1. Kerea ělang i Yehuwa něnodẹ i sire makěndagẹ̌ sěmbaụ su wal᷊inẹ?

ĚLANG i Yehuwa su patikụ dunia kai bageang bọu sěmbaụ keluarga. I sire kai anạu sěmbaụ kụ měkẹ̌kakěndagẹ̌ sěmbaụ su wal᷊inẹ. (1 Yohanes 4:16, 21) Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, i sire měkẹ̌koạ pengorbanan gěguwạ gunang anạu sěmbaụ i sire, katewe biasane i sire měnodẹ kakěndagẹ̌ bọu lawọ hal᷊ẹ̌ dararodọ. Contone, i sire aramanung mědẹ̌dalo anạu sěmbaụ arau mapia měkoạ si sire. Mạeng i kitẹ mẹ̌tiněna pěndangu taumata wal᷊inẹ, i kitẹ nẹ̌těno si Amang i kitẹ su sorga.​—Efesus 5:1.

2. Kerea i Yesus nẹ̌těno kakěndagi Amange?

² Yesus nẹ̌těno si Amange. I sie mapia měkoạ taumata wal᷊inẹ. I sie naul᷊ị, ”Děntako si siạ, i kamene kěbị apang nal᷊owe dingangu nawěhạu bawawaěng, iạ sarung měgělị karal᷊unsemahẹ̌ si kamene.” (Matius 11:28, 29) Mạeng i kitẹ mẹ̌těno si Yesus kụ ”měpẹ̌padul᷊i taumata masusah”, i kitẹ sarung makal᷊uasẹ̌ si Yehuwa, kụ i kitẹ lai sarung mal᷊uasẹ̌. (Mazmur 41:1)  Su pěngangěndungang ini, i kitẹ sarung měngěndung kerea i kitẹ botonge mẹ̌tiněna pěndangu keluarga, anạu sěmbaụ, dingangu i sire apang nipẹ̌sombangeng su tempong měnginjilẹ̌.

3. Kerea kawing esẹ botonge mẹ̌tiněna pěndangu kawinge? (Pěmanda gambarẹ̌ humotong su pěngangěndungang ini.)

³ Kawing esẹ harusẹ̌ makoạ tatěnoěng dingangu měnodẹ i sie sěbạe makěndagẹ̌ su kěluargane. (Efesus 5:25; 6:4) Alkitapẹ̌ naul᷊ị esẹ harusẹ̌ mẹ̌tiněna dingangu makaěna pěndangu kawinge. (1 Petrus 3:7; catatan kaki) Esẹ matahuěna masingkạ maning i sie nẹ̌tatěntang dingangu kawinge su lawọ hal᷊ẹ̌, i sie tawe limembong kapaelange bọu kawinge. (Kejadian 2:18) I sie mětẹ̌tiněna pěndangu kawinge dingangu měngẹ̌ngarěga si sie. Sěngkatau wawine su Kanada nẹ̌běke soal u kawinge, ”I sie tawe měpẹ̌pandang enteng pěndangku arau maul᷊ị, ’I kau tawe wotonge mẹ̌pěndang kerene.’ I sie lai dumararingihẹ̌ mapia. Mạeng i sie harusẹ̌ měgělị sasasa si siạ, i sie někoạ ene dingangu kapiang naunge.”

4. Kerea kawing esẹ měnodẹ i sie mapadul᷊i su pěndangu kawinge?

⁴ Kawing esẹ apang mapadul᷊i su pěndangu kawinge tawe menggoda arau měnumbirị wawine wal᷊inẹ, apa ene su taumatane langsung, su media sosial, arau su Internet. (Ayub 31:1) I sie lai tawe měpakẹ mědia sosial gunang menggoda wawine wal᷊inẹ dingangu tawe měmanda situs web tawe nẹ̌tatahino. I sie masatia su kawinge ual᷊ingu i sie makěndagẹ̌ su kawinge dingangu makěndagẹ̌ si Yehuwa lai mawěnsing su barang dal᷊akị.​—Basa Mazmur 19:14; 97:10.

