1, 2. (a) Kawe nụe matahuěna mạeng manumběka si Yehuwa? (b) Apa sarung ěndungang i kitẹ su pěngangěndungang ini?

MẠENG i kitẹ tatapẹ̌ marani dingangi Yehuwa ene kai kakanoạ matahuěna. Tawẹ apa limembong matoghasẹ̌, matahuěna, dingangu makěndagẹ̌ bọu i Sie! Tantu, i kitẹ sěntiniạ mapulu tatapẹ̌ masatia dingangu manumběka si Sie. (Mzm. 96:4-6) Katewe, piạ ělangu Mawu tawe turusẹ̌ manumběka si Sie.

² Su pěngangěndungang ini, i kitẹ sarung měngěndung contoh taumata apang měngẹ̌ngaku manumběka si Yehuwa, katewe su tempo mẹ̌sul᷊ung měkẹ̌koạ apa ikẹ̌kawěnsing’E. Tatěntiro penting bọu manga contoh ini sarung makatul᷊ung si kitẹ tatapẹ̌ masatia si Yehuwa.

3. Kawe nụe Yehuwa mětẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tul᷊ung si Kain, kụ apa niul᷊ị’E si Kain?

³ Contone, pẹ̌tiněna soal i Kain. I sie tawe měnẹ̌němbah mawu wal᷊inẹ, katewe Yehuwa tawe něnarimạ ibadane. Kawe nụe? Yehuwa nakasilo piạ kapulu ral᷊akị su naung i Kain.  (1 Yoh. 3:12) Yehuwa něgělị laingatẹ̌ si Kain, ”Mạeng i kau mẹ̌bal᷊ui kụ měkoạ mapia, Iạ saụ měnarimạ si kau. Katewe mạeng tala, dosa seng měkẹ̌kěmbuni su rěduhu kụ mapulu-pulu mẹ̌kawasa si kau. I kau harusẹ̌ měmatạ si sie.” (Pěnd. 4:6, 7, Terjemahan Dunia Baru, NW) Yehuwa napakal᷊ahẹ, mạeng i Kain mẹ̌tobatẹ̌ kụ měmile manumběka su Mawu, Mawu sarung manumběka si sie.

4. Apa nikoạ i Kain su tempong nighělịkangu kesempatan gunang manumběka si Yehuwa?

⁴ Mạeng i Kain mẹ̌tobatẹ̌, Yehuwa sarung saụ měnarimạ ibadane. Katewe i Kain tawe dimaringihẹ̌ su Mawu, kụ tiněna dingangu kapulune nẹ̌sal᷊a nakaahạ kakanoạe. (Yak. 1:14, 15) Su tempong mangudạ, i Kain aramanung tawe nẹ̌tiněna i sie sarung lumawang si Yehuwa. Katewe, samurine i sie tawe dimaringihẹ̌ laingatẹ̌ bọu Mawu, limawang su Mawu, dingangu němate tuarine!

5. Tiněna kerea makakoạ Yehuwa seng tawe mal᷊uasẹ̌ si kitẹ?

⁵ Mẹ̌sul᷊ung i Kain, piạ tau Sahani orasẹ̌ ini aramanung měngẹ̌ngaku měněmbah si Yehuwa, katewe sěběnarẹ̌e měkẹ̌koạ apa ikẹ̌kawěnsing i Yehuwa. (Yud. 11) Aramanung i sie marading měnginjilẹ̌ dingangu měngibadah. Katewe su tempo mẹ̌sul᷊ung i sie mětẹ̌tiněna barang amoral, piạ tiněna maanggang, dingangu mawěnsing su taumata wal᷊inẹ. (1 Yoh. 2:15-17; 3:15) Tiněna kerene makaahạ sarang kakanoạ nẹ̌sal᷊a. Taumata wal᷊inẹ aramanung běga apa tẹ̌tiněnang arau kẹ̌koateng i kitẹ, katewe Yehuwa masingkạ. I Sie masingkạ mạeng i kitẹ tawe kahěngang-hěngang manumběka si Sie.​—Basa Yeremia 17:9, 10.

