1, 2. Apa nipakẹ u Setang gunang makarugi si kitẹ?

TAUMATA někoạ lawọ barang piạ gunane kere telepon, sol᷊o, kulkasẹ̌, dingangu oto. I sire lai někoạ barang makawahaya kere senjata, ranjau darat, sosọ, dingangu bom atom. Katewe, piạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌ limembong marěngụ bọu manga barang ene, kụ sěbạe nakarugi taumata. Apa ene? Konti! Mẹ̌konti mangal᷊ene maul᷊ị sěmbaụ hal᷊ẹ̌ tawe nihino gunang měmal᷊idẹ̌ arau měngakal᷊ẹ̌ taumata wal᷊inẹ. I sai kahumotongange nẹ̌konti? Iblis! Yesus Kristus nẹ̌sěbạ i sie kai ”amangu tahakontiang”. (Basa Yohanes 8:44.) Kange i sie kahumotongange nẹ̌konti?

² I sie někoạ ene hiwune taung tamai su Taman Eden. I Adam dingangi Hawa měbẹ̌biahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ su Firdaus seng nikoạ u Mawu gunang i sire. Mawu naul᷊ị mạeng i sire kumaěng bọu ”kalu kasingkạ soal u mapia dingangu ral᷊akị”, i sire sarung mate. Setang masingkạ parenta ene, katewe i sie něpakẹ těmpu gunang mẹ̌bera si Hawa, ”I kamene tawe mate.” Ene konti kahumotongange. Setang lai naul᷊ị, ”Mawu  masingkạ su ěllo i kamene kumaěng bua ene, matang i kamene sarung mawuka kụ i kamene sarung makoạ kere Mawu, masingkạ sude mapia dingangu ral᷊akị.”​—Kejadian 2:15-17; 3:1-5.

3. Kawe nụe timonang Setang nẹ̌konti ene sěbạe dal᷊akị, kụ apa nariadi ual᷊ingu konti ene?

³ Timonang Setang nẹ̌konti ene sěbạe dal᷊akị. I sie masingkạ mạeng i Hawa mangimang si sie kụ kumaěng bua ene, i Hawa sarung mate. Kụ ene nariadi. I Hawa, bọu ene i Adam lai tawe timuhụ si Yehuwa kụ samurine i rẹ̌dua nate. (Kejadian 3:6; 5:5) Bọu ene, ual᷊ingu dosang i Adam, ”papate narěkẹ su kěbị taumata”. Sěběnarẹ̌e ”papate něngawasa kere datu . . . , kụ lai něngawasa taumata apang tawe někoạ dosa mẹ̌sul᷊ung kere si Adam”. (Roma 5:12, 14) Hakị u ene i kitẹ tawe nasukụ kụ tawe něbiahẹ̌ kěkalẹ̌ kere ikẹ̌kapulung Mawu. I kitẹ kětạeng botonge měbiahẹ̌ ”70 taung, arau 80 taung mạeng sěbạe matoghasẹ̌”, kụ pěbawiahi kitẹ ”napenẹu sigěsạ dingangu kasasusah”. (Mazmur 90:10) Kěbị ini nariadi ual᷊ingu konting Setang!

4. (a) Kakiwal᷊o apa sarung ěndungang i kitẹ? (b) Tumuhụ Mazmur 15:1, 2, kětạeng taumata kerea botonge makoạ hapị i Yehuwa?

⁴ Yesus nẹ̌bera soal u Setang, ”I sie tawe rimarisị matoghasẹ̌ su katěngadẹ̌, ual᷊ingu tawẹ apa katěngadẹ̌ si sie.” Setang tawe nẹ̌bal᷊ui. I sie bědang ”měmẹ̌mal᷊idẹ̌ patikụ dunia” dingangu kontine. (Wahyu 12:9) Katewe i kitẹ madiri Setang měmal᷊idẹ̌ si kitẹ. Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ masingkạ sasimbahu tatělu kakiwal᷊o ini: Kerea Setang měmẹ̌mal᷊idẹ̌ taumata orasẹ̌ ini? Kawe nụe taumata nẹ̌konti? Dingangu kerea tadeạu i kitẹ sěntiniạ měbisara jujurẹ̌ tadeạu tawe kailangengu pẹ̌dal᷊ahapị dingangi Yehuwa, kere i Adam dingangi Hawa?​—Basa Mazmur 15:1, 2.

