1, 2. (a) Kawe nụe i kitẹ natoghasẹ̌ ual᷊ingu anạu sěmbaụ tatapẹ̌ něnginjilẹ̌ maning mahal᷊i taumata dumaringihẹ̌? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.) (b) Apa niul᷊ị i Yesus soal u měnginjilẹ̌ su ”wanuane hala”? (Pěmanda catatan kaki.)

SERGIO DINGANGI OLINDA kai sěngkawingang perintis su Amerika Serikat. Umuri rẹ̌dua seng nal᷊iu wọu 80 su taunge. Buhu ini, ual᷊ingu sakị su laedẹ̌, i rẹ̌dua masigěsạ dumal᷊eng. Katewe, kere seng taunge kẹ̌koateng i rẹ̌dua, sabang pukul᷊ẹ̌ pitu mal᷊ukadẹ̌ i rẹ̌dua makoạ sarang pusat kota tampạu lawọ taumata dụdal᷊eng. Su halte i rẹ̌dua měgẹ̌gělị bawasang su taumata apang lụliu sene. Lawọ tawe měnarimạ, katewe i Sergio dingangi Olinda tatapẹ̌ su tampạ ene dingangu lụhěming si sire apang měmẹ̌manda si rẹ̌dua. Mạeng seng ěllo rangẹ, i rẹ̌dua dumal᷊eng mal᷊ongge mapul᷊ẹ sarang bal᷊e. Dịěllone, pukul᷊ẹ̌ pitu mal᷊ukadẹ̌, i rẹ̌dua saụ mẹ̌bal᷊ị sarang halte. I rẹ̌dua turusẹ̌ měngẹ̌nginjilẹ̌ ěnungu ěllo su ral᷊ungu sěngkamisa, bọu taung sarang taung.

 ² Kere i Sergio dingangi Olinda, lawọ anạu sěmbaụ lai turusẹ̌ měngẹ̌nginjilẹ̌ su tampạ i sire mětẹ̌tanạ bọu taung sarang taung, maning kal᷊awokange taumata tawe dimaringihẹ̌. Mạeng i kau lai kerene, i kau botonge daloěng ual᷊ingu mětẹ̌tatahang dingangu turusẹ̌ měnginjilẹ̌ maning tawe gampang. * (Pěmanda catatan kaki.) Apa seng nikoạu ene nakatoghasẹ̌ anạu sěmbaụ, maning i sire seng piạ pengalaman. Pěmanda apa niul᷊ị u pirang katau pengawas wilayah: ”Su tempong měnginjilẹ̌ dingangu anạu sěmbaụ masatia, iạ natoghasẹ̌ ual᷊ingu apa seng nikoạ i sire.” ”Nakasilo kasasatiang i sire nakakoạ iạ mapulu turusẹ̌ mẹ̌tatahang dingangu bahani měnginjilẹ̌.” ”Apa nikoạ i sire nakakoạ naungku mal᷊uasẹ̌.”

3. Tatělu kakiwal᷊o apa sarung ěndungang i kitẹ, kụ kawe nụe?

³ Su pěngangěndungang ini i kitẹ sarung sumimbahẹ̌ tatělu kakiwal᷊o: Kawe nụe pẹ̌sěnsul᷊ẹ i kitẹ mạkadodọ naung? Apa mangal᷊ene nẹ̌bua? Kerea i kitẹ botonge turusẹ̌ ’mẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang’? Sasimbahe sarung makatoghasẹ̌ si kitẹ gunang tatapẹ̌ masěmangatẹ̌ su tempong měnginjilẹ̌ kere seng niparentang i Yesus.

4. (a) Kerea pěndang i rasul Paulus su tempong lawọ tau Yahudi tawe něnarimạ habarẹ̌ bẹ̌bawaěnge? (b) Kawe nụe i Paulus nẹ̌pěndang kerene?

