1, 2. Orasẹ̌ ini, kawe nụe tatapẹ̌ piạ taumata masusah?

ORASẸ̌ ini, sistem ekonomi tawẹ adile. Contone, lawọ mangangudạ masigěsạ makaěbạ hal᷊ẹ̌. Piạ lai mempertaruhkan nyawa gunang měngal᷊ing sarang negeri makalạ. Katewe su negeri kerene lai, piạ lawọ taumata masusah. Su patikụ dunia, tau kalạ sauneng kakạkalạe, kụ taumata masusah sauneng kakạsusane. Tumuhụ piram baụ laporan, arětạ u pirang katau su dunia, maraning mẹ̌sul᷊ung kal᷊awọe dingangu arětạ kěbị taumata wal᷊inẹ su dunia. Nal᷊ahẹ, maning pirang katau piạ doitẹ̌ mal᷊awọ kụ mětiudẹ̌ sarang anạ pulung, miliarẹ̌ e taumata wal᷊inẹ sěbạe masusah. Yesus masingkạ hal᷊ẹ̌ ini, i sie naul᷊ị, ”Tau kasiang hanesẹ̌be ene ringangi kamene.” (Mrk. 14:7) Kawe nụe hal᷊ẹ̌ kere ini nariadi?

² Yesus masingkạ kětạeng Kararatuang u Mawu botonge mapakailang sistem perdagangan dunia. Alkitapẹ̌ něnodẹ ”mal᷊ahumbal᷊ụ” arau sistem perdagangan dunia dingangu sistem politik lai agama, ene kai bageang bọu duniang Setang. (Pěl. 18:3) Manga ělangu Mawu botonge kahěngang-hěngang mẹ̌těngkahae bọu politikẹ̌ dingangu  agama palsu. Katewe, kal᷊awokange bọu i sire tawe makakoạ mahae kahěngang bọu sistem perdagangan su duniang Setang.

3. Kakiwal᷊o apa sarung ěndungang i kitẹ?

³ I kitẹ tau Sahani harusẹ̌ měmarikěsa kerea pěndangi kitẹ su sistem perdagangan dunia. I kitẹ botonge mẹ̌kiwal᷊o, ’Kerea iạ botonge měpakẹ arětạ gunang měnodẹ iạ masatia su Mawu? Kerea tadeạu iạ tawe tumanịu makoạ bageang bọu dunia perdagangan? Pengalaman apa něnodẹ manga ělang u Mawu kahěngang-hěngang mangimang si Sie?’

4, 5. (a) Apa nariadi su sěngkatau ělang su běkeng i Yesus? (b) Yesus naul᷊ị manga murite harusẹ̌ měkoạ apa?

⁴ Basa Lukas 16:1-9. Běkeng Yesus soal u ělang tawẹ katul᷊ide harusẹ̌ tiněnang i kitẹ. Ělang ene nitoke měgẹ̌gagholọ roitẹ̌, kụ tuange němutusẹ̌ i sie seng tawe wotonge měhal᷊ẹ̌. * (Pěmanda catatan kaki.) Katewe ělang ene něnodẹ i sie ”matahuěnna”. Su tempong bědang tawe něngědo, i sie nědal᷊ahapị dingangu taumata makatul᷊ung si sie su tempo mahi. Yesus nělahẹ běke ini bal᷊inẹ gunang měngoro manga murite pěngakal᷊ẹ̌ tadeạu tatapẹ̌ měbiahẹ̌, kere kẹ̌koateng taumata su dunia ini. Katewe, Yesus něpakẹ běke ini gunang měněntiro sěmbaụ hal᷊ẹ̌ penting.

⁵ Mẹ̌sul᷊ung sěngkatau ělang sěngkělěndịu nakahombang kasasigěsạ, Yesus masingkạ manga murite lai makahombang kasasigěsạ su dunia tawẹ adile ini. Hakị u ene i sie naul᷊ị, ”Pakẹko arětạ u dunia ini waugu makareạ hapị.” Kawe nụe? Tadeạu mạeng arětạ ene nasue, hapị ene, Yehuwa dingangi Yesus, ’sarung měnarimạ su tampạ kěkalẹ̌’. Apa kaěndungang i kitẹ bọu sasasang i Yesus?