6. Kerea Yehuwa mẹ̌tul᷊ung si kitẹ lumawang kapulu nẹ̌sal᷊a?

⁶ Maning i kitẹ měkẹ̌koạ pẹ̌sasal᷊a, Yehuwa tawe masahawụ měněntang si kitẹ. Mạeng i kitẹ měnětạ měsẹ̌sal᷊a ral᷊eng, Yehuwa něgausẹ̌ si kitẹ, ”Pẹ̌sul᷊ẹ e sol᷊ong anu-Ku, tangu Iạ e mal᷊aing sarung mẹ̌sul᷊e su anunu.” (Mal. 3:7) Yehuwa masingkạ i kitẹ piạ kurang i kite, kụ harusẹ̌ batạkeng. Katewe, i Sie mapulu i kitẹ tatapẹ̌ matoghasẹ̌ dingangu lumawang barang dal᷊akị. (Yes. 55:7) Mạeng měkoạ ene, i Sie nẹ̌diandi sarung mẹ̌tul᷊ung dingangu měgělị katatoghasẹ̌ si kitẹ gunang lumawang kapulu nẹ̌sal᷊a.​—Pěnd. 4:7.

7. Kerea i Salomo nikailangengu pẹ̌dal᷊ahapịe dingangi Yehuwa?

⁷ Su tempong mangudạ, i Salomo mědẹ̌dal᷊ahapị mapia dingangi Yehuwa. Mawu někoạ si Salomo sěbạe mapelesa dingangu něgělị tugasẹ̌ penting gunang měkoạ bait mal᷊ěnggihẹ̌ su Yerusalem. Katewe samurine, i Salomo nikailangengu pẹ̌dal᷊ahapịe dingangi Yehuwa. (1 Rat. 3:12; 11:1, 2) Hukungu Mawu naul᷊ị datu tawe wotonge ”piạ kawinge mal᷊awọ, tadeạu i sie tawe tumal᷊ikudẹ̌ MAWU”. (Pang. 17:17) Salomo tawe timuhụ hukung ini. I sie piạ kawinge 700 dingangu dokạe 300! (1 Rat. 11:3) Lawọ bọu manga wawine ene asal᷊e bọu wangsa wal᷊inẹ, kụ měnẹ̌němbah mahan duata. Hakị u ene i Salomo lai limawang hukungu Mawu soal u mẹ̌kawing dingangu wawine wọu wangsa wal᷊inẹ.​—Pang. 7:3, 4.

8. Barang dal᷊akị apa nikoạ i Salomo?

⁸ Kakarěngụe, i Salomo seng tawe kụkěndagẹ̌ hukung i Yehuwa. Samurine  i sie někoạ barang sěbạe ral᷊akị. I sie někoạ pěnaněmbang gunang dewi Asytoret dingangu dewa Kamos, bọu ene naněmbah manga mahan duata ene sěngkasio dingangu manga kawinge. I Salomo lai někoạ pěnaněmbang su sěmbaụ bul᷊udẹ̌ nẹ̌tatěngo dingangu Yerusalem, tampạ i sie někoạ bait i Yehuwa! (1 Rat. 11:5-8; 2 Rat. 23:13) Aramanung i Salomo něngakal᷊ẹ̌ batangenge kụ nẹ̌pikirẹ̌ Yehuwa tawe měmanda pẹ̌sasal᷊ane ene, ual᷊ingu i sie měgẹ̌gělị sasěmbah su bait.

9. Apa nariadi ual᷊ingu i Salomo tawe dimaringihẹ̌ laingatẹ̌ bọu Mawu?

⁹ Katewe, Yehuwa tawe miwul᷊e dosa seng nikoạ. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ’I [Salomo] naněntangu MAWU, hakị u MAWU e limangehẹ̌ [arau, nẹ̌pědu] si sie.’ Mawu mětẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tul᷊ung si Salomo. ’Seng karua sul᷊ene Ruatang Israel nẹ̌těngkatodẹ si Salomo [tadeạu i Salomo] makatahěndung u i sie tawe wotonge maněmba manga ruata wal᷊inẹ, kaiso i Salomo tawe rimaringihẹ̌ MAWU.’ Suwụe, Mawu seng madiri si sie dingangu seng tawe nẹ̌tul᷊ung. Yehuwa seng tawe němala hiteng i Salomo mẹ̌parenta kěbị suku Israel, kụ i sire nakahombang kasasusah karěngụe hasụe su taunge.​—1 Rat. 11:9-13.

