1-3. (a) Namna gani roho takatifu iliongoza Paulo na wenzake? (b) Tutazungumuzia nini?

 KIKUNDI ya wanamuke wanatoka mu muji wa Filipi yenye kuwa Makedonia. Bila kukawia, wanafika ku muto mudogo wenye kuitwa Gangitès. Sawa vile wanazoea kufanya, wanakaa pembeni ya ule muto ili kusali kwa Mungu wa Israeli. Yehova iko nawaona.​—2 Ny. 16:9; Zb. 65:2.

² Ileile wakati wanaume fulani wanaondoka mu muji wa Listra, wenye kuwa kusini mwa Galatia na wenye ulipatikana ku kilometre zaidi ya 800 mashariki mwa Filipi. Kisha siku fulani, wanafika ku barabara kubwa ya majiwe ya Waroma, yenye kuongoza mu maeneo ya mangaribi ya wilaya ya Asia yenye ilikuwa na watu wengi. Wale wanaume ni Paulo, Sila, na Timoteo. Wako na hamu sana ya kusafiri mu ile barabara ili kuenda Efeso na mu miji ingine yenye kuwa na maelfu ya watu wenye wako na lazima ya kusikia juu ya Kristo. Lakini, mbele tu waanze safari yao, roho takatifu inawazuia. Biblia haionyeshe iliwazuia namna gani. Roho takatifu inawazuia kuenda kuhubiri Asia. Juu ya nini? Yesu, kupitia roho takatifu ya Mungu, anapenda kuongoza Paulo na wenzake waende Asia Ndogo, wavuke Bahari ya Aegea na waende mupaka pembeni ya ule muto mudogo wenye kuitwa Gangitès.

³ Tunaweza kujifunza mambo mingi ya maana wakati tunafikiria namna Yesu aliongoza Paulo na wenzake ili waende Makedonia. Kwa hiyo, acha tuzungumuzie kwanza mambo fulani yenye ilitokea mu safari ya pili ya umisionere ya Paulo, yenye ilianza mu mwaka wa 49 hivi K.K.Y.

4, 5. (a) Nini njo ilitokea wakati Paulo na wenzake walifika karibu na Bitinia? (b) Wale wanafunzi walikamata uamuzi gani, na matokeo ilikuwa nini?

⁴ Juu hawakuruhusiwa kuhubiri katika Asia, Paulo na wenzake walielekea kaskazini ili kuhubiri mu miji ya Bitinia. Juu wafike kule, walipaswa kupitia mu barabara za mubaya kati ya Frigia na Galatia, kwenye hakukukuwa watu wengi. Lakini, wakati walikaribia Bitinia, Yesu alitumia tena roho takatifu ili kuwazuia. (Mdo. 16:6, 7) Inawezekana ile ilifanya wale wanaume wavurugike. Walijua mambo ya kuhubiri na namna ya kuhubiri, lakini hawakujua fasi ya kuhubiri. Kwa njia ya mufano waligonga ku mulango wenye kupeleka Asia, lakini hawakufunguliwa. Kisha waligonga ku mulango wenye kupeleka Bitinia, lakini tena hawakufunguliwa.  Hata vile, Paulo aliazimia kuendelea kugonga mupaka apate mulango wenye ungefunguka. Kisha wale wanaume walikamata uamuzi wenye ungeweza kuonekana kuwa haupatane na akili. Walielekea upande wa mangaribi na wakatembea kilometre 550, wakapita muji kisha muji mupaka wakafika ku bandari ya Troa, kwenye wangeingilia Makedonia. (Mdo. 16:8) Wakati walikuwa kule, kwa mara ya tatu Paulo aligonga ku mulango, na sasa ulifunguliwa kabisa!

⁵ Luka mwenye aliandika Injili yenye kuwa na jina yake, alikutana na Paulo na wenzake katika Troa. Aliandika hivi juu ya mambo yenye ilitokea: “Na usiku Paulo akaona maono​—mwanaume mumoja Mumakedonia alikuwa amesimama pale akimuomba: ‘Vuka uingie Makedonia na utusaidie.’ Kisha tu yeye kuona maono hayo, tukajaribu kuingia Makedonia, kwa kuwa tulifikia uamuzi wa kwamba Mungu alikuwa ametuita tuwatangazie habari njema.” a (Mdo. 16:9, 10) Sasa Paulo alijua fasi ya kuhubiri. Bila shaka Paulo alifurahi sana juu hakuvunjika moyo lakini aliendelea kufuatia muradi wake wa kuhubiri mu maeneo ingine! Bila kukawia, wale wanaume ine wakakamata mashua ya kuenda Makedonia.