6. Kerea i kitẹ masingkạ sistem perdagangan orasẹ̌ ini bal᷊inẹ bageang bọu kapulung Mawu?

⁶ Alkitapẹ̌ mal᷊ahẹ naul᷊ị mědeạ lawọ doitẹ̌ arau untung ene bal᷊inẹbe bageang bọu kapulung Mawu. Contone, su taman Eden, Yehuwa něnadia lawọ kebutuhan i Adam dingangi Hawa kụ kěbị tawẹ bawaehe. (Pěnd. 2:15, 16) Bọu ene, su tempong Mawu něgělị rohkẹ̌ masusi si sire apang nilanisang, ”tawẹu sarang sěngkatau wọ’i sire mạngiral᷊ingu apang tẹ̌taghuanenge, ute ene kawe rarotonge hala. Kai patikụ sabarang kụ apang piạ si sire e, ute ene kai pakẹ i sire pẹ̌tambaěng”. (MMR. 4:32) Nabi Yesaya lai naul᷊ị su tempo mahi kěbị taumata sarung makatemang gěsing ěntana kụ tawẹ baehe. (Yes. 25:6-9; 65:21, 22) Katewe su tempong hal᷊ẹ̌ ene bědang tawe nariadi, manga muriti Yesus harusẹ̌ ”matahuěnna”. I sire harusẹ̌ měpakẹ arětạ u dunia ini su pěbawiahẹ̌, katewe su tempo mẹ̌sul᷊ung lai harusẹ̌ makal᷊uasẹ̌ naungu Mawu.

7. Sasasa apa nighělị i Yesus su Lukas 16:10-13?

⁷ Basa Lukas 16:10-13. Ělang su běkeng i Yesus nědeạ hapị gunang kapiang  batangenge hala. Katewe, Yesus mapulu manga murite piạ pẹ̌dal᷊ahapị su sorga bal᷊inẹ gunang kapiang i sire hala. I sie mapulu i kitẹ makaěna cara měpakẹ arětạ u dunia, ene makal᷊ahẹ kasasatiang i kitẹ su Mawu. Kerea carane?

8, 9. Gělịko contoh kerea anạu sěmbaụ něnodẹ kasasatiang i sire su tempong něpakẹ arětạ u dunia.

⁸ Sěmbaụ cara měnodẹ kasasatiang i kitẹ ene kai měgělị sumbangan gunang hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ seng nitěbal᷊ẹ̌ i Yesus. (Mat. 24:14) Sěngkatau anạ wawine su India něndesọ doite su celengan kadodọ. I sie hakị u tawe něměli nalang. Su tempong celengan ene napenẹ, kěbị doite nighělị nakoạ sumbangan gunang hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌. Sěngkatau saudara su India piạ kěboěngu bangọ. I sie něgělị lawọ bangọ su kantor penerjemahan werang Malayalam. Ual᷊ingu kantorẹ̌ ene harusẹ̌ měměli wangọ, i sie nẹ̌pěndang apa nighělị e ene limembong maarěga sul᷊ungu měgělị roitẹ̌. Saudara ene něnodẹ i sie ”matahuěnna”. Kerene lai, anạu sěmbaụ su Yunani hanesẹ̌ měgělị lanang zaitun, keju, dingangu kaěng bal᷊inẹ gunang keluarga Betel.

⁹ Sěngkatau saudara něnadia ěntana dingangu wal᷊ene su Sri Lanka gunang makoạ tampa pěngangibadang, kebaktian, dingangu tampạ pẹ̌tanakeng pelayan sepenuh waktu. Maning i sie narugi secara ekonomi, ene nakatul᷊ung penyiar su tampạ ene ual᷊ingu i sire masusah. Su lawọ tampạ měsẹ̌sěding hal᷊ẹ̌ i kitẹ, bal᷊eng anạu sěmbaụ nakoạ Banalang Kararatuang. Hakị u ene apang perintis dingangu i sire apang mahal᷊i roite botonge piạ tampa pěngangibadang kụ tawe harusẹ̌ měmaehẹ̌ sewa.