10. Apa wotonge makarusa pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingangi Yehuwa?

¹⁰ Mạeng i kitẹ měmile hapị tawe nakaěna arau tawe měngẹ̌ngarěga standar u Mawu, i sire sarung makaahạ tiněnang kitẹ dingangu makawahaya pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingangi Yehuwa. Aramanung  i sire bageang bọu sidang, katewe pẹ̌dal᷊ahapị i sire dingangi Yehuwa lome. Arau ěndịu i sire kai anạu sěngkatau, lampung, hapị su pělahal᷊ẹ̌kang, arau hapị su sikol᷊ah kụ tawe měnẹ̌němbah si Yehuwa. Mạeng i kitẹ mědal᷊ahapị dingangu taumata tawe měbẹ̌biahẹ̌ tuhụ standar i Yehuwa, pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingangi Yehuwa sarung marusa.

11. Apa makatul᷊ung si kitẹ měmile hapị?

¹¹ Basa 1 Korintus 15:33. Lawọ taumata piạ sipate mapia. Kụ i sire apang bal᷊inẹ ělang i Yehuwa tawe sěntiniạ měkẹ̌koạ barang dal᷊akị. Aramanung i kau masingkạ si sire. Apa ene mangal᷊ene i sire hapị mapia? Pẹ̌tiněna apa tětal᷊e su pẹ̌dal᷊ahapịu dingangi Yehuwa? Apa i sire mẹ̌tul᷊ung si kau mẹ̌těngkarani si Yehuwa? Hal᷊ẹ̌ apa nakoạ kahumotongange si sire? Apa wẹ̌bisarang i sire? Apa kasauange i sire mẹ̌bisara soal u pakeang, doitẹ̌, komputer, HP, tablet, hiburan, arau manga hal᷊ẹ̌ kere tamai ene? Apa i sire puluang měmorotesẹ̌ taumata wal᷊inẹ? Apa i sire mětẹ̌tatal᷊ewa barang mal᷊amuhụ? Yesus něgělị laingatẹ̌, ”Apang iwẹ̌bera’m mohong, ute ene kai tụtompẹ bọu ral᷊ungu naung!” (Mat. 12:34) Mạeng hapị makarusa pẹ̌dal᷊ahapịu dingangi Yehuwa, harusẹ̌ piạ barang koatengu! Pěkoạ batasẹ̌ mědal᷊ahapị dingangi sire, arau mạeng perlu, pěngědọe mědal᷊ahapị dingangi sire.​—Baw. 13:20.

12. (a) Apa niul᷊ị i Yehuwa su tau Israel tawe nararěna bọu i sire něněntangu Misirẹ̌? (b) Apa sasimbahu tau Israel si Yehuwa?

¹² I kitẹ lai botonge měngěndung bọu apa nariadi tawe nararěna bọu Yehuwa napakawebasu tau Israel bọu Misirẹ̌. Su tempong i sire nẹ̌tampung su těngong Bul᷊udu Sinai, Yehuwa nẹ̌těngkatodẹ watangenge dingangu cara makạlaherang! I sire nakasilo binawa marěndung, kilạ, dingangu tipu, kụ i sire lai nakaringihẹ̌ dělụ dingangu tingihẹ̌ maihạ kere sungeng binatang tẹ̌tiụkang. (Sas. 19:16-19) I sire lai nakaringihẹ̌ Yehuwa nẹ̌bisara, ”Iạ . . .  mědẹ̌dorong tadeạu i kamene kětạeng mẹ̌tahamawu si Siạ hala.” I Sie nẹ̌diandi sarung masatia su taumata apang makěndagẹ̌ dingangu tụtuhụ parenta-Ne. (Basa Sasěbang 20:1-6, NW.) Yehuwa naul᷊ị su tau Israel, mạeng i sire tatapẹ̌ manumběka si Sie, i Sie sarung manumběka si sire. Mạeng i kau ene su tempo ene, kerea pěndangu nakaringihẹ̌ bawerang i Yehuwa? Aramanung i kau sarung sumimbahẹ̌ kere tau Israel, ”I kami e mapulu měndal᷊engu patikụ apang nipěhengetangu MAWU.” (Sas. 24:3) Katewe tawe nararěna bọu ene, kasasatiang i sire su Mawu nisal᷊ukateng. Apa nariadi?

