APA i kau nẹ̌pěndang i kau kai taumata sěntiniạ makitarimakasẹ? I kitẹ kěbị harusẹ̌ mẹ̌tiněna kakiwal᷊o ini. Alkitapẹ̌ naul᷊ị su zaman i kitẹ lawọ taumata ”běga makitarimakasẹ”. (2 Tim. 3:2) I kau aramanung bọu nẹ̌sombang taumata měngkate měpẹ̌pikirẹ̌ seng hakẹ̌e mạeng taumata wal᷊inẹ měkoạ haghing hal᷊ẹ̌ gunang i sire. Taumata kerene ěndịu nẹ̌pěndang tawe harusẹ̌ makitarimakasẹ ual᷊ingu apa seng nitarimạ i sire. Apa i kau mal᷊uasẹ̌ su rěduhu taumata kerene?

Nẹ̌tatěntang dingangu taumata kerene, manga ělangu Mawu gẹ̌gausang gunang ’turusẹ̌ makitarimakasẹ’. I kitẹ harusẹ̌ ’makitarimakasẹ gunang kěbị haghi’. (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18) Sěběnarẹ̌e, mạeng i kitẹ sěntiniạ makitarimakasẹ, i kitẹ sarung makapěndang gunane. Apa ene?

Alasang humotong i kitẹ mapulu sěntiniạ makitarimakasẹ ute ual᷊ingu ene makakoạ si kitẹ makapěndang lẹ̌arěgangu taumata wal᷊inẹ. Kěnang pẹ̌tiněna: Mạeng taumata wal᷊inẹ měkoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌ gunang i kau, ene mangal᷊ene i sire mapadul᷊i si kau kụ nẹ̌pěndang i kau layak makaěbạ ene. Mạeng i kau nakasingkạ hal᷊ẹ̌ ene kụ makitarimakasẹ, i kau sarung makapěndang lẹ̌arěgang. Aramanung ene nikapěndangeng i Rut su tempong i Boaz něnodẹ kal᷊aěluge si sie. I Rut tantu sěbạe mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu nakasingkạ piạ taumata mapadul᷊i si sie. (Rut 2:10-13) Nal᷊ahẹ, mạeng i kitẹ sěntiniạ makitarimakasẹ, i kitẹ sarung makapěndang lẹ̌arěgangu taumata, kụ taumata apang nakatarimạ bawera tatarimakasẹ bọu i kitẹ lai sarung mal᷊uasẹ̌.

I kitẹ kahumotongange harusẹ̌ makitarimakasẹ su Mawu. I kau tantu hanesẹ̌ makapěndang Mawu seng bọu dingangu turusẹ̌ měgẹ̌gělị lawọ al᷊amatẹ̌ rohani dingangu jasmani si kau. (Ul. 8:17, 18; Kis. 14:17) Kěnang pẹ̌tiněna manga al᷊amatẹ̌ seng nighělị u Mawu si kau dingangu su taumata ikẹ̌kěndagu. Abe kětạeng asal᷊e mẹ̌tiněna hal᷊ẹ̌ ene. Mạeng mẹ̌tiněna kal᷊aělugu Měndariadinu, i kau sarung limembong kuměndagẹ̌ si Sie dingangu limembong mangimang i Sie kahěngang-hěngang makěndagẹ̌ dingangu měngẹ̌ngarěga si kau.​—1 Yoh. 4:9.

Katewe, bal᷊inẹ kětạeng mẹ̌tiněna kal᷊aělugu Mawu dingangu manga al᷊amatẹ̌ bọu i Sie, i kitẹ lai harusẹ̌ makitarimakasẹ ual᷊ingu kapia-Ne. (Mz. 100:4, 5) Tumuhụ penelitian, ”makitarimakasẹ ene makakoạ taumata limembong mal᷊uasẹ̌”.

Alasang wal᷊inẹ ute pěndang makitarimakasẹ ene botonge makatoghasẹ̌ pẹ̌dal᷊ahapị. I kitẹ kěbị perlu makapěndang lẹ̌arěgang. Mạeng i kau makitarimakasẹ ual᷊ingu taumata wal᷊inẹ někoạ barang mapia si kau, i rua sarung makoạ hapị mapia. (Rm. 16:3, 4) Bọu ene lai, taumata masingkạ makitarimakasẹ biasane puluang mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ. I sire mětẹ̌tahěndung su tempong taumata wal᷊inẹ někoạ barang mapia si sire, kụ i sire mapulu měmal᷊isẹ̌ kapia ene. Nal᷊ahẹ, mẹ̌tul᷊ung taumata wal᷊inẹ makarěntang karal᷊uasẹ̌. Ene mẹ̌sul᷊ungu bawerang i Yesus ini: ”Limembong mal᷊uasẹ̌ měgělị sul᷊ungu měnarimạ.”​—Kis. 20:35.

Robert Emmons, bọu University of California, někoạ penelitian soal u pěndang makitarimakasẹ. I sie nẹ̌bera, ”Tadeạu piạ pěndang makitarimakasẹ, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tahěndung i kitẹ membutuhkan tul᷊umangu taumata wal᷊inẹ. Pẹ̌sěngsul᷊ẹ i kitẹ měgělị, pẹ̌sěngsul᷊ẹ i kitẹ měnarimạ.” Sěběnarẹ̌e, tadeạu tatapẹ̌ měbiahẹ̌ dingangu piạ pěbawiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ i kitẹ membutuhkan taumata wal᷊inẹ. Contone, i sire aramanung mẹ̌tul᷊ung si kitẹ makaěbạ kaěng dingangu perawatan kesehatan.  (1 Kor. 12:21) Taumata masingkạ makitarimakasẹ sarung měngarěga apa nikoạ u taumata wal᷊inẹ gunang i sie. Hakị u ene, apa i kau sěntiniạ makitarimakasẹ su tempong taumata wal᷊inẹ někoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌ gunang i kau?

