1. Hengetangu Mawu něnadia apa si kitẹ?

I KITẸ botonge timatěngo haghing masalah ual᷊ingu Yehuwa, Měnaněntiro Mawantugẹ̌, něněntiro si kitẹ. (Yes. 30:20, 21) Hengetang’E seng něnadia kěbị haghi tadeạu i kitẹ ”kahěngang-hěngang makamampo” dingangu ”sadia měkoạ kěbị hal᷊ẹ̌ mapia”. (2 Tim. 3:17) Mạeng i kitẹ tumuhụ těntirong Alkitapẹ̌, i kitẹ makoạ limembong mapelesa bọu i sire apang maul᷊ị kapaelange tumol᷊e ”pelesang dunia ini”.​—1 Kor. 3:19; Mz. 119:97-100.

2. Apa sarung ěndungang i kitẹ su pěngangěndungang ini?

² Kere sarung ěndungang i kitẹ, pelesang dunia ini kasauange měmẹ̌mahansang kapulung gěsing i kitẹ. Hakị u ene i kitẹ aramanung masigěsạ tawe tumol᷊e kakanoạ arau tiněnang taumata apang nakoạ bageang bọu dunia ini. Gunang alasang mapia, Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Pakaingatẹ̌ tadeạu tawẹ apa mẹ̌tahuělang si kamene dingangu těntirong taumata lai konti asal᷊e bọu tradising taumata.” (Kol. 2:8) Su pěngangěndungang ini, i kitẹ měngěndung kerea taumata něnětạ něnarimạ darua konti nitěntirong Setang. Su tempong měngěndung ene sěmbaụ-sěmbaụ, i kitẹ měmanda kerea pelesang dunia ini kai kawawodokẹ̌ dingangu kerea pelesa bọu Hengetangu Mawu kai limembong kapaelange bọu kěbị apa gẹ̌gělịkangu dunia.

3-4. Pẹ̌bawal᷊ui apa soal u moral seng nariadi su Amerika Serikat su tětạu abad ka-20ne?

³ Su Amerika Serikat, su tětạu abad ka-20ne, pěndangu taumata soal u seks sěbạe nẹ̌bal᷊ui. Humotong, lawọ mangimang hubungan seks kětạeng botonge koatengu taumata  seng bọu nẹ̌kawing kụ ene topik tawe wiasa bẹ̌bisarangu taumata lawọ. Katewe standar ene seng narusa, kụ lawọ taumata mapulu bebasẹ̌.

⁴ Bọu taung 1920, tiněna dingangu kakanoạu taumata soal u seks sěbạe nẹ̌bal᷊ui su apang Perang Dunia I nasue. Sěngkatau peneliti naul᷊ị, ”Film, pertunjukan teater, kakantarị, bukẹ̌, dingangu iklan něnětạ něnodẹ soal u seks.” Su kanandụu taung ene, piram baụ tarian makakoạ taumata mẹ̌tiněna soal u seks kụ pakeang lẹ̌luheng i sire seng tawẹ sopange. Kere niul᷊ị u Alkitapẹ̌, taumata su ěllo pěngěnsuenge sarung ”kuměndagẹ̌ karal᷊uasẹ̌”.​—2 Tim. 3:4.

5. Něnětạ taung 1960, kerea pěndangu taumata soal u moral?

⁵ Bọu taung 1960 taraị, mẹ̌biahẹ̌ sěngkasio maning bědang tawe nẹ̌kawing, kakanoạ homoseksual, dingangu mẹ̌cere ene nakoạ hal᷊ẹ̌ biasa. Hiburan sauneng kakạl᷊ahẹe měnodẹ soal u seks. Apa tětal᷊u kěbị ini? Sěngkatau pengarang němohẹ, ual᷊ingu tawe timol᷊e standar moral, keluarga narusa, anạ kětạeng nihikingu mamạ arau papạ, tědụ su naung, kecanduan pornografi, dingangu haghing kasasigěsạ bal᷊inẹ. Tětal᷊ẹ̌ wal᷊inẹ ute sakị narěkẹ ual᷊ingu hubungan seks, kere AIDS. Kěbị ene něnodẹ pelesang dunia ini kai kawawodokẹ̌.​—2 Ptr. 2:19.

