1, 2. Kawe nụe manga ělangu Mawu nakahombang sigěsạ orasẹ̌ ini? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

LAWỌ dokter dingangu perawat mělẹ̌hal᷊ẹ̌ su tal᷊oarang taumata piạ sakịe mědẹ̌darěkẹ. I sire měngundang manga pasien ene ual᷊ingu i sire mapulu mẹ̌tul᷊ung. Katewe, i sire harusẹ̌ měndiagạ batangeng i sire, tadeạu tawe karěketang. Manga ělang i Yehuwa lai tụtatěngo situasi kerene. Lawọ bọu i kitẹ lai mětẹ̌tanạ arau mělẹ̌hal᷊ẹ̌ dingangu taumata piạ sipate sěbạe nẹ̌tatěntang dingangu sipatu Mawu. Ini makasigěsạ si kitẹ.

² Orasẹ̌ ini, lawọ taumata tawe kụkěndagẹ̌ Mawu. I sire tawe tụtol᷊e atorangu Mawu soal u nihino dingangu nẹ̌sal᷊a. Rasul Paulus nělahẹ manga sipatẹ̌ dal᷊akị i sire su surate si Timotius. Paulus naul᷊ị manga sipatẹ̌ ene sarung kakạl᷊ahẹe maraning kawawinasang dunia dal᷊akị ini. (Basa 2 Timotius 3:1-5, 13, NW.) Maning i kitẹ masingkạ manga sipatẹ̌ ene kai sěbạe dal᷊akị, i kitẹ botonge karěketangu cara mẹ̌tiněna, bawera, arau kakanoạu taumata wal᷊inẹ. (Baw. 13:20) Su pěngangěndungang ini, i kitẹ sarung měmanda pẹ̌tatěntange manga  sipatẹ̌ dal᷊aki ene dingangu sipatu manga ělangu Mawu. I kitẹ lai měngěndung kerea tadeạu tawe matol᷊e manga sipatẹ̌ ene su tempong mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ makasingkạ si Yehuwa.

3. Taumata nilahẹ su 2 Timotius 3:2-5 piạ sipatẹ̌ kere apa?

³ Paulus němohẹ su ěllo pěngěnsuenge ini ”sarung makahombang kasasusa l᷊awọ”. I sie lai nělahẹ 19 sipatẹ̌ dal᷊akị kụ makoạ biasa orasẹ̌ ini. Manga sipatẹ̌ ini mẹ̌sul᷊ung dingangu manga sipatẹ̌ nilahẹ su Roma 1:29-31. Katewe, su surate si Timotius, i sie něpakẹ bawera tawe kaěbakeng su ayatẹ̌ bal᷊inẹ su Manga Bukẹ̌ Yunani Kristen. Su daftarẹ̌ manga sipatẹ̌ dal᷊akị ene, Paulus němuka wawerane dingangu wawera, ”Taumata sarung . . . ” Katewe, tawe kěbị taumata piạ sipatẹ̌ dal᷊akị kerene. Sipatu tau Sahani sěbạe nẹ̌tatěntang.​—Basa Maleakhi 3:18 bọu catatan kaki. *

4. Taumata maobotẹ̌ ene kerea?

⁴ Paulus nẹ̌bera lawọ taumata sarung kuměndagẹ̌ watangenge hala dingangu roitẹ̌, i sie lai naul᷊ị taumata sarung mẹ̌těngkaobotu watangeng, mẹ̌pěndang limembong mapaelẹ̌ wọu taumata wal᷊inẹ, dingangu maobotẹ̌. I sire mẹ̌pěndang limembong mapaelẹ̌ bọu taumata wal᷊inẹ ual᷊ingu gahị mal᷊ěnggihẹ̌, piạ keterampilan, arětạ, dingangu kedudukan i sire. Taumata kerene puluang makaěbạ daralo. Sěngkatau pakar nẹ̌bera taumata maobotẹ̌ ene kere měnẹ̌němbah watangenge hala. Piạ u lai nẹ̌bera kal᷊aobotẹ̌ ene sipatẹ̌ sěbạe dal᷊akị, hakị u sarang taumata maobotẹ̌ madiri makasilo kal᷊aobotu taumata wal᷊inẹ.

