5 Wakati aliona watu wengi wanapanda kwenye mulima; na kisha yeye kukaa, wanafunzi wake wakamukaribia. 2 Halafu akafungua kinywa chake na kuanza kuwafundisha, na kusema:

3 “Wenye furaha ni wale wenye wanatambua uhitaji wao wa kiroho, kwa sababu Ufalme wa mbinguni ni wao.

4 “Wenye furaha ni wale wenye kuomboleza, kwa sababu watafarijiwa.

5 “Wenye furaha ni wale wenye tabia ya upole, kwa sababu watariti dunia.

6 “Wenye furaha ni wale wenye njaa na kiu ya haki, kwa sababu watashibishwa.

7 “Wenye furaha ni wale wenye rehema, kwa sababu wataonyeshwa rehema.

8 “Wenye furaha ni wale wenye moyo safi, kwa sababu watamuona Mungu.

9 “Wenye furaha ni wale wenye kufanya amani, kwa sababu wataitwa wana wa Mungu.

10 “Wenye furaha ni wale wenye wameteswa kwa sababu ya haki, kwa maana Ufalme wa mbinguni ni wao.

11 “Wenye furaha ni ninyi wakati watu wanawalaumu na kuwatesa na kuwasingizia kila namna ya uovu kwa sababu yangu. 12 Mushangilie na kufurahi sana, kwa sababu zawabu yenu ni kubwa mbinguni, kwa maana ni vile walitesa manabii wenye waliwatangulia.

13 “Ninyi ni chumvi ya dunia, lakini kama chumvi inapoteza nguvu yake, ni nini inaweza kufanywa ili nguvu yake ya kukoleza irudie tena? Haina tena faida yoyote, inapaswa kutupwa inje ili ikanyangwe na watu.

14 “Ninyi ni mwangaza wa ulimwengu. Muji wenye kuwa kwenye mulima hauwezi kufichwa. 15 Watu wanawasha taa na kuiweka, hapana chini ya kitunga, lakini wanaiweka juu ya kinara cha taa ili iangazie watu wote wenye kuwa ndani ya nyumba. 16 Vilevile, muache mwangaza wenu uangaze mbele ya watu, ili waone matendo yenu ya muzuri na wamutukuze Baba yenu wa mbinguni.

17 “Musiwaze nilikuja kuharibu Sheria ao Manabii. Sikukuja kuharibu, lakini nilikuja kutimiza. 18 Kwa kweli ninawaambia kwamba mbingu na dunia zinaweza kupita, lakini hakuna hata herufi moja ya kidogo zaidi ao sehemu moja ya herufi yenye itapita katika Sheria mupaka mambo yote yatimie. 19 Kwa hiyo, kila mutu mwenye anavunja moja ya amri hizi za kidogo zaidi na anafundisha wengine kufanya vile, ataitwa mudogo zaidi kuhusiana na Ufalme wa mbinguni. Lakini kila mutu mwenye anazifanya na kuzifundisha ataitwa mukubwa kuhusiana na Ufalme wa mbinguni. 20 Kwa maana ninawaambia kwamba kama haki yenu haipite ile ya waandishi na Wafarisayo, hamutaingia hata kidogo katika Ufalme wa mbinguni.

  21 “Mulisikia kama watu wa zamani waliambiwa: ‘Haupaswe kuua, lakini kila mutu mwenye anaua atasamba mbele ya tribinali.’ 22 Lakini, ninawaambia kwamba kila mutu mwenye anaendelea kumukasirikia ndugu yake atasamba mbele ya tribinali; na kila mutu mwenye anamuambia ndugu yake neno la zarau lenye halipaswe kusemwa  atasamba mbele ya Tribinali Kubwa; na kila mutu mwenye anasema, ‘Wewe mupumbavu bure!’ atastahili moto wa Gehena. a

23 “Basi, kama unaleta zawadi yako kwenye mazabahu na pale unakumbuka kama ndugu yako iko na jambo fulani juu yako, 24 acha zawadi yako pale mbele ya mazabahu, na uende. Fanya kwanza amani na ndugu yako, na kisha urudie na utoe zawadi yako.