6. Kerea tiněnang dunia soal u seks něnodẹ apa ikẹ̌kapulung Setang?

⁶ Tiněnang dunia soal u seks ene něnodẹ apa ikẹ̌kapulung Setang. I sie puluang měmanda taumata měndusa hadiah bọu Mawu, ene kai hubungan seks, dingangu tawe měngarěga hadiah pẹ̌kakawing bọu Mawu. (Ef. 2:2) Amoralitas seksual bal᷊inẹ kětaeng nakakotorẹ̌ gaghělị u Mawu gunang makaěbạ keturunan, katewe ene lai makakoạ taumata apang turusẹ̌ měkoạ ene tawe makaěbạ pěbawiahẹ̌ kěkalẹ̌.​—1 Kor. 6:9, 10.

7-8. Kawe nụe apa nitěntirong Alkitapẹ̌ soal u seks ene limembong mapaelẹ̌ sul᷊ungu tiněnang dunia ini?

⁷ Taumata apang timol᷊e pelesang dunia ini, mělẹ̌heghesẹ̌ standar moral bọu Alkitapẹ̌, kụ maul᷊ị ene tawe masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌. I sire ene aramanung mẹ̌kiwal᷊o, ’Kawe nụe Mawu něndiadi si kitẹ piạ kapulu měkoạ hubungan seks, kụ bọu ene maul᷊ị abe tol᷊e kapulu kerene?’ I sire nẹ̌kiwal᷊o kerene ual᷊ingu nẹ̌tiněna mạeng taumata mapulu měkoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌, kapulu ene harusẹ̌  tol᷊eng. Katewe apa niul᷊ị u Alkitapẹ̌ kai nẹ̌tatěntang. Alkitapẹ̌ naul᷊ị i kitẹ tawe harusẹ̌ tumuhụ kěbị kapulung kitẹ, kụ i kitẹ botonge lumawang kapulu nẹ̌sal᷊a. (Kol. 3:5) Yehuwa něngatorẹ̌ tadeạu hubungan seksual botonge koateng su pẹ̌kakawing. (1 Kor. 7:8, 9) Ual᷊ingu piạ atorang ene, kawing esẹ dingangu wawine botonge měkoạ hubungan seks kụ tawe harusẹ̌ mẹ̌sasěsilẹ̌ arau guměnggang, kere kẹ̌kapěndangengu taumata apang měkẹ̌koạ amoralitas seksual.

⁸ Bal᷊inẹ kere pelesang dunia ini, Alkitapẹ̌ něněntiro si kitẹ tadeạu piạ tiněna nihino soal u seks. Alkitapẹ̌ naul᷊ị seks ene botonge makoạ simbul᷊u karal᷊uasẹ̌. (Amsal 5:18, 19) Katewe, Alkitapẹ̌ lai naul᷊ị, ”I kamene sěngkatau-sěngkatau harusẹ̌ masingkạ mẹ̌kakědangu wadang tadeạu tatapẹ̌ masusi dingangu maadatẹ̌, bal᷊inẹ kere manga wangsa běgang Mawu, apang kapulung seksual i sire tawe kẹ̌kědangeng dingangu tawe mawawatụ.”​—1 Tes. 4:4, 5.

9. (a) Kerea manga ělang i Yehuwa su tětạu abad ka-20ne nitul᷊ung gunang tumol᷊e pelesa kapaelange bọu Hengetangu Mawu? (b) Sasasa matahuěna apa niwohẹ su 1 Yohanes 2:15, 16? (c) Kere nilahẹ su Roma 1:24-27, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌těngkarau bọu kakanoạ amoral apa?

⁹ Su tětạu abad ka-20ne, manga ělang i Yehuwa tawe nikawodokangu tiněnang taumata apang ”tawẹ apa batasan moral”. (Ef. 4:19) I sire turusẹ̌ tụtol᷊e standar i Yehuwa. Menara Pengawal 15 Mei 1926 naul᷊ị ”esẹ dingangu wawine harusẹ̌ masusi dingangu burěsi su tiněna lai kakanoạ, něngělembo su lawan jenis”. Tawẹ soale apa nariadi su dunia, manga ělang i Yehuwa tatapẹ̌ tụtol᷊e pelesa kapaelange bọu Hengetangu Mawu. (Basa 1 Yohanes 2:15, 16.) I kitẹ sěbạe makitarimakasẹ ual᷊ingu piạ Hengetangu Mawu! I kitẹ lai makitarimakasẹ ual᷊ingu Yehuwa něnadia kaěng rohani su tempone gunang mẹ̌tul᷊ung si kitẹ lumawang pelesang dunia ini soal u moral. *—Basa Roma 1:24-27.

