1. Babombi bengi ba kisinka bakue Yehova bali mukusaakaana na maavia ki?

MU KYALO kyonse, babombi bengi bakue Yehova bali mukusaakaana ni maavia, ni aali ibiipile. Eba, ezio aali ili ni mu libumba ao mu kilonghaano kyenu? Bakristu bange bali mukuluisia buluele bukilile kubiipa ao kufuilua na muntu ubatonene saana. Bange bali mukusipikizia misa ya kumona muntu wa mu lupua lwabo ao kibuza wabo wa peepi waalekela kisinka. Ni kooku bange bali mukwemiiwa na masaanzo ali aleetua na maka a kyalo a buinooni. Baaba balupua ni bankazi bonse bakabiile kuteekiwa mutima. Eba, kunti twabakwasia siani?

2. Juu ya ki musita unge mutumua Paulo waali wapalile kuteekiwa mutima?

² Mutumua Paulo wasaakeene ni maavia akolele kabili akoonkeene. (2 Bakor. 11:23-28) Kabili waali wapalile kusipikizia “munga mu mubili,” paange buavia bwa maluele kampanda. (2 Bakor. 12:7) Kabili waali wapalile kusipikizia kutioka mutima musita Dema, waali mubombi nakue mu musita kampanda, lwamusiile paantu “Dema watonene bya kyalo.” (2 Tim. 4:10) Paulo waali Mukristu akinkimeene abiikilue mafuta, waali wakwasia bange mukwitonena, inzi musita unge waali watioka mutima.​—Bar. 9:1, 2.

3. Ni baani baamukoseleziizie ni kumutekia mutima Paulo?

³ Paulo waakoseleziiziwe ni kukwasiiwa nga vyaali wakabiile. Mu nzila ki? Kakiine Yehova waabombiizie mupasi Wakue utakatiifu eevi amukoselezie Paulo. (2 Bakor. 4:7; Baf. 4:13) Yehova waamuteekiizie mutima kupitila Bakristu nakue. Paulo walandile palua babombi nakue bamo nangue baali “nsulo ya kukoselezia saana.” (Bakol. 4:11) Pakati ka baalia baazimbuile paali Aristarko, Tikiko ni Marko. Bamukoseleziizie ni kumukwasia kusipikizia. Ni mibeele ki yabakwasiizie baaba Bakristu  batatu baviinde saana kukoselezia? Kunti twakoonka siani mufuano wabo musita utwakeba kukoseleziana ni kuteekiana mutima?

4. Aristarko waailangiliile siani nangue waali kibuza wa kisinka kuli Paulo?

⁴ Aristarko, Mukristu waali wafumine ku Tesalonika, ya ku Makedonia, waailangiliile nangue ni kibuza wa kisinka kuli Paulo. Mu Bibilia, tuli twasoma lya kuanza mpunda yakue Aristarko musita Paulo lwaaendeele ku Efeso mu lwendo lwakue lwa butatu (3) lwa bumisionere. Musita lwaamutwele Paulo, Aristarko waakwetue na kikundi kya bantu. (Miilo 19:29) Musita lwaakakuilue, taemeenesie bukose bwakue, inzi waaikeele pamo ni Paulo. Miezi iniini kisia paapo, lwaali mu Ugiriki, Aristarko waaikeele pamo ni Paulo anzia baluani batwaliliile kukeba kumwipaya Paulo. (Miilo 20:2-4) Mu muaka wa 58 eevi, Yesu wasyavyelue, musita Paulo lwaatwelue ku Roma ku kukakua, Aristarko waali pamo nakue musita wa bobo buleendo bwaali bwaleepele, kabili bonse babili basipikiziizie buavia bwa kubazuka kwa buato musita wa buleendo bwabo. (Miilo 27:1, 2, 41) Musita lwaali ku Roma, ipalile waapisiizie musita ku boloko pamo ni Paulo. (Bakol. 4:10) Te kyakupapia nangue Paulo waasiele watekiiziwe mutima kabili wakoseleziiziwe na ozo kibuza wa kisinka!