6, 7. (a) Mambo yenye ilitokea mu safari ya Paulo inaweza kutufundisha nini? (b) Mambo yenye ilimufikia Paulo inatuhakikishia nini?

⁶ Hii habari inaweza kutufundisha nini? Fikiria hii jambo: ni kisha tu Paulo kuanza safari ya kuenda Asia njo roho ya Mungu ilimuzuia kuenda kule, na ni kisha tu Paulo kukaribia Bitinia njo Yesu alimuzuia kuhubiri kule, na tena ni kisha tu Paulo kufika Troa njo Yesu alimuongoza aende Makedonia.  Leo pia, Yesu kichwa cha kutaniko, anaweza kutuongoza mu njia ileile. (Kol. 1:18) Kwa mufano, pengine tuko nafikiria kuwa mapainia ao kuhamia mu eneo yenye kuwa na lazima ya wahubiri. Lakini, pengine ni kisha tu kukamata hatua za kufikia muradi wetu, njo Yesu, kupitia roho ya Mungu, anaweza kutuongoza. Juu ya nini? Fikiria hii mufano: Shofere anaweza kuongoza gari yake kushoto ao kuume kama tu ile gari iko natembea. Vilevile, Yesu anaweza kutuongoza tupanue utumishi wetu kama tu tuko natembea kwa njia ya mufano, ni kusema kama tuko nafanya mambo fulani yenye inaonyesha kama tunapenda kupanua utumishi wetu.

⁷ Lakini tutafanya nini kama kwa sasa tunashindwa kufikia miradi yetu? Tunapaswa kuvunjika moyo, na kuwaza kama roho ya Mungu haiko natuongoza? Hapana. Kumbuka kama Paulo naye alikutana na magumu. Lakini aliendelea kutafuta mupaka akapata mulango wenye ulifunguka. Tunaweza kuwa hakika kama ikiwa tunaendelea kutafuta “mulango mukubwa wenye unaongoza kwenye utendaji,” siye pia tutabarikiwa.​—1 Ko. 16:9.

8. (a) Muji wa Filipi ulikuwa namna gani. (b) Na ni nini ilitokea wakati Paulo alienda kuhubiri “mahali pa sala”?

⁸ Kisha kufika mu wilaya ya Makedonia, Paulo na wenzake walienda Filipi kwenye watu walijivunia kuwa raia wa Roma. Watu wengi wenye zamani walikuwa maaskari wa Roma walikuwa naishi Filipi, na mambo mingi mu Filipi ilifanana na mambo yenye ilikuwa Roma. Wale wamisionere walipata fasi kwenye waliwaza kama kulikuwa “mahali pa sala” b inje ya mulango mukubwa wa muji, karibu na muto fulani mudogo. Siku ya Sabato, walienda pale na wakapata wanamuke wengi wenye walikuwa wamekutana ili kuabudu Mungu. Wale wanafunzi waliikala na kuzungumuza nao. Mwanamuke mwenye kuitwa Lidia “alikuwa anasikiliza, na Yehova akafungua wazi moyo wake.” Lidia aliguswa sana na mambo yenye wale wamisionere walimufundisha. Na yeye pamoja na watu wa familia yake wakabatizwa. Kisha akaomba Paulo na wenzake wakuye kubakia kwake. c​—Mdo. 16:13-15.