5. Manga ělangi Yehuwa masatia lai piạ u naobotẹ̌. Gělịko contoh.

⁵ Alkitapẹ̌ naul᷊ị Yehuwa mawěnsing su ’kal᷊aobotẹ̌’. (Baw. 6:16, 17) Taumata maobotẹ̌ tawe makapẹ̌dal᷊ahapị dingangu Mawu. (Mzm. 10:4) Kal᷊aobotẹ̌ ene kai sipatu Setang. (1 Tim. 3:6) Katewe, piạ pirang katau ělang i Yehuwa masatia nakoạ maobotẹ̌. Contone, Datu Uzia bọu Yehuda taunge masatia si Yehuwa. Katewe Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Sarangke Ratu i Uzia e natoghasẹ̌, i sie kai naobotẹ̌, kụ kai ene nakakanawo si sie. I sie limampa tita’m MAWU Ruatane.” Uzia nakoạ sarang bait kụ něnutung dupa, maning ene bal᷊inẹ hakẹ̌e. Bọu ene lai, su sěngkatempo Datu Hizkia naobotẹ̌.​—2 Kar. 26:16; 32:25, 26.

6. Sěběnarẹ̌e apa botonge makakoạ si Daud maobotẹ̌? Katewe, kawe nụe i sie tatapẹ̌ masanạ naunge?

⁶ Pirang katau lai naobotẹ̌ ual᷊ingu gahị mal᷊ěnggihẹ̌, timeleng, pande měnalangu musikẹ̌, matoghasẹ̌, arau lẹ̌adatengu taumata wal᷊inẹ. Si Daud piạ kěbị ene, katewe i sie tatapẹ̌ masanạ naunge su kanandụu wiahe. Contone, su apang i Daud bọu němate si Goliat, Datu Saul naul᷊ị i Daud botonge mẹ̌kawing dingangu anạe. Katewe i Daud naul᷊ị, ”I sai tangu ěllang ini ringangu kaia mangal᷊ene walag’i amangu ěllang su Israel, hakị u ěllangu e makoạ ahusu Ratu mirarating tangu?” (1 Sam. 18:18) Apa nakatul᷊ung si Daud tatapẹ̌ masanạ naunge? I sie masingkạ manga sipatẹ̌, katatoghasẹ̌, dingangu hak istimewa nikaěbạe ene ual᷊ingu Mawu masana naung’E dingangu mapadul᷊i si sie. (Mzm. 113:5-8) Daud masingkạ  kěbị barang mapaelẹ̌ ene darěntane bọu Yehuwa.​—Pěmanda lai 1 Kor. 4:7.

7. Apa makatul᷊ung si kitẹ měnodẹ kasasanạ u naung?

⁷ Kere i Daud, manga ělang i Yehuwa orasẹ̌ ini mětẹ̌tawakal᷊i gunang piạ kasasanạ u naung. Tantu i kitẹ nawahansang su tempong nakasingkạ Yehuwa, Mawu Kasělahenge, masanạ naung’E. I kitẹ mapulu tumol᷊e sasasa ini, ”Ual᷊ingu ene i kamene harusẹ̌ pěmpělahẹu pẹ̌kakakěndagẹ̌, mẹ̌sěngkapiang anạ u sěmbaụ, kasasanạ u naung, sikome naung, ringangu makẹ̌dang su sigẹ̌sạ.” (Kol. 3:12) I kitẹ lai masingkạ kakěndagẹ̌ ”tawe mẹ̌bawisara tạ humpạe [dingangu] tawẹ obote”. (1 Kor. 13:4) Mạeng taumata wal᷊inẹ nakasilo i kitẹ masanạ naung, aramanung i sire lai mapulu měngěndung soal i Yehuwa. Kere sěngkatau esẹ mapulu měngěndung soal i Yehuwa ual᷊ingu kakanoạ mapia bọu kawinge, taumata sarung mapulu mẹ̌těngkarani su Mawu ual᷊ingu kasasanạu naung manga ělang’E.​—1 Ptr 3:1.

8. (a) Orasẹ̌ ini, kerea pěndangu taumata soal u tumuhụ su matimadẹ̌? (b) Alkitapẹ̌ něgělị parenta apa su manga rariọ?

