UAL᷊INGU pěbawiahẹ̌ su ”ěllo pěngěnsuenge” sauneng kakạsigěsạe, i kitẹ harusẹ̌ limembong mẹ̌kakědang arau masabarẹ̌. (2 Tim. 3:1-5) I kitẹ měbẹ̌biahẹ̌ su tal᷊oarang taumata tawe masabarẹ̌. I sire kětạeng mẹ̌pandung su watangeng i sire, puluang mẹ̌darendehẹ̌, dingangu tawe makakědangu watangeng i sire. Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌kiwal᷊o su watangeng, ’Apa iạ tawe masabarẹ̌ kere kal᷊awokange taumata orasẹ̌ ini? Apa mangal᷊ene makědang arau masabarẹ̌? Kerea tadeạu kasasabarẹ̌ makoạ sipatẹ̌ku?’

Su Alkitapẹ̌, apa mangal᷊ene bawera makědang arau masabarẹ̌? Ene bal᷊inẹ kětạeng mẹ̌tatahang su tempong piạ masalah. Taumata masabarẹ̌ kai piạ pělaharapẹ̌ keadaan sarung makoạ limembong mapia. I sie tawe kětạeng měpẹ̌pandung watangenge, katewe i sie mapadul᷊i su pěndangu taumata wal᷊inẹ, sarang lai su taumata apang měnděndal᷊akị si sie. I sie turusẹ̌ mělẹ̌harapẹ̌ pẹ̌dal᷊ahapị i sire makoạ limembong mapia. Ini tawe makaherang ual᷊ingu Alkitapẹ̌ naul᷊ị, kasasabarẹ̌ ene hasilu kakěndagẹ̌. * (Pěmanda catatan kaki.) (1 Kor. 13:4) Makědang arau masabarẹ̌ ene kai bageang bọu ”buang rohkẹ̌ masusi”. (Gal. 5:22, 23) Hakị u ene, apa harusẹ̌ koateng i kitẹ tadeạu turusẹ̌ mẹ̌kakědang arau masabarẹ̌?

Tadeạu makědang arau masabarẹ̌, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌doa mẹ̌dorong rohkẹ̌ masusi. Yehuwa sarung měgělị ene si sire apang mangimang si Sie. (Luk. 11:13) Rohkẹ̌ masusi ene sěbạe matoghasẹ̌, katewe kakanoạ i kitẹ harusẹ̌ tatapẹ̌ nẹ̌tatahino dingangu daroang i kitẹ. (Mz. 86:10, 11) Ini mangal᷊ene i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i měnodẹ kasasabarẹ̌ ěllo-ěllo kụ měkoạ kasasabarẹ̌ ene makoạ sipati kitẹ. Katewe pẹ̌sěnsul᷊ẹ i kitẹ tawe masabarẹ̌. Apa harusẹ̌ koateng i kitẹ?

I kitẹ harusẹ̌ měngěndung dingangu tumol᷊e kakanoạ i Yesus. Su tempong rasul Paulus nẹ̌běke soal u ”pěbawiahẹ̌ buhu”, kere kasasabarẹ̌, i sie němahansang si kitẹ, ”Karimạko pẹ̌darame bọu i Kristus mẹ̌kawasa su naung i kamene.” (Kol. 3:10, 12, 15, ctk.) Gunang měkoạ ene, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌těno si Yesus dingangu kahěngang-hěngang mangimang su tempone, Mawu sarung měnul᷊idẹ̌ hal᷊ẹ̌ ene. Mạeng i kitẹ piạ pangangimang kerene, i kitẹ tawe kailangengu kasasabarẹ̌, tawẹ soale apa nariadi su dunia ini.​—Yoh. 14:27; 16:33.

I kitẹ kěbị mapulu dunia wuhu lighạ duměnta. Katewe su tempong nẹ̌tiněna kasasabari Yehuwa si kitẹ, i kitẹ něngěndung gunang limembong masabarẹ̌. Alkitapẹ̌ něgělị jaminan, ”Yehuwa tawe mal᷊ongge měkoạ apa seng niriandi-Ne, kere tẹ̌tiněnangu taumata, katewe i Sie kai masabarẹ̌ si kamene ual᷊ingu i Sie madiri sarang sěngkatau mawinasa. I Sie mapulu kěbị mẹ̌tobatẹ̌.” (2 Ptr. 3:9) Hakị u ene su tempong i kitẹ mẹ̌tiněna kasasabari Yehuwa si kitẹ, i kitẹ lai mapulu masabarẹ̌ su taumata wal᷊inẹ. (Rm. 2:4) Su situasi kerea i kitẹ harusẹ̌ makědang arau masabarẹ̌?

