1, 2. Apa makakoạ si kitẹ mẹ̌kiwal᷊o, ”Sarang kạděngụ e?” (b) Kawe nụe kasasatiang manga ělangi Yehuwa tempong tamai makatoghasẹ̌ si kitẹ?

”SARANG kạděngụ e?” Ene kai kakiwal᷊ong i Yesaya dingangi Habakuk, manga nabi masatia. (Yes. 6:11; Hab. 1:2) Su tempong němohẹ Mazmurẹ̌ 13, Datu Daud ěpạ u sul᷊ẹ nẹ̌kiwal᷊o kakiwal᷊o mẹ̌sul᷊ung. (Mzm. 13:2, 3) Kụ su tempong i Yesus nilikutangu taumata tawe mangimang, i sie lai nẹ̌kiwal᷊o, ”Kạděngụe?” (Mat. 17:17) Aramanung orasẹ̌ ini i kitẹ lai měkẹ̌kiwal᷊o kerene.

² Apa makakoạ si kitẹ mẹ̌kiwal᷊o, ”Sarang kạděngụ e?” Ěndịu i kitẹ nakahombang hal᷊ẹ̌ tawẹ adile. Arau i kitẹ masakị arau seng maghurang. Aramanung i kitẹ stres ual᷊ingu mětẹ̌tanạ su ’ěllo pěngěnsuenge kụ nakahombang kasasusah lawọ’. (2 Tim. 3:1) Arau lai kakanoạ nẹ̌sal᷊a bọu taumata wal᷊inẹ nakakoạ si kitẹ nal᷊owe arau nakadodọ naung. Maning apa nakakoạ ene, i kitẹ masingkạ,  Yehuwa tawe napẹ̌sal᷊ang manga ělang’E su tempong tamai ual᷊ingu nẹ̌kiwal᷊o kerene.

3. Apa makatul᷊ung si kitẹ tatapẹ̌ masatia su tempong tumatěngo kasasigěsạ?

³ Apa makatul᷊ung si kitẹ tatapẹ̌ masatia su tempong tumatěngo kasasigěsạ? I Yakobus, tuaring i Yesus tiri němohẹ sasimbahe, ”Pakakakědang arau pakasasabarẹ̌ manga anạ u sěmbaụku, sarang Mawu e ruměnta.” (Yak. 5:7) Hakị u ene i kitẹ kěbị harusẹ̌ mẹ̌sasabarẹ̌. Apa mangal᷊ene mẹ̌sasabarẹ̌, dingangu kerea i kitẹ botonge měnodẹ sipatẹ̌ mapaelẹ̌ ini?

4, 5. (a) Apa kasasabarẹ̌, kụ kerea i kitẹ masabarẹ̌? (b) Kerea i Yakobus nělahẹ soal u kasasabarẹ̌? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

⁴ Alkitapẹ̌ nělahẹ kasasabarẹ̌ asal᷊e bọu rohkẹ̌ u Mawu. Mạeng tawẹ apa tul᷊umangu Mawu, tawe gampang su taumata tawe nasukụ masabarẹ̌ tumatěngo kasasigěsạ. Kasasabarẹ̌ ene gaghělị bọu Mawu, mạeng i kitẹ makěndagẹ̌ su Mawu dingangu su taumata wal᷊inẹ, i kitẹ něnodẹ sipatẹ̌ ene. Mạeng i kitẹ tawe masabarẹ̌, kakěndagi kitẹ su taumata wal᷊inẹ sarung mělome. (1 Kor. 13:4; Gal. 5:22) Kasasabarẹ̌ piạ sěmpụe dingangu apa? Ini piạ sěmpụe dingangu mẹ̌tatahang maning piạ kasasigěsạ, kụ tatapẹ̌ mal᷊uasẹ̌. (Kol. 1:11; Yak. 1:3, 4) Kasasabarẹ̌ lai makatul᷊ung si kitẹ tatapẹ̌ masatia si Yehuwa maning piạ sungkal᷊e tẹ̌tatěngong. Ini lai makatulung si kitẹ tawe makadodọ naung su tempong sigěsạ. Alkitapẹ̌ naul᷊ị i kitẹ harusẹ̌ mapulu měngampal᷊ẹ̌. Ini těntiro penting nikaěndungang i kitẹ bọu Yakobus 5:7, 8. (Basa.)

