1, 2. Su tempong piạ anạ mapulu sahaniang, kawẹ nụe piạ matatimadẹ̌ gụgěnggang?

HIWUNE měngangěndung Alkitapẹ̌ seng nẹ̌diandi měkoạ kapulung Yehuwa bọu ene nisahani. Lawọ bọu i sire kai mangangudạ kụ seng něngěndung Alkitapẹ̌ dongkeng kadodọ. I sire němile dal᷊engu pěbawiahẹ̌ kapaelange. (Mzm. 1:1-3) Mạeng i kamene matimadẹ̌ Sahani, i kamene tantu měngẹ̌ngampal᷊ẹ̌ tempone anạ i kamene sahaniang.​—Pěmanda lai 3 Yohanes 4.

² Katewe, i kamene ěndịu gụgěnggang. Aramanung i kamene bọu nakasilo anạ mangudạ nisahani, katewe samurine i sire tawe mangimang měbiahẹ̌ tumol᷊e atorangu Mawu kai kapaelange. Piạ lai seng siměbang bọu organisasi. Hakị u ene, i kamene ěndịu gụgěnggangu anạ i kamene měnětạ makoạ ělangi Yehuwa katewe samurine kailangengu kakěndagi sire si Yehuwa. Anạ i kamene ěndịu makoạ kere tau  Sahani su Efesus su abad humotong. Yesus naul᷊ị si sire, ’I kamene kai seng tawe kiměndagẹ̌ kere nạung su tětạ e.’ (Pěl. 2:4) Apa botonge koateng i kamene tadeạu kakěndagu anạ i kamene si Yehuwa tatapẹ̌ matoghasẹ̌ kụ i sire ”tumendang arau tumuwo dingangu iapakasal᷊amatẹ̌”? (1 Ptr. 2:2) Mahịe i kitẹ měngěndung bọu i Timotius.

3. (a) Kerea i Timotius nakoạ tau Sahani, kụ su apang bọu něngěndung, apa nikoạe? (b) Tatělu hal᷊ẹ̌ apa niul᷊ị i Paulus si Timotius?

³ Rasul Paulus humotong nakoạ sarang Listra su taung 47 M. Ěndịu su tempo ene i Timotius mangudạ něngěndung těntirong i Yesus. I sie někoạ apa seng niěndungange, kụ dua taung bọu ene i sie něnětạ timol᷊e si Paulus. Aramanung 16 su taunge bọu ene, Paulus němohẹ si Timotius, ”Pakatanạbe mạngumpaedẹ̌ těntiro kahěngang kụ seng nitěntiro si kau ringangu pạngimangengue masěgadẹ̌, u i kau masingkạ kai i sai mananěntironu. I kau e harusẹ̌ pẹ̌tahěndung u reng dongkeng kadọdọ, i kau e seng masingkạ u Winohẹ Susi. U Winohẹ Susi ene e [makakoạ si kau matahuěna kụ ipakasal᷊amatẹ̌, NW] su pěngangimang si Kristus Yesus.” (2 Tim. 3:14, 15) Su manga ayatẹ̌ ini, i Paulus naul᷊ị i Timotius seng (1) masingkạ u Winohẹ Susi, (2) mangimang apa seng niěndungange, dingangu (3) nakoạ matahuěna kụ ipakasal᷊amatẹ̌ su pangangimang si Kristus Yesus.

4. Bahan sude seng bọu nipakẹu gunang měněntiro anạu? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

⁴ I kamene matatimadẹ̌ Sahani, tantu mapulu manga anạ i kamene makasingkạ winohẹ susi, orasẹ̌ ini su ral᷊unge piạ Manga Bukẹ̌ Ibrani dingangu Yunani. Maning bědang kadodọ, i sire botonge měngěndung soal u taumata dingangu haghing peristiwa su Alkitapẹ̌. Organisasing Yehuwa seng něnadia lawọ bukẹ̌, brosur, dingangu video makatul᷊ung matatimadẹ̌ měněntiro anạ i sire. Bahan sude seng nasadia su werang i kamene? Manga anạ i kamene harusẹ̌ masingkạ lohongu Alkitapẹ̌ tadeạu botonge mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa.

