Langsung ke konten

Langsung ke daftar isi

PĚNGANGĚNDUNGANG 19

Kakěndagẹ̌ dingangu Kal᷊aadilẹ̌ su Tempong Tumatěngo Karal᷊akisẹ̌

Kakěndagẹ̌ dingangu Kal᷊aadilẹ̌ su Tempong Tumatěngo Karal᷊akisẹ̌

”I Kau bal᷊inẹbe Mawu puluang su karal᷊akisẹ̌; Tawẹ apa taumata ral᷊akị botonge ene ringang’U.”​—MZ. 5:4.

KAKANTARỊ 142 Těngal᷊ẹ̌ Pakatoghasẹ̌ Pělaharapi Kitẹ

TINJAUAN *

1-3. (a) Tumuhụ Mazmur 5:4-6, kerea pěndang i Yehuwa su karal᷊akisẹ̌? (b) Kawe nụe i kitẹ botonge maul᷊ị pelecehan su manga rariọ ene kai limawang ”hukung i Kristus”?

MAWU YEHUWA mawěnsing su kěbị haghing karal᷊akisẹ̌. (Basa Mazmur 5:4-6.) I Sie sěbạe mawěnsing pelecehan seksual su manga rariọ, ual᷊ingu ene kai kakanoạ dal᷊akị makạdarěnting! Ual᷊ingu i kitẹ Sahiding Yehuwa, i kitẹ nẹ̌těno pěndang i Yehuwa mawěnsing su pelecehan su manga rariọ kụ tawe měmala ene mariadi su sidang tau Kristen.​—Rm. 12:9; Ibr. 12:15, 16.

2 Kěbị haghing běntukẹ̌ u pelecehan su manga rariọ ene limawang ”hukung i Kristus”! (Gal. 6:2) Kawe nụe? Ual᷊ingu kere niěndungang i kitẹ su pěngangěndungang kal᷊imona, hukung i Kristus kai kěbị těntirong i Yesus bọu kakanoạ dingangu bawera. Hukung ene dasare kai kakěndagẹ̌ dingangu něnodẹ kal᷊aadilẹ̌. Ual᷊ingu timuhụ hukung ene, tau Kristen mapia su manga rariọ kụ měkoạ si sire makapěndang aman dingangu kẹ̌kěndageng. Katewe, pelecehan su manga rariọ ene kakanoạ egois dingangu tawẹ adile ual᷊ingu nakakoạ manga rariọ nakapěndang tawẹ aman dingangu tawe kẹ̌kěndageng.

3 Pelecehan seksual su manga rariọ ene seng nakoạ kere sakị mědẹ̌darěkẹ su patikụ dunia, kụ tau Kristen lai nakapěndang tětal᷊e. Kawe nụe? ”Taumata ral᷊akị dingangu tahapěngakal᷊ẹ̌” sauneng kakạl᷊awọe, kụ pirang katau aramanung nẹ̌tawakal᷊i simuẹ̌ su sidang. (2 Tim. 3:13) Alasang bal᷊inẹ lai ute pirang katau měngẹ̌ngaku bageang bọu sidang Kristen, tawe limawang kapulung badang marosa, kụ i sire někoạ pelecehan seksual su manga rariọ. Mahịe měmanda kawe nụe pelecehan su manga rariọ ene kai dosa gěguwạ. I kitẹ lai měngěndung apa koatengu penatua mạeng sěngkatau su ral᷊ungu sidang někoạ pẹ̌sasal᷊a gěguwạ, kere pelecehan su manga rariọ, dingangu kerea matatimadẹ̌ botonge měndiagạ manga anạ i sire. *

DOSA GĚGUWẠ

4-5. Kawe nụe pelecehan su manga rariọ kai dosa su korban ene?

4 Pelecehan seksual pěngarune sěbạe marěngụ. Ene piạ pěngarune su korban dingangu si sire apang mapadul᷊i su korban, kere keluarga dingangu anạu sěmbaụ su sidang. Pelecehan su manga rariọ ene kai dosa gěguwạ.