5. Kerea Setang mẹ̌konti taumata orasẹ̌ ini?

⁵ I kitẹ botonge měndiagạ watangeng i kitẹ bọu konting Setang. Paulus naul᷊ị, ”I kitẹ masingkạ apa rěncanane.” (2 Korintus 2:11, ctk.) I kitẹ masingkạ Setang měngẹ̌ngatorẹ̌ dunia ini. I sie něngatorẹ̌ agama palsu, pěměrenta makorupsi, dingangu bisnisẹ̌ maakal᷊ẹ̌. (1 Yohanes 5:19) Hakị u ene i kitẹ tawe huměkosẹ̌ mạeng Setang dingangu manga hantune měngẹ̌ngahạ taumata apang piạ kawasane tadeạu ”puluang mẹ̌konti”. (1 Timotius 4:1, 2) Contone, pirang katau pengusaha měpẹ̌pakẹ iklan gunang měngakal᷊ẹ̌ taumata, tadeạu i sire měměli barang, sěmbal᷊ia barang ene ěndịu makarugi apang měmaměli.

6, 7. (a) Kawe nụe limembong dal᷊akị mạeng těmbonangu agama mẹ̌konti? (b) Konti apa seng nikaringihu bọu těmbonangu agama?

⁶ Limembong dal᷊akị lai mạeng těmbonangu agama mẹ̌konti. Kawe nụe? Ual᷊ingu mạeng taumata mangimang těntiro nẹ̌sal᷊a kụ měkoạ barang ikẹ̌kawěnsing i Yehuwa, i sire sarung kailangengu kesempatan měbiahẹ̌ kěkalẹ̌. (Hosea 4:9) Su tempong i Yesus su dunia, i sie masingkạ těmbonangu agama měngẹ̌ngakal᷊ẹ̌ taumata. I sie dingangu kawawahani naul᷊ị, ”Silakạ i kamene, mapapandeng Toratẹ̌ dingangu tau Farisi, taumata munafik! I kamene lụliu laudẹ̌ dingangu rul᷊unge gunang mẹ̌bawa sěngkatau masuẹ̌ su agamang kamene, kụ su apang i sie nasuẹ̌, i kamene někoạ si sie masuẹ̌ su Gehena,” ene kai kawawinasa kěkalẹ̌.  (Matius 23:15) Yesus naul᷊ị těmbonangu agama palsu mẹ̌sul᷊ung dingangi amang i sire Iblis, i sie kai ”tahapate”.​—Yohanes 8:44.

⁷ Orasẹ̌ ini piạ lawọ těmbonangu agama. Aramanung i sire nisěbạ pastor, panditạ, arau něpakẹ titelẹ̌ bal᷊inẹ. Kere tau Farisi, i sire tawe něněntiro katěngadu Hengetangu Mawu, katewe ”něnukarẹ̌ katěngadẹ̌ bọu Mawu dingangu konti”. (Roma 1:18, 25) Piram baụ konting i sire ute taumata ral᷊akisẹ̌ sarung tutungang su naraka, bědang piạ bageang tatapẹ̌ biahẹ̌ su taumata nate, piạ reinkarnasi, dingangu Mawu měmala gaya hidup homoseks dingangu pẹ̌kakawingu sesama jenis.