⁴ Apa i kau bọu nakadodọ naung ual᷊ingu taumata su tampạu madiri dumaringihẹ̌ habaru Kararatuang? Mạeng iya, i kau sarung makaěna pěndang i rasul Paulus. I sie něnginjilẹ̌ karěngụe 30 su taunge kụ seng nẹ̌tul᷊ung lawọ taumata sarang nakoạ tau Sahani. (MMR. 14:21; 2 Kor. 3:2, 3) Katewe, i sie tawe nakakoạ nẹ̌tul᷊ung lawọ tau Yahudi tadeạu makoạ tau Sahani. Kal᷊awokange bọu i sire madiri dumaringihẹ̌, kụ piạ lai něndariha si sie. (MMR. 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Kerea pěndang i Paulus? I sie naul᷊ị, ’Iạ e mambeng mạsusa naung.’ (Rm. 9:1-3) Kawe nụe i sie nẹ̌pěndang kerene? Ual᷊ingu i sie puluang měnginjilẹ̌ dingangu makěndagẹ̌ su taumata wal᷊inẹ. I Paulus mapadul᷊i su tau Yahudi kụ nasusah naunge su tempong i sire tawe něnarimạ tatal᷊ěntụ u Mawu.

5. (a) Kawe nụe i kitẹ mapulu měnginjilẹ̌? (b) Kawe nụe ene wiasa mạeng pẹ̌sěnsul᷊ẹ i kitẹ nakapěndang susah naung?

⁵ Kere i Paulus, i kitẹ lai měnginjilẹ̌ su taumata ual᷊ingu i kitẹ mapadul᷊i dingangu mapulu mẹ̌tul᷊ung si sire. (Mat. 22:39; 1 Kor. 11:1) I kitẹ hala seng nakapěndang měkoạ kapulung Yehuwa kai dal᷊engu wiahẹ̌ kapaelange. Kụ i kitẹ mapulu taumata wal᷊inẹ makapěndang ene! Hakị u ene i kitẹ turusẹ̌ měmẹ̌maringang si sire gunang měngěndung soal i Yehuwa dingangu apa kapulu-Ne gunang taumata. I kitẹ mẹ̌sul᷊ungu nẹ̌bawa hadiah maarěga kụ naul᷊ị si sire, ’Tul᷊ungko tarimạ ini.’ Hakị u ene, su tempong i sire tawe měnarimạ, ene wiasa mạeng i kitẹ ’masusah naung’ kere i Paulus. I kitẹ nakapěndang kerene bal᷊inẹ ual᷊ingu pangangimang i kitẹ lome, katewe ual᷊ingu i kitẹ kahěngang-kahěngang makěndagẹ̌ su taumata. Hakị u ene, maning pẹ̌sěnsul᷊ẹ makadodọ naung, i kitẹ  mang tatapẹ̌ měnginjilẹ̌. Ěndịu i kitẹ setuju dingangu wawerang i Elena, seng 25 su taunge nakoạ perintis. I sie naul᷊ị, ”Iạ nakapěndang měnginjilẹ̌ ene masigěsạ. Katewe, ene hal᷊ẹ̌ kẹ̌kapuluangku.”

6. Kakiwal᷊o apa sarung simbaheng i kitẹ?

⁶ Kawe nụe i kitẹ mangimang i kitẹ botonge sukses su pelayanan maning su apa tampạe? Gunang sumimbahẹ̌ kakiwal᷊o penting ini, mahịe i kitẹ měngěndung sasihing i Yesus soal u ’mẹ̌bua’. (Mat. 13:23) Humotong sasihing soal u sasuangu anggorẹ̌.

7. (a) Su sasihing i Yesus, i sai nisihing kere ”mẹ̌sasuange”, ”puěngu anggorẹ̌”, dingangu ”manga lelange”? (b) Kakiwal᷊o apa sarung deakeng sasimbahe?

⁷ Basa Yohanes 15:1-5, 8. Su sasihing ini, i Yesus nělahẹ i Yehuwa kai ”mẹ̌sasuange”, i Yesus sẹ̌sane nakoạ ”puěngu anggorẹ̌”, kụ manga murite ene kai ”manga lelange”. * (Pěmanda catatan kaki.) Bọu ene i Yesus nělahẹ su manga murite, ”Kereu i kamene měmpẹ̌bua mal᷊awọ, i Amang-Ku e iapakawantugẹ̌, dingangu ual᷊ingu ene i kamene mambeng kahěngang makoạ muritẹ̌-Ku.” Apa mangal᷊ene buah ene? Su sasihing ini, Yesus tawe nělahẹ apa mangal᷊ene buah ene, katewe i sie něgělị tatiala makatul᷊ung si kitẹ makasingkạ sasimbahe.

