1. Ni mufano gani unaoonyesha kwamba sisi Wakristo hatupaswe kuvunjika moyo katika shindano letu la mbio?

 ALIPOKUWA angali kijana, Mary Decker alikuwa mukimbiaji mwenye kujulikana sana ulimwenguni. Katika mwaka wa 1984, watu walitazamia kuwa ni yeye atashinda kwenye mashindano ya kukimbia ya wanawake ya Olimpike. Lakini, hakufika mwisho. Alijikwaa kwenye muguu wa mukimbiaji mwenzake na hivyo akaondolewa katika shindano la mbio; aliumia na kulia sana. Lakini Mary hakuvunjika moyo. Miezi michache baadaye katika mwaka wa 1985, alianza tena mazoezi ya kukimbia, na akawa mwanamuke wa kwanza kukimbia kwa dakika chache metre 3 000 na akashinda shindano hilo.

2. Ni katika maana gani Wakristo wa kweli wako katika shindano la mbio, na tunapaswa kuwa na muradi gani?

² Sisi Wakristo tuko katika shindano la mbio, hilo ni shindano la mufano. Muradi wetu tunapokimbia ni kupata ushindi. Shindano letu si la kukimbia mara moja na kufika mara moja. Tena, shindano letu si la kukimbia polepole na kupumuzika-pumuzika. Lakini, shindano letu linaweza kufananishwa na shindano la mwendo murefu linaloomba uvumilivu ili kupata ushindi. Mutume Paulo alilinganisha maisha ya Mukristo na mukimbiaji katika shindano la mbio. Alitumia mufano huo katika barua yake kwa Wakristo wa Korintho, muji uliojulikana sana kwa sababu ya michezo mbalimbali. Yeye aliandika hivi: ‘Je, hamujue kwamba wakimbiaji katika mbio wote wanakimbia, lakini ni mumoja tu anayepokea tuzo [zawadi]? Kimbieni kwa namna ya kwamba muweze kupata tuzo.’​—1 Kor. 9:24.

3. Wakimbiaji wote wanapaswa kufanya nini ili kupata ushindi katika shindano la mbio la uzima wa milele?

³ Biblia inatushauri tuwe wakimbiaji, kwa njia ya mufano. (Soma 1 Wakorintho 9:25-27.) Tuzo ao zawadi ni  uzima wa milele; Wakristo watiwa-mafuta watapata zawadi yao mbinguni na Wakristo wengine hapa duniani. Katika shindano la mbio la kawaida ni mukimbiaji mumoja tu ndiye anapewa zawadi, lakini katika shindano la mbio la Wakristo, kila mukimbiaji anayevumilia mupaka mwisho atapata zawadi. (Mt. 24:13) Katika shindano letu la mbio wakimbiaji wanaondolewa ikiwa hawaheshimu kanuni za michezo ao hawakimbie mupaka mwisho. Zaidi ya hilo, hili ndilo shindano la mbio ambalo washindi wanatolewa zawadi ya uzima wa milele.

4. Sababu gani si rahisi kukimbia mupaka mwisho katika shindano la mbio la uzima wa milele?

⁴ Si rahisi kukimbia mupaka mwisho. Inaomba kujizuia katika mambo mengi na kuwa na muradi wa kukimbia mupaka mwisho. Ni mutu mumoja tu, ni kusema, Yesu Kristo, ndiye aliyekimbia mupaka mwisho bila kujikwaa hata kidogo. Lakini mwanafunzi Yakobo aliandika kwamba wafuasi wa Kristo wote ‘wanajikwaa mara nyingi.’ (Yak. 3:2) Ni kweli kabisa! Kila mumoja wetu anaweza kujikwaa kwa sababu ya uzaifu wake ao wa wengine. Kwa hiyo, wakati mwengine tunaweza kujikwaa ao kutereza, kuyumbayumba na kisha kupoteza mbio tuliyokuwa nayo. Tunaweza hata kuanguka; lakini tutasimama na kuendelea kukimbia. Kuna wale ambao walianguka kabisa hivi kwamba iliomba wasaidiwe ili kusimama na kuendelea tena kukimbia. Kwa hiyo, mutu anaweza kujikwaa ao kuanguka wakati fulani ao mara nyingi.​—1 Fal. 8:46.

5, 6. (a) Sababu gani ‘hakuna kitu cha kukwaza’ kwa Mukristo, na akijikwaa ao kuanguka, atapata musaada wapi ili ‘kusimama’? (b) Sababu gani wengine hawasimame kisha kujikwaa?

