1. Daudi waaisaangile mu aali ki ikolele?

DAUDI waali wabutukile paantu kubanga kwali muntu waali wakeba kumwipaya. Sauli, likolo wa Israeli waali ni buviinde, waali watonene kumwipaya. Musita Daudi lwaali wakebele kupata byakulia, waaimeene ku muzi wa Nobu, kooko i kwaaloombelesie mikate isano. (1 Sam. 21:1, 3) Kisia paapo, weene pamo ni balalume bakue, baaile kufyama mu lipala. (1 Sam. 22:1) Ni kiki kyaalengiizie Daudi esaange mu ezio aali?

2. Sauli waaiingiziizie siani mu buavia? (1 Samweli 23:16, 17)

² Sauli waamunvuiliile saana Daudi bunkua, paantu bantu bengi baamutonene ni kumutasia paantu waaviindile ku bului buingi. Kabili, Sauli waali wamanine nangue Yehova waamusuulile paantu waandilue kumukindika, kabili nangue Yehova waamusaakuile Daudi eevi aaluke likolo. (Soma 1 Samweli 23:16, 17.) Inzi, Sauli abanga wakilisie likolo wa Israeli, kabili wali ni kisepe kikata ni bantu bengi baali bamukwasiizie. Pakaako, Daudi waali ni nsaambu ya kubutuka juu ya kusuunga bukose bwakue. Eba, Sauli waali watontonkania kakiine nangue kunti waanzia mipaango yakue Leeza ya kumwalula Daudi likolo? (Is. 55:11) Bibilia te ilandile. Inzi kunti twasininkizia kintu kimo: Sauli abanga waiingizia mu buavia. Baalia bali bamuluisia Leeza te beezi kuviinda!

3. Anzia aali yabanga walimo, Daudi waaiunvuile siani?

³ Daudi waali waikefiizie. Te weene waaisaakuile eevi aaluke likolo wa Israeli. Yehova i waamusaakuile. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Sauli waatendekele kumumona Daudi kuya wali muluani wakue mukata. Inzi Daudi taalandile nangue Yehova i waamwingiziizie mu buavia; kabili taaitendookele paantu waapatilesie byakulia biniini. Inzi, paange musita lwabanga wali mu leelio lipala i lwaatungile  lwimbo lwaweeme saana lwa kutasia. Mu loolo lwimbo muli ni milandu ya mu lileembo liimaniine lyasi lyetu: “Baalia bali bamukeba Yehova te bakaba kupusua na kintu kiweeme ata kimo.”​—Malum. 34:10.

4. Tuli kulondoluela biipuzio ki, kabili juu ya ki biipuzio bebio ni bya mana?

⁴ Loonu babombi bengi bakue Yehova bali basaangua bakwete byakulia ni bintu binge bibakabiile mu buikazi bwabo bila byatosiizie. * Keekio, kili mukukitika saana ku babombi bengi bakue Yehova, asa mu keeki kimina kya buluele kitulimo. Kabili, bintu byakaba kukila kukosa musita utuli mukukila kupalama ku “buavia bukata.” (Mat. 24:21) Kansi kili kuwaama twasuke beebi biipuzio bina: Ale, Daudi ‘taapusiilue na kintu kiweeme ata kimo’ mu nzila ki? Juu ya ki tupalile kusekelela beelia bitukwete? Juu ya ki kunti twaya twasininkiziizie nangue Yehova wakaba kutwemena? Kabili, kunti twaiteania siani palua musita uli mukuiza?

5-6. Malumbo 23:1-6, atukwasia siani kwinika beelia byali byakeba kulanda Daudi musita lwaalandile nangue babombi bakue Leeza “te bakaba kupusua na kintu kiweeme ata kimo”?