8. Konti apa seng tawẹ kararěngụe habarengu manga těmbonangu politikẹ̌, katewe apa sarung koateng i kitẹ?

⁸ Manga politikus lai měkẹ̌konti gunang měngakal᷊ẹ̌ taumata. Seng mal᷊ighạ i sire sarung měhabarẹ̌ sěmbaụ konti kaguwạkenge. I sire maul᷊ị i sire seng nẹ̌bawa ”pẹ̌darame dingangu keamanan” su dunia ini. Katewe ”sěngkělěndịu kawawinasa mahombang si sire su ral᷊ungu sěngkakondạ”. Hakị u ene, abe sarang i kitẹ mangimang su manga těmbonangu politikẹ̌ apang maul᷊ị kěbị sarung makoạ limembong mapaelẹ̌. Katewe, i kitẹ ”masingkạ kahěngang ěllong Yehuwa sarung duměnta kere tahatako su tempong hěbi”.​—1 Tesalonika 5:1-4.

9, 10. (a) Kawe nụe taumata nẹ̌konti, kụ apa tětal᷊e? (b) Apa harusẹ̌ tahěndungang i kitẹ soal i Yehuwa?

⁹ Orasẹ̌ ini, bal᷊inẹ kětạeng taumata piạ kawasane měkẹ̌konti. Artikel ”Kawe Nụe i Kitẹ Nẹ̌konti” niwohẹ i Y. Bhattacharjee, naul᷊ị, ”Mẹ̌konti ene nakoạ bageang bọu sipatu taumata.” Ene mangal᷊ene, lawọ taumata nẹ̌pěndang mẹ̌konti kai hal᷊ẹ̌ biasa. Taumata mẹ̌konti gunang měndiagạ watangenge, ěndịu gunang měmuni pẹ̌sasal᷊a arau karal᷊akisẹ̌ seng nikoạ i sire. I sire lai mẹ̌konti tadeạu makaěbạ doitẹ̌ arau untung gunang watangenge. Artikel ene lai naul᷊ị pirang katau nawiasa mẹ̌konti ”su taumata tawe nikěnalẹ̌, hapị su pělahal᷊ẹ̌kang, hapị, dingangu su taumata ikẹ̌kěndagẹ̌.”

¹⁰ Apa tětal᷊u manga konti ene? Taumata seng tawe mangimang sěmbaụ su wal᷊inẹ, kụ hubungan mapaelẹ̌ narusa. Contone, sěngkatau esẹ masatia tantu sěbạe nasusah naung su tempong nakaringihẹ̌ kawinge nědeạ esẹ bal᷊inẹ, kụ nẹ̌konti si sie gunang měmuni apa seng nikoạe. Arau sěbạe dal᷊akị mạeng sěngkatau esẹ, dal᷊akị měkoạ kawing dingangu anạe su wal᷊e, katewe su těngong taumata wal᷊inẹ i sie pura-pura mapia dingangu makěndagẹ̌ si sire. Taumata kerene botonge mẹ̌konti su taumata, katewe i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tahěndung i sire tawe makapẹ̌konti si Yehuwa. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Kěbị mạbawuka dingangu kẹ̌kasilong mal᷊ahẹ su těngo-Ne.”​—Ibrani 4:13.

11. Bọu contoh ral᷊akị i Ananias dingangi Safira, apa kaěndungang i kitẹ? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

 ¹¹ Su Alkitapẹ̌, piạ sěngkawingang tau Sahani seng natol᷊e su Setang kụ nẹ̌konti su Mawu. I Ananias dingangi Safira nẹ̌konti su manga rasulẹ̌. I rẹ̌dua nẹ̌bal᷊ụ ěntanang i sire, kụ něgělị sěmbahageang doite su manga rasulẹ̌. Ual᷊ingu mapulu taumata su sidang mẹ̌dalo si rẹ̌dua, i rẹ̌dua naul᷊ị seng něgělị kěbị doitu ěntana ene. Katewe Yehuwa masingkạ i rẹ̌dua nẹ̌konti, kụ i Sie něhukung si rẹ̌dua.​—Kisah 5:1-10.

12. Apa sarung mariadi su taumata apang mạul᷊ị konti ral᷊akị kụ madiri mẹ̌tobatẹ̌, kụ kawe nụe?

¹² Kerea pěndang i Yehuwa su taumata apang měkẹ̌konti? Kěbị apang mạul᷊ị konti ral᷊akị kụ madiri mẹ̌tobatẹ̌ sarung binasang su ”dano putung” kere Setang. Ene mangal᷊ene i sire sarung binasang sarang karěngụe. (Wahyu 20:10; 21:8; Mazmur 5:6) Kawe nụe? Ual᷊ingu su těngong Yehuwa tahakontiang mẹ̌sul᷊ung dingangu ”taumata apang turusẹ̌ měkẹ̌koạ barang makạdarěnting su těngong Mawu”.​—Wahyu 22:15, ctk.