5. (a) I Timotius mangimang apa? (b) Apa buktine i Timotius mangimang habarẹ̌ mapia soal i Yesus?

⁵ Katewe, kětạeng měněntiro anạ soal u taumata dingangu peristiwa su Alkitapẹ̌, ene bědang kurang. Pẹ̌tahěndung, i Timotius ’mangimang masěgadẹ̌’. Ini mangal᷊ene, i sie sěbạe mangimang apa niěndungange. Timotius seng masingkạ Manga Bukẹ̌ Ibrani ’dongkeng kadodọ’. Samurine i sie mangimang Yesus kai Mesias. Pangangimange kakạtoghase, bọu ene i sie nisahani kụ nakoạ utusan injil dingangi Paulus.

6. Kerea i kamene botonge mẹ̌tul᷊ung manga anạ i kamene tadeạu mangimang su Hengetang u Mawu?

⁶ Kerea i kamene mẹ̌tul᷊ung anạ piạ  pangangimang kere i Timotius, tadeạu i sire lai mangimang su apa niěndungang i sire? Humotong, pakasabarẹ̌. Piạ lawọ tempo harusẹ̌ mapakẹ gunang měnoghasẹ̌ pangangimang. Bọu ene lai, mạeng i kau mangimang, ene bal᷊inẹbe mangal᷊ene anạu lai sarung mangimang. Anạ harusẹ̌ ’měmanikạ arau měmarikěsa’ tadeạu i sire mangimang apa niul᷊ị u Alkitapẹ̌. (Basa 1 Tesalonika 5:21) Piạ lawọ botonge koatengi kamene tadeạu pangangimang anạ i kamene matoghasẹ̌, napal᷊iung mạeng i sire hanesẹ̌ mẹ̌kiwal᷊o si kamene. Mahịe i kitẹ měngěndung bọu pengalaman sěngkatau matimadẹ̌ esẹ.

7, 8. (a) Kerea sěngkatau matimadẹ̌ esẹ Sahani něnodẹ kasasabarẹ̌ su tempong něněntiro anạe? (b) Su tempo kere apa i kamene harusẹ̌ měnodẹ kasasabarẹ̌ su anạ?

⁷ Thomas piạ anạe wawine umure 11 su taunge. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ anạe měkẹ̌kiwal᷊o kakiwal᷊o kere, ”Apa i Yehuwa něpakẹ evolusi gunang měndiadi pěbawiahẹ̌ su dunia?” arau ”Kawe nụe i kitẹ tawe timol᷊e mẹ̌tul᷊ung masyarakatẹ̌, contone tumol᷊e pemilu, tadeạu keadaan makoạ limembong mapaelẹ̌?” Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, i Thomas harusẹ̌ mẹ̌kakědangu watangenge tadeạu tawe langsung maul᷊ị apa harusẹ̌ pangimangengu anạe. Thomas masingkạ taumata mangimang su těntiro nihino bal᷊inẹ ual᷊ingu sěnsul᷊ẹ habareng, katewe ual᷊ingu nighělịkangu lawọ bukti.

⁸ Thomas lai masingkạ i sie harusẹ̌ masabarẹ̌ su tempong měněntiro anạe. Sěběnarẹ̌e, kěbị tau Sahani harusẹ̌ masabarẹ̌. (Kol. 3:12) Thomas masingkạ harusẹ̌ piạ lawọ tempo mapakẹ kụ lai harusẹ̌ masau mẹ̌bawěke dingangu anạe tadeạu pangangimange matoghasẹ̌. I sie lai harusẹ̌ mẹ̌tul᷊ung anạe mẹ̌tiněna apa seng niěndungange bọu Alkitapẹ̌. Thomas naul᷊ị, ”Iạ dingangu kawingku mapulu masingkạ apa anạ i kami kahěngang-hěngang mangimang apa seng niěndungange, kụ apa tumuhụ si sie ene masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌, napal᷊iung mạeng ene soal u hal᷊ẹ̌ penting. I kami mal᷊uasẹ̌ mạeng i sie makiwal᷊o. Sěběnarẹ̌e, iạ gụgěnggang mạeng i sie mangimang katewe tawe makiwal᷊o kal᷊imona.”