⁵ Ale Daudi waali wakeba kulanda ki musita lwaalandile nangue babombi bakue Yehova “te bakaba kupusua na kintu kiweeme ata kimo”? Musita Daudi lwaaleembele Malumbo a 23 waabombiizie bulanzi bwapaleene ni bobo. Pakaako, azo malumbo kunti atukwasia kunvua kintu kyaali kyakeba kulanda Daudi. (Soma Malumbo 23:1-6.) Mu azo malumbo, Daudi watendeka na eezi milandu: “Yehova ni musuungi wane. Nsikaba kupusua na kintu kiweeme ata kimo.” Mu seemu isieleko ya azo malumbo, Daudi waazimbuile bintu bya mana saana, nga evelia bintu biweeme byaapeelue kuli Yehova, paantu waamwitabiile Yehova kuya wali musuungi wakue. Yehova waamutunguluile “mu tuila twa nsaambu,” kabili, kakiine waamukwasiizie Daudi mu nsita iweeme ni mu nsita ibiipile. Daudi waainikile nangue kine bukose bwakue buli mu “fuasi ya kulisiizia ilimo bikusi bingi,”  keekio tekiviinda kwanzia te kunti apate buavia ata bumo. Waali wamanine nangue nsita inge kunti watioka mutima nga evelia ali mukupita “mu lulambe lulimo kilelo kikata,” kabili nangue wakaba wali ni baluani. Inzi, paantu Yehova i musuungi wakue, Daudi taviinda ‘kutiina kintu ata kimo kya kumukisia.’

⁶ Pakaako, twapata kyasuko kya kiipuzio kyetu kilandile eevi: Ale, Daudi ‘taapusiilue na kintu kiweeme ata kimo’ mu nzila ki? Abanga wakwete kila kintu kyabanga wakabiile eevi asiale wali peepi ni Yehova. Nsaansa yakue te yaali yaswapiile kuya wali ni bintu bingi bya kimubili. Daudi waasekeleele beelia bibaamupeele kuli Yehova. Kintu kyaali wamwene kuya kyali kya mana ni kumana nangue Yehova waali wamupaala ni kumusuunga.

7. Kukoonkana ni lileembo lya Luka 21:20-24, Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko ba ku Yudea baasaakeene ni aali ki ikolele?

⁷ Kupitila milandu yakue Daudi, kunti twainika nangue ni kintu kya mana kuya twali ni malanga aweeme palua bintu bya kimubili. Kunti twasekelela bintu byonse bya kimubili bitukwete, inzi te tupalile kubyalula kuya byali bya mana saana mu buikazi buetu. Keekio kyaali kisinka kya mana saana kyaafikiile kumana Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko baali baikeele mu Yudea. (Soma Luka 21:20-24.) Yesu waabasokele nangue nsita yakeeza musita muzi wa Yerusalemu ‘luwakazyungulukilua na baluani.’ Musita keekio lukyakitikile, kyaaloombele ‘babutukile ku mpili.’ Kusia muzi, kwalengiizie bapusuke, inzi keekio kyaaloombele basie bintu bingi. Kisia miaka kupita, Lupungu Lwakue Kamwenenena lwaalandile eevi: “Baasiile makaba ni masesi, kabili te baatweme atasie bintu bibanga byali mu masesi abo. Baaswapiile nangue Yehova wakabasuunga ni kubakwasia, kabili baabiikile lupupo lwakue Yehova pa ntaanzi kuliko kintu kyonse kyaali kyapalile kumoneka nangue paange ni kya mana.”

8. Ni lisomo ki lya mana lituli kuviinda kusambilila kupitila beelia byaabapatile Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko baali baikeele mu Yudea?