25 “Sikilizana haraka na mutu mwenye anakushitaki, wakati mungali katika njia ya kuenda kwenye tribinali, ili kwa njia fulani mwenye kukushitaki asikutie katika mikono ya muamuzi, na muamuzi akutie katika mikono ya mutumishi wa tribinali, na utupwe katika gereza. 26 Hakika ninakuambia, hautatoka mule mupaka ulipe feza yako ya kidogo ya kichele ya mwisho.

27 “Mulisikia kama ilisemwa: ‘Haupaswe kufanya uzinifu.’ 28 Lakini mimi ninawaambia kama kila mutu mwenye anaendelea kumuangalia mwanamuke kwa njia ya kumutamani amekwisha kufanya uzinifu pamoja naye katika moyo wake. 29 Basi, kama jicho lako la kuume linafanya ujikwae, ulingoe na ulitupe mbali na wewe. Kwa maana ni muzuri zaidi upoteze kimoja cha viungo vyako kuliko mwili wako wote utupwe katika Gehena. b 30 Tena, kama mukono wako wa kuume unafanya ujikwae, uukate na kuutupa mbali na wewe. Kwa maana ni muzuri zaidi upoteze kimoja cha viungo vyako kuliko mwili wako wote uende katika Gehena. c

31 “Zaidi ya hayo, ilisemwa: ‘Kila mutu mwenye anavunja ndoa na bibi yake, amupatie cheti cha kuvunja ndoa.’ 32 Lakini, mimi ninawaambia kwamba kila mutu mwenye anavunja ndoa na bibi yake, kama haiko tu kwa sababu ya uasherati, d anamutia bibi yake katika hatari ya kufanya uzinifu, na kila mutu mwenye anamuoa mwanamuke mwenye ndoa yake ilivunjika anafanya uzinifu.

33 Tena mulisikia kama watu wa zamani waliambiwa: ‘Haupaswe kuapa na kisha ukose kutimiza, lakini unapaswa kutimiza naziri zako kwa Yehova.’ 34 Lakini, mimi ninawaambia: Musiape hata kidogo kwa mbingu kwa sababu ni kiti cha Ufalme cha Mungu; 35 ao kwa dunia, kwa sababu ni kiti cha miguu yake; ao kwa Yerusalemu, kwa sababu ni muji wa Mufalme mukubwa. 36 Usiape kwa kichwa chako, kwa sababu hauwezi kugeuza unywele mumoja kuwa mweupe ao mweusi. 37 Muache tu neno lenu ‘Ndiyo’ limaanishe ndiyo, na ‘Hapana’ yenu imaanishe hapana, kwa maana lenye kupita hayo linatoka kwa ule muovu.

38 “Mulisikia kama ilisemwa: ‘Jicho kwa jicho na jino kwa jino.’ 39 Lakini, mimi ninawaambia: Musipingane na mutu muovu, lakini kila mutu mwenye anakupiga kofi kwenye shavu la kuume, umugeuzie pia lile lingine. 40 Na kama mutu anataka kukupeleka kwenye tribinali ili akamate nguo yako ya ndani,  umuache akamate pia nguo yako ya inje; 41 na kama mutu mwenye mamlaka anakulazimisha umutumikie kilometre moja, uende naye kilometre mbili. 42 Upatie mwenye anakuomba, na usimugeuzie mugongo mutu mwenye anataka umukopeshe. e

