1-3. Babombi bakue Leeza kunti balengiiwa na ki kupisia mensozi?

WEEWE, waalilile lya kupeleezia musita ki? Nsita inge, tuli twalila juu ya nsaansa. Inzi lingi, tuli twalila juu ya bulanda. Kwa mufuano, kunti twalila kine muntu ututonene wafua. Lorilei, nkazi ali waikala mu kyalo kya États-Unis, waaleembele eevi: “Nsita inge, naali naunvua misa ikata palua muana wane mwanakazi waafuile, keekio kyaali kyalengia ngimone nangue te kuli kintu ata kimo kili kuviinda kunteekia mutima. Mu ezio nsita, nsyaali natontonkania nangue kunti nasipikizia ezio aali.” *

² Kuli ni bintu binge bili byalengia twafumia mensozi. Hiromi, painia umo wa mu kyalo kya Japani waalandile eevi: “Nsita inge ndi nakisika ku mutima paantu bantu bandi nasimikila te beezi kupoozako maano ku mpunda ya Bibilia indi nasimikila. Nsita inge, ndi namuloomba Yehova nali mukukolosia mensozi eevi ankwasie kupata muntu ali mukukeba kisinka.”

³ Eba, nsita inge, ni weewe uli waiunvua nga babo bankazi batwazimbula paapo pa muulu? Bengi, bali baiunvua evio. (1 Pet. 5:9) Tuli ‘twatona kumubombela Yehova kwa nsaansa,’ inzi kunti twaya twamubombela twali mukukolosia juu ya bulanda, kutioka mutima ao aali inge yaviizie ili yaezia bukisinka bwetu. (Malum. 6:6; 100:2) Kunti twakita siani kine twaiunvua evio?

4. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

⁴ Kunti twasambilila kupitila mufuano wakue Yesu. Nsita inge, Yesu ni weene, waali wasaakaana ni bintu byaali byamulengia ‘alile.’ (Yoan. 11:35; Luk. 19:41; 22:44; Baeb. 5:7) Kansi tumone bintu bebio. Musita utuli kuya twasambilila bintu bebio, tuli kumona masomo atuli kuviinda kusambilila palwakue Yesu ni palwakue Yehova, Baba wakue. Kabili, tuli kumona bintu bituli kuviinda kukita kine twaisaanga mu aali ili yalengia tulile.

5. Twasambilila ki palwakue Yesu mu lyasi lili mu Yoane 11:32-36?

⁵ Mu mainza nsita ya kasama saana mu muaka wa 32, Yesu wasyavyelue, Lazaro, kibuza mutonua wakue Yesu, waaluele ni kufikiila kufua. (Yoan. 11:3, 14) Lazaro abanga waali ni bankazize babili, ba Maria ni Marta, kabili Yesu waali watonene saana loolo lupua. Babo bankazi, baali bakisilue saana paantu baafwiliilue na lupua wabo. Kisia Lazaro kufua, Yesu waakitile bulendo waya ku muzi wa Betania, kwaali kwaikeele ba Maria ni Marta. Musita Marta lwaaunvuile nangue Yesu ali mu nzila, waaile lubilo eevi aye asaakaane nakue. Tontonkania bulanda bukata bwaali naabo musita lwaalandile eevi: “We Mulopue, ubengepo ndumyamuine, nga taakifua.” (Yoan. 11:21) Kisia musita uniini, Yesu lwaamwene Maria pamo ni bantu bange bali mukulila, ni weene ‘waalilile.’​—Soma Yoane 11:32-36.

6. Juu ya ki Yesu waalilile mu ozo musita?

⁶ Juu ya ki mu ozo musita Yesu waalilile? Kitabu Étude perspicace des Écritures kili kyaasuka eevi: “Lufu lwakue Lazaro, kibuza wakue ni bulanda bwaalukile na bankazize, byaamulengiizie Yesu ‘onvue bulanda ni kulila.’” * Paange Yesu waali watontonkania misa yaali yaunvuile Lazaro, kibuza wakue musita lwaali waluele, kabili paange waali watontonkania Lazaro vyaaiunvuile musita lwaainikile nangue kwasiala afue. Kabili, musita Yesu lwaamwene ba Maria ni Marta vibaakumiiziwe na lufu lwakue lupua wabo, kakiine ni weene waalilile. Kine uli ni kibuza ao muntu wa mu lupua waafuile, kakiine ni weewe waaiunvuile enka evio. Mona masomo atatu auli kuviinda kusambilila kupitila keekio kintu kyaakitikile.