⁸ Paulus lai nělahẹ kerea taumata sarung měkoạ sěndinganenge su ěllo pěngěnsuenge. I sie němohẹ manga rariọ sarung tawe tumuhụ su matimadi sire. Orasẹ̌ ini, lawọ bukẹ̌, film, dingangu acara televisi něnodẹ anạ tawe tumuhụ su matimadẹ̌ ene biasa. Katewe sěběnarẹ̌e, tawẹ apa katatuhụ, ene makarusa keluarga, kụ ene piạ tětal᷊e su masyarakatẹ̌. Seng dongkeng kangerẹ taumata masingkạ hal᷊ẹ̌ ene. Contone, su Yunani tempong tamai, taumata měngoka matimadẹ̌ sarung kailangengu hakẹ̌e su masyarakatẹ̌. Tumuhụ hukungu Roma, anạ měngoka si papạe sarung ihukung kere tahapate. Manga Bukẹ̌ Ibrani dingangu Yunani nẹ̌parenta su manga rariọ gunang měngadatẹ̌ matimadi sire.​—Sas. 20:12; Ef. 6:1-3.

9. Apa makatul᷊ung manga rariọ tumuhụ su matimadẹ̌?

⁹ Apa makatul᷊ung manga rariọ tumuhụ su matimadẹ̌ maning manga rariọ wal᷊inẹ tawe tụtuhụ? Mạeng manga rariọ mẹ̌tiněna kěbị barang mapia seng nikoạu matimadẹ̌ gunang i sire, i sire sarung měngarěga dingangu tumuhụ su matimadẹ̌. Manga rariọ lai harusẹ̌ masingkạ Mawu, i Amang i kitẹ kěbị, mapulu i sire tumuhụ su matimadẹ̌. Mạeng manga rariọ mẹ̌bisara barang mapia soal u matimadi sire, ene makatul᷊ung hapị i sire lai měngarěga matimadi sire. Kerene lai, mạeng matimadẹ̌ tawẹ apa kakěndage su anạ, anạ ene masigěsạ tumuhụ si sire. Katewe mạeng anạ nẹ̌pěndang matimade kahěngang-hěngang makěndagẹ̌ si sie, ene makatul᷊ung si sie tumuhụ maning ene tawe gampang. Sěngkatau saudara mangudạ arenge Austin naul᷊ị, ”Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, si siạ piạ pěndang mapulu měkoạ barang sẹ̌sědingang i papạku. Katewe matimadẹ̌ku něgělị  atorang masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌, kụ nělahẹ kawe nụe atorang ene nikoạ. I sire lai gampang paringaneng mẹ̌bisara. Hakị u ene iạ limembong gampang tumuhụ si sire. Iạ masingkạ matimadẹ̌ku masayang si siạ, hakị u ene iạ mapulu makal᷊uasẹ̌ si sire.”

10, 11. (a) Manga sipatẹ̌ apa něnodẹ taumata tawe kụkěndagẹ̌ taumata wal᷊inẹ? (b) Kerea tau Sahani tutune kuměndagẹ̌ taumata wal᷊inẹ?

¹⁰ Paulus lai nělahẹ manga sipatẹ̌ bal᷊inẹ kụ něnodẹ taumata tawe kụkěndagẹ̌ sěmbaụ su wal᷊inẹ. Su apang bọu nẹ̌bera ”tawe tumatuhụ su matimadẹ̌”, i sie lai naul᷊ị sipatẹ̌ běgaweng mẹ̌tarimakasẹ. Taumata běga mẹ̌tarimakasẹ tawe měngẹ̌ngarěga apa seng nikoạu taumata wal᷊inẹ gunang i sire. Paulus lai naul᷊ị taumata sarung tawe masatia. I sire lai madiri mẹ̌gaghighilẹ̌ arau mẹ̌dame dingangu taumata wal᷊inẹ. I sire nakoạ pengkhianat dingangu puluang měndal᷊akisẹ̌ arengu Mawu dingangu taumata wal᷊inẹ. Bọu ene lai i sire puluang měhinakang arau makawuhụ arengu taumata wal᷊inẹ. *—Pěmanda catatan kaki.

¹¹ Yesus naul᷊ị sěmbaụ parenta su ral᷊ungu Hukung Musa, kụ limembong penting bọu parenta kuměndagẹ̌ sěndinganeng. Ene kai parenta gunang kuměndagẹ̌ Mawu. (Mat. 22:38, 39) Yesus lai nẹ̌bera tau Sahani tutune sarung kakiral᷊aěng bọu kakěndagẹ̌ su tal᷊oarang i sire. (Basa Yohanes 13:34, 35.) Dongkeng kangerẹ, seng nal᷊ahẹ ělang i Yehuwa nẹ̌tatěntang dingangu kal᷊awokange taumata su dunia ini, ual᷊ingu i sire makěndagẹ̌ su taumata wal᷊inẹ bọu dal᷊ungu naung. Tau Sahani tutune lai makěndagẹ̌ su sědụ i sire.​—Mat. 5:43, 44.

