1-2. Babombi ba kisinka bakue Yehova kunti basaakaana na maavia ki?

 KINE bintu bibiipile byatukitikila, buikazi bwetu kunti bwaaluluka mu kukapa kwa linso. Tumone mifuano paleepale. Mufuano wa kuanza, lupua umo wa kisinka, olia ali wakuutua Luis, a waaninue nangue abanga wali ni buluele bubiipile saana bwa kapopo. Doktere waamwanine nangue kwaali kwasiele sie miezi iniini eevi afue. Mufuano wa bubili, Monika pamo ni mulume wakue baali bamubombela Yehova kwa mute. Busiku bumo, Monika waavumbuile nangue mulume wakue, olia abanga wali mukote mu kilonghaano, abanga wakita mazaambi waifikiliile kwa miaka ingi. Mufuano wa butatu, kyaaloombele Olivia, nkazi umo asinaupue, afume lubilo mu nsesi yakue paantu mulula ubanga waiza. Lwaabuelele, waasaangile ozo mulula watuutile nsesi yakue. Nga vitwamona, buikazi bwakue Luis, Monika, pamo ni Olivia bwaalulukile saana mu kukapa kwa linso. Eba, ni weewe, kuli kintu kimo kibiipile kyaakukitikiile kale, keelia kyaalengiizie buikazi bobe bwaluluke mu kukapa kwa linso?

² Ata sie kine tuli babombi ba kisinka bakue Yehova, tuli twasaakaana ni maavia, kabili tuli twaluala nga evelia sie bantu bange bonse. Kukila pakaako, bantu basimutonene Leeza kunti batupinga ni kutukyuzia. Ata sie kine Yehova teezi kutukingilila lyonse ku maavia a evio, alaile kutukwasia. (Is. 41:10) Kupitila kukwasiiwa na weene, kunti twatwalilila kuya twali ni nsaansa, kukwata bupinguzi buweeme, ni kutwalilila kuya twali ba kisinka kuli weene ata sie kine twapata maavia akata saana. Mu leeli lyasi, tuli kumona nzila ina ili yabombia Yehova eevi kutukwasia kine maavia akata saana atukitikila. Kabili, tuli kumona bintu bitupalile kukita eevi Yehova atukwasie.

YEHOVA WAKABA KUKUSUUNGA

3. Kine tuli mukusaakaana ni maavia akata, kunti twamona kyakolele kukita ki?

³ Kintu kikolele kuli fwefue. Musita utuli twasaakaana na maavia akata, paange kunti twamona kyakolele kutontonkania buino ni kukwata bupinguzi. Juu ya ki? Kunti twakisua saana ku mutima. Kabili, kunti twaiunvua nga fwefue bali mukwenda mu fube bila twamwene buino buino kwa kuya. Mona bankazi babili baalia batwazimbulanga vibaaiunvuile musita ubabanga bali mu maavia. Olivia walanda eevi: “Musita nsesi yane luyaatuutilue na mulula, naaiunvuile nga neene wazeeza, kabili naavulungheene saana.” Monika walanda eevi palua bintu bibiipile byaakitile mulume wakue: “Naakisilue ni kutioka saana mutima. Kabili naamwene kyakolele kukita ata sie twazi tuleengele tunaali nakita kila busiku. Nsyaali natontonkaniapo nangue keekio kunti kyanfikiila.” Yehova alaile kutukitila ki kine twavulunghana mu maano?

4. Kukoonkana ni lileembo lya Bafilipi 4:6, 7, Yehova alaile kutukitila ki?

⁴ Yehova alaile kutukitila ki? Kukoonkana ni Bibilia, weene alaile kutupeela “mutende wakue Leeza.” (Soma Bafilipi 4:6, 7.) Ozo mutende i kuteekamana kutuli twaiunvua juu ya kuya twali ni burafiki buweeme pamo nakue. ozo mutende “upitile maano onse”; ukilile kuwaama kupita ni vituli twatontonkania. Eba, weewe waaiunvuilepo kale kuteekamana mu nzila ya kupapia kisia kupepa saana kuli Yehova? Kuteekamana kwa evio i “mutende wakue Leeza.”

5. Mutende wakue Leeza uli wasuunga siani maano ni mitima yeetu?

⁵ Leelio lyenka lileembo lilandile nangue mutende wakue Leeza ‘wakaba kusuunga,’ ao kukingilila “mitima ni maano enu.” Mulandu wine wa ku ntendeko ubombiiziwe palua “kusuunga” waali wabombiiwa eevi kulondoluela basoda baalia baali basuunga muzi ni kuukingilila eevi te kunti wingililue na baluani. Bantu baalia babanga baikeele mu muzi usuungilue, babanga balaala mu mutende paantu baali bamanine nangue bakingiliilue na basoda. Enka evio, ni mutende wakue Leeza luuli wasuunga mitima ni maano etu, tuli twateekamana paantu tuli twasaangua twainikile nangue tukingiliilue. (Malum. 4:8) Nga evelia vikyaali palwakue Hana, ni fwefue kunti twaaluka ni mutende ata sie kine aali yeetu te yaalulukile penka paalia. (1 Sam. 1:16-18) Kabili, musita utuli twateekamana, tuli twamona kyaleengele kutontonkania buino ni kukwata bupinguzi bwa mulangue.