⁵ Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ mapulu měngampal᷊ẹ̌ putusang i Yehuwa? Rasul Yakobus napẹ̌sul᷊ung situasing i kitẹ dingangu sěngkatau mělahěnsinuang. Maning i sie seng něhal᷊ẹ̌ masěghadẹ̌, i sie tawe makaatorẹ̌ cuaca arau kerea kasahawụe sasuang ene tumuwo. I sie harusẹ̌ masabarẹ̌ měhědo ”sarang ěntanane měngonggọu ghẹ̌sine maarěga si sie”. Kerene lai, i kitẹ tawe makaatorẹ̌ lawọ hal᷊ẹ̌ su tempong kạpẹ̌ngampal᷊e dianding Yehuwa mariadi. (Mrk. 13:32, 33; MMR 1:7) Kere sěngkatau mělahěnsinuang, i kitẹ harusẹ̌ masabarẹ̌ měngampal᷊ẹ̌.

6. Apa kaěndungang i kitẹ bọu i nabi Mikha?

⁶ Nabi Mikha tatapẹ̌ masatia, kere i kitẹ orasẹ̌ ini. I sie něbiahẹ̌ su tempong pěmamarentang Datu Ahaz. Ahaz kai datu sěbạe dal᷊aki. Hakị u ene lawọ karal᷊akisẹ̌ nariadi su soa ene. Kahiang karal᷊akise tempo ene sarang Alkitapẹ̌ naul᷊ị taumata kal᷊awokange ”tahakoạ dal᷊akisẹ̌”. (Basa Mikha 7:1-3.) Mikha masingkạ i sie tawe makawal᷊ui hal᷊ẹ̌ ene. Katewe, apa botonge koatenge? I sie nẹ̌bera, ”I kitẹ e kawe mělẹ̌harapẹ̌ su MAWU; ringangu napinunụ u kal᷊aiakingu i kitẹ e měngampal᷊ẹ̌ Duatang kitẹ e. I Sie sarung dumaringihẹ̌ kakal᷊iomaneng i kitẹ e ringangu měngambang si kitẹ.” (Mi. 7:7) Kere i Mikha, i kitẹ lai harusẹ̌ měnodẹ i kitẹ mapulu ”měngampal᷊ẹ̌”.

7. Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ měkoạ limembong mal᷊awọ, kụ tawe kětạeng měngampal᷊ẹ̌ Yehuwa měkoạ diandi-Ne?

⁷ Mạeng i kitẹ piạ pangangimang kere i Mikha, i kitẹ mapulu měngampal᷊ẹ̌ si Yehuwa. Situasingi kitẹ nẹ̌tatěntang dingangu narapidana měngẹ̌ngampal᷊ẹ̌ hukumang papatene. I sie nipaksa měngampal᷊ẹ̌ ěllong papatene, kụ ene tawe lẹ̌harapenge. Ini sěbạe nẹ̌tatěntang dingangi kitẹ! I kitẹ mapulu měngampal᷊ẹ̌ si Yehuwa ual᷊ingu masingkạ su tempone i Sie sarung měkoạ kěbị diandi-Ne gunang měgělị si kitẹ pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌! Hakị u ene i kitẹ ”mẹ̌kakědang su patikụ sabarang dingangu maral᷊uasẹ̌”. (Kol. 1:11, 12) Su tempong kạpěngampal᷊e, pakaingatẹ̌ abe sarang mẹ̌tiněna Yehuwa marěngụ měkoạ diandi-Ne. Mạeng i kitẹ kerene, i Sie tawe mal᷊uasẹ̌.​—Kol. 3:12.