5. Kerea kawing wawine botonge mẹ̌tiněna pěndangu kawinge?

⁵ Mạeng kawing esẹ mẹ̌těno těmbonange, i Yesus Kristus, kawinge sarung limembong gampang ”kahěngang-hěngang měngadatẹ̌” si sie. (Efesus 5:22-25, 33) Mạeng kawing wawine měngadatẹ̌ kawinge, i sie sarung mẹ̌tawakal᷊i makaěna pěndangu kawinge dingangu mapia měkoạ kawinge su tempong i sie sibukẹ̌ dingangu urusangu sidang arau harusẹ̌ měngurusẹ̌ masalah. Sěngkatau kawing esẹ su Inggris naul᷊ị, ”Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, mạeng kakanoạku nẹ̌bal᷊ui, kawingku masingkạ piạ masalah tẹ̌tiněnangku. Bọu ene, i sie sarung tumol᷊e prinsip su Amsal 20:5. I sie měngampal᷊ẹ̌ tempo nẹ̌tatahino gunang ”měnimbạ” dal᷊ohong naungku, mạeng masalah ene botonge takụ bisarang dingange.”

6. Kerea i kitẹ kěbị botonge mẹ̌tul᷊ung manga rariọ gunang mẹ̌tiněna taumata wal᷊inẹ lai měnodẹ kapiang naung, kụ apa gunane si sire?

⁶ Mạeng matatimadẹ̌ mẹ̌tiněna pěndangu sěmbaụ su wal᷊inẹ, i sire nakoạ tatěnoěng mapaelẹ̌ su manga anạ i sire. I sire lai harusẹ̌ měněntiro anạ gunang mẹ̌tiněna soal u taumata wal᷊inẹ lai měnodẹ kapiang naung. Contone, matatimadẹ̌ botonge měněntiro anạ tadeạu tawe mẹ̌sasahusu su Banalang Kararatuang. Arau su tempong kumaěng  sěngkasio, i sire botonge měněntiro anạ tadeạu měngampal᷊ẹ̌ sarang i sire apang limembong maghurang měngal᷊ạ kaěng kal᷊imona. Tantu kěbị anggota sidang botonge mẹ̌tul᷊ung matatimadẹ̌. Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌dalo anạ mangudạ mạeng i sie někoạ barang mapia, kere němuka tukadẹ̌ gunang i kitẹ. Anạ ene mang mal᷊uasẹ̌, kụ i sie sarung měngěndung ”limembong mal᷊uasẹ̌ měgělị sul᷊ungu měnarimạ”.​—Kisah 20:35.

7. Kerea i Yesus nẹ̌tiněna pěndangu tau esẹ wengelẹ̌, kụ apa kaěndungang i kitẹ?

⁷ Piạ su sahěllo, Yesus ene su daerah Dekapolis su tempong taumata ”nẹ̌bawa sarang i sie sěngkatau esẹ wengelẹ̌ dingangu tawe makawisara mapaelẹ̌”. (Markus 7:31-35) Yesus napakapia si sie, katewe bal᷊inẹbe su těngong taumata wal᷊inẹ. Kawe nụe? Tau esẹ ene aramanung tawe nawiasa ene su tal᷊oarang taumata l᷊awọ ual᷊ingu i sie kai wengelẹ̌. Yesus nakaěna pěndange, kụ i Yesus ”nẹ̌bawa si sie mẹ̌těngkarau bọu taumata lawọ” kụ napakapia si sie. Memang i kitẹ tawe makakoạ mukjizat, katewe i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tiněna soal u kebutuhan dingangu pěndangu anạu sěmbaụ lai mapia měkoạ si sire. Rasul Paulus němohẹ, ”Mahịe i kitẹ mẹ̌padul᷊i sěmbaụ su wal᷊inẹ tadeạu botonge měmpẹ̌bawahansang gunang měnodẹ kakěndagẹ̌ dingangu kapiang naung.” (Ibrani 10:24) Yesus nakaěna pěndangu tau esẹ wengelẹ̌ kụ i Yesus mapia někoạ si sie. Ene kai contoh sěbạe mapaelẹ̌!

8, 9. Kerea měnodẹ i kitẹ mapadul᷊i su maghaghurang dingangu i sire apang piạ kurangu wadange? (Gelịko contoh.)