13. Apa nakasal᷊ukạ kasasatiangu tau Israel?

¹³ Tau Israel natakụ nakasilo kawasang Mawu, hakị u ene i Musa simaka sarang Bul᷊udu Sinai kụ nẹ̌bisara dingangi Yehuwa gunang i sire. (Sas. 20:18-21) Katewe, i Musa sahene marěngụ su Wul᷊udẹ̌. Aramanung tau Israel nẹ̌pěndang i sire seng nitěntang su kěhu l᷊inggi kụ tawẹ apa těmbonang měngahạ si sire. I sire nẹ̌pěndang kerene ěndịu ual᷊ingu tumanịu mạngumbala su těmbonang taumata, i Musa. I sire gụgěnggang kụ naul᷊ị si Harun, ”I kitẹ e wěga měnsang apa nariadi si Musa, tau e nạung nẹ̌bawa si kitẹ nipasěbang bọu Misirẹ̌; kụ pẹ̌koạko  waug’i kami ruata kụ sarung měngahạ si kami.”​—Sas. 32:1, 2.

14. Tiněna nẹ̌sal᷊a apa piạ su tau Israel, kụ apa nikoạ i Yehuwa?

¹⁴ Tau Israel masingkạ maněmbah berhala ene nẹ̌sal᷊a. (Sas. 20:3-5) Katewe, i sire masahawụ něnětạ naněmbah patong sapi wul᷊aeng! Maning seng tawe timuhụ parentang Yehuwa, i sire nẹ̌tiněna i sire bědang měnẹ̌numběka si Yehuwa. Sarang i Harun lai nẹ̌sěbạ ibadah su sapi ene kai ”sal᷊iwang baugu měngadatẹ̌ MAWU”! Apa nikoạ i Yehuwa? I Sie naul᷊ị si Musa tau Israel seng ”němpẹ̌koạ dal᷊awang” kụ ’nělenga wọu manga tita-Ne’. Yehuwa sěbạe nẹ̌pědu hakị u i Sie nẹ̌tiněna měminasa kěbị bangsa ene.​—Sas. 32:5-10.

15, 16. Kerea i Musa dingangi Harun něnodẹ i rẹ̌dua něnumběka si Yehuwa? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

¹⁵ Katewe, i Yehuwa kai Mawu matal᷊ěntụ. I Sie tawe nisěhụ něminasa wangsa ene. I Sie něgělị kesempatan su tau Israel gunang měnodẹ i sire mapulu manumběka si Sie. (Sas. 32:14) Su tempong i Musa nakasilo tau Israel měmẹ̌mansagẹ̌, měkẹ̌kantarị, dingangu měsẹ̌sal᷊ai su těngong berhala, i sie něngal᷊ạ sapi wul᷊aeng ene kụ nipẹ̌kakodọe sarang naal᷊usẹ̌. Bọu ene i sie němansagẹ̌, ”I saing manumběka su MAWU harusẹ̌ haung damahi! Tangu němpẹ̌děntạ e hěntong Lewi nangělikụ si Musa.”​—Sas. 32:17-20, 26.

¹⁶ Maning i Harun někoạ sapi wul᷊aeng, i sie nẹ̌tobatẹ̌, kụ sěngkasio dingangu hěntong Lewi wal᷊inẹ, i sie němile manumběka si Yehuwa. I sire apang masatia ini napakal᷊ahẹ i sire madiri manumběka si sire apang němpẹ̌koạ dosa. Ene kai putusang matahuěna, ual᷊ingu tawe nararěna, hiwune taumata apang naněmbah sapi wul᷊aeng nipate. Katewe, i sire apang něnumběka si Yehuwa nasal᷊amatẹ̌, kụ Mawu nẹ̌diandi sarung měngal᷊amatẹ̌ si sire.​—Sas. 32:27-29.

17. Apa kaěndungang i kitẹ bọu apa niwohẹ i Paulus soal u sapi wul᷊aeng?

¹⁷ Těntiro apa kaěndungang i kitẹ? Rasul Paulus naul᷊ị, ’Patikụ ene nakoạ tateghang [arau, laingatẹ̌] si kitẹ,’ hakị u ene ”kumbahangbe i kitẹ e mẹ̌suba mahan duata”. Paulus nělahẹ manga hal᷊ẹ̌ ene niwohẹ ”tadeạu makoạ sasal᷊ěntihọ si kitẹ e. U i kitẹ ini e kai mẹ̌bẹ̌biahẹ̌ su ral᷊ungu kasueěngu tempo. I saim mẹ̌pẹ̌pěndang batangenge rụdarisị matoghasẹ̌ e, pakapia wue mạdirim mawatang”. (1 Kor. 10:6, 7, 11, 12) Kere nilahẹ i Paulus, taumata apang měnẹ̌němbah si Yehuwa lai botonge makakoạ barang dal᷊akị. I sire lai ěndịu nẹ̌tiněna i sire bědang nakal᷊uasẹ̌ si Yehuwa. Katewe, mạeng piạ u maul᷊ị mapulu mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa arau měngẹ̌ngaku masatia si Sie, ene bal᷊inẹ mangal᷊ene Yehuwa seng mal᷊uasẹ̌ si sie.​—1 Kor. 10:1-5.

