1-2. Kukoonkana ni lileembo lya Mateo 5:11, tupalile kumona siani meezio?

YESU waabalaile basambi bakue nangue bakaba bali ni nsaansa ya kiine. Inzi, waalandile kabili nangue baalia bamutonene, bakasaanga meezio. (Mat. 10:22, 23; Luk. 6:20-23) Kuya twali basambi bakue Kristu kuli kwatuleetela nsaansa. Inzi, kumana nangue bantu ba mu lupua lwetu kunti baezia kutukaania kumubombela Yehova, nangue buteeko kunti bwatendeka kutukyuzia, kabili nangue babombi neetu ao basambi neetu ku masomo kunti baezia kutusonsezia kukita bintu bibiipile, kunti kwalengia twiunvue siani? Kakiine kumana evio, kunti kwalengia tweme.

² Bantu bengi tebeezi kutontonkania nangue muntu ali mu maavia kunti waya wali ni nsaansa. Inzi, Mulandu Wakue Leeza uli watulanda nangue tupalile kusaansamuka musita utuli mu maavia. Kwa mufuano, musambi Yakobo waaleembele nangue kuliko kwiunvua kwema saana mu maano, tupalile kusaansamuka musita utuli mu meezio. (Yak. 1:2, 12) Ni Yesu waalandile nangue tupalile kuya twali ni nsaansa atasie musita utuli mukusaanzua. (Soma Mateo 5:11.) Kunti twatwalilila siani kuya twali ni nsaansa anzia kine tuli mu meezio? Kunti twakita evio kupitila kusambilila bingi mu milandu paleepale yaaleembele Yakobo ku Bakristu ba ku ntendeko. Loonu, tulondoluelenke maavia aasaakeene na babo Bakristu.

3. Ni kiki kyaakitikile musita uniini kisia Yakobo kwaluka musambi wakue Yesu?

³ Musita uniini kisia Yakobo mwalawakue kwa Yesu kwaluka musambi, Bakristu mu Yerusalemu baatendekele kusaanzua. (Miil Bat. 1:14; 5:17, 18) Kabili, musita waaipailue musambi Stefano, Bakristu bengi baabutukile mu muzi kabili ‘baasalangheene mwaya kyalo kya Yudea ni kya Samaria,’ kabili kisia baafikile mpaka ku nkeende ya kule saana, ku Kipro ni ku Antiokia. (Miil Bat. 7:58–8:1; 11:19) Kakiine, basambi baasaangile maavia akolele. Anzia  evio, konse kubaaile bali basimikila mpunda iweeme na mute. Kabili baakwasiizie kutendekezia bilonghaano mu nkeende yonse yaali yateekua na buteeko bwa Roma. (1 Pet. 1:1) Inzi kisia paapo, bintu byaakilile kwavia kuli beene.

4. Bakristu ba ku ntendeko baali bapalile kusipikizia maavia ki ange?

⁴ Bakristu ba ku ntendeko baasaangile maavia engi. Kwa mufuano, mu muaka wa 50 eevi, Yesu wasyavyelue, Klaudio, Kateeka wa buteeko bonse bwa Roma, waalandile Bayuda bonse bafume mu Roma. Pakaako, baalia Bayuda bonse baalukile Bakristu, baapatikiziiziwe kufuma mu masesi abo ni kukuukila kunge. (Miil Bat. 18:1-3) Mu muaka wa 61 eevi, Yesu wasyavyelue, mutumua Paulo waaleembele nangue Bakristu nakue baatukilue ntaanzi ya bantu, kupoozua mu buloko, ni kupokua bintu byabo. (Baeb. 10:32-34) Kabili, ngasie bantu bange, Bakristu baasipikiziizie bupabi ni kuluala.​—Bar. 15:26; Baf. 2:25-27.

5. Tuli kupata byasuko bya biipuzio ki?

⁵ Musita Yakobo lwaaleembele mukanda wakue ntaanzi ya muaka wa 62 Yesu wasyavyelue, waali wamanine buino meezio aali asaakaana na balupua ni bankazi. Yehova waamutunguluile Yakobo abaleembele babo Bakristu eevi kubapeela masoke a kubakwasia batwalilile kuya baali ni nsaansa atasie musita ubali mu meezio. Kansi, tutoosie mukanda wakue Yakobo ni kwasuka beebi biipuzio: Yakobo waaleembele palua nsaansa ya siani? Paange ni kiki kili kumulengia Mukristu azeezie ezio nsaansa? Kabili, anzia tusaange maavia a musango ki, mulangue, kiketekelo ni kusipa kunti byatukwasia siani kusuunga nsaansa yeetu?