10-11. Alkitapẹ̌ něgělị laingatẹ̌ apa soal u ěllo pěngěnsuenge?

¹⁰ Alkitapẹ̌ seng něgělị laingatẹ̌ su ěllo pěngěnsuenge taumata sarung ”kuměndagẹ̌ watangeng hala”. (2 Tim. 3:1, 2) I kitẹ tawe huměkosẹ̌ makasilo dunia ini měnẹ̌nodẹ sipatẹ̌ egois. Sěmbaụ ensiklopedia naul᷊ị bọu taung 1970 ”bukẹ̌ soal u sasasang pěbawiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ sauneng kakạl᷊awọe”. Piram baụ bukẹ̌ naul᷊ị taumata harusẹ̌ měnarimạ watangeng i sire dingangu tawe harusẹ̌ mẹ̌bal᷊ui. Contone, pẹ̌tiněna sěmbaụ bawera su bukẹ̌ kerene, ”Kěndage watangengu ual᷊ingu i kau kai taumata sěbạe mapaelẹ̌ dingangu masadadạ.” Bukẹ̌ ene naul᷊ị taumata harusẹ̌ měmutusẹ̌ hala apa koatenge dingangu měkoạ kěbị apang nihino lai mapaelẹ̌ tumuhụ si sie.

¹¹ Apa i kau bọu nakaringihẹ̌ hal᷊ẹ̌ kere ini? Setang němahansang si Hawa gunang měkoạ kerene. I sie naul᷊ị i Hawa botonge makoạ ”kere Mawu masingkạ sude mapia dingangu ral᷊akị”. (Kej. 3:5) Orasẹ̌ ini, lawọ nẹ̌pěndang watangeng i sire limembong marangẹ bọu taumata wal᷊inẹ. Su tiněnang i sire, tawẹ apa taumata, sarang lai Mawu, botonge měhabarẹ̌ si sire sude nihino dingangu nẹ̌sal᷊a. Contone, tiněna kerene nakoạ limembong mal᷊ahẹ su tempong taumata měmanda pẹ̌kakawing.

12. Kerea tiněnang duniạ ini soal u pẹ̌kakawing?

¹² Alkitapẹ̌ něngoro esẹ dingangu wawine pěngadatẹ̌ kawing lai dianding pẹ̌kakawing i sire. Ini nakawahansang kawing esẹ  dingangu wawine gunang tatapẹ̌ mẹ̌tanạ sěngkasio. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Ual᷊ingu ene sěngkatau esẹ sarung měněntang i papạ dingangi mamạe kụ turusẹ̌ dingangu kawinge, kụ i rẹ̌dua sarung makoạ sěmbaụ.” (Kej. 2:24) Nẹ̌tatěntang bọu bawerang Alkitapẹ̌, taumata apang timol᷊e pelesang dunia naul᷊ị esẹ arau wawine harusẹ̌ měngal᷊imona kebutuhan i sire hala. Sěmbaụ bukẹ̌ soal u perceraian naul᷊ị, ”Su piram baụ upacara pẹ̌kakawing, diandi gunang mẹ̌kawing ’su kanandụu i kaduạ měbẹ̌biahẹ̌’ seng nighanti dingangu ’su kanandụu i kaduạ měkẹ̌kakěndagẹ̌.’” Ual᷊ingu taumata seng nẹ̌pěndang pẹ̌kakawing ene tawe sarang karěngụe, lawọ keluarga nẹ̌tal᷊ei kụ ene sěbạe nakatědụ naung. Nal᷊ahẹ, tiněnang dunia soal u pẹ̌kakawing ene kai těntiro wodokẹ̌.

13. Apa sěmbaụ alasang Yehuwa mawěnsing su taumata maobotẹ̌?

¹³ Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Taumata naunge maobotẹ̌ makạdarěnting su těngong Yehuwa.” (Amsal 16:5) Kawe nụe Yehuwa sěbạe mawěnsing su taumata maobotẹ̌? Sěmbaụ alasange ute ual᷊ingu taumata apang kětạeng kụkěndagẹ̌ watangenge ene něnodẹ kal᷊aobotu Setang. Pẹ̌tiněna, Setang mangimang i Yesus, nipakẹ u Mawu gunang měkoạ kěbị haghi, sarung mẹ̌tumpěkuhẹ̌ kụ maněmbah si sie! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) I sire apang nẹ̌pěndang watangeng i sire penting ene napakal᷊ahẹ su těngong Mawu, pelesang dunia ini kai kawawodokẹ̌.

