MẠENG i kau mapulu masingkạ pukul᷊ẹ̌ pira ini, apa sarung koatengu? Aramanung i kau měmanda jam. Contone, ini seng nal᷊iu sěngkaorasẹ̌ dingangu 30 měnitẹ̌ bọu pukul᷊ẹ̌ 12 ěllo rangẹ. Apa sasimbahu mạeng piạu mẹ̌kiwal᷊o, ”Pukul᷊ẹ̌ pira ini?”

Ene bergantung su tampạ pětatanạkengu. Contone, aramanung i kau maul᷊ị, ”Jam 1.30” arau ”Jam 13.30”. Su piram baụ tampa, piạ u maul᷊ị, ”Ini seng měnengang darua”, mangal᷊ene 30 měnitẹ̌ těntal᷊ang tawe němẹ̌mukul᷊ẹ̌ darua.

Kerea taumata mẹ̌sěbạ orasẹ̌ su tempong Alkitapẹ̌? Piạ piram baụ carane. Su Manga Bukẹ̌ Ibrani, piạ istilah kere ”mal᷊uka-l᷊ukadẹ̌”, ”mal᷊ukadẹ̌”, ”ěllo rangẹ”, dingangu ”hěbi”. (Kejadian 8:11; 19:27; 1 Raja-Raja 18:26) Katewe pẹ̌sěnsul᷊ẹ, Alkitapẹ̌ něpakẹ istilah limembong spesifik.

Su Israel kangerẹ, biasane piạ taumata nighělịkangu tugasẹ̌ gunang mẹ̌dariagạ, něngělembo su tempong hěbi. Tau Israel němahiạ tempo mẹ̌dariagạ ene nakoạ tatělu bageang, kụ nisěbạ ”giliran jaga”. (Mazmur 90:6) Su Hakim-Hakim 7:19, i kitẹ nẹ̌basa soal u ”giliran jaga hěbi ral᷊ung”. Su tempong Yesus su dunia, tau Yahudi němahiạ tempo nakoạ ěpạ giliran jaga, mẹ̌sul᷊ung dingangu tau Yunani lai tau Romawi.

Su Injilẹ̌, giliran jaga ini hanesẹ̌ nisěbạ. Contone, Yesus dimal᷊eng su laudẹ̌ su tempong ”giliran jaga kaěpạe”. (Matius 14:25) Yesus lai nẹ̌sěbạ su sasihinge, ”Mạeng taghuangu wal᷊e masingkạ pukul᷊ẹ̌ pira tahatako sumongo, tantu i sie mang mẹ̌dariagạ dingangu tawe měmala bal᷊ene bongkareng.”​—Matius 24:43.

Yesus nẹ̌sěbạ ěpạ giliran jaga ene su tempong naul᷊ị su manga murite gunang pẹ̌dariagạ ual᷊ingu i sire ”wěga kange taghuangu wal᷊e duměnta, apa su tempong hěbi, hěbi ral᷊ung, kẹ̌kaloarane, arau kalonge arau mal᷊uka-l᷊ukadẹ̌”. (Markus 13:35, ctk.) Giliran jaga humotong, ene kai ”hěbi”, nitětạ bọu matangěllo simědạ sarang ěndịu pukul᷊ẹ̌ sio hěbi. Karuane, ene kai giliran jaga ”hěbi ral᷊ung”, nitětạ bọu ěndịu pukulẹ̌ sio hěbi sarang pukul᷊ẹ̌ 12 hěbi. Giliran jaga katělune, ene kai ”kẹ̌kaloarane”, arau su tempong ’manụ esẹ kimukụ’, nitětạ bọu pukul᷊ẹ̌ 12 hěbi sarang pukul᷊ẹ̌ tatělu kalonge. Aramanung su giliran jaga ini manụ esẹ kimukụ su tempong Yesus nisamẹ. (Markus 14:72) Giliran jaga kaěpạe, ”kalonge arau maluka-l᷊ukadẹ̌”, ene nitětạ bọu pukul᷊ẹ̌ tatělu kalonge sarang matangěllo siměbang.

Hakị u ene maning taumata su tempong tamai tawẹ apa jam i sire kere si kitẹ orasẹ̌ ini, si sire tatapẹ̌ piạ cara měhabarẹ̌ pukul᷊ẹ̌ pira ini.