9. Kerea i kamene botonge mẹ̌tul᷊ung manga anạ i kamene tadeạu mangimang Hengetang u Mawu?

⁹ Mạeng matatimadẹ̌ masabarẹ̌ měněntiro anạ, anạ sarung makahěngang ”karal᷊unge ringangu kanandụe ringangu karangẹ e ringangu kawěnahe” těntirong Alkitapẹ̌. (Ef. 3:18) Měněntiro anạ harusẹ̌ mẹ̌tatahino dingangu umurẹ̌ lai kasingkạ i sire. Mạeng pangangimang i sire seng kakạtoghase, i sire limembong gampang měhabarẹ̌ pangangimang i sire su taumata wal᷊inẹ, kere su hapị su sikol᷊ah. (1 Ptr. 3:15) Contone, apa anạ i kamene botonge měnodẹ bọu Alkitapẹ̌ apa sarung mariadi su tempong taumata mate? Apa tumuhụ si sire těntirong Alkitapẹ̌ ene masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌? * (Pěmanda  catatan kaki.) Pẹ̌tahěndung, tadeạu botonge mẹ̌tul᷊ung manga anạu mangimang su Hengetang u Mawu, i kamene harusẹ̌ masabarẹ̌. Katewe, ene tawe sia-sia.​—Pang. 6:6, 7.

10. Apa lai makatul᷊ung manga anạu tadeạu piạ pangangimang matoghasẹ̌?

¹⁰ Kakanoạ i kamene lai makatul᷊ung anạ i kamene piạ pangangimang matoghasẹ̌. Stephanie piạ anạe tatělu. I sie naul᷊ị, ”Dongkeng manga anạku bědang dararodọ, iạ hanesẹ̌ mẹ̌tiněna, ’Apa iạ naul᷊ị su manga anạku kawe nuẹ iạ mangimang Yehuwa ene, i Sie makěndagẹ̌ si kitẹ, dingangu těntiro-Ne mang nihino? Apa manga anạku nakasilo iạ kahěngang-hěngang makěndagẹ̌ si Yehuwa?’ Mạeng iạ hala tawe mangimang, kerea iạ mẹ̌tul᷊ung manga anạku tadeạu mangimang?”

11, 12. Taumata matahuěna arau mapelesa ene kerea, kụ kawe nụe ene tawe ikaukurẹ̌ bọu umure?

¹¹ I kitẹ seng něngěndung i Timotius (1) piạ kasingkạ soal u Binohẹ Susi dingangu (2) mangimang apa niěndungange. Katewe, apa mangal᷊ene bawerang Paulus binohẹ susi sarung makakoạ si Timotius ”matahuěna kụ ipakasal᷊amatẹ̌”?

¹² Pemahaman Alkitab, Jilid 1, naul᷊ị taumata matahuěna arau mapelesa, ”piạ kesanggupan gunang měpakẹ pakapia kasingkạ dingangu pengertian gunang tumatěngo masalah, mẹ̌těngkarau bọu silakạ, měkoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌, arau měgělị sasasa su taumata wal᷊inẹ soal u hal᷊ẹ̌ tamai ene. Pelesa nẹ̌tatěntang dingangu . . . kawawodokẹ̌”. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”manga rariọ mẹ̌kẹ̌koạ kal᷊awọu hal᷊ẹ̌ u kawawodokẹ̌.” (Baw. 22:15) Hakị u ene pelesa kai tatialang taumata matělang. Taumata botonge makoạ matělang su rohani mạeng i sie mapulu měngadatẹ̌ si Yehuwa dingangu tumuhụ si Sie, bal᷊inẹ kětạeng ual᷊ingu umure seng kakạdangẹe.​—Basa Mazmurẹ̌ 111:10.