⁵ Labda umetumia maneno ‘kujikwaa’ na ‘kuanguka’ ili kufasiria hali ya kiroho ya mutu fulani. Maneno hayo mawili ya Biblia yanaweza kuwa na maana moja, lakini si katika kila hali. Kwa mufano, ona namna maneno hayo yanatumiwa katika andiko la Methali 24:16: ‘Huenda mwadilifu akaanguka hata mara saba, naye hakika atasimama; lakini waovu watakwazwa na musiba.’

⁶ Yehova hataruhusu wale wanaomutegemea wajikwae ao kuanguka, ni kusema, hatawaacha  wapatwe na taabu ao na vizuizi vya imani ambavyo hawawezi kushinda. Tuko hakika kwamba Yehova atatusaidia ‘tusimame’ ili tuendelee kumutumikia kwa moyo wetu wote. Hilo linatia moyo kabisa wale wote wanaomupenda Yehova kikweli, sivyo? Watu wabaya hawana nia ya kusimama wanapoanguka. Hawatafute musaada wa roho takatifu ya Mungu na musaada wa watu wake, ao wanapotolewa musaada huo wao wanaukataa. Tofauti na watu hao, kwa wale ‘wanaopenda sheria ya Yehova,’ hakuna kitu cha kukwaza kinachoweza kuwaondoa milele katika shindano la mbio la uzima wa milele.​—Soma Zaburi 119:165.

7, 8. Namna gani mutu anaweza ‘kuanguka’ na hata hivyo Mungu aendelee kumukubali?

⁷ Watu fulani wanaangukia katika zambi ndogo-ndogo mara nyingi kwa sababu ya uzaifu fulani. Hata hivyo, Yehova anaweza kuendelea kuwaona kuwa wenye haki ikiwa wanaendelea ‘kusimama,’ ni kusema, kutubu kikweli na kujikaza kumutumikia tena kwa uaminifu. Namna Mungu alivyoshugulika na taifa la Israeli inaonyesha ukweli wa jambo hilo. (Isa. 41:9, 10) Andiko la Methali 24:16 tulilozungumuzia hapo mbele linatuonyesha kwamba pahali pa kufikiria tu namna tulivyoanguka, tunapaswa kufikiria namna tunavyoweza kusimama kwa musaada wa Mungu wetu mwenye rehema. (Soma Isaya 55:7.) Yehova na Yesu Kristo wanatutia moyo ‘tusimame,’ ili kuonyesha kwamba wanatutumainia.​—Zab. 86:5; Yoh. 5:19.

⁸ Hata katika shindano la mbio la kawaida, mukimbiaji anaweza kujikwaa ao kuanguka, lakini anaweza kuwa na wakati wa kusimama na kuendelea kukimbia mupaka mwisho ikiwa anatenda haraka. Katika shindano letu la uzima wa milele, hatujue ‘siku na saa’ ya mwisho wa shindano letu. (Mt. 24:36) Lakini, ikiwa hatujikwae mara nyingi tutaendelea kuwa nguvu katika mashindano hayo na kuvuka mustari wa mwisho. Kwa hiyo basi, tunaweza kufanya nini ili tusijikwae?

9. Tutazungumuzia mambo gani ambayo yanaweza kutufanya tujikwae?

⁹ Acheni tuzungumuzie mambo matano yanayoweza kutufanya tujikwae: uzaifu wetu, tamaa za mwili, kutendewa isivyo haki na Wakristo wenzetu, mateso, na uzaifu wa wengine. Lakini kumbuka kwamba Yehova ni muvumilivu sana, hata ikiwa umejikwaa, yeye hatakuondoa mara moja katika shindano la mbio.

10, 11. Daudi alipambana na uzaifu gani?

¹⁰ Uzaifu wetu unaweza kulinganishwa na majiwe yaliyoachwa kwenye barabara tunayofuata. Mambo yaliyomupata Mufalme Daudi na mutume Petro yanaweza kutusaidia kuelewa namna mbili ya uzaifu huo, ni kusema, kushindwa kujizuia na kuogopa mwanadamu.

¹¹ Mufalme Daudi alishindwa kujizuia, kama vile habari yake na Bath-sheba inavyoonyesha. Na alipotukanwa na Nabali, Daudi alikuwa tayari kutenda kwa haraka. Alishindwa kujizuia, lakini hakuacha hata kidogo kumupendeza Yehova. Kwa musaada wa wengine, alirudilia tena hali yake nzuri ya kiroho.​—1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13.