6. Ni kiki kitupalile kukita eevi tupate mutende wakue Leeza?

⁶ Tupalile kukita ki? Kine maavia akuvulunghania, muloombe Yehova akusuunge. Umuloombe mpaka wiunvue siani? Mpaka wiunvue nangue waaluka ni mutende wa mukati. (Luk. 11:9; 1 Bat. 5:17) Luis, olia utwazimbulanga,  waalondololuele weene pamo ni Ana, mukazi wakue, vibaaviindile kusipikizia lubaabuililue nangue kwaali kwasiele sie miezi iniini Luis afue. Luis waalandile eevi: “Mu eezi aali, kikolele saana kukwata bupinguzi palua matunzo ni palua bintu binge. Twaapatile mutende mu nsita ezio ikolele paantu sie twaapepele.” Ba Luis ni mukazi wakue baapepele saana kufuma ku mutima, kabili baakitile evio lingi. Baamuloombele Yehova abapeele mutende mu maano, mutima uteekameene, ni mulangue wa kukwata bupinguzi buweeme. Kya nsaansa, Yehova waabakwasiizie. Kine uli ni maavia, twalilila kupepa. Kine wakita evio, wakaba kunvua mutende wakue Yehova wasuunga maano ni mutima obe.—Bar. 12:12.

YEHOVA WAKABA KUKUSIMPA

7. Kunti twaiunvua siani kine twasaakaana na maavia akata?

⁷ Kintu kikolele kuli fwefue. Kine tuli mukusaakaana ni maavia, paange kunti twaandua kunvua, kutontonkania, ni kukita bintu nga vituli twakita lyonse. Nga evelia mashua viali azungeniiwa na mabimbi mu mwela ukata, ni fwefue kunti twaiunvua nga fwe bali mukuzungeniiwa kine tuli mukusaakaana na maavia. Ana, olia utwazimbulanga, walanda nangue waavulungheene saana mu maano kisia kufua kwakue Luis. Waalandile eevi: “Nsita inge naali natioka saana mutima ni kutendeka kwiunvuila nkumbu, kabili naali nakisua saana paantu Luis waafuile.” Kukila pakaako, Ana waiunvuile kuya wali bunke, kabili waiunvuile ovio paantu kyaaloombele abambe kukwata bupinguzi palua bintu beelia byali byapingula Luis mu nzila ikilile kuwaama. Nsita inge waali waiunvua nga evelia ali mukupozua koku ni koku na mulula mu lyezi. Yehova ali watukwasia siani kine twatendeka kuvulunghaniiwa na aali ituli mukwiunvua?

8. Nga vilandile Isaya 33:6, Yehova alaile kutukitila ki?

⁸ Yehova alaile kutukitila ki? Weene alaile nangue wakaba kutusimpa. (Soma Isaya 33:6.) Musita mashua luali mu mwele ukata, kunti atendeka kwipuma ku mabue koku ni koku. Mashua engi ali asaangua ni bintu ku mbali yonse ibili bya kuakwasia eevi te kunti aye asunkeena saana, musita luali mu menda. Bebio bintu kunti byakwasia mashua te kunti aye aipuma saana ku mabue. Keekio kili kyalengia bantu bali mu mashua baye basuungilue, ni bulendo buye bwali buino. Anzia evio, bintu bili byakwasia mashua te kunti aye asunkeena saana bili byabomba buino kine mashua ali mukuya. Enka evio ni fwefue, kine twatwalilila kumubombela Yehova twali ba kisinka mu nsita ya maavia, weene wakaba kutusimpa ao kutukwasia te kunti tuye twasunkeena.

9. Biombo byetu bya kukwasia kukebulula mpunda kunti byatukwasia siani kusiala twateekameene musita ututitikiilue na maavia? (Mona ni foto.)