9. Namna gani ndugu na dada wengi leo wameiga mufano wa Paulo, na wamepata baraka gani?

⁹ Wazia furaha yenye ilikuwa wakati Lidia alibatizwa! Bila shaka Paulo alifurahi sana juu alikubali huu mwaliko: “Vuka uingie Makedonia.” Na Yehova aliamua kumutumia yeye na wenzake ili kujibia sala za wale wanamuke wenye kumuogopa! Leo pia, ndugu na dada wengi, wenye wamefunga ndoa na wenye hawayafunga ndoa, vijana na wazee, wanahamia mu maeneo yenye kuwa na lazima kubwa ya wahubiri. Bila shaka, wanapataka magumu, lakini ile magumu haiko kitu wakati wanailinganisha na furaha yenye wanasikiaka wakati wanapata watu wenye kukubali kweli sawa vile Lidia. Na weye unaweza kufanya mabadiliko fulani yenye itakusaidia ‘uvuke na uingie’ mu  eneo yenye kuwa na lazima kubwa ya wahubiri? Kama unafanya vile, utapata baraka mingi. Kwa mufano, wakati ndugu Aaron alikuwa kijana, alihamia mu Amerika ya Kati ili kupanua utumishi wake. Sawa tu ndugu na dada wengi wenye kutumikia mu inchi zingine, alisema hivi: “Kutumikia mu inchi ingine kumenisaidia nikomale kiroho na nimukaribie Yehova zaidi. Na mahubiri iko butamu sana. Niko naongoza funzo munane!”

10. Pepo wachafu walifanya nini ili kuchochea watu wapinge Paulo na wenzake?

¹⁰ Bila shaka Shetani alikasirika sana juu watu walikuwa wanakubali habari njema na kubatizwa mu eneo yenye yeye na pepo wake wachafu hawakukuwa wanapingwa. Kwa hiyo, hatushangale kuona kama pepo wachafu walifanya yao yote ili kuchochea watu wamupinge Paulo na wenzake! Wakati waliendelea kutembelea ile fasi ya sala, mutumishi fulani mwanamuke mwenye alikuwa na pepo muchafu, mwenye alikuwa nasaidia mabwana wake kupata faida kwa kutabiri matukio, aliendelea kufuata Paulo na wenzake na kuwalalamikia hivi: “Watu hawa ni watumwa wa Mungu Mwenye Kuwa Juu zaidi na wanawatangazia ninyi njia ya wokovu.” Pengine ule pepo muchafu alichochea ule mwanamuke aseme ile maneno juu ionekane kama mambo yenye ule mwanamuke alikuwa natabiri na mafundisho ya Paulo, yote ilitoka kwa Mungu. Ile ingefanya watu wakengeushwe na wasifuate wafuasi wa kweli wa Kristo. Lakini Paulo alinyamanzisha ule mwanamuke kwa kufukuza ule pepo muchafu.​—Mdo. 16:16-18.

11. Kisha kufukuza pepo muchafu mwenye alikuwa naongoza mwanamuke fulani, ni mambo gani ilimupata Paulo na Sila?

¹¹ Wakati mabwana wa ule mutumishi mwanamuke waliona kama hangewasaidia tena kupata faida, walikasirika sana. Walikokota Paulo na Sila mupaka katika soko, kwenye waamuzi, ni kusema wakubwa wenye waliwakilisha serikali ya Roma walikuwa nasambisha watu. Wale mabwana walijua kama wale waamuzi walichukia Wayahudi na walipenda sana uraia wa Roma. Kwa hiyo walishitaki hivi Paulo na Sila: ‘Hawa Wayahudi wanasumbua sana muji wetu kwa kufundisha desturi zenye Waroma hawaruhusu.’ Watu wenye walikuwa nawasikiliza walitenda mara moya. “Watu wengi [katika soko] wakasimama pamoja ili kuwapinga [Paulo na Sila],” na waamuzi wakatoa amri kama “wapigwe fimbo.” Kisha pale, Paulo na Sila walitupwa mu gereza. Mulinzi wa gereza akakamata wale wanaume wenye kuumia na akawatupa katika chumba ya ndani zaidi ya gereza na kufunga miguu yao katika mikatale. (Mdo. 16:19-24) Wakati mulinzi wa gereza alifunga mulango, mu ile chumba ya gereza mukakuwa giza sana mupaka ikakuwa nguvu kwa Paulo na Sila kuonana. Lakini, Yehova alikuwa naona kila kitu.​—Zb. 139:12.

12. (a) Wanafunzi wa Kristo waliona namna gani mateso, na juu ya nini? (b) Shetani na watu wenye anachochea wangali wanatumia njia gani ili kupinga wanafunzi wa Kristo?