5 Dosa su korban. * Mạeng i kitẹ nakatědụ tau wal᷊inẹ kụ nakakoạ si sire nasigěsạ, i kitẹ nẹ̌dosa. Kere sarung ěndungang su pěngangěndungang tuhụe, pelecehan su manga rariọ ene nakatědụ anạ ene dingangu cara sěbạe nakarusa pěbawiahe. Maning anạ ene mangimang si sie, i sie sangaja nẹ̌kurangajarẹ̌ su anạ ene kụ nakakoạ anạ ene seng tawe nakapěndang aman. Manga rariọ harusẹ̌ diagateng bọu kakanoạ dal᷊akị kerene, kụ i sire apang nakoạ korban perlu makaěbạ pělahiborẹ̌ dingangu tul᷊umang.​—1 Tes. 5:14.

6-7. Kawe nụe pelecehan su manga rariọ kai dosa su těngong sidang dingangu su pěměrenta?

6 Dosa su těngong sidang. Mạeng sěngkatau su sidang někoạ pelecehan su manga rariọ, i sie nakawuhụ arengu sidang. (Mat. 5:16; 1 Ptr. 2:12) Sěbạe tawẹ adile mạeng maul᷊ị sidang Kristen němala pelecehan su manga rariọ, ual᷊ingu jutane tau Kristen masatia seng nẹ̌tawakal᷊i měbiahẹ̌ dingangu cara makawantugẹ̌ si Yehuwa! (Yud. 3) Taumata apang někoạ barang dal᷊akị kụ madiri mẹ̌tobatẹ̌ dingangu nakawuhụ arengu sidang, Tawe iwala tatapẹ̌ ene su sidang.

7 Dosa su pěměrenta. Tau Kristen harusẹ̌ ”tumuhụ su pěměrenta”. (Rm. 13:1) I kitẹ tumuhụ si sire su tempong měngadatẹ̌ hukung su tampạ i kitẹ. Mạeng sěngkatau su sidang někoạ barang dal᷊akị limawang hukung, kere někoạ pelecehan su manga rariọ, i sie nẹ̌dosa su pěměrenta. (Bandingkan Kisah 25:8.) Manga penatua tawẹ apa kawasa gunang měgělị hukumang su tau seng limawang hukungu pěměrenta. Katewe, i sire tawe měngělung tau seng někoạ pelecehan ene bọu hukumangu pěměrenta. (Rm. 13:4) Tau někoạ dosa ene sarung měnarimạ tětal᷊u kakanoạe.​—Gal. 6:7.

8. Kerea pěndang i Yehuwa su tempong piạ taumata někoạ dosa su taumata wal᷊inẹ?

8 Katewe kahumotongange, ene kai dosa su Mawu. (Mz. 51:4) Su tempong taumata někoạ dosa su taumata wal᷊inẹ, i sie nẹ̌dosa si Yehuwa. Pẹ̌tiněna sěmbaụ Hukung nighělị u Mawu su tau Israel. Hukung naul᷊ị i saing něngakal᷊ẹ̌ arau němul᷊aho tataghuanengu sěndinganenge, i sie seng ”tawe satia si Yehuwa”. (Im. 6:2-4) Hakị u ene, mạeng sěngkatau su sidang někoạ pelecehan su manga rariọ, mangal᷊ene němul᷊aho pěndang aman anạ ene, i sie seng tawe satia su Mawu. Tau ene sěbạe nakawuhụ areng i Yehuwa. Ual᷊ingu alasang ene, pelecehan su manga rariọ kai dosa makạdarěnting su těngong Mawu kụ harusẹ̌ ikutukẹ̌.

