1, 2. (a) Apa sungkal᷊e tẹ̌tatěngong manga rariọ ual᷊ingu matimadẹ̌ i sire imigran? (b) Kakiwal᷊o apa ěndungang i kitẹ?

”MATIMADẸ̌KU kai něngal᷊ing bọu negara wal᷊inẹ arau imigran,” ěngkuěng i Joshua. ”Dongkeng kadodọ iạ měpẹ̌pakẹ werang i sire su sidang dingangu su wal᷊e. Katewe su sikol᷊ah iạ limembong mapulu mẹ̌bisara su werang tampạ ene. Pira taung bọu ene, iạ seng mahal᷊i mẹ̌bisara su werang matimadẹ̌ku. Iạ tawe nakaěna apa nitěntiro su pěngangibadang. Iạ mẹ̌pěndang kebudayaan matimadẹ̌ku seng tawe nẹ̌tatahino si siạ.” Bal᷊inẹ kětạeng i Joshua nẹ̌pěndang kerene.

² Orasẹ̌ ini nal᷊ịu bọu 240 juta taumata tawe mětẹ̌tanạ su wanuang i sire. Mạeng i kau imigran, apa cara kapaelange měněntiro anạu tadeạu kuměndagẹ̌ si Yehuwa dingangu ’měbiahẹ̌ tuhụ těntirong Mawu’? (3 Yoh. 4) Kụ kerea taumata wal᷊inẹ botonge mẹ̌tul᷊ung?

3, 4. (a) Kerea matatimadẹ̌ botonge makoạ tatěnoěng mapaelẹ̌ su anạ? (b) Matatimadẹ̌ abe pěharapẹ̌ apa bọu manga rariọ?

³ Matatimadẹ̌, kakanoạ i kamene penting tadeạu manga rariọ mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa kụ měbiahẹ̌  kěkalẹ̌. Mạeng i sire makasilo i kamene ’mědeạ kal᷊imona Kararatuang’, i sire sarung měkoạ hal᷊ẹ̌ i Yehuwa kahumotongange su pěbawiahẹ̌. (Mat. 6:33, 34) Hal᷊ẹ̌ i Yehuwa pělọ su tampạ humotong, bal᷊inẹbe roitẹ̌ arau hal᷊ẹ̌. Pẹ̌biahe sederhana dingangu pẹ̌tawakal᷊ịe tawe měngutang. Deạ ”arẹ̌tạ su sorga”, carane koạ barang makal᷊uasẹ̌ naung i Yehuwa. Abe pěnahusu roitẹ̌ arau ”daralon taumata”.—Basa Markus 10:21, 22; Yoh. 12:43.

⁴ Abe tumanịu masibukẹ̌ sarang tawẹ apa tempo gunang manga rariọ. Todẹko i kau mal᷊uasẹ̌ mạeng i sire měkoạ kapulung Yehuwa bal᷊inẹ mědeạ doitẹ̌, maning ene gunang matimadẹ̌ arau i sire hala. Abe pẹ̌tiněna, manga rariọ harusẹ̌ měnadia pěbawiahẹ̌ limembong mapaelẹ̌ gunang matatimadẹ̌. Tiněna kerene nẹ̌sal᷊a. Pẹ̌tahěndung, ”wal᷊inewe manga rariọ e hinong mẹ̌deạ biahu ghaghurange, kaiso kawe maghurange hinong mẹ̌deạ biahu pal᷊ahanạ e”.—2 Kor. 12:14.

5. Kawe nụe matatimadẹ̌ harusẹ̌ masau mẹ̌bisara soal i Yehuwa dingangu manga rariọ?

⁵ Kere seng nitěbal᷊ẹ̌, taumata ”bọu nẹ̌dal᷊ahaging bawerang manga wangsa” sarung makoạ bageang bọu organisasing Yehuwa. (Za. 8:23, Terjemahan Dunia Baru [NW]) Katewe mạeng anạu tawe nakaěna baweranu, tantu masigěsạ měněntiro Alkitapẹ̌ si sire. Anạ i kamene kai kahumotongange harusẹ̌ těntirong Alkitapẹ̌. Mạeng i sire turusẹ̌ ’makasingkạ’ kerea i Yehuwa, i sire sarung měbiahẹ̌ kěkalẹ̌. (Yoh. 17:3) Tadeạu manga rariọ makaěna těntirong Yehuwa, i kau harusẹ̌ masau ’mẹ̌bisara’ soal u hal᷊ẹ̌ ene.—Basa Pangangonggọ u Toratẹ̌ Kapia 6:6, 7.