¹² Miaka mingi mbele ya pale, Yesu aliambiaka hivi wanafunzi wake: “Watawatesa ninyi.” (Yoh. 15:20) Kwa hiyo, wakati Paulo na wenzake waliingia  Makedonia, walitazamia kama watu watawapinga. Na wakati waliwatesa, ile haikufanya wawaze kama Yehova hawakubali, lakini waliona kama ile ni kasirani ya Shetani. Leo, watu wenye kuchochewa na Shetani wanatumia zilezile njia zenye zilitumiwaka mu muji wa Filipi. Wapinzani wanasema mambo ya uongo juu yetu ku masomo na ku kazi, na ile inaweza kufanya watu watupinge. Mu inchi fulani, viongozi wa dini wenye kutupinga wanatushitaki ku tribinali. Wao pia wanasema hivi: ‘Hawa Mashahidi wa Yehova wanaleta muvurugo kwa kufundisha “desturi” zenye watu hawapendi.’ Mu maeneo fulani, ndugu zetu wanapigwa na kutupwa mu gereza. Lakini Yehova anaona mambo yote.​—1 Pe. 3:12.

13. Juu ya nini ule mulinzi aliuliza: “Nifanye nini ili niokolewe?”

¹³ Bila shaka Paulo na Sila walikuwa na lazima ya wakati juu wajisikie muzuri kisha mambo yote yenye ilitokea ile siku. Hata kama walikuwa wamepigwa sana, kufikia katikati ya usiku, walikuwa walishasikia muzuri juu “walikuwa wanasali na kumusifu Mungu kwa wimbo.” Kisha, mara moya tetemeko ya inchi ikatikisa gereza! Mulinzi wa gereza akalamuka, akaona kama milango iko wazi, na akaogopa kama wafungwa walikuwa wamekimbia. Juu alijua kama watamupatia malipizi kwa kuacha wafungwa wakimbie, “akachomoa upanga wake na alikuwa karibu kujiua.” Lakini Paulo akasema hivi kwa sauti kubwa: “Usijiumize, kwa maana sisi wote tuko hapa!” Ule mulinzi mwenye alikuwa nahangaika sana akauliza hivi: “Mabwana wangu, nifanye nini ili niokolewe?” Paulo na Sila hawangeweza kumuokoa; ni Yesu tu njo angemuokoa. Kwa hiyo walimujibia hivi: “Amini Bwana Yesu na utaokolewa.”​—Mdo. 16:25-31.

14. (a) Paulo na Sila walisaidia namna gani ule mulinzi? (b) Paulo na Sila walipata baraka gani juu walivumilia mateso kwa furaha?

¹⁴ Ulizo ya ule mulinzi ilitoka mu moyo? Paulo alikuwa hakika kama ilitoka mu moyo. Ule mulinzi alikuwa Mutu wa Mataifa, na hakujua Maandiko. Mbele akuwe Mukristo, alipaswa kujifunza na kukubali mafundisho ya musingi ya Maandiko. Kwa hiyo, Paulo na Sila walichukua wakati ili kumufundisha “neno la Yehova.” Juu akili yao yote ilikuwa ku maandiko yenye walikuwa nafundisha, inawezekana wale wanaume walisahau maumivu yenye walikuwa nayo kisha kupigwa sana. Lakini ule mulinzi aliona vidonda vyenye walikuwa navyo ku mugongo, na akasafisha vidonda vyao. Kisha yeye na watu wa nyumba yake “wakabatizwa bila kukawia.” Bila shaka Paulo na Sila walibarikiwa juu walivumilia mateso kwa furaha!​—Mdo. 16:32-34.

15. (a) Namna gani Mashahidi wengi leo wamefuata mufano wa Paulo na Sila? (b) Juu ya nini tunapaswa kutembelea tena na tena watu wa mu eneo yetu?

¹⁵ Kama Paulo na Sila, Mashahidi wengi wenye wanafungwa kwa sababu ya imani yao, wanahubiri wakati wako mu gereza na wanapata matokeo ya muzuri. Kwa mufano, mu inchi fulani kwenye kazi yetu ilikuwa imekatazwa, karibu nusu ya Mashahidi wote wa Yehova wenye walikuwa naishi mu ile  inchi, walijifunza kweli kuhusu Yehova wakati walikuwa mu gereza! (Isa. 54:17) Kumbuka pia kama, ule mulinzi aliomba musaada kisha tu tetemeko kutokea. Vilevile, watu fulani wenye hawakupenda kusikiliza habari njema, wanaweza kukubali kweli kisha jambo fulani ya mubaya kutokea mu maisha yao. Wakati tunatembelea tena na tena watu wa mu eneo yetu, tunaonyesha kama tuko tayari kuwasaidia.