10. Apa gunane mạeng i kitẹ maělugẹ̌?

¹⁰ Contoh-contoh ene něnodẹ manga ělangu Mawu ’kẹ̌kapěngimangeng arau satia su hal᷊ẹ̌ dararodọ’. (Luk. 16:10) I sire něpakẹ arětạ gunang kapiang taumata wal᷊inẹ. Ini nakakoạ si sire nědal᷊ahapị dingangi Yehuwa. Kerea pěndang i sire ual᷊ingu seng někoạ hal᷊ẹ̌ ene? I sire mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu masingkạ seng nakaěbạ arětạ tutunẹ su sorga. (Luk. 16:11) Piạ sěngkatau saudari hanesẹ̌ měgělị sumbangan gunang hal᷊ẹ̌ u Kararatuang naul᷊ị sarang orasẹ̌ ini piạ barang mapaelẹ̌ nariadi si sie. I sie nẹ̌bera, ”Kakạsaune iạ měgělị, sipatẹ̌ku kakạpaele. Ia limembong gampang měnarimạ sasasa, měgělị ampung, masabarẹ̌, dingangu tawe lighạ makadodọ naung.” Lawọ nẹ̌pěndang, maělugẹ̌ makạděntang lawọ al᷊amatẹ̌.—Mzm. 112:5; Baw. 22:9.

11. (a) Kawe nụe měgělị sumbangan něnodẹ i kitẹ ”matahuěnna”? (b) Ual᷊ingu piạ sumbangan, apa nariadi su manga ělangu Mawu orasẹ̌ ini? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

 ¹¹ Mạeng měpakẹ arětạ gunang mẹ̌tul᷊ung anạu sěmbaụ měnginjilẹ̌, i kitẹ ”matahuěnna”. Maning tawe nakoạ pelayan sepenuh waktu arau tawe makapěngal᷊ing sarang tampạ mahal᷊i penyiar, i kitẹ bědang botonge mẹ̌tul᷊ung. (Baw. 19:17) Contone, sumbangan i kitẹ paketang gunang měnadia publikasi su tampạ masusah tadeạu taumata sene botonge makoạ ělangi Yehuwa. Su negara kere Kongo, Madagaskar, dingangu Rwanda, Alkitapẹ̌ sěbạe mal᷊ěghadẹ̌. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, arěgang Alkitapẹ̌ sěmbaụ mẹ̌sul᷊ung dingangu gaji sěngkamisa arau sěmbul᷊ang. Taunge karěngụe anạu sěmbaụ harusẹ̌ měmile měměli kaěng arau měměli Alkitapẹ̌. Katewe ual᷊ingu piạ sumbangan dingangu dana nipahiạ mapaelẹ̌, organisasing Yehuwa botonge měmahiạ Alkitapẹ̌ tawẹ bawaehe su kěbị anggota keluarga dingangu si sire apang měngẹ̌ngěndung Alkitapẹ̌. (Basa 2 Korintus 8:13-15.) Hakị u ene, apang něgělị dingangu něnarimạ botonge makoạ hapị i Yehuwa.

12. Kerea Abraham něnodẹ i sie mangimang su Mawu?

¹² I kitẹ lai botonge makoạ hapị i Yehuwa mạeng mědeạ arětạ tutune dingangu tawe makoạ bageang bọu dunia perdagangan. Ndaị ene nikoạ i Abraham. I sie timuhụ si Yehuwa gunang měněntang soa Ur, soa makalạ, gunang mětanạ su selo ual᷊ingu i sie mapulu makoạ hapị i Yehuwa. (Ibr. 11:8-10) I sie turusẹ̌ mangimang su Mawu sul᷊ungu arětạ. (Pěnd. 14:22, 23) Yesus mapulu manga murite lai piạ pangangimang kerene. I sie bọu naul᷊ị su sěngkatau umbaseng kalạ, ”Kereu i kau mapulu masukụ ute, rakọe pẹ̌bal᷊ụ u patikụ darotong u, onggọko roite su taumata kasiang, kụ i kau sarung makahombang arětạ su sorga. Bọu ene, ramahị e tol᷊ẹ e si Sia!” (Mat. 19:21) Umbaseng ene tawẹ apa pangangimang kere i Abraham. Katewe, piạ taumata wal᷊inẹ mangimang su Mawu.

13. (a) Sasasa apa nighělị i Paulus si Timotius? (b) Kerea i kitẹ botonge tumol᷊e sasasang i Paulus orasẹ̌ ini?