12. Namna gani Petro alibaki katika shindano la mbio ijapokuwa alijikwaa?

¹² Petro aliogopa wanadamu, kwa hiyo wakati fulani alijikwaa vibaya; hata hivyo alibaki mwaminifu kwa Yesu na Yehova. Kwa mufano, alimukana Bwana wake waziwazi, si mara moja tu, lakini mara tatu. (Lu. 22:54-62) Baadaye, Petro alishindwa kujiendesha kama Mukristo alipowabagua Wakristo Wasio Wayahudi kwa kuwatendea kama watu wa hali ya chini kuliko Wakristo Wayahudi waliotahiriwa. Lakini mutume Paulo alijua kwamba ubaguzi haukuwa na nafasi katika kutaniko. Petro alikuwa na maoni yasiyofaa. Kwa hiyo, ili hali hiyo isilete fujo kati ya ndugu, Paulo alitenda haraka kwa kumushauri Petro mbele ya watu wote. (Gal. 2:11-14) Je, Petro alikasirika kwa sababu ya kiburi na  kuondoka katika shindano la mbio la uzima? Hapana. Yeye alichukua shauri la Paulo kwa uzito na kulitumia, na kwa hiyo, akaendelea katika shindano la mbio.

13. Namna gani matatizo ya afya yanaweza kufanya tujikwae?

¹³ Wakati fulani matatizo ya afya yetu yanakuwa ndio uzaifu wetu. Matatizo hayo yanaweza kutufanya tujikwae. Matatizo ya afya yetu yanaweza kutuzuia ili tusiendelee kukimbia na yanaweza kufanya tuyumbeyumbe na kufikia kuchoka kiroho. Kwa mufano, dada mumoja wa huko Japon alipatwa na matatizo ya afya miaka 17 kisha ubatizo wake. Afya yake ilimuhangaisha sana na alifikia hata kuregea kiroho. Kisha akawa muhubiri asiyetenda. Wazee wawili wa kutaniko wakamutembelea. Walimutia moyo na akaanza tena kukusanyika. Anaeleza hivi: “Nililia wakati ndugu walinisalimu kwa uchangamufu.” Sasa dada yetu amerudilia tena shindano lake la mbio.

14, 15. Tamaa za mwili zinapoamuka ni lazima kufanya nini? Eleza.

¹⁴ Tamaa za mwili zimeangusha wengi. Tunaposhawishiwa na tamaa za mwili, tunapaswa kujikaza ili kubaki safi kiakili, kiroho na kuwa na mwenendo safi. Kumbuka shauri la Yesu la ‘kutupilia mbali’ kwa njia ya mufano kitu chochote ambacho kinaweza kutufanya tujikwae, hata kama ni jicho ao mukono wetu. Je, hilo halitie ndani mawazo na matendo machafu ambayo yamefanya wengine waondoke katika shindano la mbio?​—Soma Mathayo 5:29, 30.

¹⁵ Ndugu mumoja aliyelelewa katika familia ya Kikristo, aliandika kwamba alivutiwa na wazo la kufanya ngono na wanaume wenzake. Yeye alisema hivi: “Siku zote nilijisikia vibaya. Ilionekana kwamba sistahili kuwa kati ya watu wengine.” Alipokuwa na miaka 20, alikuwa painia wa kawaida na mutumishi wa huduma katika kutaniko. Kisha kujikwaa vibaya, alipewa karipio na kupokea musaada kutoka kwa wazee. Sala, kujifunza Neno la Mungu, na kushiriki katika kazi ya mahubiri vilimusaidia aanze tena kusimama polepole na kurudilia tena mwendo wake wa kiroho. Miaka mingi baadaye, anasema hivi: “Wakati mwengine mawazo hayo mabaya yalinijia, lakini sikuacha yanitawale. Nilijifunza kwamba Yehova hawezi kuacha mutu ajaribiwe kupita kipimo. Kwa hiyo, niko hakika kwamba Mungu ananiaminia.” Ndugu huyo anamalizia hivi: “Vita yangu si ya bure. Nitalipwa katika ulimwengu mupya. Ninangojea kwa hamu jambo hilo! Mupaka sasa, nitaendelea kupambana na majaribu hayo.” Ndugu yetu anaazimia kubaki katika shindano la mbio.

16, 17. (a) Ni jambo gani lilimusaidia ndugu mumoja aliyefikiri kwamba alitendewa isivyo haki? (b) Ili kuepuka kujikwaa, tunapaswa kukazia akili jambo gani?

¹⁶ Kutendewa isivyo haki na Wakristo wenzetu kunaweza kufanya tujikwae. Huko France, ndugu mumoja aliyekuwa muzee wa kutaniko zamani alifikiri kama alitendewa isivyo haki, kwa hiyo akawa na uchungu sana. Basi, akaacha kukusanyika na kuhubiri. Wazee wawili wakamutembelea na kumusikiliza bila kumukatiza alipokuwa akijieleza. Walimutia moyo amutupie Yehova muzigo wake na wakamuonyesha kama jambo la maana zaidi ni kumupendeza Mungu. Alikubali shauri na bila kukawia alirudilia shindano lake la mbio, na kuanza tena kutenda katika kutaniko.