13. Apa nikasingkạ i kitẹ soal i Yehuwa? Kụ ual᷊ingu ene, apa sarung koateng i kitẹ?

¹³ I kitẹ masingkạ Yehuwa ”bal᷊inẹ kere taumata kụ měbẹ̌bisarang konti” bọu ene lai ”Mawu tawe mẹ̌kakonti”. (Bilangan 23:19; Ibrani 6:18) ”Yehuwa mawěnsing . . . lila makonti.” (Amsal 6:16, 17) Mạeng i kitẹ mapulu makal᷊uasẹ̌ naung’E, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌bisara barang kahěngang. Hakị u ene i kitẹ tawe ”mẹ̌konti sěmbaụ su wal᷊inẹ”.​—Kolose 3:9.

14. (a) Apa nakakoạ tau Sahani tutune nẹ̌tatěntang dingangu anggota agama palsu? (b) Lahẹko prinsip su Lukas 6:45.

¹⁴ Apa sěmbaụ cara něnodẹ tau Sahani tutune nẹ̌tatěntang dingangu anggota  agama palsu? I kitẹ ’jujurẹ̌ su tempong mẹ̌bisara’. (Basa Zakharia 8:16, 17.) I Paulus naul᷊ị, ”I kami něnodẹ i kami kai pelayan Mawu, . . . majujurẹ̌ mẹ̌bisara.” (2 Korintus 6:4, 7) Kụ i Yesus naul᷊ị apa niwerang taumata ene ”sụsěbang bọu naung”. (Lukas 6:45) Ini mangal᷊ene taumata majujurẹ̌ sarung maul᷊ị barang kahěngang. I sie sěntiniạ jujurẹ̌ su taumata tawe nikěnalẹ̌, hapị su pělahal᷊ẹ̌kang, hapị, dingangu taumata ikẹ̌kěndagẹ̌. Mahịe i kitẹ měngěndung piram baụ contoh kerea i kitẹ botonge sěntiniạ majujurẹ̌.

15. (a) Kawe nụe měbiahẹ̌ munafik ene kai ral᷊akị? (b) Apa makatul᷊ung mangangudạ tadeạu tawe matol᷊e su pẹ̌dal᷊ahapị dal᷊akị? (Pěmanda catatan kaki.)

¹⁵ Mạeng i kau anạ mangudạ, i kau tantu mapulu tarimakengu manga hapịu. Katewe ual᷊ingu mapulu tarimakeng, pirang katau mangangudạ nakoạ munafik. I sire pura-pura mapia su těngong anạu sěmbaụ dingangu keluarga, katewe su media sosial dingangu su tempong ene dingangu taumata bal᷊inẹ ělang i Yehuwa, i sire sěbạe nẹ̌tatěntang. Aramanung i sire něpakẹ bawera kotorẹ̌, něluhe pakeang tawẹ sopange, dụdaringihẹ̌ kantarị bawerane dal᷊akị, nẹ̌bukang, něpakẹ narkoba, měkẹ̌kěmbuni mẹ̌sasintị, arau někoạ barang dal᷊akị wal᷊inẹ. I sire nẹ̌konti su matimadẹ̌, anạu sěmbaụ, dingangu si Yehuwa. (Mazmur 26:4, 5) Katewe Yehuwa masingkạ mạeng i kitẹ měngaku měngadatẹ̌ si Sie kụ bọu ene měkoạ barang ikẹ̌kawěnsing’E. (Markus 7:6) Hakị u ene kapaelange i kitẹ tumol᷊e sasasa ini, ”Abe iri su taumata apang marosa, katewe pěngadate si Yehuwa su kanandụu ěllo.”​—Amsal 23:17. * (Pěmanda catatan kaki.)