7. Twasambilila ki palwakue Yehova kupitila mensozi aafumiizie Yesu juu ya ba bibuza bakue?

⁷Yehova amanine vyuli waiunvua. Yesu ‘apaleene saana’ ni Baba wakue. (Baeb. 1:3) Musita Yesu lwaalilile, waalangiliile vili vyaiunvua Baba wakue. (Yoan. 14:9) Kine ukisilue paantu ufwiliilue, uye wasininkiziizie nangue Yehova tamwenesie bulanda bobe, inzi kabili akisikile  saana juu ya aali yobe. Atonene kupuisia bulanda bobe.​—Malum. 34:18; 147:3.

8. Juu ya ki kunti twasininkizia nangue Yesu wakaba kubatuntumuna batonua betu baafuile?

⁸Yesu atonene kubatuntumuna batonua bobe. Musita uniini ntaanzi Yesu tanalile, waamulandile eevi Marta: “Ndumeezo ali kutuntumuka.” Marta waazumiine milandu yaalandile Yesu. (Yoan. 11:23-27) Paantu Marta abanga wamupupa Yehova mu kisinka, kakiine abanga wamanine nangue kabika Eliya ni Elisha baatuntumuine bantu mu nsita yaapitile. (1 Mak. 17:17-24; 2 Mak. 4:32-37) Kabili, kipalile waamanine nangue Yesu waatuntumuine ni bantu. (Luk. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Ni weewe uye wali ni kisinka nangue, wakaba kubamona bantu bautonene baafuile. Ale, twasambilila ki kupitila kumana nangue Yesu waalilile musita lwaali wabateekia mutima babibuza bakue babanga bali mu bulanda? Twasambilila nangue Yesu atonene saana kutuntumuna bantu bafuile!

9. Kunti twabakwasia siani baalia bali mu bulanda nga evelia vyaakitile Yesu? Leeta mufuano.

⁹Weewe, kunti wabakwasia baalia bali mu bulanda. Yesu waalilile pamo ni Maria ni Marta, kabili waabatuiliziizie ni kubalanzia bulanzi bwa kuteekia mutima. Ni fwefue kunti twakita evio vyenka ku baalia bali mu bulanda. Mukote umo ali wakuutua Dan, ali waikala mu kyalo kya Australia, walanda eevi: “Kisia kufuisia mukazi wane, naali nakebele kukwasiiwa. Lyonse, balupua pamo ni bakazi babo babanga baleengelesie kuntuilizia. Baali bandekelela ndangilile bulanda bwane, kabili lubaali bamona nalila te baali baunvua ovio. Kabili baankwasiizie mu nzila imonekele, nga evelia kusamba motoka wane, kunkwasia kusita bintu ni kungelekela byakulia musita unsyali na buviinde bwa kukita tooto tuazi. Kabili lingi baali bapepa pamo ni neene. Baailangiliile kuya bali ba bibuza ba kisinka ni balupua ‘baavyelue palua nsita ya maavia.’”​—Tus Maf. 17:17.

10. Londolola kintu kyaakitikile kilandilue mu lileembo lya Luka 19:36-40.

¹⁰ Pa nsiku 9 muezi wa Nisani muaka wa 33 kisia kuvyalua kwakue, Yesu waaingiile mu Yerusalemu waikeele pa punda ndume musoka. Lwaali waya wapalama ku muzi, libumba lyaakolongheene ni bantu baapanzikile maubo abo mu musebo ntaanzi yakue ni kumwitabila kuya wali Likolo wabo. Kakiine, ozo ubanga wali musita wasaansamusiizie. (Soma Luka 19:36-40.) Kipalile basambi bakue te baali baswapiile kintu kyaakitikile kisia paapo. “Yesu lwaakilile kupalama, ni muzi wamoneka, waaliliile Yerusalemu.” Yesu waalandile wali mukulila palua bintu byaaviizie bya kubapata bantu ba mu muzi wa Yerusalemu.​—Luk. 19:41-44.

11. Juu ya ki Yesu waalilile palua bekazi ba ku Yerusalemu?

¹¹ Yesu waakisilue ku mutima paantu Bayuda bengi baali basyalangiliile nangue te bakaba kwitabila mpunda ya Bukolo. Keekio, kyaalengiizie Yerusalemu iinoonue, kabili kyaalengiizie Bayuda baapusukile batwalue ku buzia. (Luk. 21:20-24) Kya bulanda, nga evelia vyaalandile Yesu, bantu bengi baamukeene. Ale weewe kooko kwenu, bantu bali baitabila siani mpunda ya Bukolo? Kine bantu baniinisie i bali baitabila kisinka kyuli wabasambilizia anzia kine uli waikwinda saana, kunti wasambilila ki kupitila mensozi akue Yesu? Mona masomo ange atatu.