¹³ Timotius mạngimang su Mawu. Paulus nẹ̌sěbạ i Timotius ”sordadong Kristus Yesus masatia”. Bọu ene Paulus naul᷊ị si sie, ”Sěngkatau sordado kapẹ̌lẹ̌hal᷊ẹ̌ e, apawe tawe mẹ̌tatasibung hal᷊ẹ̌ u wiahẹ̌ e, u i sie měngkai mědẹ̌deạ u makapẹ̌tatahinong naungu těmbonangu mẹ̌sasekẹ.” (2 Tim. 2:3, 4) Tumatol᷊eng Yesus orasẹ̌ ini, piạ lai satu juta pelayan sepenuh waktu, tụtol᷊e sasasang i Paulus. I sire nẹ̌tahěndung prinsip: ”Taumata mạngědang e pẹ̌kẹ̌kawasaěngu taumata  mẹ̌gẹ̌gěllị su ědang.” (Baw. 22:7) Setang mapulu i kitẹ měpakẹ tempo dingangu katatoghasẹ̌ gunang měhal᷊ẹ̌ su dunia perdagangan. Piạ u něngědang lawọ doitẹ̌ gunang měměli wal᷊e, oto, mẹ̌sikol᷊ah, arau gunang ongkosu mẹ̌kawing. Mạeng tawe maingatẹ̌, i kitẹ sarung měhal᷊ẹ̌ taunge tadeạu makawaehẹ̌ utang ene. I kitẹ matahuěna mạeng měbiahẹ̌ sederhana, tawe měngutang, dingangu mahematẹ̌. Mạeng měkoạ ene, i kitẹ makapěkoạ kapulung Mawu kụ tawe makoạ ělangu sistem perdagangan orasẹ̌ ini.—1 Tim. 6:10.

14. Apa harusẹ̌ turusẹ̌ koateng i kitẹ? Gělịko contoh.

¹⁴ Tadeạu i kitẹ tatapẹ̌ měbiahẹ̌ sederhana, Kararatuang u Mawu harusẹ̌ pělọ su tampạ kahumotongange. Piạ sěngkawingang piạ bisnis mapaelẹ̌. Katewe i sire mapulu saụ makoạ pelayan sepenuh waktu. Kụ i sire nẹ̌bal᷊ụ bisnis, kapal᷊ẹ̌, dingangu barang bal᷊inẹ. I sire nakoạ sukarelawan su pembangunan kantor pusat su Warwick, New York. Ini hal᷊ẹ̌ maarěga ual᷊ingu i sire něhal᷊ẹ̌ su Betel sěngkasiọ dingangu anạ i sire lai kawinge. I sire lai něhal᷊ẹ̌ pirang kamisa dingangu matimadi sire su proyek Warwick. Piạ lai sěngkatau saudari perintis su Kolorado, AS, mělẹ̌hal᷊ẹ̌ kětạeng pirang kaorasẹ̌ su bank. Ual᷊ingu hal᷊ẹ̌ e mapaelẹ̌, bosẹ̌e mapulu měnambah tempone měhal᷊ẹ̌, kụ gajine lai tělung sul᷊ẹ kal᷊awọe bọu gaji humotong. Katewe, hal᷊ẹ̌ ene makasahaghe si sie měnginjilẹ̌, hakị u ene i sie tawe něnarimạ. Ene kětạeng piram baụ contoh bọu apa nikoạ manga ělangi Yehuwa. Mạeng Kararatuang pělọkang su tampạ kahumotongange, ene něnodẹ i kitẹ měngẹ̌ngarěga pẹ̌dal᷊ahapị dingangu Mawu lai arětạ tutune sul᷊ungu hal᷊ẹ̌ bal᷊inẹ.