5. Nga vilandile Tuswalo ni Mafunde 17:17, kunti waaluka siani kibuza wa kisinka?

⁵ Kunti twaaluka nga Aristarko kine twasaakula kuya twalisie pamo ni balupua ni bankazi apanasie musita wa nsaansa, inzi ni “nsita ya buavia.” (Soma Tuswalo ni Mafunde 17:17.) Atasie kine buavia bwapua, lupua ao nkazi kunti waya wakabiilesie kukoseleziiwa. Mu miezi itatu (3), Frances * waafuiliilue na baba ni mama wakue na buluele bwa kapopo. Walanda eevi: “Nainika nangue maavia akata ali atukisia musita waleepele. Kabili ndinatasia babibuza ba kisinka bali balanguluka nangue nkilisie mu buavia anzia kine tepasiapitile musita waleepele ntangia lwafuile baviazi bane.”

6. Kine tuli ba kisinka kunti twakita ki?

 ⁶ Babibuza ba kisinka bali baipeela eevi bakwasie balupua ni bankazi benabo. Kwa mufuano, lupua ali wakuutua Peter waapiminue ni kukwatua buluele bumo eevi busiizi kukokola kwipaana. Mukazi wakue, Kathryn, walanda eevi: “Ba mulume ni mukazi bamo mu libumba, baatutweele ku nkeende kwaile kupatua buluele bwakue Peter. Bapinguile nangue te baviinda kutulekelela tuye twayasie bunke mu loolo lwendo lukolele, kabili baali peepi neetu musita onse utwali twabakabiile.” Kili kyakoselezia kakiine kuya twaali ni babibuza ba kisinka bali kuviinda kutukwasia mu maavia etu!

7-8. Nga vilandile Bakolosai 4:7-9, Tikiko waailangiliile siani nangue ni muntu aswapiilue?

⁷ Tikiko, Mukristu kufuma ku Roma, kalaale ka mu Asia, waali kibuza wa kisinka saana wakue Paulo. (Miilo 20:4) Mu muaka wa 55 eevi Yesu wasyavyelue, Paulo wateaniizie eevi kwaluke kukolonghania nfalanga ya kukwasia Bakristu ba ku Yudea, kabili wamusiile Tikiko akwasie ezio miilo ya mana. (2 Bakor. 8:18-20) Kisia paapo, musita Paulo lwaali wakakilue ku Roma lya kuanza, Tikiko waali muntu wakue wakutwala mpunda. Waali watwala mikanda yakue Paulo ni mpunda ya kukinkizia mu bilonghaano bya mu Asia.​—Bakol. 4:7-9.

⁸ Tikiko waatwaliliile kuya waali kibuza aswapiilue kuli Paulo. (Tito 3:12) Mu ozo musita, te Bakristu bonse baali paswapiilue nga Tikiko. Mu muaka wa 65 eevi Yesu wasyavyelue, musita lwakakilue lya bubili, Paulo waaleembele nangue balalume bengi Bakristu ba mu kalaale ka Asia, batiinine kwiunga nakue paange, paantu baunvuile muenzo wa baluani. (2 Tim. 1:15) Anzia evio, Paulo waali wamuswapiile Tikiko, kabili waamupeele ni miilo inge. (2 Tim. 4:12) Kakiine Paulo waasekeleele kuya waali ni Tikiko, kibuza aweeme.

9. Kunti twakoonka siani mufuano wakue Tikiko?

⁹ Kunti twamupala Tikiko mu kuya twali bantu baswapiilue. Kwa mufuano, te tupalile kulayasie nangue tuli kubakwasia balupua ni bankazi beelia bibakabiile, inzi tupalile kukita kintu kya kubakwasia. (Mat. 5:37; Luk. 16:10) Kine baalia bakebele kukwasiiwa bainika nangue  twakaba kubakwasia, bali bakoseleziiwa kakiine. Nkazi umo walanda ni juu ya ki. Walanda eevi: “Uli kwisaanga watekameene paantu umanine nangue muntu waakikulaya kukukwasia wakaba kuya walipo ni kukukitila beelia byakikulaya.”

10. Nga vyalanda Tuswalo ni Mafunde 18:24, baalia bali ni buavia ao batiokele mutima kunti bakoseleziiwa naani?

¹⁰ Baalia bali basaakaana ni maavia ao bali batioka mutima, bali bakinkiziiwa musita ubali bamubuila kibuza aswapiilue bintu bili ku mutima. (Soma Tuswalo ni Mafunde 18:24.) Kisia kumona muana wakue libeli watengua, Bijay waalandile eevi: “Naali nakebele kumubuila muntu unswapiile vinaiunvuile.” Carlos waazeziizie kifulo mu libumba kyaabanga watonene saana paantu wakitile kilubo. Walanda eevi: “Naali nakabiile kuya naali ni ‘bantu ba kunti mbuile’ naleengeelue bila kunvua muenzo wa kupingulua.” Carlos waapatile bantu bakubuila, bakote ba mu libumba, baamukwasiizie kupuisia buavia bwakue. Kabili, wakoseleziiziwe musita lwaamanine nangue babo bakote te bakaba kubuilako ata muntu beelia byalanda.

