BĚKENG PĚBAWIAHẸ̌
Pusakạ Rohani Maarěga Nakatul᷊ung si Siạ Timuwo
TEMPO ene kẹ̌kaloarane, kụ i kami ene su wiwihu Sal᷊ụ Niger. Běnahu sal᷊ụ ene maraning 1,6 kilometer, kụ akẹe maihạ. Tempo ene su Nigeria piạ Perang Saudara, hakị u ene bahaya mạeng i kami lumiu sal᷊ụ. Maning kerene, i kami harusẹ̌ měkoạ ene, kụ bal᷊inẹ kětạeng sěnsul᷊ẹ. Kerea sarang iạ nakahombang situasi ene? Humotong, iạ mẹ̌běke apa nariadi těntal᷊ang iạ bědang tawe nalahirẹ̌.
Su taung 1913 i papạku, John Mills, nisahani su New York City su tempong umure 25 su taunge. Saudara Russell nẹ̌bawa nasẹ̌ pẹ̌sasahani su tempo ene. Tawe nararěna bọu ene, Papạ nakoạ sarang Trinidad. Sene i sie nẹ̌kawing dingangi Constance Farmer, sěngkatau Siswa Alkitab masěmangatẹ̌. Papạ nẹ̌tul᷊ung hapịe William R. Brown gunang měnodẹ ”Drama-Foto Penciptaan”. I rẹ̌dua turusẹ̌ měkẹ̌koạ ene sěngkasio sarang keluarga Brown nakaěbạ tugasẹ̌ su Afrika Barat su taung 1923. I Papạ dingangi Mamạ tatapẹ̌ nẹ̌tanạ su Trinidad. I rẹ̌dua piạ pělaharapẹ̌ měbiahẹ̌ su sorga.
MATATIMADẸ̌ MAKĚNDAGẸ̌ SI KAMI
Anạu matimadẹ̌ku kal᷊awọe siong katau. Anạ i sire kaiakanenge niareng i Rutherford, mẹ̌sul᷊ungu areng presiden Lembaga Alkitab dan Risalah Menara Pengawal su tempo ene. Iạ nalahirẹ̌ su tanggalẹ̌ 30 Desember 1922, kụ nighělịkang areng mẹ̌sul᷊ung Saudara Woodworth, editor The Golden Age (orasẹ̌ ini Sadarlah!). Matatimadi kami něgělị si kami kěbị pendidikan dasar, katewe kahumotongange i sire němahansang si kami tadeạu piạ cita-cita rohani. Mamạ sěbạe mapaelẹ̌ měněntiro Alkitapẹ̌. I Papạ puluang mẹ̌běke manga běke su Alkitapẹ̌, kụ i sie nẹ̌těno manga tokoh ene, tadeạu běkene mal᷊ahẹ kaěnang.
Apa nikoạ i sire ene piạ hasile mapia. Tatělu bọu lima anạ esẹ i sire timol᷊e Sekolah Gilead. Tělung katau wawineng i kami taunge nakoạ perintis su Trinidad dingangu Tobago. Bọu těntiro dingangu kakanoạ i sire, i sire nẹ̌suang si kami ”su wal᷊eng Yehuwa”. Ual᷊ingu tul᷊umang i sire, i kami botonge tatapẹ̌ ene sene dingangu ”timuwo su rělahu wal᷊eng Mawung i kitẹ”.—Mz. 92:13.