15. Arětạ apa kahěngang-hěngang makal᷊uasẹ̌ si kitẹ?

¹⁵ Piạ lawọ arětạ, bal᷊inẹ mangal᷊ene Mawu měngkate měngẹ̌ngal᷊amatẹ̌. Yehuwa měngal᷊amatẹ̌ si sire apang ’makalạ su munara mapapia’. (Basa 1 Timotius 6:17-19.) Contone, saudari arenge Lucia nakasingkạ kětạeng piạ mahal᷊i penyiar su Albania. * (Pěmanda catatan kaki.) Hakị u ene su taung 1993, i sie něngal᷊ing bọu Italia sarang Albania. I sie běga měnsang měhal᷊ẹ̌ apa, katewe i sie masingkạ Yehuwa tawe měmala si sie. I sie něngěndung werang Albania kụ nẹ̌tul᷊ung nal᷊iu bọu 60 su kataune sarang nisahani. Ěndịu i kitẹ tawe makaěbạ hasilẹ̌ kerene su tampạ i kitẹ. Katewe maning apa koateng i kitẹ gunang mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ makoạ hapị i Yehuwa, ene sarung makoạ arětạ kěkalẹ̌ kụ makal᷊uasẹ̌ si kitẹ.—Mat. 6:20.

16. (a) Su tempo mahi sistem perdagangan sarung makoạ kerea? (b) Kerea i kitẹ harusẹ̌ měpakẹ arětạ i kitẹ?

¹⁶ Su tempong Yesus naul᷊ị, ”Kereu arětạ u dunia ini seng tạ arẹ̌gane,” i sie něnodẹ arětạ ene sarung makoạ tawẹ gunane. (Luk. 16:9) Su ěllo pěngěnsuenge, lawọ bank narugi kụ nitutu, dingangu su lawọ negara piạ masalah gěguwạ soal u ekonomi. Kụ seng mal᷊ighạ kěbị ini sauneng kakạsusane. Sistem politik, agama dingangu perdagangan, ene kai bageang bọu duniang Setang kụ sarung  binasaěng. Nabi Yehezkiel dingangi Zepanya něněbal᷊ẹ̌ bul᷊aeng dingangu sal᷊aka, barang penting su sistem perdagangan, sarung makoạ tawẹ arěgane. (Yeh. 7:19; Zep. 1:18) Kerea pěndang i kitẹ mạeng sarang pěngěngsuengu pěbawiahi kitẹ su dunia, i kitẹ kětạeng měnẹ̌nahusu arětạ u dunia ini, sul᷊ungu arětạ tutune? Pěndang i kitẹ aramanung mẹ̌sul᷊ungu sěngkatau seng něpakẹ pěbawiahe gunang mědeạ doitẹ̌, katewe kěbị doitẹ̌ ene palsu. (Baw. 18:11) Arětạ u dunia ini lai sarung makoạ tawẹ gunane. Hakị u ene, abe sarang kailangengu tempo měpakẹ arětạ u gunang měkoạ pẹ̌dal᷊ahapị su sorga. Apa nikoạ i kitẹ gunang i Yehuwa dingangu Kararatuang’E sarung makal᷊uasẹ̌ si kitẹ.

17, 18. Apa lẹ̌ampal᷊engu manga hapị i Yehuwa?

¹⁷ Su tempong Kararatuang u Mawu duměnta, i kitẹ seng tawe harusẹ̌ měmaehẹ̌ sewa arau utang. Piạ lawọ kaěng kụ kěbị tawẹ bawaehe. I kitẹ seng tawe harusẹ̌ měmaehẹ̌ undang arau dokterẹ̌. Manga hapị i Yehuwa sarung měpakẹ barang kapaelange bọu dunia ini. Bul᷊aeng, sal᷊aka, dingangu permata sarung paketang ual᷊ingu karal᷊ěnggihe bal᷊inẹ gunang makakoạ sěngkatau makalạ. I kitẹ botonge měkoạ bal᷊e mapaelẹ̌ bọu kalu, watu, dingangu uase mapapaelẹ̌. Manga hapị i kitẹ sarung mẹ̌tul᷊ung ual᷊ingu i sire mapulu, bal᷊inẹ ual᷊ingu baehang. I kitẹ sarung měpapahiạ hasilu dunia ini.

¹⁸ Ini kai bageang bọu lawọ al᷊amatẹ̌ tawẹ sihinge si sire apang někoạ pẹ̌dal᷊ahapị su sorga. Manga ělangi Yehuwa su dunia sarung mal᷊uasẹ̌ su tempong makaringihẹ̌ Yesus maul᷊ị, ”Pěmpẹ̌damahị e i kamene apang nial᷊amateng i Amang-Ku. Pěmpẹ̌suẹ̌ e su ral᷊ungu kararatuang kụ seng nịdariahi si kamene rokeng su pěmamahěta dunia e.”—Mat. 25:34.