16. Kisha Paulo na Sila kupigwa, nini njo ilitokea siku yenye ilifuata?

¹⁶ Asubui yenye ilifuata, kisha Paulo na Sila kupigwa, waamuzi waliamuru waachiliwe. Lakini Paulo alisema hivi: “Walitupiga fimbo mbele ya watu wote, bila kutuhukumu, ijapokuwa sisi ni Waroma, na wakatutupa katika gereza. Je, sasa wanataka kututosha kwa uficho? Hapana, haiwezekane! Acha wakuje watutoshe wao wenyewe.” Wakati walisikia kama wale wanaume wawili walikuwa raia wa Roma, waamuzi “wakaogopa” juu hawakuheshimia haki za wale wanaume. d Sasa mambo iligeuka. Wale wanafunzi walipigwa mbele ya watu, na sasa wale waamuzi walipaswa kuwaomba huruma mbele ya watu. Walibembeleza Paulo na Sila na kuwaomba waondoke Filipi. Wale wanafunzi wawili walikubali kuondoka, lakini kwanza walichukua wakati wa kutia moyo wanafunzi wapya wenye walikuwa naendelea kuongezeka. Na ni kisha kufanya vile njo waliondoka.

17. Juu Paulo na Sila walivumilia mateso, ile ilifundisha nini wanafunzi wapya?

¹⁷ Ikiwa ku mwanzo wale waamuzi waliheshimia haki ya Paulo na Sila ya kuwa raia wa Roma, Paulo na Sila hawangepigwa. (Mdo. 22:25, 26) Lakini, ile ingefanya wanafunzi katika Filipi waone kama wale wanaume walitumia haki zao ili kuepuka kuteseka kwa ajili ya habari njema. Wangefanya vile, mambo ingekuwa namna gani kwa Wakristo wenye hawakukuwa raia wa Roma? Juu hakuna sheria yenye iliwalinda ili wasipigwe. Kwa sababu Paulo na Sila walivumilia ile malipizi, walionyesha wanafunzi wapya kupitia mufano wao kama wanafunzi wa Kristo wanaweza kuvumilia mateso. Zaidi ya ile, juu Paulo na Sila walifikia kusema kama walikuwa raia wa Roma, waamuzi walilazimika kusema mbele ya watu wote kama walikuwa wamevunja sheria. Ile ingefanya wakati wenye kuja, wale waamuzi wajikaze kuwa waangalifu ili kutii sheria, na ile ingelinda kisheria Wakristo wenye walibakia wasifikie pia kutendewa mubaya.

18. (a) Namna gani waangalizi Wakristo leo wanaiga mufano wa Paulo? (b) Namna gani ‘tunatetea habari njema na kuifanya ikubaliwe kisheria’ leo?

¹⁸ Leo pia, waangalizi mu kutaniko ya Kikristo wanatufundisha kupitia mufano wao. Wao njo wanakuwaka wa kwanza kufanya mambo yenye wanapenda Wakristo wenzao wafanye. Vilevile, kama Paulo, tunafikiria kwa uangalifu namna na wakati wa kutumia haki za kisheria zenye tuko nazo ili  kujilinda. Kama ni lazima, tunaendaka ku tribinali ya mu eneo yetu, tribinali kubwa za mu inchi yetu, ao hata ku tribunali za kimataifa ili kulinda kisheria haki yetu ya kumuabudu Yehova. Kusudi yetu haiko kubadilisha mambo, lakini “kutetea habari njema na kuifanya ikubaliwe kisheria,” sawa vile Paulo aliandikia kutaniko ya Filipi miaka kumi hivi kisha ile mambo kutokea. (Flp. 1:7) Lakini, hata zile tribinali ziamue nini, kama Paulo na wenzake, tunaazimia kuendelea ‘kutangaza habari njema’ fasi yoyote kwenye roho ya Mungu inatuongoza.​—Mdo. 16:10.