8. (a) Su sasihing i Yesus, kawe nụe ’mẹ̌bua’ bal᷊inẹ mangal᷊ene měkoạ muritẹ̌ buhu? (b) Apa dẹ̌dorongang i Yehuwa bọu i kitẹ?

⁸ I Yesus nẹ̌bera soal i Amange, ”Apan lelange si Siạ ta mẹ̌bawua, těntoěng’E.” Ini mangal᷊ene, tadeạu makoạ ělang i Yehuwa, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌bua. (Mat. 13:23; 21:43) Hakị u ene su sasihing ini, mẹ̌bua bal᷊inẹ mangal᷊ene měkoạ muritẹ̌ buhu. (Mat. 28:19) Mạeng kerene, Sahiding Yehuwa apang tawe nakatul᷊ung taumata wal᷊inẹ nakoạ muriti Yesus sarung makoạ kere lelang tawe mẹ̌bawua. Sěmbal᷊iau bal᷊inẹ kerene! Kawe nụe? Ual᷊ingu i kitẹ tawe makapěnihasa taumata wal᷊inẹ makoạ muritẹ̌. I Yehuwa lai Mawu makěndagẹ̌. I Sie tawe mẹ̌dorong i kitẹ měkoạ barang tawe ikakoạ i kitẹ. I Sie kětạeng mẹ̌dorong apa wotonge i kakoạ i kitẹ.​—Pang. 30:11-14.

9. (a) Kerea tadeạu i kitẹ mẹ̌bua? (b) Sasihing apa sarung ěndungang i kitẹ?

⁹ Mạeng kerene, Apa mangal᷊ene bawera mẹ̌bua? Ene tantu hal᷊ẹ̌ botonge ikakoạ i kitẹ kěbị. Hal᷊ẹ̌ apa nighělị i Yehuwa si kitẹ manga ělang’E? Měhabaru habarẹ̌ mapia Kararatuang u Mawu. * (Pěmanda catatan kaki.) (Mat. 24:14) Ndaị ene bẹ̌bisarang i Yesus su sasihinge soal u měnanawuhẹ̌. Mahịe i kitẹ měngěndung soal u sasihing ini.

10. (a) Apa bibitẹ̌ dingangu ěntana su sasihing i Yesus? (b) Sěmpuěng gandum nẹ̌buang apa?

¹⁰ Basa Lukas 8:5-8, 11-15. Su sasihing soal u měnanawuhẹ̌, Yesus nělahẹ bine arau bibitẹ̌ ene kai ”hengetangu Ruata”, arau habarẹ̌ soal u Kararatuangu Mawu. Ěntana ene kai naungu taumata. Bibitẹ̌ nanawo su ěntana mapia něhamụ, nẹ̌tumbal᷊ẹ̌, kụ nakoạ sasuang. Bọu ene, sasuang ene ”nẹ̌bua mahasụ su kawene”. Mạeng sasuang ene kai sěmpuěng  gandum, apa buane? Sěmpuěng gandum kadodọ? Tala, buane ute kai bibitẹ̌, kụ sarung tumuwo makoạ sěmpuěng gandum buhu. Su sasihing ini, sěmbaụ bibitẹ̌ nẹ̌bua nakoạ 100 bibitẹ̌ bal᷊inẹ. Apa těntirone si kitẹ?

11. (a) Kerea sasihing i Yesus soal u měnanawuhẹ̌, něněntiro si kitẹ soal u pelayanan? (b) Kerea sarang i kitẹ nẹ̌bua bibitẹ̌ buhu?