18. Apa sarung makarau si kitẹ bọu Yehuwa, kụ apa tětal᷊e?

¹⁸ Su tempong i Musa tawe lighạ  limintụ bọu Sinai kere lẹ̌harapengu tau Israel, i sire gụgěnggang. Mạeng kasuengu dunia ini tawe lighạ duměnta kere lẹ̌harapeng i kitẹ, aramanung i kitẹ lai gụgěnggang. Ěndịu i kitẹ něnětạ nẹ̌tiněna pěbawiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ su tempo mahi kere dianding Yehuwa, ene bědang marěngụ arau bědang tawe tantu mariadi. Aramanung i kitẹ něnětạ měngal᷊imona měkoạ kapulung i kitẹ bal᷊inẹ kapulung Yehuwa. Mạeng tawe maingatẹ̌, i kitẹ sarung kakạraune bọu Yehuwa dingangu měkoạ pẹ̌sasal᷊a tawe napikirẹ̌ sarung koateng i kitẹ.

19. Apa harusẹ̌ turusẹ̌ tahěndungang i kitẹ, kụ kawe nụe?

¹⁹ Yehuwa mědẹ̌dorong si kitẹ tumuhụ dingangu maněmbah kětạeng si Sie. (Sas. 20:5, NW) Kawe nụe i Sie nẹ̌dorong ene si kitẹ? Ual᷊ingu i Sie makěndagẹ̌ si kitẹ. Mạeng i kitẹ tawe měkoạ kapulung Yehuwa, i kitẹ sarung měkoạ kapulung Setang, kụ ene makasilakạ si kitẹ. I Paulus naul᷊ị, ”I kamene e tawe makapanginung bọu ral᷊ohon lainumangu Mawu e, mase kol᷊ai manginung bọu ral᷊ohon lainumangu manga setang. I kamene tawe makakaiang mẹ̌tatamba kumaěng su medang Mawu e masekol᷊ai mẹ̌tatamba kumaěng su medang manga setang.”​—1 Kor. 10:21.

20. Maning i kitẹ seng někoạ pẹ̌sasal᷊a, kerea Yehuwa nẹ̌tul᷊ung si kitẹ?

²⁰ I Kain, Salomo, dingangu tau Israel nakaěbạ kesempatan gunang mẹ̌tobatẹ̌ dingangu měmal᷊ui kakanoạ i sire. (MMR. 3:19) Nal᷊ahẹ, Yehuwa tawe masahawụ měněntang taumata su tempong i sire někoạ pẹ̌sasal᷊a. Pẹ̌tahěndung kerea i Sie něgělị ampung si Harun. Orasẹ̌ ini, Yehuwa něgělị laingatẹ̌ gunang měndiagạ si kitẹ bọu kakanoạ nẹ̌sal᷊a. I Sie něpakẹ Alkitapẹ̌, publikasing i kitẹ, dingangu anạu sěmbaụ. Mạeng i kitẹ dumaringihẹ̌ laingatẹ̌ bọu i Yehuwa, i kitẹ mangimang sarung makatarimạ tatal᷊ěntụ’E.

21. Apa harusẹ̌ koateng mạeng kasasatiang i kitẹ sẹ̌sal᷊ukateng?

²¹ Kapiang Yehuwa tawẹ sihinge ene piạ timonane. (2 Kor. 6:1) Ene něgělị si kitẹ kesempatan gunang ”mẹ̌těngkarau bọu apang dal᷊akị su těngong Mawu” dingangu ”mẹ̌těngkarau bọu kapulung dunia”. (Basa Titus 2:11-14, NW.) Orasẹ̌ ini, mang piạ situasi makasal᷊ukạ kasasatiang i kitẹ si Yehuwa. Pẹ̌tawakal᷊ịe tadeạu sěntiniạ manumběka si Yehuwa. Pẹ̌tahěndung i kitẹ harusẹ̌ ’kuměndagẹ̌ [si Yehuwa] ringangu mẹ̌kal᷊iomaneng si Sie samatang. Karimạko i [kitẹ] tatapẹ̌be masatia si Sie’!​—Pang. 10:20.