Ěllo-ěllo, i kitẹ perlu kasasabarẹ̌. Contone, i kitẹ aramanung harusẹ̌ maul᷊ị sěmbaụ hal᷊ẹ̌ penting, katewe i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌kakědang tadeạu tawe měmotọ bisarang taumata wal᷊inẹ. (Yak. 1:19) I kitẹ lai harusẹ̌ masabarẹ̌ mạeng piạ u makakoạ si kitẹ mẹ̌pědu. Sul᷊ungu tawe masabarẹ̌, kapaelange i kitẹ mẹ̌tahěndung apa nikoạ i Yehuwa dingangi Yesus su tempong nakasilo karal᷊omeng i kitẹ. I rẹ̌dua tawe kětạeng měmẹ̌manda lawọ pẹ̌sasal᷊a dararodọ. Katewe, i rẹ̌dua lai měmẹ̌manda sipati kitẹ mapaelẹ̌ dingangu masabarẹ̌ něgělị tempo si kitẹ gunang mẹ̌bal᷊ui.​—1 Tim. 1:16; 1 Ptr. 3:12.

I kitẹ lai harusẹ̌ mẹ̌kakědang arau masabarẹ̌ mạeng taumata wal᷊inẹ naul᷊ị i kitẹ seng nẹ̌bera arau někoạ barang nẹ̌sal᷊a. Aramanung i kitẹ apidu mẹ̌pědu arau tumatawang su watangeng i kitẹ. Katewe Hengetang u Mawu něněntiro cara mapaelẹ̌ harusẹ̌ koateng i kitẹ. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Limembong kapaelange masabarẹ̌ sul᷊ungu maobotẹ̌. Abe masahawụ tersinggung, ual᷊ingu pěndang tersinggung kai tatialang taumata wodo.” (Pkh. 7:8, 9, ctk.) Hakị u ene, maning apa nitoke ene konti, i kitẹ harusẹ̌ tatapẹ̌ masabarẹ̌ dingangu mẹ̌tiněna pakapia těntal᷊ang bědang tawe nẹ̌bisara arau někoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌. Ene nikoạ i Yesus su tempong piạ u něnokẹ si sie.​—Mat. 11:19.

Matatimadẹ̌ lai harusẹ̌ limembong masabarẹ̌ su tempong měněntiro anạ měmal᷊ui kakanoạ nẹ̌sal᷊a arau měnděmẹ kapulu nẹ̌sal᷊a. Pěmanda contoh Mattias, i sie mělẹ̌hal᷊ẹ̌ su Betel Skandinavia. Su tempong bědang mangudạ, manga hapịe su sikol᷊ah mělẹ̌heghesẹ̌ si sie ual᷊ingu pangangimange. Humotong matimade běga soal u ene. Katewe bọu ene, i sire nakasilo i Mattias něnětạ tawe tumanịu mangimang su těntirong Alkitapẹ̌. Gillis, papạ i Mattias, naul᷊ị i sie dingangu kawinge harusẹ̌ limembong masabarẹ̌. I Mattias sarung mẹ̌kiwal᷊o kakiwal᷊o kere, ”I sai Mawu? Kerea mạeng Alkitapẹ̌ ene bal᷊inẹ Hengetang u Mawu? Kerea i kitẹ masingkạ Mawu mapulu i kitẹ měkoạ ini arau měkoạ ene?” I sie lai nẹ̌kiwal᷊o si papạe, ”Kawe nụe iạ nẹ̌sal᷊a mạeng tawẹ apa pangangimang kere i papạ?”

I Gillis naul᷊ị, ”Pẹ̌sěnsul᷊ẹ anạku měkẹ̌kiwal᷊o apidu měpẹ̌pědu. I sie bal᷊inẹbe nẹ̌pědu si siạ arau si mamạe, katewe i sie nẹ̌pědu ual᷊ingu těntirong Alkitapẹ̌  nakakoạ pěbawiahe nasigěsạ.” Kerea i Gillis nẹ̌tul᷊ung anạe? ”Iạ kimaiang dingangu anạku, kụ pirang kaorasẹ̌ iạ měbẹ̌bisara dingange.” Biasane, i Gillis dụdaringihẹ̌ i Mattias mẹ̌bisara, kụ měgẹ̌gělị kakiwal᷊o gunang makaěna pěndang dingangu pendapat i Mattias. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, su apang bọu nělahẹ sěmbaụ topik su anạe, i sie něngoro anạe pẹ̌tiněna kal᷊imona soal u ene karěngụe sahěllo arau nal᷊iu těntal᷊ang i rẹ̌dua bědang tawe mẹ̌bawěke soal u topik ene. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ lai, i Gillis mědẹ̌dorong tempo pira ěllo gunang mẹ̌tiněna apa seng niul᷊ị u anạe. Ual᷊ingu i sire hanesẹ̌ mẹ̌bawěke, i Mattias něnětạ nakaěna apa mangal᷊ene tatěbusẹ̌ dingangu nakaěna Yehuwa makěndagẹ̌ si kitẹ, kụ i Sie piạ hakẹ̌ gunang měngatorẹ̌ si kitẹ. I papạe naul᷊ị, ”Memang lawọ tempo mapakẹ, kụ pẹ̌sěnsul᷊ẹ masigěsạ, katewe kakạrěngụe, i sie něnětạ kiměndagẹ̌ si Yehuwa. Iạ dingangu kawingku sěbạe mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu seng masabarẹ̌. I kami nakatul᷊ung si sie limiu masa remaja dingangu nakawahansang si sie.”