¹¹ Su tempong matimadi kitẹ arau Sahiding Yehuwa humotong něněntiro si kitẹ soal u Kararatuangu Mawu, i sire mẹ̌sul᷊ungu nẹ̌suang bibitẹ̌ su ěntana mapia. I sire sěbạe mal᷊uasẹ̌ su tempong i kitẹ něnarimạ habarẹ̌ ene. Bọu ene, bibitẹ̌ ene timuwo kụ nẹ̌bua. Kụ kere seng nisěbạ kal᷊imona, sěmpuěng gandum ene tawe nẹ̌bua sěmpuěng gandum buhu, katewe mẹ̌bua bibitẹ̌ buhu. Ene něnodẹ i kitẹ tawe mẹ̌bua muritẹ̌ buhu, katewe bibitẹ̌ buhu. * (Pěmanda catatan kaki.) Kerea měkoạ ene? Sabang měhabarẹ̌ su taumata wal᷊inẹ soal u Kararatuangu Mawu, ene mẹ̌sul᷊ungu i kitẹ mapakal᷊awọ dingangu měnawuhẹ̌ bibitẹ̌ seng timuwo su naung i kitẹ. (Luk. 6:45; 8:1) Hakị u ene, su tempong i kitẹ turusẹ̌ měhabaru habarẹ̌ Kararatuang u Mawu, i kitẹ ”nẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang”.

12. (a) Apa kaěndungang i kitẹ bọu sasihing i Yesus soal u sasuangu anggorẹ̌ dingangu měnanawuhẹ̌? (b) Kerea pěndangu su tempong nakasingkạ hal᷊ẹ̌ ini?

¹² Apa kaěndungang i kitẹ bọu sasihing i Yesus soal u sasuangu anggorẹ̌ dingangu měnanawuhẹ̌? I kitẹ něngěndung i kitẹ ’mẹ̌bua’ tawẹ soale taumata dumaringihẹ̌ habari kitẹ arau tala. I Paulus naul᷊ị, ”Sěngkatau-sěngkatau e sarungbe měnarimạ u wuan saghede.” (1 Kor. 3:8) Yehuwa sarung měngal᷊amatẹ̌ hal᷊ẹ̌ i kitẹ, bal᷊inẹbe hasilu hal᷊ẹ̌ i kitẹ. I Matilda, seng nakoạ perintis karěngụe 20 su taunge, i sie naul᷊ị, ”Iạ mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu masingkạ Yehuwa měngẹ̌ngal᷊amatẹ̌ tawakal᷊ing i kitẹ.”

13, 14. Tumuhụ Roma 10:1, 2, kawe nụe i Paulus madiri měngědo měnginjilẹ̌?

¹³ Kerea i kitẹ botonge ”mẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang”? Kěnang pẹ̌tiněna soal i Paulus. I sie nakadodọ naung ual᷊ingu tau Yahudi tawe něnarimạ habaru Kararatuang, katewe i sie tawe něngědo něhabarẹ̌ si sire. I sie naul᷊ị, ”Kahumangku  [arau, harapẹ̌ku] e masal᷊amatẹ̌. Kụ iạ e ringangu kaguwạu naung měkẹ̌kal᷊iomaneng su Ruata e waug’i sire. Iạ bahani mẹ̌bera u i sire měngkate makěhagẹ̌ mẹ̌tahamawu su Ruata. Arawe pẹ̌tatěngkaghising i sire e wal᷊inewe niwěnta su kasingkạ bọu Ruata.” (Rm. 10:1, 2) Hakị u ene, kawe nụe i Paulus turusẹ̌ měngẹ̌nginjilẹ̌?

¹⁴ Humotong, i Paulus naul᷊ị i sie mapulu měnginjilẹ̌ su tau Yahudi ual᷊ingu ene ’kahumange [arau, harape]’. I sie kahěngang-hěngang mapulu i sire masal᷊amatẹ̌. (Rm. 11:13, 14) Karuane, ene kai ’kakal᷊iomanenge su Ruata’. I Paulus měkẹ̌kal᷊iomaneng si Yehuwa tadeạu tau Yahudi mapulu měnarimạ habaru Kararatuang. Katělune, i Paulus naul᷊ị, ”I sire měngkate makěhagẹ̌ mẹ̌tahamawu su Ruata.” I Paulus měmẹ̌manda barang mapia su ral᷊ungu naung i sire kụ i sie nẹ̌pěndang i sire botonge mẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu makoạ muriti Kristus masěmangatẹ̌ kere i sie.