8. Apa kaěndungang i kitẹ bọu esẹ dingangu wawine masatia su tempong tamai?

⁸ Apa makatul᷊ung si kitẹ limembong mapulu měngampal᷊ẹ̌? I kitẹ botonge mẹ̌tiněna kerea esẹ dingangu wawine masatia su tempong tamai masabarẹ̌ něngampal᷊ẹ̌ Yehuwa někoạ diandi-Ne. (Rm. 15:4) Su tempong mẹ̌tiněna soal i sire, pẹ̌tahěndung kạděngụe i sire něngampal᷊ẹ̌, kawe nụe i sire sadia měngampal᷊ẹ̌, kụ kerea Yehuwa něngal᷊amatẹ̌ kasasabari sire.

9, 10. Karěngụe i Abraham dingangi Sara něngampal᷊ẹ̌ dianding i Yehuwa?

⁹ Pẹ̌tahěndung si Abraham dingangi Sara. Ual᷊ingu i sire něnodẹ ’pangangimang dingangu kakakědang arau kasasabarẹ̌’ i sire nakahombang ’apang nikědo’. Alkitapẹ̌ nělahẹ si kitẹ, su apang ’i Abraham něngampal᷊ẹ̌ dingangu kakakědang’, Yehuwa někoạ diandi-Ne dingangu něngal᷊amatẹ̌ si sie nakoạ i amang bọu  bangsa gěguwạ. (Ibr. 6:12, 15) Kawe nụe i Abraham harusẹ̌ masabarẹ̌? Ual᷊ingu piạ lawọ tempo sarang diandi ene mariadi. Tanggalẹ̌ 14 Nisan 1943 SM, Abraham, Sara, dingangu kěbị taumata su wal᷊ene limiu Sal᷊ụ u Efrat kụ nahumpạ su Ěntanang Pẹ̌dariandi. Katewe bọu ene, i Abraham harusẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ 25 su taunge sarang Ishak nalahirẹ̌ dingangu 60 su taunge sarang manga pulunge, i Esau dingangi Yakub nalahirẹ̌.​—Ibr. 11:9.

¹⁰ Pira kal᷊awọe Ěntanang Pẹ̌dariandi nakoạ pusakạ i Abraham? Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ’Tawẹ kadiongeng manga sěngkempang bọu wanua ini nionggọ i [Yehuwa] si Abraham, kadiongkate manga sěntakạu pal᷊edu laede. Kai [i Sie] nẹ̌kědo sarung měngonggọu ene si Abraham makoạ pusakạ i Abraham sarang manga hitene. Kutẹu su tempo ene i Abraham kai tawẹ apa anạ.’ (MMR. 7:5) Hědo 430 su taunge dongkeng i Abraham limiu Sal᷊ụ u Efrat, manga hitene nětanạ su ěntana ene.​—Sas. 12:40-42; Gal. 3:17.

11. Kawe nụe i Abraham mapulu měngampal᷊ẹ̌, kụ apa al᷊amatẹ̌ kaěbạkenge ual᷊ingu i sie masabarẹ̌?

¹¹ I Abraham mapulu měngampal᷊ẹ̌ ual᷊ingu i sie mangimang Yehuwa sarung měkoạ kěbị diandi-Ne. I sie mangimang si Yehuwa. (Basa Ibrani 11:8-12.) Abraham mal᷊uasẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ maning i sie tawe nakasilo kěbị dianding Mawu nariadi su tempong i sie bědang biahẹ̌. Katewe kěnang pẹ̌tiněna kerea pěndang i Abraham su tempong i sie saụ ipẹ̌biahẹ̌ su Firdaus. I sie sarung maherang su tempong mẹ̌basa běkeng pěbawiahe dingangu keluargane niwohẹ su lawọ bageang bọu Alkitapẹ̌. * (Pěmanda catatan kaki.) Kěnang pẹ̌tiněna, i sie tantu sěbạe mal᷊uasẹ̌ měngěndung apa seng nikoạe ene penting, kụ piạ kal᷊ahěmpụkange dingangu kapulung Yehuwa soal u Mesias! I kitẹ tantu mangimang batụu i sie mal᷊uasẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ kěbị al᷊amatẹ̌ ene.

12, 13. Kawe nụe Yusup harusẹ̌ masabarẹ̌, kụ i sie piạ sipatẹ̌ mapaelẹ̌ apa?