43 “Mulisikia kama ilisemwa: ‘Unapaswa kumupenda jirani yako na kuchukia adui yako.’ 44 Lakini, mimi ninawaambia ninyi: Muendelee kupenda maadui wenu na kusali kwa ajili ya wale wenye kuwatesa ninyi, 45 ili muonyeshe kuwa ninyi ni wana wa Baba yenu mwenye kuwa mbinguni, kwa sababu yeye anaangazia jua lake watu waovu na watu wazuri, tena ananyesha mvua juu ya wenye haki na wenye hawako wenye haki. 46 Kwa maana kama munapenda wale wenye wanawapenda ninyi, muko na zawabu gani? Je, wakusanya-kodi hawafanye jambo hilo pia? 47 Na kama munasalimia ndugu zenu tu, munafanya jambo gani lenye kupita la kawaida? Je, watu wa mataifa pia hawafanye jambo hilo pia? 48 Basi lazima mukuwe wakamilifu, f kama vile Baba yenu wa mbinguni ni mukamilifu.

6 “Mukuwe waangalifu ili musitende haki yenu mbele ya watu ili tu wawaone; kama munafanya vile hamutapata zawabu kutoka kwa Baba yenu mwenye kuwa mbinguni. 2 Basi wakati unatoa zawadi za rehema, g usipige tarumbeta mbele yako, kama vile wanafiki wanafanya katika masinagogi na katika barabara, ili watu wawasifu. Kwa kweli ninawaambia ninyi, wanapata zawabu yao kikamili. 3 Lakini wewe, wakati unatoa zawadi za rehema, usiache mukono wako wa kushoto ujue kile mukono wako wa kuume unafanya, 4 ili utoe zawadi zako za rehema kwa siri. Halafu Baba yako mwenye anaona akiwa mahali pa siri atakulipa.

5 “Tena, wakati munasali musitende kama wanafiki, kwa maana wanapenda kusali wakiwa wamesimama katika masinagogi na kwenye pembe za njia kubwa ili waonekane na watu. Kwa kweli ninawaambia ninyi, wanapata zawabu yao kikamili. 6 Lakini wewe wakati unasali, ingia ndani ya chumba chako peke yako, na kisha kufunga mulango, sali kwa Baba yako mwenye kuwa mahali pa siri. Halafu Baba yako mwenye kuona akiwa mahali pa siri atakulipa. 7 Lakini wakati munasali, musiseme mambo yaleyale tena na tena, kama vile watu wa mataifa wanafanya, kwa maana wanafikiri watasikiwa kwa sababu wanatumia maneno mengi. 8 Kwa hiyo, musikuwe kama wao, kwa sababu Baba yenu anajua kile chenye muko nacho lazima hata mbele mumuombe.

9 “Basi ninyi munapaswa kusali hivi:

“‘Baba yetu mwenye kuwa mbinguni, jina lako litakaswe. h 10 Ufalme wako ukuje. Mapenzi yako yafanyike duniani kama mbinguni. 11 Utupatie leo mukate wetu kwa ajili ya siku hii; 12 na utusamehe madeni yetu, kama vile sisi pia tumesamehe wenye kuwa na madeni yetu. 13 Na usituingize katika jaribu, lakini utukomboe i na ule muovu.’

14 “Kwa maana kama munasamehe watu makosa yao, Baba yenu wa mbinguni atawasamehe ninyi pia; 15 lakini kama hamusamehe watu makosa yao, Baba yenu pia hatawasamehe ninyi makosa yenu.

16 “Wakati munafunga, muache kuwa na nyuso zenye huzuni kama wanafiki, kwa maana wanakunja nyuso zao j ili watu waone kuwa wanafunga. Kwa kweli ninawaambia ninyi, wanapata zawabu yao kikamili. 17 Lakini wewe, wakati  unafunga, upakae kichwa chako mafuta na unawe uso wako, 18 ili usionekane kwa watu kuwa unafunga lakini kwa Baba yako mwenye kuwa mahali pa siri. Kisha Baba yako mwenye kuona akiwa mahali pa siri atakulipa.

19 “Muache kujiwekea hazina katika dunia, kwenye nondo na kutu vinaharibisha na kwenye wezi wanavunja na kuiba. 20 Lakini, mujiwekee hazina mbinguni, kwenye nondo na kutu haviharibishe, na kwenye wezi hawavunje na kuiba. 21 Kwa maana mahali kwenye kuko hazina yako, ni pale moyo wako pia utakuwa.