Bal᷊eng i kami nakoạ tampạ gunang měngatorẹ̌ hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌. Manga perintis masongo sene kụ hanesẹ̌ mẹ̌běke soal i Saudara George Young, sěngkatau utusan injil bọu Kanada kụ bọu narěnta su Trinidad. Matatimadẹ̌ku masěmangatẹ̌ mẹ̌běke soal u hapị i sire, keluarga Brown, kụ tempo ene
seng su Afrika Barat. Kěbị ene nakakoạ si siạ mapulu měnginjilẹ̌ dongkeng umurẹ̌ku mapul᷊o taung.MANGA KEGIATAN KAHUMOTONGANGE
Su tempo ene, majalang i kitẹ sěbạe bahani měhabarẹ̌ soal u karal᷊akisu agama palsu, anggangu perdagangan, dingangu kotoru politikẹ̌. Suwụe, su taung 1936, manga těmbonangu gaheda něngoro guběrnurẹ̌u Trinidad gunang mẹ̌sěding kěbị majalah Menara Pengawal. I kami němuni manga bawasang i kami, katewe turusẹ̌ měpẹ̌pakẹ ene sarang kěbị bawasang ene nasue. I kami něnginjilẹ̌ něpakẹ plakat dingangu němahiạ selebaran apidu měbẹ̌barisẹ̌ dingangu simake sepeda. Bọu ene, dingangu pirang katau saudara bọu soa Tunapuna, iạ něnginjilẹ̌ něpakẹ oto piạ toane sarang nahumpạ su tampạ mararau su Trinidad. Ene sěbạe makal᷊uasẹ̌! Kěbị kegiatan rohani ene nakakoạ si siạ mapulu sahaniang su tempong umurẹ̌ku 16 su taunge.
Pusakạ bọu kěluargang i kami dingangu pengalaman nikapěndangengku nakakoạ si siạ mapulu makoạ utusan injil. Kapulu ene bědang ene su tempong iạ něngal᷊ing sarang Aruba su taung 1944 dingangu něnginjilẹ̌ sěngkasio dingangi Saudara Edmund W. Cummings. I kami sěbạe mal᷊uasẹ̌ nakaparingang mapul᷊ong katau sarang acara Pẹ̌tatahěndungang su taung 1945. Su taung tuhụe, sidang humotong su pulo ene nirarisị.
Tawe nararěna bọu ene, iạ něgělị kesaksian tawe resmi si Oris Wiliams, hapị su pělahal᷊ẹ̌kangku. Oris mětẹ̌tawakal᷊i tumatawang doktrin nitěntiro si sie kangerẹ. Katewe, su apang bọu něngěndung Alkitapẹ̌, i sie nakaěna apa sěběnarẹ̌e niul᷊ị u Hengetangu Mawu kụ i sie nisahani su tanggalẹ̌ 5 Januari 1947. Samurine, i kami nẹ̌sasintị kụ nẹ̌kawing. I sie něnětạ nakoạ perintis su wul᷊ang November 1950. Dingangi Oris, pěbawiahẹ̌ku limembong mal᷊uasẹ̌.
PELAYANAN MAKAL᷊UASẸ̌ SU NIGERIA
Su taung 1955, i kami nakaěbạ hak istimewa tumol᷊e Sekolah Gilead. Gunang mẹ̌sasadia, i kami něngědo něhal᷊ẹ̌, nẹ̌bal᷊ụ bal᷊e dingangu manga barang i kami, kụ něněntang Aruba. Su tanggalẹ̌ 29 Juli 1956, i kami nalulusẹ̌ bọu Sekolah Gilead kělasẹ̌ karuampul᷊o pitune kụ nighělịkang tugasẹ̌ sarang Nigeria.