Alasang wal᷊inẹ lai ute pěndang makitarimakasẹ makakoạ si kitẹ fokus su hal᷊ẹ̌ positif, bal᷊inẹ negatif. Botonge ikawera, tiněnang i kitẹ piạ tatapise. I kitẹ botonge mẹ̌tiněna soal u sěmbaụ hal᷊ẹ̌, kụ tawe mẹ̌tiněna hal᷊ẹ̌ wal᷊inẹ. Arau i kitẹ sarung mẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ positif, kụ tawe tumanịu mẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ negatif. Mạeng pěndang makitarimakasẹ su naung i kitẹ kakạguwạe, kapiang naung kasilong i kitẹ sarung limembong mal᷊awọ, kụ ene makakoạ si kitẹ sauneng makitarimakasẹ. Mạeng turusẹ̌ mẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ nakakoạ si kitẹ makitarimakasẹ, i kitẹ sarung limembong gampang tumol᷊e sasasang i Paulus ini: ”Turusẹ̌e pakaral᷊uasẹ̌ ual᷊ingu i Tuang.”​—Flp. 4:4.

Sipatẹ̌ sěntiniạ makitarimakasẹ botonge makatul᷊ung si kitẹ tadeạu tawe mẹ̌tiněna negatif. Su tempong piạ pěndang makitarimakasẹ, i kitẹ biasane tawe iri, masusah naung, arau mẹ̌pědu. Taumata puluang makitarimakasẹ biasane lai tawe makěndagẹ̌ su roitẹ̌ dingangu arětạ. I sire puas dingangu apa seng piạ si sire kụ tawe mědeạ limembong mal᷊awọ.​—Flp. 4:12.

I kitẹ tau Kristen masingkạ Setang mapulu i kitẹ makadodọ naung dingangu masusah naung ual᷊ingu haghing kasasigěsạ nikahombangeng i kitẹ su ěllo pěngěngsuenge ini. Setang sarung sěbạe mal᷊uasẹ̌ mạeng i kitẹ mẹ̌tiněna negatif dingangu sumimbulung. Sipatẹ̌ kerene makakoạ si kitẹ masigěsạ měkoạ tugasẹ̌ gunang měhabarẹ̌ habarẹ̌ mapia. Sěběnarẹ̌e, sipatẹ̌ sěntiniạ makitarimakasẹ ene piạ sěmpụe dingangu buang rohkẹ̌ masusi, kere karal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu manga hal᷊ẹ̌ mapia seng nighělịu Mawu dingangu pangangimang ual᷊ingu manga diandi-Ne.​—Gal. 5:22, 23.

Ual᷊ingu i kau kai ělang i Yehuwa, i kau tantu setuju dingangu kěbị apa seng nilahẹ su artikel ini soal u pěndang makitarimakasẹ. Katewe, i kau tantu nasadarẹ̌ turusẹ̌ piạ pěndang makitarimakasẹ dingangu pěndang positif ene tawe gampang. Abe makadodọ naung. Pangimangke, i kau botonge piạ sipatẹ̌ ene. Kerea carane? Sabang ěllo, pěnadia tempo gunang mẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ makakoạ si kau makitarimakasẹ. Mạeng masau měkoạ ene, kakạrěngụe i kau sarung makoạ taumata sěntiniạ makitarimakasẹ. I kau sarung limembong mal᷊uasẹ̌ sul᷊ungu i sire apang kětạeng mětẹ̌tiněna kasasigěsạ nikahombangeng i sire. Kěnang pẹ̌tiněna manga hal᷊ẹ̌ mapia seng nikoạ u Mawu dingangu taumata wal᷊inẹ, kụ nakakoạ si kau mal᷊uasẹ̌ dingangu natoghasẹ̌. I kau lai botonge měmohẹ ene su sěmbaụ bukẹ̌. Sabang ěllo, kěnang pěmohẹ darua arau tatělu hal᷊ẹ̌ nakakoạ si kau mapulu makitarimakasẹ.

Tumuhụ penelitian, mạeng i kitẹ masau makitarimakasẹ su taumata wal᷊inẹ, cara měhal᷊ẹ̌ otaki kitẹ sarung mẹ̌bal᷊ui, kụ i kitẹ sarung limembong positif su pěbawiahẹ̌. Taumata puluang makitarimakasẹ kai taumata limembong mal᷊uasẹ̌. Hakị u ene, dekeng al᷊amatẹ̌ nikaěbạu, pakaral᷊uasẹ̌ ual᷊ingu manga hal᷊ẹ̌ makal᷊uasẹ̌ nikapěndangengu, kụ pakitarimakasẹe! Abe mẹ̌pěndang manga hal᷊ẹ̌ mapia nikapěndangengu ene kětạeng hal᷊ẹ̌ biasa. Katewe, ”pakitarimakasẹe si Yehuwa, ual᷊ingu i Sie mapia”. Hakị u ene, ”pakitarimakasẹe gunang kěbị haghi”.​—1 Taw. 16:34; 1 Tes. 5:18.