16. Apa harusẹ̌ tahěndungangu su tempong měloho formulir dinas sepenuh waktu?

¹⁶ Mạeng i kau mapulu makoạ perintis biasa, arau měnětạ makoạ pelayan sepenuh waktu, contone su Betel, i kau harusẹ̌ měloho formulir. Sěbạe penting i kau měgělị sasimbahẹ̌ jujurẹ̌ su kakiwal᷊o soal u kasasehatẹ̌, hiburan nipilenu, dingangu moral. (Ibrani 13:18) Katewe kerea mạeng i kau seng někoạ barang ikẹ̌kawěnsing i Yehuwa arau barang nakakoạ hati nuraninu tawe tenang, kụ i kau harusẹ̌ mẹ̌bisara su manga penatua soal u ene? Pakitul᷊ungke si sire tadeạu i kau botonge mẹ̌tahamawu si Yehuwa dingangu hati nurani burěsi.​—Roma 9:1; Galatia 6:1.

17. Apa harusẹ̌ koateng i kitẹ mạeng pěměrenta mẹ̌kiwal᷊o soal u anạu sěmbaụ?

¹⁷ Apa harusẹ̌ koatengu mạeng i kau mětẹ̌tanạ su negeri nẹ̌sěding hal᷊ẹ̌ i kitẹ, kụ pěměrenta něnamẹ si kau dingangu  nẹ̌kiwal᷊o soal u anạu sěmbaụ? Apa i kau harusẹ̌ maul᷊ị apa seng nikasingkạu? Apa nikoạ i Yesus su tempong gubernur Roma nẹ̌kiwal᷊o si sie? Yesus timol᷊e prinsip piạ ”tempo gunang marěmasẹ̌ dingangu tempo gunang mẹ̌bisara”. Hakị u ene, su tempo ene i Yesus tatapẹ̌ marěmasẹ̌! (Pengkhotbah 3:1, 7; Matius 27:11-14) Mạeng nakahombang situasi mẹ̌sul᷊ung, i kitẹ harusẹ̌ maingatẹ̌ tadeạu tawe makasilakạ anạu sěmbaụ i kitẹ.​—Amsal 10:19; 11:12.

18. Apa tanggung jawab i kitẹ mạeng manga penatua mẹ̌kiwal᷊o soal u anạu sěmbaụ?

¹⁸ Kerea mạeng i kau nakasingkạ piạ anggota sidang někoạ dosa serius? Manga penatua piạ tanggung jawab měndiagạ sidang tatapẹ̌ burěsi su hal᷊ẹ̌ u moral, hakị u ene aramanung i sire mẹ̌kiwal᷊o si kau soal u hal᷊ẹ̌ ene. Apa sarung koatengu, mạeng i sie kai hapịu arau kěluarganu? Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Sahidi masatia sarung mẹ̌bisara barang kahěngang.” (Amsal 12:17; 21:28) Hakị u ene i kau piạ tanggung jawab gunang maul᷊ị kěbị su manga penatua. Manga penatua piạ hakẹ̌ makasingkạ kěbị, tadeạu i sire botonge makatul᷊ung tau ene saụ mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa.​—Yakobus 5:14, 15.

19. Apa sarung ěndungang i kitẹ su pěngangěndungang tuhụe?

¹⁹ Daud nẹ̌doa si Yehuwa, ”I Kau puluang su naung matul᷊idẹ̌.” (Mazmur 51:6) I Daud masingkạ jujurẹ̌ ene harusẹ̌ bọu dal᷊ungu naung. Tau Sahani tutune sěntiniạ ’jujurẹ̌ su tempong mẹ̌bisara su taumata wal᷊inẹ’. Cara wal᷊inẹ měnodẹ i kitẹ nẹ̌tatěntang bọu anggota agama palsu ene kai měněntiro katěngadẹ̌ arau těntiro nihino bọu Alkitapẹ̌. Su pěngangěndungang tuhụe, i kitẹ sarung měngěndung carane měkoạ ene su pelayanan.