12. Kerea Yesus něnodẹ kakěndagẹ̌ su taumata wal᷊inẹ?

¹² Yesus něnodẹ i sie kahěngang-hěngang makěndagẹ̌ su taumata. Buktine, i sie dimal᷊eng bọu soa sarang soa gunang měhabarẹ̌ habarẹ̌ mapiạ soal u Kararatuang u Mawu. I sie napakapia taumata wuta, peosẹ̌, masakị kusta, dingangu bengelẹ̌. I sie lai napakawiahẹ̌ taumata nate. (Luk. 7:22) Yesus lai něgělị pěbawiahe gunang měnal᷊amatẹ̌ taumata, maning lawọ mawěnsing si sie. Yesus kahěngang-hěngang nẹ̌těno kakěndagi Amange. Su patikụ dunia, Sahiding Yehuwa nẹ̌těno si Yesus dingangu něnodẹ kakěndagẹ̌ su taumata wal᷊inẹ.

13. Kerea kakěndagẹ̌ nitodẹ i kitẹ su taumata wal᷊inẹ makakoạ si sire mapulu měngěndung soal i Yehuwa?

¹³ Mạeng taumata wal᷊inẹ makasilo i kitẹ makěndagẹ̌ si sire, ene makakoạ i sire mapulu makasingkạ soal i Amang su sorga. Contone, sěngkatau esẹ su Thailand diměnta su kebaktian regional kụ naunge nakanoạ su tempong nakasilo anạu sěmbaụ něnodẹ kakěndagẹ̌ sěmbaụ su wal᷊inẹ. Su apang napul᷊ẹ sarang bal᷊ene, i sie nẹ̌dorong měngěndung Alkitapẹ̌ dingangu Sahiding Yehuwa duang sul᷊ẹ sěngkamisa. Bọu ene i sie něnginjilẹ̌ su kěbị keluargane. Ěnungu wul᷊ang bọu ene, i sie nẹ̌bawa bageange mẹ̌basa Alkitapẹ̌ su Banalang Kararatuang. Mạeng i kitẹ kerea? Apa i kitẹ kụkěndagẹ̌ taumata wal᷊inẹ? Pẹ̌kiwal᷊o su watangengu, ’Apa iạ seng nẹ̌tawakal᷊i nẹ̌tul᷊ung keluargaku, anạu sěmbaụ, dingangu taumata seng nihabarengku? Apa iạ měmanda taumata wal᷊inẹ kere Yehuwa měmanda si sire?’

14, 15. Sipatẹ̌ dal᷊akị apa piạ su kal᷊awokange taumata? Kerea lawọ taumata němal᷊ui sipati sire?

¹⁴ Su ěllo pěngěnsuenge, i kitẹ lai harusẹ̌ mẹ̌těngkarau bọu sipatẹ̌ dal᷊akị bal᷊inẹ. Lawọ taumata madiri su hal᷊ẹ̌ mapia. I sire kai mawěnsing hal᷊ẹ̌ ene. I sire tawe makakědang watangengi sire, mal᷊ahasa, dingangu matul᷊ikětị. Su tempong někoạ ene i sire tawe nẹ̌tiněna apa tětal᷊u kakanoạ i sire su taumata wal᷊inẹ.

¹⁵ Lawọ taumata kakanoạe kangerẹ kere binatang, samurine němal᷊ui sipati sire. Ene seng nitěbal᷊ẹ̌ su Alkitapẹ̌. (Basa Yesaya 11:6, 7.) Ayatẹ̌ ene nělahẹ manga binatang buas, kere dal᷊ugẹ̌ arau serigala dingangu singa, sarung mẹ̌dame dingangu binatang bal᷊inẹ, kere domba dingangu kambing. Kawe nụe i sire nẹ̌dame? Su těbal᷊ẹ̌ ene lai niul᷊ị, ”Banua e sarung mapenẹ u kasingkạ u mạanum Duata e.” (Yes. 11:9) Binatang tawe makapěngěndung soal i Yehuwa, hakị u ene těbal᷊ẹ̌ ene nělahẹ soal u taumata apang němal᷊ui kakanoạ i sire.