9. Dongkeng kangerẹ, informasi dasare bọu Alkitapẹ̌ apa nisadiangu organisasi, kụ kawe nụe?

9 Dongkeng kangerẹ, organisasing Yehuwa seng něnadia lawọ informasi dasare bọu Alkitapẹ̌ soal u pelecehan su manga rariọ. Contone, su Menara Pengawal dingangu Sadarlah! (kangere nisěbạ Sedarlah!), piạ piram baụ artikel soal u kerea i sire apang nakaěbạ pelecehan seksual botonge tumatěngo lesẹ su naung nikapěndangeng i sire. Piạ lai artikel nělahẹ kerea taumata wal᷊inẹ botonge mẹ̌tul᷊ung dingangu měnoghasẹ̌ si sire, dingangu kerea matimadẹ̌ botonge měndiagạ manga anạ i sire. Manga penatua seng nakatarimạ pelatihan bọu Alkitapẹ̌ soal u apa koateng mạeng piạ u někoạ pelecehan su manga rariọ. Organisasi turusẹ̌ měnẹ̌něntiro apa harusẹ̌ koatengu penatua mạeng piạ u někoạ pelecehan su manga rariọ. Kawe nụe? Tadeạu carang i sire tumatěngo masalah ene nẹ̌tatahino dingangu hukung i Kristus.

APA HARUSẸ̌ KOATENGU PENATUA MẠENG PIẠ U NĚKOẠ DOSA GĚGUWẠ?

10-12. (a) Su tempong manga penatua nakasingkạ piạ u někoạ pẹ̌sasal᷊a gěguwạ, apa turusẹ̌ tẹ̌tahěndungang i sire, kụ i sire lai mẹ̌tiněna soal u apa? (b) Tumuhụ Yakobus 5:14, 15, manga pěnatua mẹ̌tawakal᷊i měkoạ apa?

10 Su tempong penatua tumatěngo masalah soal u pẹ̌sasal᷊a gěguwạ, i sire harusẹ̌ turusẹ̌ mẹ̌tahěndung, hukung i Kristus nẹ̌dorong si sire gunang makěndagẹ̌ su manga domba dingangu měkoạ barang mapia lai maadilẹ̌ su těngong Mawu. Hakị u ene, i sire harusẹ̌ mẹ̌tiněna pakapia soal u piram baụ hal᷊ẹ̌ su tempong makaringihẹ̌ piạ sěngkatau seng někoạ dosa gěguwạ. Manga penatua kahumotongange harusẹ̌ mẹ̌tiněna soal u kerea měndiagạ areng i Yehuwa tatapẹ̌ burěsi. (Im. 22:31, 32; Mat. 6:9) I sire lai mẹ̌tiněna soal u karal᷊unsemahu anạu sěmbaụ su sidang dingangu mapulu mẹ̌tul᷊ung si sire apang nakoạ korban kakanoạ dal᷊akị.

11 Bọu ene lai, mạeng někoạ pẹ̌sasal᷊a ene kai bageang bọu sidang, manga penatua měmarikěsa apa i sie nẹ̌tobatẹ̌. Mạeng nẹ̌tobatẹ̌, i sire sarung mẹ̌tul᷊ung si sie saụ mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa. (Basa Yakobus 5:14, 15.) Tau Kristen apang někoạ dosa gěguwạ tadeạu makawatụ kapulune nẹ̌sal᷊a, ene mẹ̌sul᷊ungu taumata masakị. Ini mangal᷊ene i sie seng tawe nědal᷊ahapị mapia dingangi Yehuwa. * Su situasi kere ini, manga penatua kai dokterẹ̌. I sire mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tul᷊ung ”tau masakị [tau někoạ sal᷊a] ene mapia”. Sasasa bọu Alkitapẹ̌ makatul᷊ung tau ene saụ mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa, katewe ene mariadi mạeng i sie kahěngang-hěngang nẹ̌tobatẹ̌.​—Kis. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

12 Nal᷊ahẹ, manga penatua piạ tanggung jawab serius. I sire sěbạe mapadul᷊i su manga domba seng nisarakang i Yehuwa gunang pakiriagạ si sire. (1 Ptr. 5:1-3) I sire mapulu anạu sěmbaụ makapěndang aman su sidang. Ual᷊ingu ene, i sire masahawụ mẹ̌tul᷊ung mạeng nakaringihẹ̌ piạ u někoạ pẹ̌sasal᷊a gěguwạ, kere pelecehan su manga rariọ. Apa sarung koateng i sire? Pěmanda manga kakiwal᷊o su tětạu  paragraf 13,  15, dingangu  17.

13-14. Apa manga penatua tumol᷊e atorangu pěměrenta soal u mělaporẹ̌ kasus pelecehan su manga rariọ? Lahẹko.