22 “Taa ya mwili ni jicho. Basi, kama jicho lako linakazia jambo moja, mwili wako wote utakuwa wenye mwangaza. k 23 Lakini kama jicho lako ni lenye wivu, l mwili wako wote utakuwa wenye giza. Kama mwangaza wenye kuwa ndani yako kwa kweli ni giza, basi giza hilo ni kubwa sana!

24 “Hakuna mutu mwenye anaweza kutumikia mabwana wawili; kwa maana atachukia mumoja na kupenda mwingine, ao atashikamana na mumoja na kuzarau mwingine. Hamuwezi kuwa watumwa wa Mungu na wa Utajiri.

25 “Kwa hiyo ninawaambia ninyi: Muache kuhangaikia uzima wenu juu ya kile mutakula ao kile mutakunywa, ao miili yenu juu ya kile mutavaa. Je, uzima hauko wa maana kuliko chakula na mwili hauko wa maana kuliko nguo? 26 Muangalie kwa uangalifu ndege wa mbinguni; hawapande mbegu ao kuvuna ao kukusanya katika madepo, lakini Baba yenu wa mbinguni anawalisha. Je, ninyi hamuko wa maana kuliko wao? 27 Ni nani kati yenu mwenye kwa kuhangaika anaweza kuongeza kipimo cha mukono mumoja kwenye urefu wa uzima wake? 28 Tena, sababu gani munahangaika juu ya nguo? Muangalie muzuri maua ya mayungiyungi ya shamba, namna yanakomaa; hayafanye kazi, wala hayasuke; 29 lakini mimi ninawaambia kwamba hata Sulemani katika utukufu wake wote hakupambwa kama moja ya maua hayo. 30 Basi, kama ni vile Mungu anavalisha mimea yenye kuwa katika shamba, yenye iko hapa leo na kesho inatupwa ndani ya moto, je, hatawavalisha muzuri zaidi, ninyi wenye imani kidogo? 31Kwa hiyo musihangaike hata kidogo na kusema, ‘Tutakula nini?’ ao, ‘Tutakunywa nini?’ ao, ‘Tutavaa nini?’ 32 Kwa maana vitu hivi vyote ndivyo watu wa mataifa wanatafuta kwa tamaa. Baba yenu wa mbinguni anajua muko na lazima ya vitu hivi vyote.

33 “Basi, muendelee kutafuta kwanza Ufalme na haki yake, na mutaongezewa vitu hivyo vingine vyote. 34 Basi, musihangaike hata kidogo juu ya kesho, kwa maana kesho itakuwa na mahangaiko yake yenyewe. Kila siku iko na matatizo yake yenye yanaeneana na siku hiyo.

7 “Muache kuhukumu ili musihukumiwe; 2 kwa maana mutahukumiwa kwa hukumu yenye munahukumu wengine, na kwa kipimo chenye munapimia watu, watawapimia ninyi. 3 Basi, sababu gani unaangalia unyasi wenye kuwa katika jicho la ndugu yako, lakini hauone kipande cha muti chenye kuwa katika jicho lako mwenyewe? 4 Ao namna gani unaweza kumuambia ndugu yako, ‘Niruhusu nitoshe unyasi wenye kuwa katika jicho lako,’ wakati angalia! Kipande cha muti kiko katika jicho lako mwenyewe? 5 Munafiki! Kwanza tosha kipande cha muti katika jicho lako, kisha utaona muzuri namna ya kutosha unyasi katika jicho la ndugu yako.

6 “Musipatie imbwa kitu kitakatifu, wala musitupe lulu zenu mbele ya nguruwe,  ili wasizikanyange-kanyange chini ya miguu yao, kisha wageuke na kuwapasua-pasua.

