutengeneza sanamu za Yesu za mbao. Lakini, alitumia ufundi wake wa kutengeneza vitu vya mbao ili kutengeneza nyumba yetu juu ikuwe Jumba ya Ufalme ya kwanza mu San Juan del Monte, eneo yenye kuwa mu Manila, muji mukubwa wa Ufilipino.

Nilizaliwa mu mwaka wa 1952. Wazazi wangu walianza kunifundisha mambo ya kiroho, sawa tu vile walifanya na kaka zangu ine na dada zangu tatu. Wakati nilikuwa nakomala, baba alinitia moyo nikuwe nasoma kila siku sura moya ya Biblia, na alijifunza pamoya na miye vichapo vyetu mbalimbali. Wakati fulani, wazazi wangu walikuwa naalika kwetu waangalizi wenye kusafiri na wajumbe wa tawi. Mambo yenye wale ndugu walituelezea ilitufurahisha na kututia moyo siye wote mu familia, na ile ilituchochea tutie kazi ya Yehova pa nafasi ya kwanza mu maisha yetu.

Imani ya wazazi wangu ilikuwa mufano muzuri kwangu. Kisha mama yangu kufa kwa sababu ya ugonjwa, miye na baba tulianza kufanya kazi ya upainia pamoya mu 1971. Lakini mu 1973 wakati nilikuwa na miaka 20, baba naye alikufa. Kupoteza wazazi wangu wote wawili kulifanya nijisikie kuwa peke yangu. Lakini tumaini “hakika na pia imara” yenye kuwa mu Biblia ilinisaidia nisitikisike, nisivunjike moyo, na niendelee kuwa nguvu kiroho. (Ebr. 6:19) Wakati kidogo kisha baba kufa, niliitika mugao wa kuwa painia wa pekee mu kisiwa ya mbali yenye kuitwa Coron, mu jimbo ya Palawan.

Nilikuwa na miaka 21 wakati nilifika Coron. Juu nilikomalia mu muji, nilishangala kuona kama mu ile kisiwa hamukukuwa moto (courant), hamukukuwa mayi ya ku robinet, na hamukukuwa moto na gari za kubeba watu. Hata kama kule kulikuwa wandugu kidogo, sikukuwa na painia wa kuhubiri  naye, na wakati fulani nilihubiri miye peke. Mwezi wa kwanza, nilikumbuka sana watu wa familia yangu na marafiki wangu. Busiku, nilikuwa naangalia nyota na machozi ilikuwa nanitoka mu macho. Nilijisikia sawa vile niache mugao wangu na nirudie kwetu.

Mu ile wakati yenye nilikuwa miye peke, nilikuwa nafungulia Yehova moyo wangu. Nilikuwa nakumbuka mawazo ya kutia moyo yenye nilikuwa nimesoma mu Biblia na mu vichapo vyetu. Mara mingi nilikumbuka Zaburi 19:14. Nilielewa kama Yehova angekuwa “Mwamba wangu na Mukombozi wangu” kama ningetafakari juu ya mambo yenye kumufurahisha, sawa vile kazi zake na sifa zake. Habari “Vous n’êtes jamais seul” a yenye ilitolewa mu Munara wa Mulinzi ilinisaidia sana. Niliisoma tena na tena. Ni sawa vile nilikuwa miye tu na Yehova, na ile ilinipatia nafasi ya kusali, kujifunza, na kutafakari.

Wakati kidogo kisha kufika Coron, niliwekwa kuwa muzee wa kutaniko. Juu miye peke tu njo nilikuwa muzee, kila juma nilianza kuongoza Masomo ya Huduma ya Kiteokrasi, Mukutano wa Utumishi, Funzo ya Kitabu ya Kutaniko, na funzo ya Munara wa Mulinzi. Pia nilikuwa natoa hotuba kila juma. Kwa kweli, sikukuwa tena na wakati wa kujisikia kuwa peke yangu!