¹⁷ Wakristo wote wanahitaji kukazia akili yule aliyewekwa kuwa Kichwa cha kutaniko, ni kusema, Yesu Kristo, wala si kuangalia uzaifu wa wanadamu wenzao. Yesu, ambaye ana macho “kama mwali wa moto,” anaelewa vizuri kila hali na anaona vizuri sana kila jambo kuliko sisi. (Ufu. 1:13-16) Kwa mufano, anajua vizuri kwamba tunaweza kuelewa mambo vibaya na kufikiri kama tunatendewa isivyo haki. Yesu atashugulikia mambo ya kutaniko vizuri sana na kwa wakati unaofaa. Kwa hiyo, hatupaswe kuruhusu matendo ao uamuzi wa ndugu ao dada yeyote uwe kikwazo kwetu.

18. Namna gani tunaweza kuvumilia mateso na hali zenye kusumbua?

¹⁸ Mambo mengine mawili yanayofanya  tujikwae ni mateso na uzaifu wa wengine katika kutaniko. Katika mufano wa mupandaji, Yesu alisema kama ‘ziki ao mateso’ yangefanya wengine wajikwae. Mateso hayo yanaweza kutoka kwa watu wa jamaa, majirani, ao wakubwa wa guvernema, na yanaweza kuangusha mutu ambaye ‘hana mizizi ndani yake,’ mutu aliye na imani iliyo juu-juu tu. (Mt. 13:21) Lakini, ikiwa tuna moyo wa haki, mbegu ya Ufalme itatusaidia tuwe na imani yenye mizizi, isiyotikisika. Unapolemewa na mateso, jikaze kutafakari katika sala juu ya mambo yanayostahili sifa. (Soma Wafilipi 4:6-9.) Kwa nguvu za Yehova, tutavumilia mateso, na hatutaruhusu hali zenye kusumbua zitufanye tujikwae.

19. Tunaweza kufanya nini ili makosa ya wengine yasitufanye tujikwae?

¹⁹ Jambo lenye kuhuzunisha ni kwamba kwa muda wa miaka mingi ndugu na dada fulani wameacha uzaifu wa wengine uwaondoe katika shindano la mbio. Kuwa na maoni tofauti kuhusiana na mambo ya zamiri kunafanya wengine wajikwae. (1 Kor. 8:12, 13) Mutu fulani akikukosea, je, unaruhusu jambo hilo likukwaze ao likufanye ujikwae? Biblia inashauri Wakristo kusamehe wengine, kuacha kuhukumu, na kuepuka tu kungangania haki yao wenyewe. (Lu. 6:37) Unapopambana na hali hiyo, jiulize: “Je, ninawahukumu wengine kulingana na maoni yangu tu? Kwa kuwa ninajua kwamba ndugu zangu ni watu wasio wakamilifu, je, nitaruhusu uzaifu wao uniondoe katika shindano la mbio la uzima?” Ikiwa tunamupenda Yehova, hilo litatusaidia tusiruhusu kitu chochote ao mutu yeyote kutuzuia kukimbia mupaka mwisho.

20, 21. Unaazimia kufanya nini katika shindano la mbio la uzima?

²⁰ Je, unaazimia ‘kukimbia mwendo mupaka mwisho?’ (2 Tim. 4:7, 8) Ni lazima uwe na funzo la pekee. Tumia Biblia na vichapo vyetu vinavyotegemea Biblia ili kutafuta habari mbalimbali zitakazokusaidia, tafakari, na tambua vikwazo mbalimbali. Muombe Yehova roho takatifu ili ikupatie nguvu unayohitaji. Kumbuka kwamba hakuna mukimbiaji ambaye aliandikiwa kushindwa katika shindano lake la mbio la uzima kwa sababu tu anajikwaa ao anaanguka mara kwa mara. Anaweza kusimama na kuendelea katika shindano la mbio. Anaweza hata kupata somo kutokana na mambo yaliyomufanya ajikwae, na kujifunza mambo ya maana kutokana na mambo yanayojaribu imani yake.

²¹ Biblia inaonyesha kwamba inaomba kutenda tunaposhiriki katika shindano la mbio la uzima wa milele. Si kama kuwa katika bisi inayobeba watu mupaka mwisho. Tunapaswa kukimbia mwendo huo sisi wenyewe. Tunapofanya hivyo, tutakuwa na “amani nyingi” kutoka kwa Yehova, na amani hiyo itakuwa kama hewa nzuri inayotusaidia tusichoke katika mwendo wetu. (Zab. 119:165) Tunaweza kuwa hakika kwamba Yehova ataendelea kutubariki sasa, na wakati ujao atatolea wale wote watakaokimbia mupaka kuvuka mustari wa mwisho baraka za milele.​—Yak. 1:12.