⁸ Ni lisomo ki lya mana lituli kuviinda kusambilila kupitila beelia byaabapatile Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko baali baikeele mu Yudea? Lupungu Lwakue Kamwenenena lutwazimbulanga, lwaalandile eevi: “Paange mu musita uli mukuiza, kunti twaasaakaana ni meezio akaba kulangilila vituli twamona bintu bya kimubili; eba, bintu bebio i bya mana saana ao kupusuka i kutumwene kuya kwali kwa mana kuliko bintu byonse, paantu tuli ba kisinka kuli Leeza? Musita mpela luyakaba kufika paange kyakaba kuloomba tukabe kusipikizia maavia ni kwitana bintu binge. Kyakaba kuloomba kuya twaleengele kukita kintu kyonse kya mana, nga evelia vyaakitile Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko baabutukile kufuma mu Yudea.” *

9. Musoko wakue Paulo ku Baebrania wakukinkizia siani?

⁹ Eba, kunti watontonkania vikibanga kyakolele ku babo Bakristu kusia, tulandesie kila kintu, ni kutendeka buikazi bwa leenu ku fuasi inge? Keekio kyaaloombele kuya bali ni kiketekelo ni kumuswapila Yehova abapeele bintu bya kimubili bya musinzi. Inzi, kubanga kwali ni kintu kya kubakwasia. Miaka isano ntaanzi Baroma tebanaize kuzyungulukila Yerusalemu, mutumua Paulo waabapeele Baebrania musoko wa mana. Waabasokele eevi: “Tekuviindue na lwinso lwa nfalanga, waaminue na beelia bimuli nabio. Paantu Leeza waalandile, ‘nsikakusia kabili nsikakulekelela.’ I kituli twasininkiziizia nangue ‘Mulopue i mukwasi wane, nsyatiina kantu. Ale muntu ali kunkita ki?’” (Baeb. 13:5, 6) Kakiine baalia baatweme musoko wakue Paulo bafiniizie ntaanzi Baroma tebanaize kwinoona muzi, baamwenesie kyaleengele kwipatanisia ni kusekelela bintu biniini saana bibaasiele bakwete mu fuasi yabo ya leenu. Baali basininkiziizie kakiine nangue Yehova wakaba  kwemena bintu byabo bya musinzi bibaali bakabiile. Milandu yakue Paulo yatusininkiziizia nangue ni fwefue kunti twaswapila nangue Yehova wakaba kutupeela bintu bitukabiile.

10. Paulo waasambiliile lisomo ki?

¹⁰ Paulo waamupeele Timoteo musoko wa evio vyenka, kabili ozo musoko uli wabomba ni kuli fwefue. Waaleembele eevi: “Kansi, kine tukwete byakulia ao maubo, tuli kusekelela na bintu bebio.” (1 Tim. 6:8, NWT) Eba, keekio kilangiliile nangue tetupalile kusekelela kyakulia kiweeme saana, kuya twali ni nsesi yaweeme ao kusita maubo a leenu mu nsita paleepale? Paulo tali mukukeba kulanda evio. Paulo ali mukulanda nangue tupalile kusekelela kupitila bintu byonse bya kimubili bitukwete. (Baf. 4:12) Leelio, i lisomo lyaasambiliile Paulo. Bukibuza bwetu pamo ni Leeza, i kintu kya mana saana kuliko kintu kyonse kya kimubili kitukwete.​—Hab. 3:17, 18.

11. Ni lisomo ki litwasambilila palua kusekelela kupitila milandu yakue Musa ku Baisraeli?

¹¹ Bintu bitumwene nangue i bitukabiile kunti byapusana ni beelia bimwene Yehova. Tontonkania bintu byaalandilue Baisraeli kuli Musa kisia kukita miaka 40 baali mu kaseba. Waabalandile eevi: “Yehova Leeza weenu waakimipaala mu bintu byonse bimwakiba mwakita. Amanine buino lwendo lwenu mu kanu kaseba kakata. Mu eezi miaka yonse 40 Yehova Leeza weenu wakiba wali pamo neenu, kabili te mwakipusua kantu ata kamo.” (Mal Miz. 2:7) Mu ezio miaka yonse 40, Yehova waali wabapeela Baisraeli kyakulia kyaali kyakuutua mana. Maubo abo, i kulanda maubo alia enka a baafumine nao ku Misri, te aakaatikile.  (Mal Miz. 8:3, 4) Anzia kine paange bantu bange baamwene nangue bintu bebio te byaali byatosiizie, Musa waabalangulusiizie nangue babanga bakwete kila kintu kibaali bakabiile. Yehova wakaba kutona kine twasambilila kusekelela, ao kutasia atasie bintu bisili bya kupapia byali watupeela, kubimona kuya byali mpaalo ni kulangilila sante palua bintu bebio.