12. Kunti twasambilila ki palwakue Yehova kupitila mensozi aafumiizie Yesu palua mwikazi nakue?

¹²Yehova ali waemena bantu. Mensozi akue Yesu atulangulusia nangue Yehova ali waemena saana bantu. “Tatonene muntu ata umo kuti akazeeze, inzi atonene bonse balapile bibalo [mazaambi] byabo.” (2 Pet. 3:9) Loonu,  tuli twalangilila nangue tubatonene bantu batuli twasimikila kupitila kwikwinda lyonse kubakwasia basambilile palua mpunda iweeme ya Bukolo.​—Mat. 22:39, NWT. *

13-14. Yesu waabalangiliile siani bantu nkumbu, kabili kunti twamupala siani mu ezio mibeele?

¹³Yesu waabombele saana miilo ya kusimikila. Waalangiliile nangue abanga wabatonene bantu kupitila kutwalilila kubasimikila mu nsita yonse ibanga yamoneka fuasi ya kukita evio. (Luk. 19:47, 48) Ni kiki kyaali kyamusonsezia kukita evio? Yesu waabonvuiliile nkumbu babo bantu. Nsita inge bantu bengi saana baali batona kutuilizia milandu yakue Yesu, keekio kyaali kyalengia Yesu ni basambi bakue “tebakili na musita wa kulia.” (Mark. 3:20) Kabili musita muntu umo lwaatonene kulanda ni Yesu mu nsita ya busiku, Yesu waatonene kusaakaana nakue bila kukokola. (Yoan. 3:1, 2) Bantu bengi baamutuiliziizie Yesu, te baalukile basambi bakue. Inzi, baalia bonse baaunvuile bintu byaalandile Yesu, baapatile busininkizio bukata. Loonu, tukebele kumupeela kila muntu fuasi ya kutuilizia mpunda iweeme. (Miil Bat. 10:42) Eevi tuviinde kukita evio, paange kunti kyapala kwalulula nzila yeetu ya kusimikila.

¹⁴Uye waleengele kupilibuka kine kyapala. Kine tuli twasimikila pa nsita elia yenka, paange tetuviinda kubapata bantu bali batona kusambilila palua mpunda iweeme. Painia umo ali wakuutua Matilda walanda eevi: “Neene pamo ni mulume wane tuli twaikwinda kubendela bantu mu nsita paleepale. Lukele-keele pa kili, tuli twasimikila molia mubali basisiizia bintu. Mu nsita ya midi, bantu lubali basaangua mu misebo, tuli twabombia ma prezantware. Kisia, kyungulo saana, tuli twapata bantu bengi ku masesi abo.” Kuliko kusimikila pa nsita itutonene fwe beene, tupalile kuya twaleengele kupilibula ntantiko eevi tubapate bantu bengi. Kine twakita evio, kunti twasininkizia nangue Yehova wakaba kusekelela.

15. Nga vilandile lileembo lya Luka 22:39-44, ni kiki kyaakitikile mu nsita ya busiku bwa kupeleezia buikazi bwakue Yesu?

¹⁵ Pa nsiku 14 muezi wa Nisani, muaka wa 33 kisia kuvyalua kwakue, Yesu waaile ku busitani  bwa Getsemane. Kooko, i kwaamubuilile Yehova bintu bili ku mutima wakue. (Soma Luka 22:39-44.) Mu ezio nsita ikolele, Yesu “waali wapepa ni kumuloomba Leeza wazanzuile lizui . . . waali walila saana ni kukolosia mensozi.” (Baeb. 5:7) Yesu waapepele palua ki mu ezio nsita ya busiku bwa kupeleezia ntaanzi ya kufua kwakue? Waapepele eevi apate maka a kumukwasia kusiala wali wa kisinka kuli Yehova ni kutwalilila kukita kutona Kwakue. Yehova waaunvuile mapepo akue Muana wakue a kufuma ku mutima, kisia waatumine malaika eevi amupeele maka.