Mahubiri ilikuwa na matokeo ya muzuri mu Coron. Wanafunzi wangu fulani walifikia kubatizwa. Lakini kulikuwa pia magumu. Wakati fulani, nilipaswa kutembea nusu ya siku juu ya kufika mu eneo, kwenye sikujua hata kama nitalala wapi. Mu eneo ya kutaniko mulikuwa pia visiwa vya mingi vya kidogo-kidogo. Juu ya kufika mu vile visiwa, mara mingi nilisafiri na mashua ya kidogo ya motere mu bahari yenye kuwa na upepo, hata kama sikujua kuogelea! Mu ile magumu yote Yehova alinilinda na kunitegemeza. Kisha nilifikia kutambua kama Yehova alikuwa nanitayarisha juu ya magumu ya nguvu zaidi yenye ningepata mu mugao wangu wa kufuata.

Mu 1978, nilitumwa Papouasie-Nouvelle-Guinée, inchi yenye inapatikana kaskazini ya Australia. Papouasie-Nouvelle-Guinée ni inchi ya milima-milima, yenye iko na ukubwa karibu sawa na Uhispania. Nilishangala kuona kama watu karibu milioni tatu wa mu ile inchi walizungumuza zaidi ya luga mia munane. Jambo ya kufurahisha ni kama, wengi kati yao walizungumuza aina fulani ya luga ya Kimelanesia, yenye inazoea kuitwa Tok Pisin.

Nilitumwa mu kutaniko ya Kiingereza kwa wakati fulani katika Port Moresby, muji mukubwa wa Papouasie-Nouvelle-Guinée. Kisha nikahamia mu kutaniko ya luga ya Tok Pisin na nikaanza kujifunza ile luga. Mambo yenye nilijifunza niliitumikisha mu mahubiri. Ile ilinisaidia nijue ile luga bila kukawia. Kisha wakati kidogo, niliweza kutoa hotuba mu luga ya Tok Pisin. Wazia namna nilishangala wakati mbele hata mwaka moya ienee tangu nifike Papouasie-Nouvelle-Guinée, niliwekwa kuwa mwangalizi wa muzunguko mu makutaniko ya Tok Pisin yenye ilikuwa mu majimbo mbalimbali.

Juu kila kutaniko ilikuwa mbali na ingine, iliomba nipange mikusanyiko ya muzunguko ya mingi na nisafiri sana. Ku mwanzo, nilijisikia kuwa peke  yangu mu ile maeneo yenye sikuzoea; inchi ya mupya, luga ya mupya, na desturi za mupya. Wakati nilikuwa natembelea makutaniko, singeweza kusafiri mu barabara juu ya milima na njia za mubaya. Kwa hiyo iliomba nisafiri mu avion karibu kila juma. Wakati fulani, walikuwa nanibeba miye peke mu avion ya kidogo yenye haikukuwa mu hali ya muzuri. Zile safari za mu avion zilifanya nikuwe na wasiwasi, sawa tu zile safari za mu mashua!

Watu kidogo tu njo walikuwa na telefone, kwa hiyo iliomba niandikie makutaniko barua. Mara mingi, nilikuwa nafika mbele barua zangu zifike na iliomba nianze kuuliza-uliza watu juu nijue kwenye wahubiri wako. Lakini kila wakati nilikutana nao, walinikaribisha muzuri na walikuwa wenye shukrani. Ile ilifanya nikumbuke juu ya nini nilikuwa najikaza sana kuwatembelea. Yehova alinitegemeza mu njia za mingi, na uhusiano wangu pamoya naye uliendelea kuwa nguvu.

Wakati nilikusanyika kwa mara ya kwanza mu kisiwa ya Bougainville, bibi na bwana fulani walinikaribia kwa furaha na kuniuliza: “Unatukumbuka?” Nilikumbuka kama niliwahubiriaka mara ya kwanza wakati nilifikaka mu muji wa Port Moresby. Nilianzaka nao funzo ya Biblia kisha nikawaachia ndugu wa mu ile eneo. Sasa walikuwa walishabatizwa! Ile ilikuwa moja kati ya baraka zenye nilipata mu miaka tatu yenye nilitumikia mu Papouasie-Nouvelle-Guinée.

Mbele nitoke Coron mu 1978, nilikutana na dada fulani muzuri, mwenye kujitoa sana, mwenye aliitwa Adel. Alikuwa painia wa kawaida na alikuwa nakomalisha yeye peke watoto wake wawili, Samuel na Shirley. Na alikuwa nashugulikia mama yake mwenye alikuwa alishazeeka. Mu Mwezi wa 5, 1981, nilirudia Ufilipino juu ya kuoa Adel. Kisha ndoa yetu, tulifanya pamoya kazi ya upainia na tulihangaikia familia yetu.