13. Kerea mangangudạ měnodẹ i sire matahuěna?

¹³ Mangangudạ apang matělang su rohani tawe ’ipẹ̌darerehe tamai ramahi’ ual᷊ingu kapulung i sire arau kapulung anạ mangudạ bal᷊inẹ. (Ef. 4:14) Katatahuěna makakoạ si sire botonge ”mapẹ̌dal᷊ahaen sude mapia ringangu sude ral᷊akị”. (Ibr. 5:14) Hakị u ene i sire botonge měkoạ putusang nihino, maning tawẹ apa matimadẹ̌ arau taumata matělang bal᷊inẹ ene sene. (Flp. 2:12) Sipatẹ̌ matahuěna arau mapelesa kerene sěbạe penting tadeạu i sire masal᷊amatẹ̌. (Basa Baweran Salomo 24:14.) Apa botonge koateng i kamene gunang mẹ̌tul᷊ung manga anạ makoạ taumata matahuěna? Manga rariọ harusẹ̌ makasilo i kamene tụtol᷊e prinsip u Alkitapẹ̌. I kamene harusẹ̌ měnodẹ ene bọu bawera dingangu kakanoạ.​—Rm. 2:21-23.

14, 15. (a) Apa harusẹ̌ tiněnang mangangudạ apang mapulu sahaniang? (b) Apa koatengu gunang mẹ̌tul᷊ung anạ mẹ̌tiněna al᷊amatẹ̌ kaěbakeng mạeng i sire tumuhụ hukung u Mawu?

¹⁴ Katewe, gunang mẹ̌tul᷊ung manga anạ i kamene piạ pangangimang matoghasẹ̌,  i kamene tawe wotonge kětạeng maul᷊ị ini nihino, ini nẹ̌sal᷊a. I kamene lai harusẹ̌ mẹ̌tul᷊ung si sire mẹ̌tiněna kakiwal᷊o kere, ’Kawe nụe Alkitapẹ̌ nẹ̌sěding si kitẹ měkoạ apa kakělaěng mapaelẹ̌? Apa buktine prinsip u Alkitapẹ̌ mang piạ gunane si siạ?’​—Yes. 48:17, 18.

¹⁵ Mạeng anạ i kamene mapulu sahaniang, tul᷊ungko i sire mẹ̌tiněna pakapia tanggung jawab i sire mạeng seng bọu nisahani. Kerea pěndange soal u tanggung jawab ene? Apa gunane si sire? Apa sungkal᷊ene? Kawe nụe gunane limembong gěguwạ sul᷊ungu sungkal᷊ene? (Mrk. 10:29, 30) Penting mẹ̌tiněna pakapia manga kakiwal᷊o tamai ini těntal᷊ang bědang tawe nisahani. Tul᷊ungko anạ i kamene mẹ̌tiněna al᷊amatẹ̌ kaěbakeng mạeng i sire tumuhụ dingangu tětal᷊e mạeng i sire tawe tumuhụ. Mạeng měkoạ ene, aramanung i sire sarung mangimang tumuhụ standar u Alkitapẹ̌ mang piạ gunane si sire.​—Pang. 30:19, 20.

