Langsung ke konten

Langsung ke daftar isi

Joseph F. Rutherford dingangu saudara-saudara wal᷊inẹ su Eropa

1920—Mahasụ su Taunge Tamai

1920—Mahasụ su Taunge Tamai

SU TĚTẠU taung 1920, manga ělang i Yehuwa sěbạe masěmangatẹ̌ gunang měkoạ hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌. Kụ ayat tahunan nipile gunang taung ene, kai ”MAWU kai katatoghasẹ̌ dingangu daraloku”.​—Mz. 118:14, King James Version.

Yehuwa něnoghasẹ̌ manga ělang’E apang masěmangatẹ̌ ini. Su kanandụu taung ene, jumlah kolportir, arau perintis, natambah bọu 225 nakoạ 350. Kụ su taung ene lai, nal᷊iu wọu 8.000 golongan pekerja, arau penyiar, nělaporẹ̌ hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ sarang kantor pusat. Yehuwa něngal᷊amatẹ̌ si sire dingangu hasilẹ̌ sěbạe mapaelẹ̌.

SĚBẠE MASĚMANGATẸ̌

Su tanggalẹ̌ 21 Maret 1920, i Joseph F. Rutherford, měngẹ̌ngahạ hal᷊ẹ̌ u Siswa-Siswa Alkitab su tempo ene, sarung mělahẹ sěmbaụ nasẹ̌ tatěmbọe, ”Jutaan Orang yang Sekarang Hidup Tidak Akan Pernah Mati.” Siswa-Siswa Alkitab nẹ̌tawakal᷊i gunang něgausẹ̌ lawọ taumata sarang acara ene. I  sire něnewa sěmbaụ teater gěguwạ su New York City, kụ němahiạ ěndịu 320.000 undangan.

Koran něhabarẹ̌ soal u nasẹ̌ ”Jutaan Orang yang Sekarang Hidup Tidak Akan Pernah Mati”

Sěbạe lawọ taumata diměnta su acara ene. Nal᷊iu wọu 5.000 su kataune němenẹ ruangan ene, kụ ene nal᷊iu wọu kapasitas ruangan ene. Bọu ene, 7.000 taumata wal᷊inẹ kate nipakapul᷊ẹ. The Watch Tower naul᷊ị, ”Ene kai sěmbaụ acara kaguwạkenge bọu nikoạ u Siswa-Siswa Alkitab.”

Siswa-Siswa Alkitab timeleng ual᷊ingu mělẹ̌habarẹ̌ soal u ”jutaan orang yang sekarang hidup tidak akan pernah mati”. Su tempo ene, i sire tawe kahěngang-hěngang nakaěna habarẹ̌ Kararatuang harusẹ̌ habareng su limembong lawọ tampạ. Maning kerene, i sire tatapẹ̌ masěmangatẹ̌. I Saudari Ida Olmstead, něnětạ diměnta su pěngangibadang taung 1902. I sie nẹ̌běke, ”I kami masingkạ kěbị taumata sarung makaěbạ al᷊amatẹ̌, kụ i kami turusẹ̌ mělẹ̌habarẹ̌ habarẹ̌ mapia ene su kěbị taumata apang nipẹ̌sombangeng i kami su tempong měnginjilẹ̌.”

NĚNĚTẠ NĚNCETAKẸ̌ HALA PUBLIKASI

Tadeạu kaěng rohani turusẹ̌ masadia, saudara-saudara su Betel něnětạ něncetakẹ̌ hala piram baụ publikasi. I sire něměli peralatan, kụ ene nipělọ su sěmbaụ bangunan nisewa su 35 Myrtle Avenue, Brooklyn, New York, tawe marau bọu Betel.

I Leo Pelle dingangi Walter Kessler simuẹ̌ su Betel wul᷊ang Januari 1920. I Walter nẹ̌běke, ”Su tempong i kami nahumpạ, pengawas percetakan němanda si kami kụ nẹ̌bera, ’I rua bědang piạ tempo měhal᷊ẹ̌ sěngkaorasẹ̌ stengah sarang tempong kumaěng.’ Kụ i sie nẹ̌dorong si kami gunang měhengkẹ piram baụ dosẹ̌ u bukẹ̌ bọu ruangan bawah tanah.”

Leo nẹ̌běke apa nariadi dịěllone: ”I kandua harusẹ̌ měmurěsi lante humotong su bangunan ene. Buhudeng ene iạ němurěsi ruangan sěbạe kotorẹ̌ kerene. Katewe, ual᷊ingu ene hal᷊ẹ̌ u Mawu, hal᷊ẹ̌ ene nakoạ maarěga.”

Mesin nipakẹ gunang měncetakẹ̌ majalah The Watch Tower

Kětạeng su ral᷊ungu pirang kamisa, saudara-saudara seng něnětạ něncetakẹ̌ majalah The Watch Tower. Piạ 60.000 majalah The Watch Tower terbitan 1 Februari 1920 nicetakẹ̌ su lante karuane. Kụ su tempo ene lai su ruangan bawah tanah, saudara-saudara nẹ̌taho mesin cetak nisěbạ ”Kapal Perang”. Kụ majalah The Golden Age terbitan 14 April 1920, lai něnětạ nicetakẹ̌ sene. Nal᷊ahẹ, Yehuwa něngal᷊amatẹ̌ tawakal᷊ing i sire.

