1. Su apang i Adam dingangi hawa seng nẹ̌dosa, apa niul᷊ị i Yehuwa soal u sědụ i kitẹ?

I ADAM masingkạ těmpu tawe makapẹ̌bisara. Hakị u ene, aramanung i sie masingkạ nẹ̌bisara dingangi hawa ene bal᷊inẹbe těmpu, katewe kai sěmbaụ makhluk roh. (Pěnd. 3:1-6) I Adam dingangi Hawa běga i sai makhluk roh ene. Katewe, i Adam němile dimaringihẹ̌ si sie kụ limawang si Amange makěndagẹ̌ su sorga. (1 Tim. 2:14) Něnětạ tempo ene, Yehuwa napakal᷊ahẹ soal u sědụ dal᷊akị ene, kụ nẹ̌diandi sarung měminasa sědụ ene. Katewe, Yehuwa lai něgělị laingatẹ̌ těntal᷊ang ene bědang tawe nariadi, makhluk roh ini sarung lumawang kěbị taumata apang makěndagẹ̌ su Mawu.​—Pěnd. 3:15.

2, 3. Kawe nụe těntal᷊ang i Mesias bědang tawe narěnta, Yehuwa kětạeng nělahẹ kadodọ soal u Setang?

² Yehuwa tawe naul᷊ị si kitẹ i sai arengu malaekatẹ̌ seng limawang ene. * (Pěmanda catatan kaki.) Yehuwa hědo napakal᷊ahẹ i sai sědụ ene 2.500 su taunge bọu i Adam dingangi  Hawa limawang si Sie. (Ayb. 1:6, Terjemahan Dunia Baru [NW]) Malaekatẹ̌ ene nisěbạ ”Setang”, mangal᷊ene ”Tahapěndokạ”. Su werang asli Ibrani, kětạeng tatělu bukẹ̌ su Manga Bukẹ̌ Ibrani nẹ̌sěbạ soal u sědụ ini. Ene kai bukẹ̌ 1 Kararatuang, Ayub, dingangu Zakharia. Kawe nụe těntal᷊ang i Yesus bědang tawe diměnta, keterangan soal u sědụ ini kětạeng mahal᷊i?

³ Su Manga Bukẹ̌ Ibrani, Yehuwa tawe něgělị lawọ perincian soal u Setang dingangu apa kẹ̌koatenge. Ual᷊ingu timonang Manga Bukẹ̌ Ibrani kai mẹ̌tul᷊ung taumata makakiral᷊a dingangu tumol᷊e si Mesias. (Luk. 24:44; Gal. 3:24) Su tempong Mesias narěnta, Yehuwa něpakẹ si sie dingangu manga murite gunang mělahẹ mal᷊awọ soal u Setang dingangu manga malaekatẹ̌ apang timol᷊e Setang. * (Pěmanda catatan kaki.) Ini nẹ̌tatahino ual᷊ingu Yehuwa sarung měpakẹ si Yesus dingangi sire apang nilanisẹ̌ gunang měminasa Setang dingangu tumatol᷊ene.​—Rm. 16:20; Pěl. 17:14; 20:10.

4. Kawe nụe i kitẹ tawe harusẹ̌ matakụ su Iblis?

⁴ Rasul Petrus napẹ̌sul᷊ungu Setang dingangu ’singa měmẹ̌munggal᷊ọ’, kụ i Yohanes nẹ̌sěbạ Setang kai ”těmpu” dingangu ”nagạ”. (1 Ptr. 5:8; Pěl. 12:9) Katewe, i kitẹ tawe harusẹ̌ matakụ su Iblis ual᷊ingu kawasane piạ kětạkenge. (Basa Yakobus 4:7.) Bọu ene lai, i kitẹ dẹ̌diagateng i Yehuwa, i Yesus, dingangu manga malaekatẹ̌ masatia. Ual᷊ingu tul᷊umang i sire, i kitẹ botonge makal᷊awang sědụ i kitẹ. Katewe, i kitẹ harusẹ̌ masingkạ sasimbahu tatělu kakiwal᷊o penting ini: Kerea kaguwạe kawasang Setang? Kerea Setang mětẹ̌tawakal᷊i měmal᷊idẹ̌ taumata? Dingangu apa tawe ikakoạe? Mahi i kitẹ mědeạ sasimbahe dingangu apa kaěndungang i kitẹ.