Hata kama nilikuwa na familia, mu 1983 niliwekwa kuwa painia wa pekee na nilitumwa mu kisiwa ya Linapacan, mu jimbo ya Palawan. Familia yetu yote ilihamia mu ile eneo ya mbali kwenye hakukukuwa Mashahidi. Karibu mwaka moya kisha pale, mama yake na Adel alikufa. Hata vile, tuliendelea kuhubiri kwa bidii, na ile ilifanya tuvumilie ile hali. Mu ile kisiwa tulianzisha mafunzo mingi ya Biblia yenye ilifanya maendeleo, na mu wakati kidogo tu tulikuwa na lazima ya Jumba ya Ufalme ya kidogo. Kwa hiyo tulijenga Jumba ya Ufalme siye wenyewe. Miaka tatu tu kisha kufika mu ile kisiwa, tulifurahi kuona watu 110 wanafika ku Ukumbusho. Wengi kati yao walifanya maendeleo na kubatizwa kisha siye kutoka mu ile kisiwa.

Mu 1986, nilitumwa mu kisiwa ya Culion. Mu ile kisiwa mulikuwa watu wengi wenye walikuwa na ugonjwa wa ukoma, wenye walikuwa wanaishi pamoya. Kisha pale, Adel pia aliwekwa kuwa painia wa pekee. Ku mwanzo, tuliogopa kuhubiria watu wenye ukoma ulikuwa ulishaharibisha mwili. Lakini, wahubiri wa mu ile eneo walituhakikishia kama watu wenye walikuwa na ule ugonjwa walikuwa wamepata matunzo, na kwa hiyo hawangetuambukiza. Wamoja kati ya wale wagonjwa  walikuwa nakuya ku mikutano mu nyumba ya dada fulani. Bila kukawia tulizoea ile eneo na tulifurahia kuzungumuzia tumaini ya Biblia pamoya na wale watu wenye walijisikia kuwa hakuna mwenye anawahangaikia, ikuwe Mungu ao watu. Ilifurahisha kuona namna watu wenye walikuwa wamegonjwa sana wanafurahi kujua kama kuko siku watakuwa na afya ya muzuri.—Lu. 5:​12, 13.

Watoto wetu walizoea namna gani maisha ya mu ile kisiwa ya Culion? Miye na Adel tulialika dada vijana wawili kutoka Coron wajiunge na siye juu watoto wetu wakuwe na marafiki wazuri wa kupitisha nao wakati. Samuel, Shirley, na wale dada vijana wawili walifurahia kuhubiri pamoya. Walifurahia kujifunza na watoto wengi, na miye na Adel tulikuwa najifunza na wazazi wa wale watoto. Kulifikia wakati wenye tulikuwa najifunza Biblia na familia 11. Bila kukawia, mafunzo mingi ya Biblia ilifanya maendeleo mupaka tukaanzisha kutaniko ya mupya!

Ku mwanzo, miye njo tu nilikuwa muzee mu ile eneo. Kwa hiyo biro ya tawi iliniomba niongoze mikutano ya kila juma kwa ajili ya wahubiri munane wa mu kisiwa ya Culion na kisha nifanye vilevile kwa ajili ya wahubiri kenda wa mu kijiji ya Marily. Juu ya kufika mu ile kijiji nilipaswa kusafiri saa tatu mu mashua. Kisha kufanya mikutano mu ile kijiji, siye wote mu familia, tulitembea mu eneo ya milima-milima kwa saa mingi juu ya kuongoza mafunzo ya Biblia mu kijiji yenye iliitwa Halsey.

Kulikuwa maendeleo mingi mu eneo ya Marily na Halsey mupaka tukajenga Majumba ya Ufalme mu ile maeneo yote mbili. Sawa vile ilikuwa mu eneo ya Linapacan, ndugu na wenye kupendezwa njo walitoa vitu vyenye vilitumiwa juu ya kujenga Majumba ya Ufalme mu ile maeneo, na wao njo walijenga. Mu Jumba ya Ufalme ya Marily mungeweza kuenea watu 200 na iliwezekana kuinenepesha. Ile ilitusaidia mikusanyiko ikuwe nafanyiwa mu ile Jumba.