6. Apa gunane mạeng anạu masingkạ bawera pẹ̌paketangu? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

⁶ Anạu ěndịu něngěndung bawera su tampạ ene bọu sikol᷊ah arau taumata wal᷊inẹ. Katewe i sire sarung makaěndung baweranu mạeng i kau masau mẹ̌bisara dingangi sire. Mạeng manga rariọ makaěna baweranu, i sire limembong gampang maul᷊ị pěndang i sire si kau. Katewe piạ lai gunane wal᷊inẹ. Mạeng anạ masingkạ nal᷊iu bọu sěmbaụ bawera, cara i sire mẹ̌tiněna kakạpaele, kụ i sire makaěna tiněnang taumata wal᷊inẹ. I sire lai botonge měkoạ lawọ hal᷊ẹ̌ su pelayanan. I Carolina, matimade imigran, naul᷊ị, ”Timol᷊e sidang bawerane wal᷊inẹ, ene asyik. Dingangu mẹ̌tul᷊ung su tampạ mahal᷊i penyiar, ene mapaelẹ̌.”

7. Apa botonge koatengu mạeng bawera pẹ̌paketang i kamene su wal᷊e nẹ̌tatěntang?

⁷ Katewe, mạeng anạ i kamene kakạl᷊awọe měngěndung budaya dingangu bawera wal᷊inẹ, i sire ěndịu madiri arau seng tawe makakoạ mẹ̌bisara su werang i kamene. Mạeng anạu kerene, apa i kau wotonge měngěndung bawera su tampạ ene? Mạeng i kau makahěngang  bisara, hiburan, dingangu apa niěndungang i sire su sikol᷊ah, i kau limembong gampang měněntiro si sire makoạ tau Sahani. Ini lai makatul᷊ung si kau mẹ̌bisara dingangu gurung i sire. Gunang měngěndung bawera wuhu i kau harusẹ̌ makěhagẹ̌, měnadia tempo, dingangu měnodẹ kasasanạ u naung. Katewe ene tawe sia-sia. Contone, mạeng anạu wowọ, tantu i kau měngěndung mẹ̌tatida tadeạu makapẹ̌bisara ringange. Kerene lai mạeng anạu limembong makahěngang bawera wal᷊inẹ, tantu i kau mapulu měngěndung bawera ene. *—Pěmanda catatan kaki.

8. Mạeng i kau mahal᷊i makawera su werang tampạ ene, apa botonge koatengu gunang mẹ̌tul᷊ung anạu?

⁸ Ěndịu tawe gampang su matimadẹ̌ apang imigran makaěna bawera pẹ̌paketangu anạ i sire. Ini makasigěsạ su tempong měněntiro ”Winohẹ Susi” su anạ. (2 Tim. 3:15) Mạeng ene nariadi si kamene, i kau bědang botonge mẹ̌tul᷊ung anạu mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa. Sěngkatau penatua arenge Shan naul᷊ị, ”I mamạ sẹ̌sane něhiking si kami, i sie tawe tumanịu makaěna bawera pẹ̌paketang i kami. Iạ dingangu tuariku tawe nakaěna bawera pẹ̌paketang i mamạ. Katewe su tempong i kami nakasilo i sie něngěndung, nẹ̌doa, dingangu nẹ̌tawakal᷊i někoạ ibadat keluarga sabang misa, i kami nakaěna měngěndung soal i Yehuwa ene sěbạewe penting.”

9. Kerea matatimadẹ̌ botonge mẹ̌tul᷊ung manga anạe apang měpẹ̌pakẹ darua bawera?

⁹ Piạ manga rariọ ěndịu měngěndung soal i Yehuwa su darua bawera. Kawe nụe? Ual᷊ingu bawera pẹ̌paketang i sire su wal᷊e dingangu su sikol᷊ah nẹ̌tatěntang. Hakị u ene, piạ matimadẹ̌ něpakẹ bawasang, rekaman audio, dingangu video su darua bawera. Nal᷊ahẹ matimadẹ̌ apang imigran harusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tul᷊ung anạ i sire mědal᷊ahapị mapiạ dingangi Yehuwa.