5, 6. Kawe nụe pěměrentangu taumata tawe makailang kěbị masalang i kitẹ?

⁵ Lawọ malaekatẹ̌ timol᷊e Setang limawang Mawu. Těntal᷊ang Lěba Maihạ bědang tawe nariadi, Setang němintaugẹ̌ si sire gunang měkoạ hubungan seksual dingangu manga wawine. Alkitapẹ̌ napẹ̌sul᷊ungu Setang dingangu nagạ nanawọ wọu langị, kụ nakawol᷊eng sepertiga bituing. (Pěnd. 6:1-4; Yud. 6; Pěl. 12:3, 4) Su tempong něněntang keluargang Mawu, i sire něnumběka su Setang. I sire bal᷊inẹbe kelompok tawe naatorẹ̌. Setang někoạ pěmamarentang tawe ikẹ̌kasilo mẹ̌sul᷊ungu Kararatuang u Mawu. I sie nẹ̌těngkakoạ watangenge datu, kụ i sie měngẹ̌ngatorẹ̌ manga hantu, něgělị kawasa si sire, dingangu něhengkẹ si sire gunang makoạ měngangawasa dunia.​—Ef. 6:12.

 ⁶ Setang něpakẹ organisasine gunang měngatorẹ̌ kěbị pěmamarentang taumata. Bọu apa i kitẹ nakasingkạ? Ual᷊ingu i sie něnodẹ ”kararatuangu dunia” si Yesus, kụ naul᷊ị, ”Patikụ kawasa ringangu kakakalạ ěndaị e sarung takụ onggotang si Kau e, . . . ual᷊ingu patikụ ene seng nighěllị si siạ, ute walạewe iạ mapulu měnsang takụ ionggọ si sai-sai.” (Luk. 4:5, 6) Memang, mal᷊awọ pěměrenta měkẹ̌koạ barang mapia gunang rakyate, dingangu piạ pěměrenta mapulu mẹ̌tul᷊ung rakyate. Katewe, tawẹ apa pěměrentangu taumata botonge makailang kěbị masalang i kitẹ.​—Mzm. 146:3, 4; Pěl. 12:12.

7. Kerea Setang lai něpakẹ agama palsu dingangu duniang bisnis? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

⁷ Setang dingangu manga hantu lai něpakẹ agama palsu dingangu duniang bisnis gunang ’měngakal᷊ẹ̌ patikụ dunia’, arau kěbị taumata. (Pěl. 12:9) Bọu agama palsu ini, Setang něnawuhẹ̌ konti soal u Mawu dingangu nẹ̌tawakal᷊i němuni arengu Mawu. (Yer. 23:26, 27) Hasile, lawọ taumata apang naunge mapia nẹ̌pěndang i sire měnẹ̌němbah Mawu, sěmbal᷊ia i sire kai něněmbah manga hantu. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15) Setang lai něpakẹ duniang bisnis gunang měnawuhẹ̌ kontine, kere konti doitẹ̌ dingangu arětạ makakoạ pěbawiahu taumata mal᷊uasẹ̌. (Baw. 18:11) Taumata apang mạngimang su konti ene něpakẹ pěbawiahi sire gunang makoạ ělangu ”arětạ” bal᷊inẹ ělangu Mawu. (Mat. 6:24) Kụ ual᷊ingu limembong makěndagẹ̌ su arětạ, taumata apang bọu makěndagẹ̌ su Mawu samurine kinailangengu kakěndagi sire su Mawu.​—Mat. 13:22; 1 Yoh. 2:15, 16.