I Oris nẹ̌tahěndung, ”Rohkẹ̌ masusi bọu i Yehuwa makatul᷊ung taumata menyesuaikan diri tumatěngo karal᷊uasẹ̌ dingangu kasasigěsạ su pěbawiahu utusan injil. Bal᷊inẹ kere kawingku, iạ madiri makoạ utusan injil. Iạ limembong mapulu piạ bal᷊e dingangu měngurusẹ̌ manga rariọ. Katewe su tempong iạ nakaěna měhabarẹ̌ habarẹ̌ mapia kai harusẹ̌ lighạ koateng, tiněnaku nẹ̌bal᷊ui. Su tempong nalulusẹ̌ bọu Gilead, iạ seng sěbạe sadia měnginjilẹ̌ kere sěngkatau utusan injil. Su tempong i kami simake kapal᷊ẹ̌ Queen Mary, Saudara Worth Thornton, mělẹ̌hal᷊ẹ̌ sěngkasio dingangi Saudara Knorr, nasongo gunang maul᷊ị selamat jalan si kami. I sie naul᷊ị i kami sarung měhal᷊ẹ̌ su Betel. Su tempong nakaringihẹ̌ ene, iạ sahene nasusah naung. Katewe iạ masahawụ menyesuaikan diri dingangu něnětạ mapulu měhal᷊ẹ̌ su Betel. Sene iạ nakaěbạ haghing tugasẹ̌. Tugasẹ̌ ikẹ̌kapuluangku ute makoạ resepsionis. Iạ puluang mẹ̌sombang dingangu taumata, kụ tugasẹ̌ ini nakakoạ si siạ botonge mẹ̌sombang dingangu lawọ anạu sěmbaụ bọu Nigeria. Lawọ anạu sěmbaụ diměnta napenẹu awul᷊ẹ̌, nal᷊owe, narou, dingangu nahutung. Iạ mal᷊uasẹ̌ nakasadia kaěng dingangu nakahiborẹ̌ si sire. Kěbị ene kai pelayanan masusi gunang Yehuwa, kụ ene nakakoạ si siạ mal᷊uasẹ̌.” Nal᷊ahẹ, kěbị tugasẹ̌ bọu i Yehuwa nakakoạ si kami timuwo.
Su taung 1961, su acara keluarga su Trinidad, Saudara Brown nẹ̌běke pengalaman makal᷊uasẹ̌ nikaěbạe su Afrika. Bọu ene, iạ nẹ̌běke kerea hal᷊ẹ̌ u Kararatuang timuwo su Nigeria. I Saudara Brown nělahěkụ si siạ kụ nẹ̌bera si Papạ, ”Johnny, i kau bědang tawe nakoạ sarang Afrika, katewe i Woodworth seng bọu!” I Papạ nẹ̌bera, ”Turusẹ̌e koạ, Worth! Turusẹ̌e koạ!” Bawera makawahansang bọu i sire apang seng marěngụ někoạ hal᷊ẹ̌ i Yehuwa dingangu masěmangatẹ̌, nakatoghasẹ̌ si siạ gunang turusẹ̌ měkoạ pelayananku.
Su taung 1962, iạ nakaěbạ hak istimewa gunang tumol᷊e pelatihan tambahan su Gilead kělasẹ̌ katělumpul᷊o pitune, karěngụe mapul᷊o wul᷊ang. Bọu ene, Saudara Wilfred Gooch, su tempo ene nakoạ pengawas cabang su Nigeria, timol᷊e kělasẹ̌ katělumpul᷊o wal᷊une kụ nakaěbạ tugasẹ̌ su Inggris. * (bus lokal kụ sěndihange tawẹ apa tatakạe). Kasauange, su manga bus ene piạ pepatah mapaelẹ̌. Contone, ”Tědọu akẹ botonge makoạ laudẹ̌ mal᷊oang.”
Ual᷊ingu ene, iạ něngganti si sie nakoạ pengawas cabang Nigeria. Kere i Saudara Brown, iạ hanesẹ̌ mětẹ̌tiwo anạu sěmbaụ, hakị u ene iạ limembong nakasingkạ dingangu kiměndagẹ̌ si sire. Maning tawẹ apa manga barang kere su negeri limembong maju, i sire tatapẹ̌ mal᷊uasẹ̌. Ini něnodẹ pěbawiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ tawe bergantung su roitẹ̌ arau barang piạ si kitẹ. Maning situasing i sire kerene, i sire tatapẹ̌ burěsi dingangu maudupẹ̌ su tempong měngibadah. Su tempong diměnta su kebaktian, lawọ simake trěk dingangu bolekajaPepatah ene nihino! Tawakal᷊i nikoạu pẹ̌sěngkatau ene sěbạe maarěga, maning kětạeng kadodọ. Contone, tawakal᷊ing anạu sěmbaụ su Nigeria dingangu lai tawakal᷊ing i kanduang Oris. Su taung 1974, Nigeria nakoạ negeri humotong su likudu Amerika Serikat kụ pěnyiare nakarating 100.000 su kataune. Hal᷊ẹ̌ su negeri ene sěbạe timuwo!