⁸ Pẹ̌tiněna pěndangu maghaghurang dingangu apang piạ kurange. Tatiala penting sidang Sahani ute kakěndagẹ̌ bal᷊inẹbe soal u makakoạ lawọ hal᷊ẹ̌ su tempo kadodo. (Yohanes 13:34, 35) Kakěndagẹ̌ makakoạ si kitẹ mẹ̌tawakal᷊i mẹ̌tul᷊ung anạu sěmbaụ apang seng maghurang dingangu piạ kurange gunang duměnta su pěngangibadang lai měnginjilẹ̌. I kitẹ tatapẹ̌ mẹ̌tul᷊ung si sire maning ene tawe gampang arau maning i sire tawe nakakoạ limembong mal᷊awọ. (Matius 13:23) I Michael měpẹ̌pakẹ kursi roda, i sie sěbạe měngẹ̌ngarěga tul᷊umang bọu keluarga dingangu anạu sěmbaụ su sidang. I sie naul᷊ị, ”Ual᷊ingu tul᷊umang bọu i sire, iạ botonge masau měngibadah dingangu měnginjilẹ̌. Iạ sěbạe puluang měnginjilẹ̌ su tampạ piạ lawọ taumata.”

⁹ Su lawọ bal᷊e Betel, piạ anạu sěmbaụ seng maghurang arau piạ kurangu wadange. Manga pengawas makěndagẹ̌ něngatorẹ̌ tadeạu i sire botonge tumol᷊e kesaksian bọu telepon dingangu suratẹ̌. I Bill, umure 86 su taunge, němohẹ suratẹ̌ gunang taumata su tampạ marau. I sie naul᷊ị, ”I kami sěbạe měngẹ̌ngarěga hak istimewa gunang měmohẹ suratẹ̌.” I Nancy, umure maraning 90, naul᷊ị, ”Iạ tawe nẹ̌pěndang ini kětạeng mẹ̌taho suratẹ̌ su amplopẹ̌. Ini kai měnginjilẹ̌. Taumata harusẹ̌ masingkạ  těntiro nihino!” I Ethel, nalahirẹ̌ su taung 1921, naul᷊ị, ”Ěllo-ěllo badangku matatědụ. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, sarang měluhe lakụ kai masigěsạ.” Maning kerene, i sie mal᷊uasẹ̌ měnginjilẹ̌ měpakẹ telepon dingangu saụ nẹ̌tiwo si sire apang mapulu dumaringihẹ̌. Barbara, umure 85, nẹ̌běke, ”Ual᷊ingu wadang tạ sehate, masau měnginjilẹ̌ ene masigěsạ si siạ. Katewe kesaksian bọu telepon nakakoạ iạ botonge mẹ̌bisara su taumata wal᷊inẹ. Kasẹ bue, Yehuwa!” Tawe nakaěbạ sěntaung, pirang katau maghaghurang su sěmbaụ Betel něpakẹ 1.228 jam gunang pelayanan, němohẹ 6.265 suratẹ̌, nẹ̌bisara bọu telepon 2.000 su sul᷊ẹe, kụ něgělị 6.315 publikasi! I kitẹ botonge mangimang apa seng nikoạ i sire ene nakal᷊uasẹ̌ si Yehuwa!​—Amsal 27:11.

10. Kerea mẹ̌tul᷊ung anạu sěmbaụ tadeạu makaěndung mal᷊awọ su pěngangibadang?

¹⁰ Pẹ̌tiněna pěndangu taumata wal᷊inẹ su tempong měngibadah. Mạeng i kitẹ mẹ̌tiněna pěndangu taumata wal᷊inẹ, i kitẹ makatul᷊ung anạu sěmbaụ makaěndung mal᷊awọ bọu pěngangibadang. Kerea carane? Sěmbaụ cara ute i kitẹ tawe mal᷊atẹ̌ duměnta tadeạu tawe makasahaghe si sire. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ piạ barang tawe tẹ̌tiněnang nariadi kụ nakakoạ i kitẹ nal᷊atẹ̌. Katewe mạeng i kitẹ masau duměnta mạl᷊atẹ̌, i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tiněna apa tětal᷊e su anạu sěmbaụ dingangu apa harusẹ̌ koateng tadeạu i kitẹ limembong mẹ̌tiněna pěndang i sire. Pẹ̌tahěndung lai, i Yehuwa dingangi Yesus nẹ̌gausẹ̌ si kitẹ duměnta měngibadah. (Matius 18:20) I kitẹ harusẹ̌ měngadatẹ̌ si rẹ̌dua, kụ tawe mal᷊atẹ̌ duměnta!