12. Ni kiki kilangilile nangue Daudi taaiswapiile, inzi waali wamuswapiile Yehova?

¹² Daudi waali wamanine nangue Yehova ni wakisinka, kabili ali waemena saana baalia bamutonene. Anzia kine bukose bwakue bwali mu buavia musita lwaali watunga Malumbo a 34, Daudi waamwene na menso a kiketekelo “malaika wakue Yehova” waali wakita nkambi ‘kumuzyungulukila’ weene. (Malum. 34:7) Paange Daudi waali wapalania malaika wakue Yehova na lukale ekeele mu fuasi ya kuluilamo wakenteleele juu ya muluani. Anzia kine Daudi abanga wali lukale asipile, kabili Yehova waali wamulaile kumupeela bukolo, taaswapiile buviinde bwakue bwa kulasa na libue ao kubombia kipanga eevi kumwanzia muluani. (1 Sam. 16:13; 24:12) Daudi waamuswapiile Leeza, wasininkiziizie nangue malaika wakue Yehova ‘ali wapususia baalia bali bamutiina Weene.’ Kulanda kisinka, loonu te tuswapiile kusuungua mu nzila ya kimpezia maano. Inzi, tumanine nangue bonse bali bamuswapila Yehova, bakaba kupata bukose bwa loonse anzia kine loonu kunti bafua.

13. Musita Gogu wa Magogu lwali wakaba kubengilila bantu bakue Leeza, juu ya ki twakaba kumoneka nga batope basili na muntu wa kubakwasia, inzi juu ya ki te tupalile kutiina? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

¹³ Leenusie, kuswapila buviinde bwakue Yehova bwa kutusuunga kwakaba kweziiwa. Musita Gogu wa Magogu, ao buumo bwa ntundu lubwakaba kubengilila bantu bakue Leeza, paange kunti twatontonkania nangue kwasiala twipaiwe. Kyakaba kuloomba kuya twasininkiziizie nangue Yehova ali ni buviinde bwa kutupususia, kabili wakaba kukita evio. Ku bantu ba ku kyalo, twakaba kumoneka nga mikooko isili na muntu wa kuikwasia, kabili bila kuya twali na muntu wa kutusuunga. (Ezek. 38:10-12) Te tukaba kuya twali na kiluilo ata kimo, kabili tetukaba kuya twabeeleziiziwe juu ya kuluana. Bantu ba ku kyalo bakaba kumona nangue kyakaba kuya kyaleengele saana kutulovia. Te bakaba kumona keelia kitumwene kupitila menso a kiketekelo, i kulanda libumba lya bamalaika likeele lya zyungulukiile bantu bakue Leeza, lyaiteaniizie kuluana pa fuasi yeetu. Ale, bantu ba ku kyalo bakaba kubamona siani? Te bakwete menso a kiketekelo. Kakiine bakaba kupapa saana musita kisepe kya ku muulu lukyakaba kuluisia ni kutukwasia!​—Nfy. 19:11, 14, 15.

14. Kutendekela loonu, tupalile kukita ki eevi kwiteania palua musita uli mukuiza?

¹⁴ Kunti twakita ki kutendekela loonu eevi kwiteania palua musita uli mukuiza? Ntaanzi ya byonse tupalile kuya twali ni malanga aweeme palua bintu bya kimubili, twainikile nangue kuli busiku bwakaloomba kusia bebio bintu. Kabili, tupalile kusekelela palua bintu bitukwete ni kuya twali ni nsaansa saana paantu tuli ni bukibuza pamo ni Yehova. Vitwakaba kukila kumumana buino Leeza weetu, i vitwakaba kukila kuswapila nangue wakaba kutusuunga musita Gogu wa Magogu lwali wakaba kutwingilila.