 13 Apa manga penatua tumol᷊e atorangu pěměrenta soal u mělaporẹ̌ kasus pelecehan su manga rariọ? Iya. Su tampạ piạ hukung něngatorẹ̌ hal᷊ẹ̌ ene, manga penatua mẹ̌tawakal᷊i tumol᷊e hukungu pěměrenta. (Rm. 13:1) Manga hukung ene tawe limawang hukungu Mawu. (Kis. 5:28, 29) Hakị u ene, su tempong nakaringihẹ̌ kasus kerene, manga penatua apidu mědeạ laahạ bọu kantor cabang soal u kerea i sire tumol᷊e hukung soal u mělaporẹ̌ hal᷊ẹ̌ ene.

14 Manga penatua maul᷊ị su korban dingangu matimade lai taumata apang masingkạ masalane, i sire bebasẹ̌ mělaporẹ̌ kasus pelecehan su pěměrenta. Katewe kerea mạeng tau někoạ pelecehan ene kai bageang bọu sidang kụ masalah ene sarung kasingkatengu masyarakatẹ̌? Apa tau Kristen apang nělaporẹ̌ ene sarung makawuhụ arengu Mawu? Tala. Tau seng někoạ pelecehan ene nakawuhụ arengu Mawu.

15-16. (a) Tumuhụ 1 Timotius 5:19, kawe nụe harusẹ̌ piạ darua sahidi buhudeng manga penatua botonge měkoạ panitia pengadilan? (b) Apa sarung koatengu manga penatua su tempong nakaringihẹ̌ sěngkatau su sidang někoạ pelecehan su manga rariọ?

 15 Su sidang, těntal᷊ang manga penatua bědang tawe někoạ panitia pengadilan, kawe nụe mẹ̌těngkahal᷊i harusẹ̌ piạ darua sahidi? Syaratẹ̌ ini kai bageang bọu standar kal᷊aadilẹ̌ su Alkitapẹ̌. Su tempong tau někoạ sal᷊a tawe něngaku, harusẹ̌ piạ darua sahidi mělahẹ apa nitoke ene kahěngang, hakị u ene manga penatua botonge měkoạ panitia pengadilan. (Ul. 19:15; Mat. 18:16; basa 1 Timotius 5:19.) Apa ini mangal᷊ene harusẹ̌ lai piạ darua sahidi buhudeng botonge mělaporẹ̌ kasus pelecehan ene su pěměrenta? Tala. Syaratẹ̌ ene tawe mapakẹ su tempong penatua arau taumata wal᷊inẹ mělaporẹ̌ kakanoạ dal᷊akị limawang hukungu pěměrenta.

16 Su tempong makaringihẹ̌ sěngkatau su sidang někoạ pelecehan su manga rariọ, manga penatua mẹ̌tawakal᷊i tumol᷊e hukungu pěměrenta gunang mělaporẹ̌ masalah ene. I sire lai měmarikěsa masalah ene tumuhụ Alkitapẹ̌. Mạeng tau ene tawe něngaku někoạ dosa, manga penatua mẹ̌kiwal᷊o si sire apang masingkạ masalah ene. Panitia pengadilan botonge koateng mạeng piạ darua sahidi, ene kai tau nělaporẹ̌ dingangu tau wal᷊inẹ apang nakasilo kakanoạ nẹ̌sal᷊a ene arau nakasilo kakanoạ mẹ̌sul᷊ung nikoạ u tau ene su anạ bal᷊inẹ. * Maning tawẹ apa sahidi karuane, ene bal᷊inẹ mangal᷊ene apa niul᷊ị u tau nělaporẹ̌ ene konti. Maning tawẹ apa darua sahidi měhabarẹ̌ kakanoạ nẹ̌sal᷊a ene, manga penatua masingkạ dosa gěguwạ aramanung seng nikoạ, kụ sěbạe nakasigěsạ tau wal᷊inẹ. Manga penatua sarung turusẹ̌ měhiborẹ̌ dingangu mẹ̌tul᷊ung tau nakoạ korban. Bọu ene lai, manga penatua sarung turusẹ̌ maingatẹ̌ gunang měndiagạ sidang bọu tau seng někoạ pelecehan su manga rariọ.​—Kis. 20:28.