8, 9. (a) Bọu dal᷊awang i Adam, i Hawa, dingangu manga malaekatẹ̌ dal᷊akị, i kitẹ nakaěndung darua hal᷊ẹ̌ penting apa? (b) Apa gunane i kitẹ nakasingkạ Setang kai měngẹ̌ngawasa dunia ini?

⁸ Bọu dal᷊awang i Adam, i Hawa, dingangu manga malaekatẹ̌ dal᷊akị, i kitẹ nakaěndung darua hal᷊ẹ̌ penting. Humotong, i kitẹ harusẹ̌ měmile měnumběka si sai: Yehuwa arau Setang. (Mat. 7:13) Karuane, apang němile Setang kětạeng nakaěbạ gunane mahal᷊i. I Adam dingangi Hawa němutusẹ̌ hala sude mapia dingangu ral᷊akị, kụ manga hantu nakaěbạ kawasa gunang mẹ̌ngatorẹ̌ pěměrentang taumata. (Pěnd. 3:22) Katewe, měnumběka su Setang hasile sěntiniạ dal᷊akị. Kụ tawẹ apa gunane sarang kadodọ!​—Ayb. 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

⁹ Ual᷊ingu masingkạ Setang měngẹ̌ngawasa dunia ini, i kitẹ piạ tiněna nihino soal u pěměrenta ku ene lai nakakoạ i kitẹ mapulu měmahiạ habarẹ̌ mapia. I kitẹ masingkạ Yehuwa mapulu i kitẹ měngadatẹ̌ pěměrenta. (1 Ptr. 2:17) I Sie nẹ̌dorong si kitẹ gunang tumuhụ hukungu pěměrenta mạeng ene tawe limawang standar’E. (Rm. 13:1-4) Katewe, i kitẹ lai masingkạ i kitẹ harusẹ̌ tatapẹ̌ netral. I kitẹ tawe mendukung partai politikẹ̌ arau těmbonangu taumata. (Yoh.  17:15, 16; 18:36) Ual᷊ingu i kitẹ nakaěna Setang mětẹ̌tawakal᷊i měmuni arengu Mawu dingangu nakawuhụ areng’E, i kitẹ mẹ̌tawakal᷊i měněntiro barang nihino su taumata soal u Mawu. I kitẹ mal᷊uasẹ̌ nisěbạ dingangu areng’E kụ něpakẹ areng ene. Kakěndagẹ̌ su Mawu limembong maarěga sul᷊ungu kakěndagẹ̌ su roitẹ̌ arau arětạ.​—Yes. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

10-12. (a) Aramanung kerea Setang něpakẹ pahuru makawintaugẹ̌ gunang měnal᷊ukạ pirang katau malaekatẹ̌? (b) Apa kaěndungang i kitẹ?

¹⁰ Setang pande měngakal᷊ẹ̌ taumata. Tadeạu i sire měkoạ apa ikẹ̌kapulune, i sie něpakẹ pahuru matodọ dingangu mětẹ̌tawakal᷊i měndariha si sire.

¹¹ Setang něpakẹ pahuru gunang měmintaugẹ̌ lawọ malaekatẹ̌. Aramanung, i sie seng marěngụ mětẹ̌tarukira tadeạu makasingkạ apa wotonge makawintaugẹ̌ si sire. Pirang katau malaekatẹ̌ kimaěng pahuru ene kụ někoạ hubungan seksual dingangu manga wawine. Manga anạ i sire nakoạ angsuang matingkaị kụ měnděndarihạ taumata wal᷊inẹ. (Pěnd. 6:1-4) Bal᷊inẹ kětạeng němintaugẹ̌ si sire měkoạ barang amoral, Setang lai nẹ̌diandi měgělị si sire kawasa gunang měngawasa taumata. Ěndịu timonane ute tadeạu těbal᷊i Yehuwa soal u ’hiteng wawine ene’ tawe maghanapẹ̌. (Pěnd. 3:15) Katewe, Yehuwa tawe němala ene. I Sie napakarěntang Lěba Maihạ tadeạu rencanang Setang dingangu manga hantune tawe mariadi.