 ⁹ Ni kiki kitupalile kukita? Kine utitikiilue na maavia, kili buino kutwalilila kupepa, kulonghaana, ni kusimikila. Kulanda kisinka, paange teuviinda kukita bintu bingi nga viwaali wakita lwa ntanzi, inzi languluka nangue, Yehova taloombele ukite bintu bipitile buviinde bobe. (Palania ni Luka 21:1-4.) Kabili, paanga nsita ya kukita lisambililo lya bunke, ni kutontonkania. Juu ya ki? Yehova ali watupeela maasi ni ma viideo aweeme kupitila kuteania kwakue. Azo maasi ni ma viideo ali atukwasia kusiala twasimpile mu nsita ya maavia. Eevi upate mpunda yukebele, kunti wabombia biombo bya kukwasia kukebulula mpunda bili mu lulimi lobe, nga evelia aplikasio ya JW Library^®, kitabu Fahirisi, ni kitabu Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova. Monika, olia utwazimbulanga lwa ntanzi, waalandile nangue musita lwaiunvuile kuya wavulungheene saana juu ya maavia, waabombiizie biombo bya kukwasia kukebulula mpunda eevi apate masoke a kumukwasia. Kwa mufuano, waakebuluile mpunda palua mulandu “kipuki.” Nsita inge waakebuluile mpunda palua milandu “kupusa bukisinka” ao “bukisinka.” Kisia, waali wasoma ezio mpunda mpaka afikiile kwiunvua buino. Waalandile eevi: “Musita unaali nakitendeka sie kukebulula mpunda, naali naemene saana mu maano, inzi musita unaatwaliliile kusoma, naiunvuile kusia neene akumbatiilue saana na Yehova. Naafikiile kwinika nangue Yehova waali waunvua aali yonse ipusene-puseene inaali nasaakaana nayo. Kabili, waali wankwasia.” Kukwasiiwa na Yehova mu ezio nzila, kunti kwakukwasia ni weewe uviinde kuluisia buavia bobe mpaka ufikiile kuya wali ni mutende saana.—Malum. 119:143, 144.

YEHOVA ALAILE KUTUKWASIA

10. Paange kunti twaiunvua siani kisia kusaakaana na maavia akolele saana?

¹⁰ Kintu kikolele kuli fwefue. Kisia kusaakaana na maavia akolele saana, nsiku inge kunti twatopa saana kimubili ni mu maano. Kunti twaiunvua nga muntu abeleziizie kukunduka lubilo, inzi loonu watendeka kwenda na kabango paantu akisikile. Paange kunti twaandua kukita twazi tolia tutwali twakita lwa ntanzi twalengeelue sie ao paange kunti twazeezia amu ya kukita twazi tolia tutwaali twatona kukita lwa ntanzi. Nga vyaaiunvuile Eliya, kunti twamona kyakolele kubuuka. Kunti twatona sie kuya twaleele. (1 Mak. 19:5-7) Yehova alaile kutukitila ki kine twatopa?

11. Yehova ali watukwasia mu nzila ki inge? (Malum 94:18)

 ¹¹ Yehova alaile kutukitila ki? Yehova alaile kutukwasia. (Soma Malumbo 94:18.) Muntu akisikile, olia abeleziizie kukunduka lubilo, akabiile kukwasiiwa pa kwenda. Enka evio ni fwefue, kunti kyapala tukwasiiwe eevi tutwalilile kuya twali ni mute mu miilo yakue Yehova. Kine tuli mu ezio aali, Yehova ali watusininkiziizia eevi: “Neene, Yehova Leeza obe, nkwete kuboko kobe kwa kulio, Neene Olia ali wakulanda nangue, ‘te kutiina. Nakaba kukukwasia.’” (Is. 41:13) Evio i vyaakwasiiziwe Likolo Daudi. Musita lwaali ni maavia ni kuluisiiwa na baluani, waamulandile eevi Yehova: “Kuboko kobe kwa kulio kuli kwankwasia.” (Malum. 18:35) Inzi, kuboko kwakue Yehova kuli kwatukwasia siani?

12. Yehova kunti wabombia baani eevi kutukwasia musita ututopele?

¹² Lingi Yehova ali watukwasia kupitila kusonsezia bange eevi batukwasie. Kwa mufuano, lwendo lumo, musita Daudi lwaatopele, mwinakue Yonatani, waile kumumona eevi kumukoselezia ni kumuteekia mutima. (1 Sam. 23:16, 17) Enka evio ni palwakue Eliya, Yehova waamusaakuile Elisha eevi amukwasie mu nzila ipalile. (1 Mak. 19:16, 21; 2 Mak. 2:2) Loonu, Yehova kunti wabombia bantu ba mu lupua lwetu, beneetu, ao bakote mu kilonghaano eevi batukwasie. Inzi, musita utukisilue, paange kunti twatona kusiala twaitengele ku bange. Kunti twatona kuya twali sie bunke. Kukita evio te kyeni. Kansi, kunti twakita ki eevi Yehova atukwasie?