16. Apa harusẹ̌ koatengu matatimadẹ̌ mạeng pangangimang anạe apang seng bọu nisahani něnětạ nělome?

¹⁶ Apa sarung koatengu mạeng pangangimangu anạu apang seng bọu nisahani něnětạ nělome? Contone, anạu ěndịu  měnětạ puluang su kakanoạ u dunia ini. Arau i sie ěndịu měnětạ mětẹ̌tiněna apa tumole prinsip u Alkitapẹ̌ ene kai dal᷊engu pěbawiahẹ̌ kapaelange. (Mzm. 73:1-3, 12, 13) Apa koatengu su tempo ene, makakoạ si sie turusẹ̌ měkoạ kapulung Yehuwa arau seng tala. Tawẹ soale i sie bědang kadodọ, seng umbaseng arau mahuala, abe sarang mẹ̌dal᷊ia dingange ual᷊ingu hal᷊ẹ̌ ene. Katewe, todẹko si sie i kamene makěndagẹ̌ dingangu mapulu mẹ̌tul᷊ung si sie.

17, 18. Mạeng pangangimangu anạ mangudạ něnětạ nělome, kerea matimadẹ̌ botonge mẹ̌tul᷊ung?

¹⁷ Anạ mangudạ bọu nisahani seng nẹ̌diandi si Yehuwa. Ini kai diandi gunang kuměndagẹ̌ dingangu měkoạ kapulung Yehuwa kahumotongange. (Basa Markus 12:30.) Su těngong Yehuwa diandi ene kai serius, kụ i kitẹ lai harusẹ̌ piạ pěndang kerene. (Měn. 5:4, 5) Koạko anạ i kamene mẹ̌tahěndung ene. Katewe humotong, pẹ̌basa dingangu pěngěndung bahan nisadiangu organisasing Yehuwa gunang matatimadẹ̌. Bọu ene, su tempo dingangu cara nẹ̌tatahino, paul᷊ịko su anạ i kamene putusange nẹ̌diandi si Yehuwa kụ nisahani ene sěbạe serius kụ sarung makarěntang lawọ al᷊amatẹ̌ si sie.

¹⁸ Contone, i kamene makaěbạ sasasa mapaelẹ̌ su bukẹ̌ Pertanyaan Kaum Muda—Jawaban yang Praktis, Jilid 1, su bageang apendiks ”Pertanyaan Orang Tua”. Matatimadẹ̌ gẹ̌gausang abe sasahawụ mẹ̌tiněna anạ i sire seng madiri su agamang i sire, katewe i sire harusẹ̌ mědeạ masalah sěběnarẹ̌e. Ěndịu i sie tawẹ apa hapịe arau lẹ̌heghesangu manga hapịe su sikol᷊ah. Arau, ěndịu i sie mẹ̌pikirẹ̌ anạ mangudạ bal᷊inẹ limembong mal᷊awọ někoạ hal᷊ẹ̌ i Yehuwa sul᷊ungu i sie. Apendiks ene lai nělahẹ manga hal᷊ẹ̌ tamai ene bal᷊inẹbe tatiala anạu tawe setuju dingangu agamanu. Ene kětạeng pengaruh bọu apa nikahombangenge. Bọu ene apendiks ene něgělị těgu kerea mẹ̌tul᷊ung anạ apang pangangimange něnětạ nělome.

19. Kerea matatimadẹ̌ botonge mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire makoạ ”matahuěna kụ ipakasal᷊amatẹ̌”?

¹⁹ I kamene matatimadẹ̌ nakaěbạ tanggung jawab penting dingangu istimewa měhiking anạ tuhụ ”těntiron Mawu”. (Ef. 6:4) Kere seng niěndungang i kitẹ, matatimadẹ̌ harusẹ̌ měněntiro Alkitapẹ̌ su anạ dingangu mẹ̌tul᷊ung si sire mangimang apa seng niěndungang i sire. Mạeng pangangimang i sire matoghasẹ̌, i sire sarung mapulu mẹ̌diandi si Yehuwa dingangu měgělị kapaelange si Sie. Karimạko Hengetang i Yehuwa, rohkẹ̌ e masusi, dingangu tawakal᷊inu makatul᷊ung manga anạu makoạ ”matahuěna kụ ipakasal᷊amatẹ̌”.