¹² Apa kaěndungang i kitẹ bọu hal᷊ẹ̌ ini? Kakanoạ amoral dingangu kal᷊aobotẹ̌ kai pahuru makawintaugẹ̌. Manga malaekatẹ̌ apang timol᷊e Setang, seng marěngụ mětẹ̌tanạ dingangu Mawu su sorga! Katewe, i sire němala tiněna dal᷊akị timuwo su naung i sire kụ kapulu ene nakoạ matoghasẹ̌. I kitẹ lai harusẹ̌ mẹ̌tahěndung, tawẹ soale seng karěngụe i kitẹ nakoạ ělang i Yehuwa, kapulu nẹ̌sal᷊a botonge tumuwo kụ měhamụ su naung i kitẹ. (1 Kor. 10:12) Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ měmarikěsa watangeng i kitẹ kụ  měnděmẹ tiněna amoral dingangu kal᷊aobotẹ̌!​—Gal. 5:26; basa Kolose 3:5.

13. Apa lai pahuru pẹ̌paketangu Setang, kụ kerea tadeạu i kitẹ tawe mawintaugẹ̌?

¹³ Setang masingkạ taumata sěbạe mapulu makasingkạ soal u hal-hal gaib. Hakị u ene, i sie měpẹ̌pakẹ pahuru ene gunang měmintaugẹ̌ taumata. I sie měpẹ̌pakẹ agama palsu dingangu hiburan, kere film dingangu game, tadeạu taumata mapulu mědal᷊ahapị dingangu manga hantu. Kerea tadeạu i kitẹ tawe kawintaugang? I kitẹ tawe měharapẹ̌ organisasing Mawu měgělị si kitẹ daftar hiburan mapaelẹ̌ dingangu dal᷊akị. I kitẹ harusẹ̌ melatih hati nuraning i kitẹ tadeạu botonge měmile tuhụ prinsip i Yehuwa. (Ibr. 5:14) I kitẹ sarung matahuěna měmile mạeng kakěndagi kitẹ su Mawu tawe munafik. (Rm. 12:9, ctk, NW) Taumata munafik bawerane nẹ̌tatěntang dingangu kakanoạe. Hakị u ene, su tempong měmile hiburan, i kitẹ botonge mẹ̌kiwal᷊o su watangeng, ’Apa iạ tụtol᷊e prinsip seng lẹ̌habarengku su taumata wal᷊inẹ? Mạeng měngangěndung Alkitapẹ̌ arau taumata lẹ̌habarengku nakasingkạ hiburan nipileku, apa sarung ul᷊ikang i sire?’ Mạeng i kitẹ tụtol᷊e prinsip lẹ̌habareng i kitẹ su taumata wal᷊inẹ, i kitẹ limembong gampang mẹ̌těngkarau bọu pahurung Setang.​—1 Yoh. 3:18.

14. Kerea Setang mětẹ̌tawakal᷊i měndariha si kitẹ, kụ kerea tadeạu i kitẹ tatapẹ̌ matoghasẹ̌?

¹⁴ Setang lai mětẹ̌tawakal᷊i měndariha dingangu měmẹ̌matakụ tadeạu i kitẹ tawe masatia si Yehuwa. Contone, aramanung i sie měngẹ̌ngaha pěměrenta tadeạu mẹ̌sěding hal᷊ẹ̌ i kitẹ. I sie lai měngẹ̌ngahạ hapị su pělahal᷊ẹ̌kang dingangu su sikol᷊ah gunang měheghesẹ̌ si kitẹ ual᷊ingu timol᷊e standar u Alkitapẹ̌. (1 Ptr. 4:4) Setang lai botonge makaahạ keluarga apang bal᷊inẹ Sahiding Yehuwa. Aramanung timonang i sire mapia, katewe i sire mẹ̌sěding si kitẹ měngibadah. (Mat. 10:36) Kerea tadeạu i kitẹ tatapẹ̌ matoghasẹ̌ maning Setang měndariha si kitẹ? Humotong, i kitẹ tawe harusẹ̌ maherang mạeng i kitẹ nirarihang, ual᷊ingu masingkạ Setang kai  lụlawang si kitẹ. (Pěl. 2:10; 12:17) Karuane, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tahěndung sěmbaụ hal᷊ẹ̌ penting: Setang něnoke i kitẹ mẹ̌tahamawu si Yehuwa mạeng ene gampang. I sie naul᷊ị mạeng masigěsạ, i kitẹ sarung měněntang Mawu. (Ayb. 1:9-11; 2:4, 5) Katělune, i kitẹ harusẹ̌ pakasau mẹ̌dorong katatoghasẹ̌ bọu Yehuwa. Pẹ̌tahěndung, Yehuwa tawe měněntang si kitẹ.​—Ibr. 13:5.