15. Ni bintu ki byaakitikile mu buikazi bwakue Daudi musita lwabanga wakili mulumendo byaamukwasiizie kwinika nangue lyonse Yehova wakamukwasia?

¹⁵ Kutoosia kintu kinge kyaamukwasiizie Daudi, kunti kwatukwasia ni fwefue kwiteania palua maavia. Daudi waalandile eevi: “Tompe mumone nangue Yehova aweeme; muntu ali ni nsaansa ni olia ali wamubutukila weene.” (Malum. 34:8) Ezio milandu ilangiliile juu ya ki Daudi waainikile nangue apalile kumuswapila  Yehova eevi amukwasie. Lingi Daudi waamuswapiile Yehova, kabili Leeza wakue taamutionene mutima ata kaniini. Lwaali mulumendo, Daudi waasaakeene ni Mufilisti umo mukata waali wakuutua Goliati. Kisia waamulandile eevi ozo muntu waali watiinia: “Leelo lyenka, Yehova ali kukubiika mu minue yane.” (1 Sam. 17:46) Kisia, musita Daudi lwaali wabombela kwa likolo Sauli, Sauli waaeziizie lingi kumwipaya. Inzi ‘Yehova abanga wali pamo ni’ Daudi. (1 Sam. 18:12) Paantu Daudi waaimweneene Yehova vyaamukwasiizie musita wapitile, waainikile nangue kakiine Yehova wakaba kumukwasia mu maavia akue.

16. Kunti ‘twatompaʼ buwaame bwakue Yehova mu nzila ki imwenekele?

¹⁶ Kutendekela loonu, kine twakila kumuswapila Yehova atutungulule, twakaba kukila kuswapila buviinde bwakue bwa kutukwasia mu musita uli mukuiza. Tukabiile kuya twali ni kiketekelo ni kuya twatonene kumuswapila Yehova eevi tumuloombe mukulu weetu wa miilo nsita ya kuya ku kulonghaana kwa muputule, kwa kalaale, ao kumuloomba aalulule ntantiko yeetu ya miilo eevi tukabe kuya twasaangua ku kulonghaana kwetu konse, ao kuya twapisia nsita ingi mu miilo ya kusimikila. Tulande mukulu weetu wa miilo wakaana kwitabila beelia bitwamuloomba, kisia twavutua ku miilo. Eba, tuli kuya twamuketekeele Yehova nangue takaba kutusia, kabili nangue lyonse wakaba kutukwasia bintu bya musinzi bitukabiile? (Baeb. 13:5) Bantu bengi bali babomba mu miilo ya nsita yonse, kunti batubuila bintu bibaaimweneene bilangiliile nangue Yehova waabakwasiizie musita ubaali bakebele saana kukwasiiwa na weene. Yehova ni wakisinka.

17. Zimbula lileembo lya muaka wa 2022, kabili juu ya ki lileembo leelio lipalile?

¹⁷ Kine tumubiikile Yehova ku lubali lwetu, tetuviinda kutiina keelia kyakaba kukitika musita uli mukuiza. Leeza weetu takaba kutusia ata kaniini kine tubiikile Bukolo bwakue pa ntaanzi mu buikazi bwetu. Eevi kutukwasia tuye twainikile nangue tupalile kwiteania palua maavia ali ku ntaanzi yeetu ni kuswapila nangue Yehova takaba kutusia ata kaniini, Kabungue Kali Katungulula kakisaakula Malumbo 34:10 kuya lyali lileembo lya muaka wa 2022: “Baalia bali bamukeba Yehova te bakaba kupusua na kintu kiweeme ata kimo.”