¹² Pulung i Abraham karua hawenge, i Yusup, lai mapulu masabarẹ̌. I sie nakoạ korban piram baụ hal᷊ẹ̌ tawẹ adile. Humotong, manga tuhange něbal᷊ụ i sie nakoạ ělang su tempong umure bědang 17 su taunge. Bọu ene, i sie nitoke lumia kawingu tuange kụ samurine i sie nipěnjara. (Pěnd. 39:11-20; Mzm. 105:17, 18) Maning i Yusup ělangu Mawu masatia, kakělaěng i sie nihukung bal᷊inẹ nial᷊amateng. Katewe 13 su taunge bọu tempo ene, kěbị nẹ̌bal᷊ui. Yusup nisěbang bọu penjara kụ nakoạ měngangawasa karuane su Misirẹ̌.​—Pěnd. 41:14, 37-43; MMR. 7:9, 10.

¹³ Apa kěbị hal᷊ẹ̌ tawẹ adile ene nakakoạ si Yusup natědụ naunge? Apa i sie nẹ̌pěndang seng nitěntang i Yehuwa? Tala. Yusup něngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌. Apa nakatul᷊ung si sie? Pangangimange si Yehuwa. I sie masingkạ Yehuwa měnẹ̌nahimata hal᷊ẹ̌ ene. I kitẹ masingkạ bọu bawerane su manga tuhange, ”Abe kěngkatakụ; u iạ e tawe makakoạ karadiahangu  MAWU Ruata. I kamene e sembeng bọu nẹ̌dal᷊ahintau mědeạu měkoạ dal᷊akị si siạ, kai arawe MAWU Ruata e tawe měmal᷊ui karal᷊akisẹ̌ e makoạ mapia, ringangu apang nariadi nạung kal᷊imona e, lawọ taumata měbẹ̌biahẹ̌ orasẹ̌ ini e wotonge ipakasal᷊amatẹ̌.” (Pěnd. 50:19, 20) Yusup masingkạ al᷊amatẹ̌ bọu Yehuwa ene maarěga gunang ampal᷊eng.

14, 15. (a) Kawe nụe kasasabari Daud ene mapaelẹ̌? (b) Apa nakatul᷊ung si Daud měngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌?

¹⁴ Datu Daud lai nakahombang lawọ hal᷊ẹ̌ tawẹ adile. Yehuwa něhengkẹ si sie nakoạ datung Israel su tempong i sie bědang mangudạ. Katewe Daud bědang harusẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ 15 su taunge sarang i sie makoạ datu maning kětạeng su sukune hala. (2 Sam. 2:3, 4) Su kanandụu tempo ene i Daud su tatal᷊angeng dingangu nẹ̌kěmbuni bọu Datu Saul, ualingu Saul mapulu měmate si sie. * (Pěmanda catatan kaki.) Hakị u ene i sie tawẹ apa wal᷊ene. I sie harusẹ̌ mětanạ su wanuang tau raghị arau su ral᷊ungu liang su kěhu l᷊inggi. Samurine, Saul nate su pẹ̌seketang. Katewe i Daud bědang harusẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ pitu taung sarang i sie nakoạ datung tau Israel.​—2 Sam. 5:4, 5.

¹⁵ Kawe nụe i Daud mapulu měngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌? I sie naul᷊ị sasimbahe su Mazmurẹ̌ niwohẹ e, kụ sene ěpạ u sul᷊ẹ i sie nẹ̌kiwal᷊o, ”Kạděngụe?” I sie naul᷊ị, ”Batụu iạ mangumbalawe kakěndag’U e, tangu iạ e sarung lumuasẹ̌ ual᷊ingu i Kau e napakasal᷊amatu iạ e. Iạ e mapulu mẹ̌kantari baugu MAWU, batụu i Sie seng nẹ̌koạ mapia si siạ.” (Mzm. 13:6) Daud masingkạ Yehuwa makěndagẹ̌ dingangu satia si sie. I sie mětẹ̌tiněna Yehuwa nẹ̌tul᷊ung si sie su tempong tamai, kụ i sie měngẹ̌ngampal᷊ẹ̌ sarang Yehuwa mapakailang kasasusah nikahombangenge. Daud lai masingkạ al᷊amatẹ̌ bọu Yehuwa ene maarěga kụ harusẹ̌ ampal᷊eng.