Su tempong i Gillis dingangu kawinge makědang arau masabarẹ̌ mẹ̌tul᷊ung anạ i rẹ̌dua, i rẹ̌dua lai mangimang Yehuwa sarung mẹ̌tul᷊ung. Gillis naul᷊ị, ”Iạ masau maul᷊ị si Mattias ual᷊ingu i kanduang mamạe makěndagẹ̌ si sie, i kami limembong masau mẹ̌doa tadeạu Yehuwa mẹ̌tul᷊ung si sie.” I rẹ̌dua sěbạe mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu nẹ̌sasabarẹ̌ kụ tawe něngědo!

I kitẹ lai harusẹ̌ makědang arau masabarẹ̌ su tempong měngurusẹ̌ keluarga arau hapị seng masakị marěngụ. Pěmanda contoh Ellen, * (pěmanda catatan kaki), sěngkatau saudari mětẹ̌tanạ su Skandinavia.

Ěndịu ual᷊u taung tamai, kawing i Ellen duang sul᷊ẹ nakaěbạ sakị stroke, kụ ene nakarusa otake. Ual᷊ingu ene, kawinge seng tawe makapěndang mal᷊uasẹ̌, masusah naung, arau tumal᷊ěntụ. Ini sěbạe masigěsạ si Ellen. I sie naul᷊ị, ”Iạ harusẹ̌ sěbạe masabarẹ̌ dingangu masau mẹ̌doa.” I sie lai naul᷊ị, ”Ayatẹ̌ sěbạe nakahiborẹ̌ si siạ ute Filipi 4:13, sene niul᷊ị, ’Su kěbị situasi iạ nakaěbạ katatoghasẹ̌ bọu i Sie kụ něgělị kawasa si siạ.’” Ual᷊ingu tul᷊umang dingangu katatoghasẹ̌ bọu i Yehuwa, i Ellen botonge timatěngo situasine dingangu kasasabarẹ̌.​—Mz. 62:5, 6.

Tantu, contoh kapaelange soal u mẹ̌kakědang arau mẹ̌sasabarẹ̌ ute i Yehuwa. (2 Ptr. 3:15) Su Alkitapẹ̌, i kitẹ hanesẹ̌ makạbasa soal u kasasabari Yehuwa. (Neh. 9:30; Yes. 30:18) Apa i kau nakatahěndung kerea reaksing Yehuwa su tempong i Abraham něgělị piram baụ kakiwal᷊o soal u putusang i Yehuwa gunang měminasa Sodom? Yehuwa tawe němotọ bisarang i Abraham. I sie masabarẹ̌ dimaringihẹ̌ kěbị kakiwal᷊o dingangu gěnggang i Abraham. Bọu ene, Yehuwa něnodẹ i Sie dụdaringihẹ̌ gěnggang i Abraham, kụ naul᷊ị i Sie tawe měminasa Sodom maning su soa ene kětạeng piạ mapul᷊ong katau naunge matul᷊idẹ̌. (Kej. 18:22-33) Yehuwa sěntiniạ masabarẹ̌ dimaringihẹ̌, kụ i Sie tawe nẹ̌pědu!

Mẹ̌kakědang arau masabarẹ̌ ene kai bageang penting bọu pěbawiahẹ̌ buhu, kụ kěbị tau Sahani harusẹ̌ piạ sipatẹ̌ ene. Mạeng i kitẹ mẹ̌tawakal᷊i tatapẹ̌ masabarẹ̌, i kitẹ mang měngadatẹ̌ si Amang i kitẹ makěndagẹ̌ dingangu masabarẹ̌, i Yehuwa. I kitẹ sarung makoạ bageang bọu ”taumata apang nakatarimạ diandi ene ual᷊ingu mangimang dingangu masabarẹ̌”.​—Ibr. 6:10-12.