15. Apa Setang makapěnihasa si kitẹ měkoạ apa tawe ikẹ̌kapulung i kitẹ? Lahẹko.

¹⁵ Setang tawe makapěnihasa taumata měkoạ apa tawe ikẹ̌kapulung i sire. (Yak. 1:14) Lawọ taumata tawe sadarẹ̌ i sire měnẹ̌numběka Setang. Katewe, su tempong taumata měngěndung těntirong Alkitapẹ̌, i sie harusẹ̌ měmile apa i sie měnumběka si Yehuwa arau su Setang. (MMR. 3:17; 17:30) Mạeng i kitẹ mẹ̌tawakal᷊i tumuhụ su Mawu, Setang tawe makarusa kasasatiang i kitẹ.​—Ayb. 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Apa lai tawe ikakoạu Setang dingangu manga hantune? (b) Kawe nụe i kitẹ tawe harusẹ̌ matakụ mẹ̌doa piạ tingihe si Yehuwa?

¹⁶ Piạ lai tawe ikakoạu Setang dingangu manga hantune. Contone, Alkitapẹ̌ tawe naul᷊ị i sire botonge makawasa naung arau tiněnang i kitẹ. Kětạeng Yehuwa dingangi Yesus botonge makakoạ ene. (1 Sam. 16:7; Mrk. 2:8) Mạeng kerene, apa i kitẹ harusẹ̌ matakụ mẹ̌doa piạ tingihe ual᷊ingu ěntěhang Setang dingangu manga hantune makaringihẹ̌ kụ měpakẹ informasi ene gunang měndariha si kitẹ? Tala! Kawe nụe? Kěnang pẹ̌tiněna: I kitẹ tawe matakụ měkoạ barang mapia gunang mẹ̌tahamawu si Yehuwa maning ene botonge kasiloěngu Iblis. Kerene lai, i kitẹ tawe matakụ mẹ̌doa piạ tingihe maning ene karingihangu Iblis. Bọu ene lai, su Alkitapẹ̌ piạ lawọ ělangu Mawu mědẹ̌doa piạ tingihe, kụ tawe niul᷊ị i sire matakụ karingihangu Iblis. (1 Rat. 8:22, 23; Yoh. 11:41, 42; MMR. 4:23, 24) Mạeng i kitẹ mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌bisara arau měkoạ barang ikẹ̌kapulung Mawu, i kitẹ botonge mangimang Yehuwa tawe měmala Iblis měkoạ barang makakoạ i kitẹ tawe makatarimạ pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌.​—Basa Mazmurẹ̌ 34:8.

¹⁷ I kitẹ harusẹ̌ makakiral᷊a sědụ i kitẹ, katewe i kitẹ tawe harusẹ̌ matakụ si sie. Maning i kitẹ tawe nasukụ, ual᷊ingu tul᷊umang i Yehuwa i kitẹ botonge makawatạ Setang! (1 Yoh. 2:14) Mạeng i kitẹ lumawang si sie, i sie sarung tumal᷊ang bọu i kitẹ. (Yak. 4:7; 1 Ptr. 5:9) Orasẹ̌ ini, kahumotongange sẹ̌sal᷊ukatengu Setang ute kai mangangudạ. Kerea i sire botonge lumawang sasal᷊ukạ u Setang? I kitẹ sarung měngěndung ene su pěngangěndungang tuhụe.