11. Kawe nụe saudara-saudara apang piạ tugase su pěngangibadang harusẹ̌ tumol᷊e laahạ su 1 Korintus 14:40?

¹¹ Mạeng i kitẹ mẹ̌tiněna pěndangu anạu sěmbaụ, i kitẹ sarung tumol᷊e laahạ bọu Alkitapẹ̌ ini: ”Kěbị harusẹ̌ makoạ mapia  dingangu naatorẹ̌.” (1 Korintus 14:40) Saudara-saudara apang nakaěbạ tugasẹ̌ su pěngangibadang tumol᷊e laahạ ini su tempong nẹ̌bawa bageang i sire někětạ su tempone. Mạeng měkoạ ene, i sire bal᷊inẹ kětạeng nẹ̌tiněna pěndangu apang piạ bageang tuhụe, katewe lai nẹ̌tiněna pěndangu kěbị anggota sidang. Pẹ̌tiněna apa tětal᷊e mạeng pěngangibadang masue nal᷊iu bọu tempo seng niatorẹ̌. Piạ anạu sěmbaụ bal᷊ene marau. Piạ u harusẹ̌ sumake oto arau luměngang. Piạ lai kawing i sire bal᷊inẹ Sahiding Yehuwa kụ mapulu i sire mahumpạ su tempo seng nitantu.

12. Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ kuměndagẹ̌ dingangu měngadatẹ̌ su penatua? (Pěmanda kotak ” Pẹ̌tiněna Pěndang i Sire Apang Měngẹ̌ngahạ.”)

¹² Manga penatua seng něhal᷊ẹ̌ masěghadẹ̌ su sidang dingangu hal᷊ẹ̌ měnginjilẹ̌, hakị u ene i kitẹ harusẹ̌ kuměndagẹ̌ dingangu měngadatẹ̌ si sire. (Basa 1 Tesalonika 5:12, 13.) I kau lai tantu sěbạe makitarimakasẹ ual᷊ingu apa seng nikoạ i sire gunang i kau. I kau botonge měnodẹ ene su tempong tumuhụ dingangu mẹ̌tul᷊ung si sire, ual᷊ingu ”i sire měnděndiagạ si kamene kụ i sire sarung bertanggung jawab”.​—Ibrani 13:7, 17.

13. Apa kaěndungang i kitẹ bọu cara i Yesus měkoạ taumata wal᷊inẹ?

¹³ Su těbal᷊ẹ̌ soal i Yesus, Yesaya naul᷊ị, ”Batang seng napěkuhẹ̌ tawe nipědine, kụ sumbu seng mẹ̌dědusẹ̌ tawe nitiụe.” (Yesaya 42:3) Kakěndagi Yesus su taumata nakakoạ i sie timal᷊ěntụ. I sie nakaěna pěndangu taumata apang nakadodọ naung dingangu lome mẹ̌sul᷊ungu ”batang seng napěkuhẹ̌” arau ”sumbu seng mẹ̌dědusẹ̌”, hakị u ene i sie mapia dingangu masabarẹ̌ měkoạ si sire. Sarang manga rariọ lai mapulu mẹ̌těngkarani si Yesus. (Markus 10:14) Tantu, i kitẹ tawe makaěna arau měněntiro taumata kere i Yesus! Katewe i kitẹ botonge měnodẹ i kitẹ mětẹ̌tiněna pěndangu taumata wal᷊inẹ bọu cara i kitẹ mẹ̌bisara si sire, kange i kitẹ mẹ̌tiwo, dingangu karěngụe i kitẹ mẹ̌bisara si sire.

14. Kawe nụe i kitẹ harusẹ̌ mẹ̌tiněna soal u cara i kitẹ mẹ̌bisara su taumata?

¹⁴ Kerea i kitẹ mẹ̌bisara su taumata? Orasẹ̌ ini, jutane taumata ’sẹ̌sigěsạkeng dingangu nịbawalang’ tahapědagang, těmbonangu politikẹ̌, lai těmbonangu agama matingkaị dingangu dal᷊akisẹ̌. (Matius 9:36) Tětal᷊e, lawọ seng tawe mangimang sěmbaụ su wal᷊inẹ kụ lai tawẹ apa pělaharapẹ̌. Hakị u ene, bawera dingangu tingihi kitẹ harusẹ̌ měnodẹ i kitẹ kai mapia dingangu mapadul᷊i si sire! Lawọ taumata mapulu rumaringihẹ̌ bal᷊inẹ kětạeng ual᷊ingu habarẹ̌ bẹ̌bawaěng i kitẹ asal᷊e bọu Alkitapẹ̌, katewe lai ual᷊ingu i kitẹ kahěngang-hěngang mapadul᷊i si sire dingangu měngẹ̌ngadatẹ̌ si sire.