10. (a) I sai harusẹ̌ měkoạ putusang su tempong měmile tumol᷊e sidang nẹ̌tatahino? (b) Apa kahumotongange harusẹ̌ koateng těmbonangu keluarga su tempong měkoạ putusang?

¹⁰ Mạeng su tampạ u ”taumata raghị” tawẹ apa Sahiding Yehuwa měpẹ̌pakẹ bawerang i sire, i sire harusẹ̌ tumol᷊e sidang měpẹ̌pakẹ bawera su tampạ ene. (Mzm. 146:9) Katewe mạeng piạ sidang měpẹ̌pakẹ bawera bọu banuang i sire, těmbonangu keluarga harusẹ̌ měkoạ putusang i sire tumol᷊e sidang sude. Mạeng měkoạ putusang, i sie harusẹ̌ mẹ̌tiněna dingangu mẹ̌doa kal᷊imona soal u hal᷊ẹ̌ ene. I sie lai harusẹ̌ mẹ̌bisara dingangu kawinge lai manga anạe. (1 Kor. 11:3) I sie harusẹ̌ mẹ̌tiněna apa? Prinsip u Alkitapẹ̌ sude makatul᷊ung si sie měkoạ putusang?

11, 12. (a) Kerea bawera nipakẹ su pěngangibadang makal᷊ahẹ kal᷊awọe nikaěndungang manga rariọ? (b) Kawe nụe piạ manga rariọ madiri měngěndung bawerang matimadẹ̌ i sire?

 ¹¹ Matatimadẹ̌ harusẹ̌ mẹ̌timbang apa kebutuhan anạ i sire. Tadeạu makaěna mapaelẹ̌ těntirong Alkitapẹ̌, manga rariọ harusẹ̌ makaěndung lawọ, bal᷊inẹ kětạeng měngěndung pirang kaorasẹ̌ su pěngangibadang sabang misa. Katewe, kěnang pẹ̌tiněna. Mạeng i sire duměnta su pěngangibadang bawerane kẹ̌kahěnganeng i sire, i sire makaěndung lawọ, sul᷊ungu apa tẹ̌tiněnangu matimadẹ̌ i sire. Katewe ene tawe mariadi mạeng bawerane tawe kaěnang i sire. (Basa 1 Korintus 14:9, 11.) Bọu ene, bawera humotong niěndungang manga rariọ, ěndịu tawe makoạ bawera makakanoạ naung dingangu tiněnang i sire. Piạ lai manga rariọ botonge makasimbahẹ̌, měnasẹ̌, dingangu měkoạ pertunjukan su bawerang matimadẹ̌ i sire, katewe ene bal᷊inẹ bọu dal᷊ungu naung i sire.

¹² Bal᷊inẹ kětạeng bawera makakanoạ naungu manga rariọ. Ene nikapěndangeng i Joshua, seng nisěbạ humotong. Tuhange, i Esther, naul᷊ị, ”Su manga rariọ, bawera, budaya, dingangu agamang matimadẹ̌ ene kai satu paket.” Mạeng manga rariọ mẹ̌pěndang kebudayaan matimadẹ̌ tawe nẹ̌tatahino si sire, ěndịu i sire madiri měngěndung bawera dingangu agamang matimadẹ̌. Apa botonge koatengu matimadẹ̌ imigran?

13, 14. (a) Kawe nụe piạ sěngkawingang imigran něngal᷊ing sarang sidang měpẹ̌pakẹ bawera su tampạ nipẹ̌tanakeng i sire? (b) Kerea matatimadẹ̌ něndiagạ pangangimang tatapẹ̌ matoghasẹ̌?

¹³ Matatimadẹ̌ Sahani harusẹ̌ měngal᷊imona kebutuhan manga rariọ sul᷊ungu kebutuhan i sire hala. (1 Kor. 10:24) Samuel, papạ i Joshua dingangi Esther, naul᷊ị, ”Iạ dingangu kawingku měmẹ̌manda bawera sude kẹ̌kaěnang anạ su tempong měngěndung hal᷊ẹ̌ rohani. I kami lai nẹ̌doa nẹ̌dorong pelesa. Kụ sasimbahe tawe tumanịu nẹ̌tatahino dingangu kapulungi kami. I kami někoạ putusang měngal᷊ing su sidang něpakẹ bawera su tampạ ene, ual᷊ingu manga anạ i kami tawe tumanịu makaěna apa nitěntirong su pěngangibadang su werang i kami. Su sidang ene i kami marading měngibadah dingangu měnginjilẹ̌. I kami lai němaringang anạu sěmbaụ sene kumaěng sěngkasio dingangu měkoạ rekreasi. Kěbị ini nakatul᷊ung si sire mědal᷊ahapị dingangu anạu sěmbaụ lai masingkạ i Yehuwa bal᷊inẹ kětạeng Mawu, katewe lai i Amang dingangu Hapị i sire. Tumuhụ si kami ini limembong penting sul᷊ungu i sire měngěndung bawerang i kami.”