16. Kerea Alkitapẹ̌ nẹ̌tul᷊ung taumata někoạ pẹ̌bawal᷊ui?

¹⁶ Lawọ anạu sěmbaụ i kitẹ kangerẹ mahasa katewe seng nẹ̌bal᷊ui nakoạ puluang mẹ̌dame. Pengalaman i sire niwohẹ su seri ”Alkitab Mengubah Kehidupan”, su jw.org. I sire nẹ̌tatěntang dingangu taumata běgang Yehuwa. Taumata kerene měnẹ̌nodẹ i sire měněmbah Mawu sěmbal᷊iau tawe tụtol᷊e laahạu  kawasa-Ne. Taumata kerene něnodẹ i sire kahěngang-hěngang tawe měnẹ̌němbah Mawu. Katewe, lawọ ělangi Yehuwa nẹ̌bal᷊ui nakoạ ”taumata wuhu niriadi tuhụ koạ u Ruata; ringangu tabiete suhinone matul᷊idẹ̌ dingangu susi”. (Ef. 4:23, 24) Su tempong něngěndung soal u Mawu, i sire nakasingkạ i sire harusẹ̌ tumol᷊e atorang’E. Ini nakatul᷊ung si sire němal᷊ui apa pạngimangeng i sire, apa tẹ̌tiněnang i sire, dingangu apa kẹ̌koateng i sire. Tawe gampang měkoạ pẹ̌bawal᷊ui kerene, katewe rohkẹ̌ u Mawu sarung mẹ̌tul᷊ung si sire apang mapulu makal᷊uasẹ̌ naung’E.

17. Kerea tadeạu i kitẹ tawe matol᷊e sipatẹ̌ dal᷊akị bọu taumata wal᷊inẹ?

¹⁷ Pẹ̌tatěntange ělangu Mawu dingangi sire apang tawe měkẹ̌koạ kapulu-Ne sěbạe mal᷊ahẹ. I kitẹ harusẹ̌ maingatẹ̌ tadeạu tawe matol᷊e sipatẹ̌ dal᷊akị bọu taumata wal᷊inẹ. I kitẹ harusẹ̌ tumol᷊e sasasang Yehuwa gunang mẹ̌těngkarau bọu taumata sipate nilahẹ su 2 Timotius 3:2-5. Tantu i kitẹ kěbị tawe makapětihọ bọu taumata piạ sipate dal᷊akị. Aramanung i sire hapị su pělahal᷊ẹ̌kang, su sikol᷊ah, arau i kitẹ mětẹ̌tanạ dingangi sire. Katewe abe sarang i kitẹ matol᷊e kakanoạ dingangu tiněnang i sire. Apa makatul᷊ung si kitẹ? I kitẹ harusẹ̌ měnoghasẹ̌ pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingangi Yehuwa, carane ute měngěndung Alkitapẹ̌ dingangu mědal᷊ahapị dingangi sire apang makěndagẹ̌ si Sie.

18. Kerea bawera dingangu kakanoạ i kitẹ makakoạ taumata wal᷊inẹ mapulu makasingkạ si Yehuwa?

¹⁸ I kitẹ lai mapulu mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ makasingkạ si Yehuwa. Pědeạ kesempatan gunang měnginjilẹ̌, dingangu pẹ̌dorong Yehuwa mẹ̌tul᷊ung si kau gunang mẹ̌bera barang nihino su tempo nẹ̌tatahino. Paul᷊ị su taumata wal᷊inẹ i kitẹ kai Sahiding Yehuwa. Mạeng měkoạ ene, taumata apang nakasilo kakanoạ mapia bọu i kitẹ sarung mẹ̌dalo Mawu bal᷊inẹ watangeng i kitẹ. Yehuwa seng něněntiro si kitẹ ”tawe mẹ̌biahẹ̌ lumawang kapulun Duata e ringangu tawe tumatuhụ ěning mạdunia e. I kitẹ tẹ̌těntiroěng měbiahẹ̌ su dunia ini tadeạu mẹ̌biahẹ̌ [dingangu tiněna mapia, NW], adilẹ̌, dingangu satia su Ruata”. (Ti. 2:11-14) Mạeng i kitẹ mẹ̌těno si Yehuwa dingangu měkoạ kapulu-Ne, taumata wal᷊inẹ sarung makasilo ene, kụ aramanung sarung mẹ̌bera, ”I kami mapulu tumol᷊e si kamene, ual᷊ingu i kami nakarigihẹ̌ Mawu rụděndingang si kamene.”​—Za. 8:23, NW.