13. Ni kiki kitupalile kukita eevi Yehova atukwasie? (Mona ni foto.)

¹³ Ni kiki kitupalile kukita? Luisia buavia bwa kutona sie kuya wali pa punke. Kine twaitenga, kunti twatendeka kutontonkania sie palwetu fwe beene ni palua maavia atuli nao. Kabili keekio kunti kyalengia twandue kukwata bupinguzi buweeme. (Tus Maf. 18:1) Kulanda kisinka, fwe bonse tuli twasaangua twakabiile musita wa kuya twali pa bunke, asa kine tuli mukusaakaana ni aali ikolele. Anzia evio, kine twasiala twaitengele musita waleepele, kunti twaandua kukwasiiwa na Yehova kupitila bantu bali wabombia eevi batukwasie. Musita utuli mu maavia, kunti kyakola saana kwitabila kukwasiiwa na bantu ba mu lupua lwetu, beneetu, ni bakote ba mu kilonghaano. Kansi uye wabamwene kuya yali nzila ili yabombia Yehova eevi kukukwasia.—Tus Maf. 17:17; Is. 32:1, 2.

YEHOVA WAKABA KUKUTEEKIA MUTIMA

14. Kunti twasaakaana na aali ki ya kutiinia?

¹⁴ Kintu kikolele kuli fwefue. Paange kunti twasaakaana ni aali ya kutiinia. Mu Bibilia muli mpunda palua babombi ba kisinka bakue Leeza,  baalia baalandile palua nsita ibabanga bali mu maavia ni nsita ibaatutumiiziwe na baluani babo ni bintu binge byaali byabemia. (Malum. 18:4; 55:1, 5) Enka evio ni fwefue, paange kunti twapingua ku masomo, ku miilo, mu lupua lwetu, ao kupingua na buteeko. Paange kunti twaunvua muenzo wa kufua paantu tuluele. Mu nsita ya evio, kunti twaiunvua nga mwanike muniini asili na muntu wa kumukwasia. Yehova ali watukwasia siani mu nsita ya evio?

15. Nga vilandile lileembo lya Malumbo 94:19, Yehova kunti watukitila ki?

¹⁵ Yehova alaile kutukitila ki? Ali watuteekia mutima. (Soma Malumbo 94:19.) Aza malumbo kunti alengia tutontonkanie palua mwanakazi akili mwanike, olia onvuile muenzo kabili ali mukwandua koona juu mu muulu muli mukulila kimbuluma. Tontonkania baba wakue waiza kumutwama ni kumulendula. Anzia kine kimbuluma kitwaliliile, waiunvua kuya wasuungilue buino, kabili wateekameene mu maboko akue baba wakue, olia ali mukumusuungilila mpaka wafikiila koona. Musita utuli twasaakaana na maavia ali aleeta muenzo, tuli twasaangua twakabiile Baba weetu wa ku muulu atukwate mu maboko mpaka tufikiile kwiunvua kuya twateekameene. Kunti twakita ki eevi Yehova atuteekie mutima?

16. Kunti twakita ki eevi Yehova atuteekie mutima? (Mona ni foto.)

¹⁶ Ni kiki kitupalile kukita? Uye wapisia musita lingi pamo ni Yehova, i kulanda, uye wapepa lingi ni kusoma Mulandu wakue. (Malum. 77:1, 12-14) Kine uli wakita evio, kintu kya kuanza kyuli kukita musita luwasaakaana na maavia ni keeki: kupepa kuli Baba obe wa ku muulu. Mubuile beelia bikulengele unvue muenzo, ni beelia bili mukukwemia. Mulekele akulanzie kabili akuteekie mutima kupitila kusoma Maleembo. (Malum. 119:28) Kunti wapata seemu imo mu Bibilia elia ili kukukwasia mu aali ili mukukuleetela muenzo. Kwa mufuano, kunti wapata milandu ya kukoselezia mu beebi bitabu bya Bibilia: Yobu, Malumbo, Tuswalo ni Mafunde, pamo ni milandu yakue Yesu, elia ili mu Mateo, katue ka 6. Kine weewe watwalilila kupepa kuli Yehova ni kusoma Mulandu wakue, weene wakaba kukuteekia mutima.

17. Ni kiki kitusininkiziizie?

¹⁷ Tusininkiziizie nangue Yehova wakaba kuya wali pamo neetu kine twasaakaana ni aali yaviizie mu buikazi bwetu. Te tukaba kuya twali bunke ata kaniini. (Malum. 23:4; 94:14) Yehova alaile kutusuunga, kutusimpa, kutukwasia, ni kututeekia mutima. Isaya 26:3 ilandile eevi palwakue Yehova: “Weewe wakaba kubasuunga baalia bakuswapiile kakiine; wakaba kubapeela mutende utwaliliile paantu bakuswapiile weewe.” Kansi, muswapile Yehova, kabili noonkela mu bintu byali wabombia eevi kukukwasia. Kine weewe wakita evio, wakaba kupata kabili maka ata sie mu nsita ya maavia.