Mu 1993 wakati watoto wetu walikomala, miye na Adel tulianza kazi ya muzunguko mu inchi ya Ufilipino. Mu 2000, nilisoma masomo ya huduma juu nipate mazoezi ya kuwa mwalimu ku ile  masomo. Niliona kama sistahili ile mugao, lakini sikuzote Adel alinitia moyo. Alinikumbusha kama Yehova atanipatia nguvu ya kutimiza ule mugao wa mupya. (Flp. 4:13) Adel alisema vile juu yeye peke alikuwa alishajionea ile. Alikuwa natimiza mugao wake hata kama alikuwa na matatizo ya afya.

Mu 2006 wakati nilikuwa nafundisha ku ile masomo, Adel alipatwa na ugonjwa wa Parkinson. Tulishituka! Wakati nilimuambia kama nitaacha mugao juu niweze kumuhangaikia, Adel alijibu hivi: “Tafazali, tafuta munganga mwenye anaweza kunisaidia, na ninajua kama Yehova atatusaidia tupambane na hii hali.” Kwa miaka sita yenye ilifuata, Adel aliendelea kumutumikia Yehova bila kunungunika. Wakati hakuweza tena kutembea, alihubiri na iko mu kinga ya vilema. Wakati alikuwa na magumu ya kusema, alijibia ku mukutano kwa kutumia neno moya ao mbili. Ndugu na dada wengi walitumia Adel ujumbe juu ya kumupongeza kwa sababu ya uvumilivu wake, mupaka wakati alikufa mu 2013. Nilikuwa nimepitisha miaka zaidi ya 30 pamoya na Adel, bibi yangu muaminifu na mwenye upendo. Wakati alikufa, nilisikia huzuni mingi na nilijisikia tena kuwa peke yangu.

Adel alipenda nisiache mugao wangu, na ni vile nilifanya. Niliendelea kutumika kwa bidii, na ile ilinisaidia nipambane na hali ya kujisikia kuwa peke yangu. Kuanzia 2014 mupaka 2017, nilipewa mugao wa kutembelea makutaniko yenye kuzungumuza luga ya Tagalog mu inchi zenye kazi yetu ilikuwa imekatazwa. Kisha pale, nilitembelea makutaniko ya Tagalog mu inchi ya Taiwani, Amerika, na Kanada. Mu 2019, nilifundisha masomo ya Waeneza-Injili wa Ufalme mu Kiingereza mu inchi ya India na Tailandi. Nimepata furaha ya mingi mu ile migao yote. Niko na furaha sana tena sana wakati ninajitoa mu kazi ya Yehova.

Mu kila mugao wa mupya, ninapendaka sana ndugu na dada, njo maana kuachana nao haikuwake mwepesi. Mu wakati ya vile, nimejifunza kumutumainia Yehova kabisa. Sikuzote nimeona namna amenitegemeza, na ile imenisaidia nikubali kwa moyo wote mabadiliko yote yenye inatokea. Leo, niko painia wa pekee mu Ufilipino. Nimezoea kutaniko yangu ya mupya, yenye imekuwa sawa familia yangu yenye kunitegemeza na kunihangaikia. Nafurahi pia kuona namna Samuel na Shirley wanaiga imani ya mama yao.—3 Yo. 4.

Kusema kweli, nimepata magumu mingi. Niliona namna bibi yangu aliteseka na kufikia kufa kwa sababu ya ugonjwa mubaya sana. Nimelazimika kujipatanisha na hali za mingi za mupya. Lakini, nimeona kama Yehova “haiko mbali sana na kila mumoja wetu.” (Mdo. 17:27) Mukono wa Yehova “hauko mufupi sana” ili kutegemeza na kutia nguvu watumishi wake, hata wenye kuwa mu maeneo ya mbali sana. (Isa. 59:1) Yehova, Mwamba wangu, amekuwa pamoya na miye mu maisha yangu yote, ninamushukuru sana. Siyakuwaka peke yangu.