¹⁴ Samuel lai naul᷊ị, ”Tadeạu pangangimang tatapẹ̌ matoghasẹ̌, iạ dingangu kawingku lai timol᷊e pěngangibadang su werang i kami hala. I kami limembong sibukẹ̌ dingangu nal᷊owe. Katewe i kami nẹ̌tarimakasẹ si Yehuwa ual᷊ingu seng něngal᷊amatẹ̌ apa nikoạ i kami. Tělung katau anạ i kami, kěbị nakoạ ělangi Yehuwa, kụ timol᷊e dinas sepenuh waktu.”

15. Kawe nụe Kristina nẹ̌pěndang botonge makakoạ mapaelẹ̌ hal᷊ẹ̌ i Yehuwa su sidang něpakẹ bawera pẹ̌paketang su tampạ ene?

¹⁵ Su tempong anạ kakạguwạe, i sire ěndịu mẹ̌pěndang botonge makakoạ mapaelẹ̌  hal᷊ẹ̌ i Yehuwa su sidang bawerane kẹ̌kaěnang i sire. Mạeng ene nariadi, matimadẹ̌ abe mẹ̌pěndang anạ seng madiri si sire. Kristina naul᷊ị, ”Iạ makaěna bawerang i mamạ dingangi papạku. Katewe bawera pẹ̌paketang su pěngangibadang masigěsạ kaěnang. Su tempong umurẹ̌ku 12, iạ timol᷊e kebaktian něpakẹ bawera pẹ̌paketangku su sikol᷊ah. Sene, iạ buhudeng nakaěna apa niraringihangku kai těntiro nihino! Bọu ene lai, mạeng iạ mẹ̌doa měpakẹ bawera pẹ̌paketang su sikol᷊ah, iạ makapẹ̌bisara si Yehuwa bọu dal᷊ungu naungku!” (MMR. 2:11, 41) Su tempong umure 18, Kristina nẹ̌bisara hal᷊ẹ̌ ene su matimade, kụ němutusẹ̌ měngal᷊ing su sidang měpẹ̌pakẹ bawera su tampạ ene. I sie naul᷊ị, ”Iạ někoạ kemajuan rohani ual᷊ingu něngěndung soal i Yehuwa něpakẹ bawera pẹ̌paketang su sikol᷊ah.” Bọu ene Kristina nakoạ perintis biasa kụ i sie sěbạewe mal᷊uasẹ̌.

16. Kawe nụe Nadia nẹ̌tarimakasẹ ual᷊ingu tawe něngal᷊ing su sidang něpakẹ bawera su tampạ ene?

¹⁶ Mangangudạ, apa i kamene mapulu měngal᷊ing su sidang něpakẹ bawera wal᷊inẹ? Mạeng iya, kěnang pẹ̌tiněna alasange. Apa ual᷊ingu měngal᷊ing makatul᷊ung si kau mědal᷊ahapị mapia dingangi Yehuwa? (Yak. 4:8) Arau ual᷊ingu i kau madiri diagatengu matimadẹ̌ arau madiri měngěndung su werang matimadẹ̌? Nadia, orasẹ̌ ini mělẹ̌hal᷊ẹ̌ su Betel, naul᷊ị, ”Su tempong i kami tahatuari seng kakạguwạe, i kami mapulu měngal᷊ing su sidang něpakẹ bawera su tampạ ene.” Katewe, matimadẹ̌ i sire masingkạ mạeng měngal᷊ing ene makawahaya pẹ̌dal᷊ahapị i sire dingangi Yehuwa. Nadia naul᷊ị, ”I kami nẹ̌tarimakasẹ ual᷊ingu matimadẹ̌ tawe němala si kami měngal᷊ing, kụ i sire lai něněntiro Alkitapẹ̌ su werang i sire. Pěbawiahẹ̌ i kami mal᷊uasẹ̌, kụ i kami lai botonge mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa.”