11. Kunti waaluka siani kibuza aswapiilue?

¹¹ Eevi twaluke kibuza aswapiilue, tupalile kukita maka kwaluka ni mibeele ya kupembelela. Musita lwaasilue na mulume, Zhanna waali waiunvua buino musita lwaali wabuila babibuza bakue ba peepi vyaali waiunvua. Walanda eevi: “Baali bantuilizia batekele mutima. Anzia kine paange naali nabweluluka nalandasie beelia byenka.” Ni weewe kunti waaluka kibuza aweeme kupitila kutuilizia buino.

12. Marko waali ni, kabili waalangiliile siani mutima wa kukwasia?

¹² Marko waali Mukristu Muyuda waali waikala ku Yerusalemu. Barnaba, muvyalua wakue, waali misionere amanikile. (Bakol. 4:10) Lupua lwakue Marko lwaali lwakwete bintu bingi bya kimubili, inzi Marko weene taapobeelesie mu kubiika bintu bya kimubili pa ntaanzi mu buikazi bwakue. Mu buikazi bwakue bonse, Marko waalangiliile mutima wa kukwasia mukwitonena. Waali wasaansamukila kubombela bange. Kwa mufuano, mu nsita paleepale, waabombele pamo ni mutumua Paulo ni Petro musita ubaali babomba miilo yabo. Paange Marko waali wabatwalila byakulia, kukeba fuasi kwa kwikala, ni kukita miilo inge. (Miilo 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paulo waalandile nangue Marko waali umo wa ‘babombi nakue palua Bukolo Bwakue Leeza,’ ni ‘waali wakwasia eevi kumukoselezia.’​—Bakol. 4:10, 11, bulondolozi buli pensina.

13. Lileembo lya 2 Timoteo 4:11 lyalangilila siani nangue Paulo waatasiizie miilo ya kisinka yakue Marko?

¹³ Marko waalukile umo pakati ka babibuza ba peepi bakue Paulo. Kwa mufuano, musita Paulo lwaali wakakilue lya kupeleezia ku Roma, mu muaka wa 65 eevi Yesu wasyavyelue, waamuleembeele Timoteo mukanda wa bubili. Mu ozo mukanda, Paulo waamulandile Timoteo eze ku Roma wamutweme ni Marko. (2 Tim. 4:11) Kakiine, Paulo waatasiizie miilo ya kisinka yaabombele Marko musita wapitile, i kyalengele Paulo atone kuya waali pamo ni Marko mu ozo musita waviizie. Marko waamukwasiizie Paulo mu nzila ipalile, paange kupitila kuteania byakulia ao kumutwalila bintu bya kumukwasia mu miilo ya kuleemba. Kukwasiiwa ni kuteekiwa mutima kwaakitiilue Paulo kwamukwasiizie kusipikizia nsiku ya mpeleezio ya kufua kwakue.

14-15. Mateo 7:12 kunti yatusambilizia ki palua kubakwasia bange mu nzila ipalile?

¹⁴ Soma Mateo 7:12. Musita utuli twasaakaana ni maavia, tuli twatasia kakiine baalia bali bakita bintu kampanda eevi kutukwasia!  Baba wakue kwa Ryan wafuile bila kuketekela. Ryan walanda eevi: “Kuli bintu bingi biuli wakita kila busiku biusiviinda kukita musita luuluele. Kukita kintu kampanda eevi kukwasia​—atasie kine ni kakaniini​—kuli kwakoselezia saana.”

¹⁵ Kine tuli twapoozako maano ni kukentesia tuntu, tuli kumona nzila ipalile ya kukwasia bange. Kwa mufuano, nkazi umo wapinguile kubakwasia ba Peter ni Kathryn, bazimbuluanga kale, kubatwala lyonse ku matunzo. Paantu Peter ni Kathryn te baali ata kaniini na buviinde bwa kwenzia motoka, pakaako nkazi umo waakitile ntantiko yaakwasiizie bantu mu libumba bepeele kwa kwitoneena kukomboziana kubakwasia mu buleendo. Eba, eezi ntantiko yakwasiizie? Kathryn walanda eevi: “Twaiunvuile nga fwefue baatuulilue kifunda kikata pa bikope byetu.” Te kupuulula ata kaniini nzila yobe ya kukwasia atasie kine ni kantu kakaniini, kali kakoselezia.