”Ual᷊ingu ene hal᷊ẹ̌ u Mawu, hal᷊ẹ̌ ene nakoạ maarěga”

”MAHỊE I KITẸ MẸ̌TANẠ SĚNGKASIO SU RAL᷊UNGU PẸ̌DARAME”

Manga ělang i Yehuwa saụ něnginjilẹ̌ dingangu masěmangatẹ̌ lai nasěmbaụ. Katewe, pirang katau Siswa-Siswa Alkitab seng něněntang organisasi su tempong piạ masalah bọu taung 1917 sarang 1919. Apa wotonge koateng gunang mẹ̌tul᷊ung si sire?

Su majalah The Watch Tower 1 April 1920, piạ artikel tatěmbọe, ”Mahịe i Kitẹ Mẹ̌tanạ Sěngkasio su Ral᷊ungu Pẹ̌darame.” Majalah ene němahangsang si sire, ”I kitẹ mangimang . . . kěbị taumata apang nakaěbạ rohkẹ̌ bọu Mawu . . . seng madiri mẹ̌tahěndung pẹ̌sasal᷊a nariadi kal᷊imona, . . . kụ mapulu měbiahẹ̌ sěngkasio su ral᷊ungu kasasěmbaụ dingangu měhal᷊ẹ̌ sěngkasio kere sěmbaụ badang.”

Lawọ timuhụ sasasa mapia su artikel ene, kụ saụ nakoạ aktif. Piạ sěngkawingang němohẹ, ”I kami nasadarẹ̌ i kami kai seng někoạ pẹ̌sasal᷊a ual᷊ingu tawe něnginjilẹ̌ sěntaung lebe sěmbal᷊ia taumata wal᷊inẹ někoạ hal᷊ẹ̌ [měnginjilẹ̌]. . . . I kami mělẹ̌harapẹ̌ i kami seng tawe kerene.” Něnětạ tempo ene, piạ lawọ hal᷊ẹ̌ gunang i sire apang saụ aktif.

NĚMAHIẠ ”ZG”

Su tanggalẹ̌ 21 Juni 1920, Siswa-Siswa Alkitab něnětạ němahiạ ”ZG”, ene kai bukẹ̌ The Finished Mystery edisi sampul kertas. * Lawọ bọu manga bukẹ̌ ene seng niresọ su tempong manga bukẹ̌ ene nisěding taung 1918.

Kěbị penyiar, bal᷊inẹ kětạeng perintis, nirorongang gunang měkoạ hal᷊ẹ̌ ini. ”Kěbị apang nẹ̌tahamawu [seng nibaptisẹ̌] su kěbị kělasẹ̌ [sidang] harusẹ̌ měkoạ hal᷊ẹ̌ ini dingangu karal᷊uasẹ̌. Karimạko ini makoạ motong i kitẹ: ’Sěmbaụ hal᷊ẹ̌ koatengku’ ene kai měmahiạ ZG.” Edmund Hooper naul᷊ị su lawọ penyiar, tempo kahumotongange i sire kahěngang-hěngang něnginjilẹ̌ bọu wal᷊e sarang bal᷊e ene kai su tempong někoạ kegiatan khusus ene. I sie lai naul᷊ị, ”I kami něnětạ nakaěna hal᷊ẹ̌ ini sarung makoạ gěguwạ něngělembo wọu apa tẹ̌tiněnang i kami.”

HAL᷊Ẹ̌ SU EROPA SAỤ NIATORẸ̌

Ual᷊ingu masigěsạ měhubungi Siswa-Siswa Alkitab su negeri wal᷊inẹ su kanandụu Perang Dunia I, i Saudara Rutherford mapulu měnoghasẹ̌ anạu sěmbaụ dingangu saụ měngatorẹ̌ hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌ su manga negeri ene. Hakị u ene, su tanggalẹ̌ 12 Agustus 1920, i sie dingangu ěpạ saudara wal᷊inẹ nakoạ sarang Inggris dingangu lawọ negeri wal᷊inẹ.

Saudara Rutherford su Misirẹ̌

Su tempong Saudara Rutherford nahumpạ su Inggris, Siswa-Siswa Alkitab někoạ tatělu kebaktian dingangu 12 pertemuan gunang lawọ taumata. Total hadirin ěndịu piạ 50.000 su kataune. Kụ majalah The Watch Tower naul᷊ị, ”Anạu sěmbaụ sene saụ natoghasẹ̌. I sire nědal᷊ahapị sěmbaụ su wal᷊inẹ dingangu něhal᷊ẹ̌ sěngkasio, kụ ene nakakoạ si sire mal᷊uasẹ̌.” Su Paris, Saudara Rutherford saụ nělahẹ nasẹ̌ ”Jutaan Orang yang Sekarang Hidup Tidak Akan Pernah Mati”. Su tempong i sie něnětạ něnasẹ̌, ruangan ene napenẹu taumata. Kụ piạ 300 taumata nẹ̌dorong limembong lawọ informasi.