17. (a) Si sai Yehuwa něgělị tanggung jawab měhiking anạ? (b) Apa botonge koateng matatimadẹ̌ gunang mẹ̌tul᷊ung anạ i sire měngěndung Alkitapẹ̌?

¹⁷ Yehuwa něgělị su matatimadẹ̌ tanggung jawab měněntiro Alkitapẹ̌ su manga anạ i sire. I Sie tawe něgělị tanggung jawab ene si opa dingangi oma arau su taumata wal᷊inẹ. (Basa Baweran Salomo 1:8; 31:10, 27, 28.) Matatimadẹ̌ apang běga mẹ̌bisara su werang tampạ pẹ̌tatanakeng i sire, ěndịu mẹ̌dorong tul᷊ung gunang měněntiro anạ i sire. Mạeng i sire měkoạ ene, ene bal᷊inẹbe i sire seng němělọ tanggung jawab i sire. Ini kai bageang bọu měhiking anạ su ”těntiron Mawu”. (Ef. 6:4) Contone, matatimadẹ̌ botonge mẹ̌dorong těgu bọu penatua soal u kerea měkoạ ibadat keluarga dingangu makitul᷊ung mědeạ hapị gunang manga anạ i sire.

18, 19. (a) Kerea tau Sahani wal᷊inẹ botonge mẹ̌tul᷊ung mangangudạ? (b) Apa harusẹ̌ turusẹ̌ koatengu matatimadẹ̌?

¹⁸ Gunang mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire, matatimadẹ̌ ěndịu měmaringang keluarga wal᷊inẹ gunang tumol᷊e ibadat keluarga dingangi sire. Bọu ene lai mangangudạ botonge měngěndung bọu tau Sahani wal᷊inẹ su tempong i sire měnginjilẹ̌  arau měkoạ hal᷊ẹ̌ bal᷊inẹ sěngkahindọ. (Baw. 27:17) I Shan, nisěbạ kanini, naul᷊ị, ”Iạ nakatahěndung anạu sěmbaụ apang nẹ̌tul᷊ung si siạ. Su tempong i sire nẹ̌tul᷊ung si siạ něnadia tugasẹ̌ siswa su sidang, iạ nakaěndung lawọ bọu i sire. Iạ lai mal᷊uasẹ̌ mạeng i kami mẹ̌pasiarẹ̌.”

¹⁹ Mạeng matimadẹ̌ imigran němile si kau gunang mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire, i kau harusẹ̌ měmahansang si sire gunang měngadatẹ̌ matimadi sire. Carane, pẹ̌bisarạe hal᷊ẹ̌ mapaelẹ̌ soal u matatimadẹ̌ i sire, kụ abe pěngal᷊ạ tanggung jawab měhiking si sire. Bọu ene lai, i sire apang mẹ̌tul᷊ung tawe wotonge měkoạ barang kụ taumata wal᷊inẹ su sidang arau su likude mẹ̌sal᷊a tiněna. (1 Ptr. 2:12) Maning matatimadẹ̌ botonge mẹ̌dorong tul᷊ung su taumata wal᷊inẹ, katewe měněntiro anạ tatapẹ̌ tanggung jawab i sire. I sire lai harusẹ̌ masingkạ kerea anạu sěmbaụ nẹ̌tul᷊ung anạ i sire.

20. Kerea carane matatimadẹ̌ mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire tadeạu makoạ ělang i Yehuwa masatia?

²⁰ Matatimadẹ̌, pẹ̌dorong tul᷊ungke si Yehuwa, kụ pěkoạ apa kapaelange. (Basa 2 Kararatuang 15:7.) Pẹ̌dal᷊ahapị anạu dingangi Yehuwa pělọ su tampạ kahumotongange. Pẹ̌tawakal᷊ịe tadeạu Hengetang u Mawu masuang su naung i sire. Pangimangke anạu botonge makoạ ělangi Yehuwa. Su tempong anạu tumol᷊e Hengetang u Mawu dingangu kakanoạ u mapia, i kau sarung mẹ̌pěndang kere rasul Yohanes. I sie naul᷊ị su manga anạ rohanine, ”Tawẹ apa wal᷊ine makạkoạ si siạ limembom mal᷊uasẹ̌ e, wọu makaringihẹ̌ u manga anạku e reng měbẹ̌biahẹ̌ tutuhụ těntirom Mawu Ruata.”—3 Yoh. 4.