Su tempong hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ kakạtuwone, Perang Saudara nariadi su Nigeria bọu taung 1967 sarang 1970. Bul᷊ange anạu sěmbaụ su Biafra, sěmběkang Sal᷊u Niger, tawe makapěhubungi kantor cabang. I kami harusẹ̌ mẹ̌bawa kaěng rohani si sire. Kere seng takụ niwěke su bageang humotong, dingangu daroa lai mangimang si Yehuwa, i kami limiu sal᷊ụ ene pirang sul᷊ẹ.
Iạ bědang nakatahěndung mal᷊ahẹ lawọ bahaya nikahombangeng i kami su tempong limiu Sal᷊ụ Niger. I kami botonge mate lutangengu manga tentara tawe měpẹ̌pikirẹ̌ manandụ, arau mate ual᷊ingu sakị, arau bahaya wal᷊inẹ. Lumiu manga těntarang pěměrenta ene sěbạe masigěsạ, katewe ene su wilayah pemberontak su sěmběkang sal᷊ụ lai limembong makạtatakụ. Iạ bọu limiu Sal᷊ụ Niger kụ akẹe maihạ dingangu sakaeng kadodọ bọu Asaba sarang Onitsha, bọu ene nakoạ sarang Enugu gunang měnoghasẹ̌ manga pengawas ndaị sene. Su tempo wal᷊inẹ, iạ nẹ̌tiwo dingangu něnoghasẹ̌ manga penatua su Aba. Su tempo ene, kěbị sol᷊o nipate ual᷊ingu i sire harusẹ̌ měmate ene su tempong hěbi tadeạu tawe kasilongu sědụ. Su Port Harcourt, i kami masahawụ něnutu pěngangibadang dingangu daroa su tempong pasukan pěměrenta nakasuẹ̌ su pertahanan Biafra su rělahu soa.
Manga pěngangibadang kerene sěbạe penting gunang mẹ̌tul᷊ung anạu sěmbaụ mangimang i Yehuwa mapadul᷊i si sire. Su pěngangibadang, i sire lai botonge makaringihẹ̌ sasasa tadeạu tatapẹ̌ netral dingangu masěmbaụ. Anạu sěmbaụ nakal᷊iu masal᷊ah makạtatakụ ene. I sire něnodẹ kakěndagẹ̌ botonge makawatạ kawawěnsing ual᷊ingu suku, kụ i sire lai něndiagạ kasasěmbaụ u tau Sahani. Sěbạe kehormatan botonge ene dingangi sire su tempo masigěsạ kerene!
Su taung 1969, Saudara Milton G. Henschel nakoạ ketua Kebaktian Internasional ”Damai di Bumi” su Yankee Stadium, New York. Ual᷊ingu iạ nakoạ asisten gunang mẹ̌tul᷊ung si sie, iạ něngěndung lawọ bọu i sie. Pelatihan ene nẹ̌tatahino su tempone ual᷊ingu su taung 1970, i kami někoạ kebaktian Internasional ”Orang-Orang yang Mendapat Perkenan” su Lagos, Nigeria. Ual᷊ingu nikoạ tawe nararěna bọu perang nasue, acara ini botonge nakoạ kětạeng ual᷊ingu al᷊amatẹ̌ bọu i Yehuwa. Acara ini sěbạe luar biasa ual᷊ingu nikoạ su 17 bawera, dingangu piạ 121.128 taumata nasongo. Saudara Knorr, Saudara Henschel, dingangu manga sake wal᷊inẹ apang nasongo dingangu pěsawatẹ̌ nisewa bọu Amerika Serikat lai Inggris, nakasilo sěmbaụ pẹ̌sasahaning tau Sahani kaguwạkenge dongkeng Pentakosta. Piạ 3.775 muritẹ̌ buhu nisahani! Ual᷊ingu timol᷊e něngatorẹ̌ acara, ene aramanung tempo kasibukange su pěbawiahẹ̌ku. Jumlah penyiar bal᷊inẹ kětạeng natambah katewe nakoạ sěbạe mal᷊awọ-l᷊awọ!