17-18. Lahẹko tugasu panitia pengadilan.

 17 Apa tugasu panitia pengadilan? Bawera ”pengadilan” ene bal᷊inẹ mangal᷊ene manga penatua mengadili arau měmutusẹ̌ apa tau ene harusẹ̌ makaěbạ hukumang ual᷊ingu limawang hukungu pěměrenta. Manga penatua tawe měngurusẹ̌ soal u hukungu pěměrenta. Katewe, i sire měmala kakanoạ dal᷊akị limawang hukungu pěměrenta pakiurusẹ̌ su pěměrenta. (Rm. 13:2-4; Tit. 3:1) Katewe, manga penatua mengadili arau měmutusẹ̌ apa tau ene botonge tatapẹ̌ su sidang arau tala.

18 Su tempong manga penatua nakoạ anggota panitia pengadilan, tugasẹ̌ i sire ute soal u hal᷊ẹ̌ rohani, arau agama. I sire tumol᷊e laahạ bọu Alkitapẹ̌ gunang měmutusẹ̌ apa tau ene nẹ̌tobatẹ̌ arau tala. Mạeng tawe nẹ̌tobatẹ̌, i sie sarung sěbangeng, kụ sarung bohangeng su sidang. (1 Kor. 5:11-13) Mạeng i sie nẹ̌tobatẹ̌, aramanung i sie sarung tatapẹ̌ su sidang. Katewe, manga penatua sarung maul᷊ị i sie seng tawe makaěbạ haghing hak istimewa arau tanggung jawab su sidang. Gunang karal᷊unsemahu manga rariọ, manga penatua aramanung měgělị ingate su matatimadẹ̌ sěngkatau-sěngkatau tadeạu tatapẹ̌ maingatẹ̌ su tempong anạ i sire marani bọu tau ene. Su tempong manga penatua měgělị laingatẹ̌ su matatimadẹ̌, i sire tawe maul᷊ị dariọ sude seng nakoạ korban pelecehan seksual.

CARANE MĚNDIAGA MANGA ANẠU

Matimadẹ̌ něgělị informasi nẹ̌tatahino soal u seks gunang měndiagạ manga anạ i sire bọu pelecehan. I sire něpakẹ informasi nisadiangu organisasing Mawu. (Pěmanda paragraf 19-22)

19-22. Apa wotonge koatengu matatimadẹ̌ gunang měndiagạ manga anạ i sire? (Pěmanda gambarẹ̌ sampul.)

19 Tanggung jawab i sai měndiagạ manga rariọ bọu bahaya? Ene tanggung jawab matatimadẹ̌. * Manga anạu kai gaghělị arau ”pusakạ bọu Yehuwa”. (Mz. 127:3) Yehuwa seng něgělị si kau tanggung jawab gunang měndiagạ manga anạu. Apa wotonge koatengu gunang měndiagạ anạu bọu pelecehan seksual?

20 Humotong, pěngěndung soal u apa pelecehan ene. Pěngěndung soal u taumata apang měkẹ̌koạ pelecehan su manga rariọ dingangu apa kẹ̌koateng i sire gunang měngakal᷊ẹ̌ manga rariọ. Pakaingatẹ̌ su situasi arau taumata botonge makawahaya. (Amsal 22:3; 24:3) Pẹ̌tahěndung, su lawọ kasus, tau někoạ pelecehan ene biasane pẹ̌pangimangeng dingangu seng nikasingkạu anạ ene.

21 Karuane, diagạ komunikasi mapia dingangu anạu. (Ul. 6:6, 7) Ene mangal᷊ene i kau harusẹ̌ dumaringihẹ̌ pakapia su tempong anạu měbisara. (Yak. 1:19) Pẹ̌tahěndung, anạ biasane matakụ mělaporẹ̌ soal u pelecehan ene. Aramanung i sire matakụ tawẹ apa mangimang apa nihabare, arau aramanung tau někoạ pelecehan seng němatakụ sarung měkoạ barang dal᷊akị si sire mạeng i sire mělaporẹ̌. Mạeng i kau nẹ̌pěndang piạ barang dal᷊akị seng nariadi su anạu, pakapia mẹ̌kiwal᷊o si sie kụ pakasabarẹ̌ dumaringihẹ̌ su tempong i sie mẹ̌běke.