7 “Muendelee kuomba, na mutapewa; muendelee kutafuta, na mutapata; muendelee kupiga hodi, na watawafungulia; 8 kwa maana kila mutu mwenye anaomba anapewa, na kila mutu mwenye anatafuta anapata, na kila mutu mwenye anapiga hodi, watamufungulia. 9 Kwa kweli, ni nani kati yenu mwenye, kama mutoto wake anaomba mukate, atamupatia jiwe? 10 Ao kama anaomba samaki, hatamupatia nyoka, haiko vile? 11 Kwa hiyo, kama ninyi, hata kama muko waovu, munajua kupatia watoto wenu zawadi za muzuri, je, Baba yenu wa mbinguni hatawapatia hata zaidi vitu vya muzuri wale wenye kumuomba?

12 “Kwa hiyo, mambo yote yenye munataka watu wawatendee, ninyi pia lazima muwatendee wao. Kwa kweli, hiyo ndiyo maana ya Sheria na Manabii.

13 “Muingie kupitia mulango mwembamba, kwa sababu mulango ni mukubwa, na barabara yenye kuongoza kwenye uharibifu ni kubwa, na watu wengi wanaingia kupitia mulango huo; 14 lakini mulango ni mwembamba na barabara yenye kuongoza kwenye uzima ni ya kidogo, na ni watu kidogo ndio wanaipata.

15 “Mufanye angalisho na manabii wa uongo wenye wanakuja kwenu katika ngozi ya kondoo, lakini ndani wao ni imbwa wa pori wakali. 16 Mutawatambua kwa matunda yao. Watu hawawezi kuchuma zabibu kwenye miiba ao tini kwenye michongoma, haiko vile? 17 Vilevile, kila muti muzuri unazaa matunda ya muzuri, lakini kila muti wenye kuoza unazaa matunda yenye hayana mafaa yoyote. 18 Muti muzuri hauwezi kuzaa matunda yenye hayana mafaa yoyote, wala muti wenye kuoza hauwezi kuzaa matunda ya muzuri. 19 Kila muti wenye hauzae matunda ya muzuri unakatwa na kutupwa katika moto. 20 Basi, kwa kweli, mutatambua watu hao kwa matunda yao.

21 “Haiko kila mutu mwenye kuniambia, ‘Bwana, Bwana,’ ndiye ataingia katika Ufalme mwenye kuwa mbinguni, lakini ni ule tu mwenye kufanya mapenzi ya Baba yangu mwenye kuwa mbinguni ndiye ataingia. 22 Wengi wataniambia siku hiyo: ‘Bwana, Bwana, je, hatukutoa unabii katika jina lako, na kufukuza pepo wachafu katika jina lako, na kufanya matendo mengi yenye nguvu katika jina lako?’ 23 Halafu nitawaambia: ‘Sikuwajua ninyi hata kidogo! Mutoke mbele yangu, ninyi wenye matendo ya kuvunja sheria!’

24 “Kwa hiyo, kila mutu mwenye anasikia maneno yangu haya na kuyatenda atakuwa kama mutu mwenye busara mwenye alijenga nyumba yake juu ya mwamba. 25 Kisha, mvua ikanyesha sana na mafuriko yakakuja na upepo ukavuma na kupiga nyumba hiyo, lakini haikubomoka, kwa maana musingi wake ulikuwa umejengwa juu ya mwamba. 26 Zaidi ya hayo, kila mutu mwenye kusikia maneno yangu haya lakini hayatende atakuwa kama mutu mupumbavu mwenye alijenga nyumba yake juu ya muchanga. 27 Mvua ikanyesha, mafuriko yakakuja, upepo ukavuma na kupiga nyumba hiyo, na ikabomoka, na kuharibika kabisa.”

28 Wakati Yesu alimaliza kusema maneno hayo, watu wengi wakashangazwa na namna yake ya kufundisha, 29 kwa maana alikuwa anawafundisha kama mutu mwenye mamlaka, hapana kama waandishi wao.