Nal᷊iu wọu 30 taung su Nigeria, pẹ̌sěnsul᷊ẹ iạ nakoạ pengawas keliling dingangu pengawas zona su Afrika Barat. Manga utusan injil sěbạe měngẹ̌ngarěga su tempong i sire sěngkatau-sěngkatau pẹ̌pandungang dingangu tẹ̌toghaseng! Iạ sěbạe mal᷊uasẹ̌ botonge nakakoạ si sire mangimang i sire tawe niwala! Bọu tugasẹ̌ ini iạ něngěndung mapadul᷊i su taumata wal᷊inẹ ene kai kakunsị gunang mẹ̌tul᷊ung si sire tadeạu tumuwo dingangu gunang měndiagạ organisasing Yehuwa tatapẹ̌ matoghasẹ̌ lai masěmbaụ.
Kětạeng ual᷊ingu tul᷊umang i Yehuwa i kami botonge makal᷊iu haghing masalah ual᷊ingu perang saudara dingangu sakị. Al᷊amatẹ̌ bọu i Yehuwa ene mal᷊ahẹ. Oris nẹ̌bera:
”I kandua bọu nakaěbạ malaria pirang sul᷊ẹ. Piạ su sahěllo, i Worth napingsang kụ niwawa sarang rumah sakitẹ̌ su Lagos. Iạ nihabareng i sie seng tawe masal᷊amatẹ̌, katewe iạ mal᷊uasẹ̌ i sie nasal᷊amatẹ̌! Su tempong nasadarẹ̌, i sie nẹ̌běke soal u Kararatuangu Mawu su perawat něndiagạ si sie. Samurine, i kandua saụ nẹ̌tiwo su perawat ene, Bapạ Nwambiwe, tadeạu i sie mapulu měngěndung Alkitapẹ̌. I sie něnarimạ katěngadẹ̌ kụ samurine nakoạ penatua su Aba. Iạ lai nakatul᷊ung lawọ taumata nakoạ ělang i Yehuwa, maning humotong i sire tau Muslim masatia. I kami sěbạe mal᷊uasẹ̌ nakasingkạ dingangu kiměndagẹ̌ tau Nigeria, budayang i sire, kebiasaan, dingangu bawerang i sire.”
Těntiro wal᷊inẹ ute ini: Tadeạu tumuwo su tugasẹ̌ su luar negeri, i kitẹ harusẹ̌ měngěndung kuměndagẹ̌ anạu sěmbaụ, maning lai budayang i sire sěbạe nẹ̌tatěntang dingangu budayang i kitẹ.
MANGA TUGASẸ̌ BUHU
Su apang bọu něhal᷊ẹ̌ su Betel Nigeria, su taung 1987 i kami nakaěbạ tugasẹ̌ buhu nakoạ utusan injil lapangan su St. Lucia, sěmbaụ pulo masadadạ su Kepulauan Karibia. Ene tugasẹ̌ sěbạe makal᷊uasẹ̌, katewe i kami lai nakahombang sasal᷊ukạ buhu. Su Afrika, sěngkatau esẹ biasane mal᷊awọ kawinge. Katewe su St. Lucia, masalane ute esẹ dingangu wawine mětẹ̌tanạ sěngkasio katewe tawe někẹ̌kawing. Kawasang Hengetangu Mawu nakakoạ lawọ měngangěndung Alkitapẹ̌ dingangi kami někoạ pẹ̌bawal᷊ui.