Poster něhabarẹ̌ soal u nasẹ̌ sarung lahẹkang su Royal Albert Hall su London

Su pirang kamisa tuhụe, pirang katau saudara nakoạ sarang Athena, Kairo, dingangu Yerusalem. Gunang mẹ̌tul᷊ung taumata apang mapulu dumaringihẹ̌ su manga negeri ene, Saudara Rutherford něngatorẹ̌ tadeạu piạ gudang publikasi su soa Ramallah maraning Yerusalem. Bọu ene, i sie nẹ̌bal᷊ị sarang Eropa kụ něndarisị Kantor Cabang Eropa Tengah dingangu něngatorẹ̌ tadeạu publikasi botonge icetakẹ̌ sene.

NĚHABARẸ̌ SOAL U KAKANOẠ TAWẸ ADILE

Su wul᷊ang September 1920, Siswa-Siswa Alkitab němahiạ majalah The Golden Age No. 27. Majalah ene nělahẹ kerea Siswa-Siswa Alkitab nirarihang su kanandụu taung 1918. Mesin cetak ”Kapal Perang” nisěbạ kanini, mạbawiahẹ̌ ěllo dingangu hěbi gunang měncetakẹ̌ nal᷊iu wọu ěpạ juta majalah ene.

Foto Saudari Emma Martin su kantor polisi

Mẹ̌bawasa majalah ene nakasingkạ soal u kasus tawe wiasa kụ nikahombangeng i Emma Martin. Saudari Martin kai perintis su San Bernardino, Kalifornia. Su tanggalẹ̌ 17 Maret 1918, i sie dingangu tatělu saudara, ene kai E. Hamm, E. J. Sonnenburg, dingangi E. A. Stevens, diměnta su pěngangibadang Siswa-Siswa Alkitab kụ nikoạ su kelompok kadodọ.

Sěngkatau esẹ diměnta sene bal᷊inẹ diměnta gunang měngěndung Alkitapẹ̌. Tau esẹ ene nẹ̌bera, ”Iạ diměnta sene . . . ual᷊ingu niorong jaksa penuntut. Iạ nakoạ sarang ene gunang mědeạ bukti.” Samurine, i sie nakaěbạ ”bukti” dẹ̌deạkenge, ene kai The Finished Mystery. Pira ěllo tuhụe, Saudari Martin dingangu tatělu saudara nisamẹ. I sire nitoke limawang hukung ual᷊ingu němahiạ bukẹ̌ sẹ̌sědingangu pěměrenta.

Pengadilan němutusẹ̌ i Emma dingangu tatělụ hapịe nẹ̌sal᷊a kụ i sire nihukung tělu taung penjara. Ual᷊ingu pirang sul᷊ẹ naik banding katewe tawe nitarimạ, su tanggalẹ̌ 17 Mei 1920 i sire něnětạ nipěnjara. Katewe, tawe nararěna piạ pẹ̌bawal᷊ui mapaelẹ̌ nariadi.

Su tanggalẹ̌ 20 Juni 1920, Saudara Rutherford nẹ̌běke pengalaman i sire apang nipěnjara su sěmbaụ kebaktian su San Francisco. Hadirin himěkosẹ̌ nakaringihẹ̌ hal᷊ẹ̌ ene, kụ i sire něndoho telegram sarang presiden Amerika Serikat. I sire němohẹ, ”I kami mangimang . . . hukumang nighělị si Saudari Martin . . . ene kai tawẹ adile . . . Cara pejabat Federal něpakẹ kawasang i sire tadeạu Saudari Martin masuẹ̌ su penjara . . . tumuhụ si kami ene kai kakanoạ . . . sěbạe dal᷊akị.”

Diěllone, Presiden Woodrow Wilson langsung němal᷊ui hukumang gunang Saudari Martin, Saudara Hamm, Saudara Sonnenburg, dingangi Saudara Stevens. Kụ i sire nipakawebasẹ̌ bọu penjara.

Su pěngěngsuengu 1920, Siswa-Siswa Alkitab nasadarẹ̌ piạ lawọ hal᷊ẹ̌ nakal᷊uasẹ̌ si sire. Hal᷊ẹ̌ su kantor pusat turusẹ̌ kakạtambane, kụ tau Kristen tutune turusẹ̌ mělẹ̌habarẹ̌ kětạeng Kararatuangu Mawu sarung makailang kěbị kasasigěsạu taumata. (Mat. 24:14) Taung tuhụe, taung 1921, sarung makoạ taung sěbạe masibukẹ̌ gunang měhabarẹ̌ katěngadu Kararatuang.

^ par. 18 The Finished Mystery kai jilid kapitune bọu Studies in the Scriptures. ”ZG” ene kai bukẹ̌ edisi sampul kertas kụ nikoạ majalah The Watch Tower terbitan 1 Maret 1918. ”Z” ene mangal᷊ene Zion’s Watch Tower, kụ ”G”, ene kai huruf kapitune su abjad, ene mangal᷊ene jilid kapitune.