16. Juu ya ki Yesu abanga wakisilue musita lwaapepele wali ku busitani bwa Getsemane?

¹⁶ Kakiine Yesu waalilile musita lwabanga wali mukupepa wali mu busitani bwa Getsemane. Waali wakisilue paantu bantu baali bamumwene nga muntu asyakiba na mukinzi palua liina lyakue Leeza. Kabili, waali wamwene nangue ni kintu kya mana asiale wali wa kisinka ni kulandila liina lyakue Baba wakue. Kine ni weewe uli mukusaakaana ni aali yaviizie ili mukulengia bukisinka bobe kuli Yehova bwaeziiwa, kunti wasambilila ki kupitila mensozi akue Yesu? Tumone kabili masomo ange atatu.

17. Kunti twasambilila ki kupitila Yehova vyaasukile mapepo akue Yesu a kufuma ku mutima?

¹⁷Yehova ali watuilizia musita luuli wamulilila mu mapepo. Yehova waatuiliziizie bintu byaaloombele Yesu kufuma ku mutima. Juu ya ki? Paantu kusiala wali wa kisinka ni kulandila liina lyakue Baba wakue, i kintu kikata kyaali kyaemena Yesu. Kine kusiala twali ba kisinka kuli Yehova ni kulandila liina lyakue i bintu bituli twaemena mu mapepo etu, Yehova wakaba kwasuka mapepo etu a kuloomba kukwasiiwa.​—Malum. 145:18, 19.

18. Ni kiki kilangiliile nangue Yesu ni kibuza aweeme kabili ali waunvua aali yeetu?

¹⁸Yesu amanine vyuli waiunvua. Musita utukisilue tuli twaunvua buino kuya twali ni kibuza amanine buino vituli mukwiunvua, asa kibuza olia waasaakeene kale ni maavia apaleene ni etu. I vili ni Yesu. Amanine vili vyasaangua muntu atiokele mutima kabili akabiile kukwasiiwa. Amanine butope bwetu kabili wakaba kusininkizia nangue twakwasiiwa nga vitukabiile pa ‘musita utuli twakeba’ kukwasiiwa. (Baeb. 4:15, 16) Nga evelia Yesu vyaaitabiile kukwasiiwa na malaika mu busitani bwa Getsemane, tupalile kuya twaleengele kwitabila  kukwasiiwa kutuli twakwasiiwa na Yehova, ibe twakwasiiwa mu lupapulo, mu viideo, mu lyasi, twakwasiiwa na mukote ao kibuza akosele kimupasi.

19. Weewe, kunti wapata siani maka kine wasaakaana ni aali ya kutiona mutima ili yaezia bukisinka bobe kuli Leeza? Leeta mufuano.

¹⁹Yehova wakaba kukupeela “mutende wakue Leeza.” Yehova wakaba kutukoselezia siani? Kine twapepa, twakaba kupata “mutende wakue Leeza upitile maano onse.” (Baf. 4:6, 7) Mutende wakue Leeza kunti watukwasia tuteekamane ni kutukwasia kutontonkania buino. Nkazi umo ali wakuutua Luz, waaimweneene kintu keekio. Walanda eevi: “Lingi naali naiunvua kuya nali bunke. Nsita inge, kwiunvua evio kwaali kwalengia ntontonkanie nangue Yehova tantonene. Inzi musita unaali naiunvua evio, naali napepa lubilo ni kumubuila Yehova vinaali naiunvua. Kupepa kwaali kwankwasia ngiunvue buino.” Nga vyaaimweneene ozo nkazi, kunti twapata mutende kupitila kupepa.

20. Twasambilila ki kupitila mensozi aafumiizie Yesu?

²⁰ Kakiine, kunti twasambilila masomo a mana kabili ali ateekia mutima kupitila mensozi akue Yesu! Twalangulusiiwa nangue tupalile kubakwasia babibuza betu bali mu bulanda, kabili nangue Yehova pamo ni Yesu bakaba kutukwasia kine twafwilua na muntu ututonene. Twakinkiziiwa kusimikila ni kusambilizia kwa nkumbu, paantu Yehova ni Yesu bali balangilila ezio mibeele iweeme. Kabili twateekiiwa mutima kupitila kumana nangue Yehova pamo ni Muana wakue mutonua bali bamana vituli twaiunvua, bali baema pamo neetu mu bulanda bwetu kabili batonene kutukwasia eevi tusipikizie. Kansi tutwalilile kubombia bintu bitwafuma mukusambilila mpaka musita Yehova lwali wakaba kufikilizia bulayo bwakue buweeme saana bwa ‘kukuusa mensozi [etu]’!​—Nfy. 21:4.