14. Kerea Roma 12:3 nẹ̌tul᷊ung si kitẹ tadeạu piạ tiněna nẹ̌tatahino soal u watangeng i kitẹ?

¹⁴ Alkitapẹ̌ nẹ̌tul᷊ung si kitẹ tadeạu piạ tiněna nẹ̌tatahino soal u watangeng i kitẹ. Alkitapẹ̌ naul᷊ị i kitẹ botonge kuměndagẹ̌ su watangeng. Yesus naul᷊ị, ”Kěndage sěndinganengu kere i kau kuměndagẹ̌ watangengu.” Ini něnodẹ i kitẹ lai harusẹ̌ masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌ mẹ̌tiněna soal u kebutuhan i kitẹ. (Mat. 19:19) Katewe, Alkitapẹ̌ něněntiro i kitẹ tawe wotonge mẹ̌tiněna i kitẹ limembong penting bọu taumata  wal᷊inẹ. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Abe puluang mẹ̌sitori arau mẹ̌pěndang watangeng limembong penting. Katewe, dingangu kasasanạu naung, mẹ̌pěndang taumata wal᷊inẹ limembong penting bọu i kamene.”​—Flp. 2:3; basa Roma 12:3.

15. Kawe nụe i kau nẹ̌pěndang sasasang Alkitapẹ̌ soal u kal᷊aobotẹ̌ ene piạ gunane?

¹⁵ Orasẹ̌ ini, lawọ taumata apang nasikol᷊ah naul᷊ị sasasang Alkitapẹ̌ ene wodokẹ̌. I sire naul᷊ị mạeng i kau mẹ̌pěndang taumata wal᷊inẹ limembong penting bọu watangengu, i sire sarung mědeạ untung bọu i kau. Katewe, apa tětal᷊u sipatẹ̌ nitěntirong duniang Setang? Apa seng nikasilonu? Apa taumata egois mal᷊uasẹ̌? Apa kěluargane maral᷊uasẹ̌? Apa i sire piạ hapị tutune? Apa i sire nědal᷊ahapị mapia dingangu Mawu? Bọu apa seng nikasilonu, sude piạ hasile kapaelange, tumol᷊e pelesang dunia ini arau pelesa bọu Hengetangu Mawu?

16-17. I kitẹ makitarimakasẹ ual᷊ingu apa, kụ kawe nụe?

¹⁶ Taumata apang timol᷊e sasasang taumata mapapande tumuhụ dunia ini, ene mẹ̌sul᷊ungu turis nẹ̌kiwal᷊o ral᷊eng su turis wal᷊inẹ sěmbal᷊ia i rẹ̌dua kěbị napal᷊idẹ̌. Yesus nẹ̌bisara soal u taumata ”mapapande” su tempo ene: ”I sire kai měngangahạ buta. Mạeng taumata wuta měngahạ taumata wuta, i rẹ̌dua sarung manawo su lohang.” (Mat. 15:14) Nal᷊ahẹ, su Mawu, pelesang dunia ini kai kawawodokẹ̌.

¹⁷ Sasasa matahuěna bọu Alkitapẹ̌ ene sěntiniạ ”piạ gunane gunang měněntiro, měnodẹ pẹ̌sasal᷊a, měnul᷊idẹ̌ haghing hal᷊ẹ̌, dingangu měngahạ si kitẹ měkoạ barang nihino”. (2 Tim. 3:16) I kitẹ sěbạe makitarimakasẹ ual᷊ingu Yehuwa, bọu organisasi-Ne, něndiagạ si kitẹ bọu pelesang dunia ini! (Ef. 4:14) Kaěng rohani seng nisadia-Ne, nakakoạ si kitẹ matoghasẹ̌ gunang tumol᷊e standar bọu Hengetang’E. Yehuwa něgělị si kitẹ pelesa dingangu laahạ botonge kapěngimangeng su Alkitapẹ̌. Ini sěbạe luar biasa!