16, 17. Kerea Yehuwa dingangi Yesus nakoạ tatěnoěng mapaelẹ̌ soal u mapulu měngampal᷊ẹ̌?

¹⁶ Yehuwa tawe mẹ̌dorong si kitẹ měkoạ hal᷊ẹ̌ kụ i Sie hala madiri měkoạ hal᷊ẹ̌ ene. I Sie seng něgělị contoh kapaelange soal u mapulu měngampal᷊ẹ̌. (Basa 2 Petrus 3:9.) Contone, hiwune su taunge nal᷊iu su taman Eden, Setang něnoke Yehuwa někoạ hal᷊ẹ̌ tawẹ adile. Yehuwa turusẹ̌ ”měngẹ̌ngampal᷊ẹ̌” sarang tempone areng’E ipakasusi. Pul᷊ise su tempo mahi sarung piạ lawọ al᷊amatẹ̌ gunang i sire ”apang mělẹ̌harapẹ̌ si Sie”.​—Yes. 30:18.

¹⁷ Yesus lai bọu něngampal᷊ẹ̌. Su tempong su dunia, i sie satia sarang nate. Su taung 33, i sie něnarakang arěgang sasěmbane si Yehuwa su sorga. Katewe i sie bědang něngampal᷊ẹ̌ sarang taung 1914 gunang makoạ Datu. (MMR.  2:33-35; Ibr. 10:12, 13) Yesus lai bědang měngampal᷊ẹ̌ sarang pěngěnsuengu Pěmamarentang Sěhiwu su Taunge sarang kěbị sědụe ipakawinasa. (1 Kor. 15:25) Sěbạe marěngụ i sie měngampal᷊ẹ̌. Katewe kěbị al᷊amatẹ̌ ene maarěga gunang ampal᷊eng.

18, 19. Apa makatul᷊ung si kitẹ měngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌?

¹⁸ Nal᷊ahẹ, Yehuwa mapulu i kitẹ masabarẹ̌, mapulu měngampal᷊ẹ̌. Apa makatul᷊ung si kitẹ měkoạ ene? I kitẹ harusẹ̌ mẹ̌doa mědorong rohkẹ̌ masusi bọu Mawu. Pẹ̌tahěndung, kasasabarẹ̌ asal᷊e bọu rohkẹ̌ u Mawu. (Ef. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19) Hakị u ene, pẹ̌dorong si Yehuwa gunang mẹ̌tul᷊ung si kau mẹ̌tatahang dingangu kasasabarẹ̌!

¹⁹ Pẹ̌tahěndung lai apa nakatul᷊ung si Abraham, Yusup, dingangi Daud něngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌ sarang dianding Yehuwa nariadi. Ene kai pangangimang si Yehuwa. I sire tawe kětạeng nẹ̌tiněna batangeng i sire hala dingangu apa kẹ̌kapulung i sire. Su tempong i kitẹ mẹ̌tiněna al᷊amatẹ̌ nikaěbakeng i sire, i kitẹ lai mapulu měngampal᷊ẹ̌.

20. Apa harusẹ̌ turusẹ̌ koateng i kitẹ?

²⁰ Hakị u ene maning tụtatěngo sasal᷊ukạ, i kitẹ tatapẹ̌ měngampal᷊ẹ̌ dingangu kasasabarẹ̌. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ i kitẹ ěndịu měkẹ̌kiwal᷊o, ”Kạděngụ e?” (Yes. 6:11) Katewe ual᷊ingu tul᷊umang rohkẹ̌ masusi bọu Mawu, i kitẹ botonge mẹ̌těno si nabi Yeremia kụ mẹ̌bera, ”Iạ e mělẹ̌harapẹ̌ si [Yehuwa].”​—Dal᷊. 3:24.