22 Katělune, těntiroi anạu. Pěgělị informasi soal u seks si sire kụ pẹ̌tatahino dingangu umuri sire. Těntiroi i sire apa harusẹ̌ paul᷊ikang dingangu koateng mạeng piạ u měnenggehẹ̌ si sire dingangu cara tawe nẹ̌tatahino. Pakẹe informasi seng nisadiangu organisasing Yehuwa soal u kerea měndiagạ manga anạu.​—Pěmanda kotak ” Těntiroi Watangengu dingangu Anạu.”

23. Kerea pěndang i kitẹ su pelecehan seksual, kụ kakiwal᷊o apa sarung simbaheng i kitẹ su pěngangěndungang tuhụe?

23 I kitẹ Sahiding Yehuwa měmanda pelecehan seksual kai dosa gěguwạ dingangu kakanoạ sěbạe dal᷊akị. Ual᷊ingu tumuhụ hukung i Kristus, sidang Kristen tawe měngělung tau někoạ pelecehan bọu kěbị tětal᷊u rosang i sire. Maning kerene, kerea i kitẹ botonge mẹ̌tul᷊ung si sire apang nasigěsạ ual᷊ingu nakahombang pelecehan seksual? Pěngangěndungang tuhụe sarung sumimbahẹ̌ kakiwal᷊o ini.

KAKANTARỊ 103 Měngangahạ—Gaghělị bọu Mawu

^ par. 5 Pěngangěndungang ini sarung mělahẹ kerea i kitẹ botonge měndiagạ manga rariọ bọu pelecehan seksual. I kitẹ lai měngěndung kerea manga penatua botonge měndiagạ sidang dingangu kerea matatimadẹ̌ botonge měndiagạ manga anạ i sire.

^ par. 3 BAWERA NILAHẸ: Pelecehan seksual su manga rariọ nariadi su tempong sěngkatau matělang něpakẹ manga rariọ gunang mapakawatụ kapulung seksual i sie hala. Ene kai kakanoạ kere měkoạ hubungan seks; seks oral arau anal; merangsang alat kelamin, měngumbelẹ totọ, kimbụ; arau kakanoạ amoral wal᷊inẹ. Kal᷊awokange korban kai anạ wawine, katewe lawọ lai anạ esẹ seng nakoạ korban pelecehan. Maning kal᷊awọkange někoạ pelecehan kai esẹ, piạ lai wawine seng někoạ pelecehan su manga rariọ.

^ par. 5 BAWERA NILAHẸ: Su pěngangěndungang ini dingangu tuhụe, bawera ”korban” mangal᷊ene sěngkatau seng nakaěbạ pelecehan seksual, kere manga rariọ. I kitẹ něpakẹ bawera ini gunang mapakal᷊ahẹ anạ ene sěbạe nasigěsạ dingangu niakal᷊eng, kụ i sie lai tawe nẹ̌sal᷊a.

^ par. 11 Masakị rohani tawe makoạ alasang gunang dosa gěguwạ. Tau někoạ dosa ene bertanggung jawab su apa nipile dingangu nikoạe, kụ Yehuwa mẹ̌dorong pertanggung jawaban si sie.​—Rm. 14:12.

^ par. 16 Anạ seng nakaěbạ pelecehan tawe harusẹ̌ ene su tempong manga penatua mẹ̌kiwal᷊o su tau seng někoạ pelecehan. Matimadẹ̌ arau sěngkatau kapangimangeng botonge mẹ̌běke su penatua soal u apa seng nariadi. Mạeng měkoạ ene, anạ ene tawe sauneng masigěsạ.

^ par. 19 Informasi gunang matatimadẹ̌ ini lai botonge mapakẹ si sire apang něhiking anạ, maning anạ ene bal᷊inẹ anạ i sire hala.