16. Ni lisomo ki lya mana litwasambilila ku mufuano wakue Marko palua kukoseleziana?

¹⁶ Marko, musambi Mukristu wa mu miaka mia (100) ya ku ntendeko, kakiine musita onse waali ni bingi byakukita. Waali ni miilo ikata ya kiteokrasi, kubiika pamo ni kuleemba Nsimiko ili yakuutua mu liina lyakue. Anzia evio, Marko waatengele musita wa kumukoselezia Paulo, kabili Paulo waiunvuile kuya waleengeelue kumuloomba Marko amukwasie. Musita waaipailue muntu wa mu lupua lwabo, Angela waatasiizie mutima wa kwipeela nga ozo wa bantu baizile kumukoselezia. Walanda eevi: “Kine babibuza batonene kakiine kukwasia, bali baikala baleengele kupalamua. Te beezi kukaana ao kusisiita.” Kunti waiipuzia eevi: ‘Eba, manikile kuya naali muntu aleengele kukoselezia bazumizi nane mu nzila ipalile?’

17. Kutontonkania milandu ili mu 2 Bakorinto 1:3, 4 kunti kwatukinkizia siani kubakoselezia bange?

¹⁷ Kileengelesie kupata balupua ni bankazi bakabiile kukoseleziiwa. Kunti twaviinda kubombia nzila yaabombiizie bange pa kutukoselezia. Nino, nkazi waafuiliilue na bibi wakue, walanda eevi: “Yehova kunti wabakoselezia  bange kupitila fwefue kine twailekelela atubombie.” (Soma 2 Bakorinto 1:3, 4.) Frances, nkazi utwazimbulanga kale, walanda eevi: “Milandu ili mu 2 Bakorinto 1:4 ni ya kisinka. Kunti twabakwasia bange nga evelia vitwakwasiiziwe.”

18. (a) Juu ya ki bange bali baunvua muenzo wa kukoseleziana? (b) Kunti twaviinda siani kubakoselezia bange? Leeta mufuano.

¹⁸ Tupalile kukwata mipaango ya kukwasia anzia kine tuli ni muenzo. Kwa mufuano, kunti twaandua kumana ka kumulanda ao ka kumukitila muntu ali mu aali ikolele. Musita waafuile baba wakue, Paul mukote wa mu kilonghaano kimo, walanguluka vyaikwindile bantu kampanda eevi bamukwasie. Walanda eevi: “Kunti nalanda nangue te kyali kyaleengeele kuli beene kumpalama. Te baali baizi kakulanda. Inzi, ndimukusantila mpaka leenu nkulu yabo ya kunkoselezia ni kunkwasia.” Kisia kusanzua na ntensi ikata, lupua umo ali wakuutua Tajon, ni weene walanda eevi: “Kakiine, nsiviinda kulanguluka mpunda yonse inatumiinue na bantu mu nsiku yakoonkelepo kisia ezio ntensi, inzi nalanguluka nangue baali baemena bukose bwane.” Kunti twaviinda kukoseleziana kine twalangilila nangue tuli mukwemena bange.

19. Juu ya ki wapingula kuya waali “nsulo ya kukoselezia saana” bange?

¹⁹ Paantu twakila kupalama saana ku mpela ya keenu kyalo, aali ya kyalo yakaba kukila kubiipa ni buikazi bwakaba kukila kwavia. (2 Tim. 3:13) Kabili twakaba kutwalilila kuya twakebele kukoseleziiwa paantu te tupuililikile kabili tuli twakita bilubo. Kintu kinge kyamukwasiizie mutumua Paulo aviinde kusipikizia kakiine mpaka ku mpela ya buikazi bwakue, ni kukoseleziiwa na Bakristu benakue. Tuye twali ba kisinka nga Aristarko, baswapiilue nga Tikiko, ni kukwasia bange mu kwitonena nga Marko. Kine twakita evio, twakaba kubakwasia balupua ni bankazi kusiala sinta mu kiketekelo.​—1 Bat. 3:2, 3.