LAWỌ taumata masingkạ papirus ene kai bahan utama gunang pěmamohẹkang su Misirẹ̌ su tempong tamai. Tau Yunani dingangu tau Roma lai měpẹ̌pakẹ papirus gunang měmohẹ. * Katewe, lawọ taumata běga papirus lai pẹ̌paketang gunang měkoạ sakaeng.

Nal᷊iu bọu 2.500 taung tamai, Nabi Yesaya němohẹ taumata apang mětẹ̌tanạ ”su wiwihu manga sal᷊ụ su Etiopia . . . něndingọ utusan bọu laudẹ̌, simake sakaeng papirus”. Bọu ene, Nabi Yeremia něněbal᷊ẹ̌ su tempong soa Babilon sarung seketangu tau Media dingangu Persia, i sire sarung měnutung ”manga sakaeng bọu papirus” tadeạu tau Babilon tawe makatal᷊ang.​—Yes. 18:1, 2; Yer. 51:32.

Alkitapẹ̌ ene lohone tiněnang Mawu, hakị u ene tawe makaherang su měngangěndung Alkitapẹ̌ su tempong piạ bukti něnodẹ papirus memang pẹ̌paketang gunang měkoạ sakaeng su zaman Alkitapẹ̌. (2 Tim. 3:16) Apa seng nikaěbạ i sire? Manga arkeolog seng nakaěbạ bukti mal᷊ahẹ tau Misirẹ̌ měkẹ̌koạ sakaeng bọu papirus.

Lukisan dingangu ukiran su kubul᷊u tau Misirẹ̌ nělahẹ kerea carane i sire měngal᷊ạ papirus dingangu měkoạ sakaeng. Manga batangu papirus potọkang, bọu ene niikị pakasěghadẹ̌. Batangu papirus běntukẹ̌e segitiga. Hakị u ene, su tempong niikị pakasěghadẹ̌, manga papirus ene nasěmbaụ kụ nakoạ matoghasẹ̌. Tumuhụ bukẹ̌ soal u sejarah Misirẹ̌, manga sakaeng papirus nandụe botonge makarating 17 su metere, kụ makal᷊urang 10 sarang 12 pundal᷊ẹ̌ su ruamběka.

Su Misirẹ̌, papirus lawọ tụtuwo su wiwihu Sal᷊ụ Nil. Biasane, sakaeng papirus ini gampang koateng. Maning kalu nakoạ bahan utama gunang měkoạ kapal᷊ẹ̌ gěguwạ, kakělang papirus bědang pẹ̌paketang gunang měkoạ manga rakitẹ̌ dingangu manga sakaeng dararodọ.

Sakaeng papirus bědang pẹ̌paketangu taumata sarang tempo marěngụ. Sěngkatau měmamohẹ Yunani, Plutarch, měbẹ̌biahẹ̌ su zaman manga rasulẹ̌ nẹ̌bera pirang katau taumata bědang měpẹ̌pakẹ sakaeng papirus su tempo ene.