15. Apa piram baụ cara i kitẹ botonge mẹ̌tiněna pěndangu taumata su tampạ i kitẹ?

¹⁵ Piạ lawo cara i kitẹ mẹ̌tiněna pěndangu taumata su tampạ i kitẹ. I kitẹ harusẹ̌ mapia dingangu maadatẹ̌ su tempong mẹ̌kiwal᷊o si sire. Sěngkatau perintis něnginjilẹ̌ su tampạ  kal᷊awokange taumata sene meaěng. Hakị u ene i sie tawe něgělị kakiwal᷊o makakoạ si sire mamea mạeng i sire běga sasimbahe. I sie tawe mẹ̌kiwal᷊o, ”I kau masingkạ arengu Mawu?” arau ”I kau masingkạ apa Kararatuangu Mawu?” Katewe, i sie maul᷊ị, ”Iạ něngěndung bọu Alkitapẹ̌ Mawu piạ arenge. Botonge iạ měnodẹ arenge?” Memang cara kerene tawe mapakẹ su kěbị tampạ ual᷊ingu taumata dingangu kebudayaan kai nẹ̌tatěntang. Katewe, i kitẹ harusẹ̌ sěntiniạ maadatẹ̌ dingangu mapia měkoạ taumata su tampạ i kitẹ. Gunang makakoạ kerene, i kitẹ harusẹ̌ masingkạ si sire.

16, 17. Kerea i kitẹ měnodẹ kapiang naung su tempong měmutusẹ̌ (a) su tempo kerea i kitẹ mẹ̌tiwo taumata (b) karěngụe i kitẹ mẹ̌bisara dingangi sire?

¹⁶ Kange kapaelange i kitẹ mẹ̌tiwo taumata? Su tempong měnginjilẹ̌ bọu wal᷊e sarang bal᷊e, taumata wěga i kitẹ sarung sumongo. Hakị u ene, kapaelange i kitẹ mẹ̌tiwo su tempo nẹ̌tatahino si sire. (Matius 7:12) Contone, apa taumata su tampạu puluang mẹ̌bangung diọ maěllo su akhir pekan? Mạeng kerene aramanung i kau botonge měnětạ měnginjilẹ̌ su ral᷊eng, su tampạ mal᷊awọ taumata, arau saụ mẹ̌tiwo taumata apang mapulu tiwong mal᷊ukadẹ̌.

¹⁷ Karěngụe i kitẹ mẹ̌bisara sire? Lawọ taumata biasane masibukẹ̌, hakị u ene kapaelange tawe mẹ̌bisara marěngụ, něngělembo mạeng buhudeng nẹ̌tiwo si sire. Kapaelange i kitẹ lighạ mẹ̌pěrěmisi sul᷊ungu mẹ̌děngụ sene. (1 Korintus 9:20-23) Mạeng taumata masingkạ i kitẹ nakaěna i sire masibukẹ̌, aramanung i sire limembong mapulu měnarimạ si kitẹ su tempong i kitẹ saụ mẹ̌tiwo si sire. Mạeng i kitẹ měnodẹ sipatẹ̌ asal᷊e bọu rohkẹ̌ u Mawu, i kitẹ sarung kahěngang-hěngang makoạ ”hapị sěngkapěhal᷊ẹ̌ dingangu Mawu”. Yehuwa lai aramanung něpakẹ si kitẹ gunang mẹ̌tul᷊ung taumata makasingkạ těntiro nihino!​—1 Korintus 3:6, 7, 9.

18. Mạeng i kitẹ mẹ̌tiněna pěndangu taumata wal᷊inẹ, apa al᷊amatẹ̌ sarung tarimakeng i kitẹ?

¹⁸ Hakị u ene, i kitẹ harusẹ̌ turusẹ̌ mẹ̌tiněna pěndangu keluarga, anggota sidang, dingangu taumata apang nipẹ̌sombangeng su tempong měnginjilẹ̌. Mạeng měkoạ ene, i kitẹ sarung makaěbạ lawọ al᷊amatẹ̌, orasẹ̌ ini dingangu su tempo mahi. Mazmur 41:1, 2 naul᷊ị, ”Mal᷊uasẹ̌ i saing měpẹ̌padul᷊i taumata masusah. Yehuwa sarung měnal᷊amatẹ̌ si sie su tempong sigěsạ. Yehuwa sarung měndiagạ si sie tadeạu i sie tatapẹ̌ biahẹ̌. I sie sarung isěbạ taumata mal᷊uasẹ̌ su dunia.”