15. Kerea i kitẹ botonge mẹ̌těno si Paulus? Gělịko contoh.

¹⁵ Kerea i kitẹ botonge mẹ̌těno si Paulus? Humotong, i kitẹ harusẹ̌ mapulu mědeạ taumata apang ”piạ kapulu mapia gunang měbiahẹ̌ kěkalẹ̌”. Karuane, i kitẹ mẹ̌doa tadeạu Yehuwa měmuka naungu taumata apang mapulu dumaringihẹ̌. (MMR. 13:48, NW; MMR. 16:14) Ene nikoạ i Silvana, i sie nakoạ perintis karěngụe 30 su  taunge. I sie naul᷊ị, ”Těntal᷊ang bědang tawe simuẹ̌ su sěmbaụ wal᷊e, iạ nẹ̌doa si Yehuwa tadeạu iạ piạ tiněna positif.” I kitẹ lai mẹ̌doa tadeạu manga malaekatẹ̌ mẹ̌tul᷊ung si kitẹ makaěbạ taumata apang mapulu dumaringihẹ̌. (Mat. 10:11-13; Pěl. 14:6) I Robert, nakoạ perintis karěngụe 30 su taunge, naul᷊ị, ”Sěbạe mal᷊uasẹ̌ botonge měhal᷊ẹ̌ sěngkasio dingangu manga malaekatẹ̌, ual᷊ingu i sire masingkạ kerea pěbawiahu taghuangu wal᷊e.” Katělune, i kitẹ mědeạ barang mapia bọu naungu taumata dingangu měharapẹ̌ i sire sarung mẹ̌tahamawu si Yehuwa. I Carl, sěngkatau penatua, kụ seng nisahani nal᷊iu bọu 50 su taunge, naul᷊ị, ”Iạ mědẹ̌deạ barang dararodọ něnodẹ i sire mapulu dumaringihẹ̌, kere lụhěming, mahimumu, dingangu kakiwal᷊one něnodẹ i sire kahěngang-hěngang mapulu masingkạ sasimbahe.” Mạeng měkoạ ene, i kitẹ sarung ’mẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang’ kere i Paulus.

16, 17. (a) Apa kaěndungang i kitẹ bọu Měnanasẹ̌ 11:6? (b) Apa pengaruh hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ su taumata apang měmẹ̌manda si kitẹ?

¹⁶ I kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tahěndung hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ piạ pul᷊ise su taumata wal᷊inẹ, maning kakělaěng tawẹ apa dimaringihẹ̌ si kitẹ. (Basa Měnanasẹ̌ 11:6.) Taumata měmẹ̌manda si kitẹ. I sire měmẹ̌manda i kitẹ mahimumu, pakeang i kitẹ maudupẹ̌, kụ kakanoạ i kitẹ lai mapaelẹ̌. Hasile, taumata apang měpẹ̌pikirẹ̌ dal᷊aị soal i kitẹ aramanung měnětạ mẹ̌pikirẹ̌ positif. Ene nikapěndangeng i Sergio dingangi Olinda, seng nisěbạ humotong.

¹⁷ I Sergio naul᷊ị, ”Ual᷊ingu masakị, i kami diọ marěngụ tawe nakoạ sarang pusat kota. Su tempong i kami saụ nakoạ sarang ene, i sire apang sụsahe nẹ̌kiwal᷊o, ’I rua bọu a? Marěngụ tawe nakasilo si rua?’” I Olinda himěming kụ lai naul᷊ị, ”Pirang katau sopirẹ̌ mělẹ̌hengkẹ limang i sire sarang i kami kụ naul᷊ị, ’I kami mal᷊uasẹ̌ i rua saụ nẹ̌bal᷊ị!’ I sire lai nẹ̌dorong majalah.” Sergio dingangi Olinda sěbạe himěkosẹ̌ su tempong sěngkatau esẹ himaung sarang rak beroda, něgělị bungang, dingangu nakitarimakasẹ ual᷊ingu apa seng nikoạ i rẹ̌dua.

18. Kawe nụe i kau mapulu ’mẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang’?

¹⁸ Mạeng i kau tawe měngirul᷊e měhabarẹ̌ Kararatuangu Mawu su taumata, i kau nakoạ bageang penting su hal᷊ẹ̌ ’měhabarẹ̌ su kaguwạ u dunia’. (Mat. 24:14) Kụ limembong penting, i kau sarung mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu masingkạ i kau seng nakal᷊uasẹ̌ si Yehuwa. I Sie makěndagẹ̌ su kěbị apang ”nẹ̌bua apidu mětẹ̌tatahang”!