Ual᷊ingu umuri kami kakạtambane, katatoghasi kami seng kakạhal᷊ine. Hakị u ene su taung 2005, dingangu kapiang naungu Badan Pimpinan, i kami nial᷊ing sarang kantor pusat su Brooklyn, New York, AS. Ěllo-ěllo, iạ makitarimakasẹ si Yehuwa ual᷊ingu nighělịkang kawing kere i Oris. Su taung 2015, i sie nikawatạu sědụ papate, kụ pěndangku su tempo ene tawe ikawera. I sie kai hapị kapaelange dingangu makěndagẹ̌, kụ piạ lawọ sipatẹ̌ mapaelẹ̌ si sie. Karěngụe 68 taung dingange, iạ sěbạe masayang si sie. I kami něngěndung, tadeạu i kitẹ botonge mal᷊uasẹ̌ su pẹ̌kakawing dingangu sidang, i kitẹ harusẹ̌ měngadatẹ̌ kekepalaan, puluang měgělị ampung, tatapẹ̌ masanạ naung, dingangu měnodẹ buang rohkẹ̌ masusi.
Su tempong nasusah naung, i kami měngẹ̌ngumbala si Yehuwa gunang mẹ̌tul᷊ung si kami tadeạu tatapẹ̌ měkoạ kapulu-Ne. I kami seng nakahombang haghing pẹ̌bawal᷊ui, kụ i kami nakasilo kěbị ene sěntiniạ makoạ limembong mapaelẹ̌. Kụ su tempo mahi, sarung piạ pẹ̌bawal᷊ui limembong mapaelẹ̌!—Yes. 60:17; 2 Kor. 13:11.
Su Trinidad dingangu Tobago, Yehuwa něngal᷊amatẹ̌ hal᷊ẹ̌ u matatimadẹ̌ku dingangu anạu sěmbaụ wal᷊inẹ. Hasile, tumuhụ laporan kasamuriange, piạ 9.892 su kataune timol᷊e ibadah tutune. Su Aruba, lawọ mělẹ̌hal᷊ẹ̌ masěghadẹ̌ gunang měnoghasẹ̌ sidangku kangerẹ. Orasẹ̌ ini, su pulo ene piạ 14 sidang turusẹ̌ tụtuwo. Arawe su Nigeria, Jumlah penyiar nakoạ sěbạe mal᷊awọ-l᷊awọ, ene kai 381.398 su kataune. Kụ su pulo St. Lucia, piạ 783 su kataune měkẹ̌koạ hal᷊ẹ̌ u Kararatuangu Mawu.
Orasẹ̌ ini, umurẹ̌ku seng nal᷊iu wọu 90 su taunge. Mazmur 92:14 nẹ̌bera soal i sire apang nisuang su wal᷊eng Yehuwa, ”Sarang su tempong maghurang lai i sire tatapẹ̌ masuburẹ̌; i sire tatapẹ̌ matoghasẹ̌ dingangu tatapẹ̌ melong.” Iạ sěbạe makitarimakasẹ ual᷊ingu pěbawiahẹ̌ takụ nipakẹ gunang měkoạ kapulung Yehuwa. Pusakạ rohani maarěga seng nakatul᷊ung si siạ někoạ limembong mal᷊awọ hal᷊ẹ̌ i Yehuwa. Ual᷊ingu kakěndagẹ̌ masatia bọu i Yehuwa, iạ botonge ”timuwo su rělahu wal᷊eng [Mawuku]”.—Mz. 92:13.
^ par. 18 Pěmanda Awake! 8 Maret 1972, hlm. 24-26.