6. Kukoonkana ni lileembo lya Luka 6:22, 23, juu ya ki Mukristu kunti wasaansamuka anzia kine ali mu maavia?

⁶ Bantu kunti batontonkania nangue muntu kunti wasaanga nsaansa kinesie ali ni bukose  bwaweeme, nfalanga ingi, ni buikazi buweeme mu lupua. Inzi, Yakobo waali waleembela palua nsaansa ili yasaangua yali seemu ya lizabo lya mupasi, kabili yeene te iswapiile aali ilimo muntu mu buikazi. (Bag. 5:22) Mukristu kunti wasaanga nsaansa, ao nsaansa ya kisinka, kupitila kumana nangue ali mukumusaansamusia Yehova kabili nangue akoonkele mufuano wakue Yesu. (Soma Luka 6:22, 23; Bakol. 1:10, 11) Nsaansa yeetu kunti yapalaniiwa na libeebe lili mukuleema mu lampi. Kili kyalengia libeebe litwalilile kuleema anzia kine kuli mwela ao nvula, ni paantu lili lyasaangua lyakingiliilue. Ni fwefue kunti twatwalilila kuya twali ni nsaansa anzia kine twasaangua na ki mu buikazi bwetu. Tetuviinda kuzeezia nsaansa yeetu anzia kine twaluala ao kine tetukwete nfalanga ingi. Kabili tuli kuya twalisie ni nsaansa anzia kine bantu batuseka ao bantu ba mu lupua ni bantu bange batupinga. Nsaansa yeetu kunti yakila kukosa atasie musita bantu bange lubaezia kutuzeeziizia nsaansa ezio. Meezio atuli twasaanga palua kiketekelo kyetu ali asininkizia nangue tuli basambi ba kisinka bakue Kristu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoan. 15:20) Yakobo waali ni nsaambu ya kuleemba eevi: “Mane nangue ni lisyuko likata [nsaansa, NWT] lumuli mwaeziiwa mu misango ilekenkeene.”​—Yak. 1:2.

7-8. Kiketekelo kyetu kili kyanoonkelamo siani musita utuli twaeziiwa?

⁷ Yakobo walangilila nsaambu inge ili yalengia Bakristu baye baiteaniizie kusipikizia atasie meezio aviizie. Walanda eevi: “Kiketekelo kyenu lukili kyapita mu meezio a ozu musango, kili kyamileetela kusipa.” (Yak. 1:3) Meezio kunti apalaniiwa na mulilo uli wabiikuamo kyuma kili mukutilua. Musita nkeende itililue luili yaswela saana ni kisia yabiikua mu menda, kyuma kili kyakila kukosa. Evio vyenka, musita utuli twasipikizia meezio, kiketekelo kyetu kili kyakila kukosa. Keekio i kyaalengele Yakobo aleembe eevi: “Lekele kusipikizia kwenu kupuililile miilo yakue, eevi muye mwakumeene bila kilubo mu bintu byonse.” (Yak. 1:4, NWT) Musita utwamona nangue meezio ali mukukila kukosia kiketekelo kyetu, kunti twaasipikizia twali ni nsaansa.

⁸ Mu mukanda wakue, Yakobo walangilila kabili bintu paleepale bili byalengia paange tuzeezie nsaansa. Eba, ni bintu ki bebio, kabili kunti twabyanzia siani?

9. Juu ya ki tukabiile kuya twali ni mulangue?

⁹ Ni kiki kili kyalengia paange twazeezia nsaansa yeetu? Kusimana kya kukita. Musita utuli twasaangua mu maavia tuli twasaangua twatonene Yehova atukwasie kukwata bupinguzi buli kumusaansamusia, buli kukwasia balupua ni bankazi, kabili buli kutukwasia kusiala twali ba kisinka kuli Yehova. (Yer. 10:23) Tukabiile kuya twali ni mulangue eevi tumane kintu kitupalile kukita ao keelia kitupalile kulanda ku baalia bali mukutupinga. Kine te tumwene kya kukita, kunti twaiunvua nangue te tuli na muntu wa kutukwasia, kabili kunti twazeezia lubilo nsaansa yeetu.

10. Eevi tupate mulangue, lileembo lya Yakobo 1:5 lyatulanda tukite ki?

 ¹⁰ Kunti twakita siani eevi kusuunga nsaansa yeetu? Muloombe Yehova akupeele mulangue. Pakunti tuviinde kusipikizia meezio etu twali ni nsaansa, tupalilenke kupepa eevi Yehova atupeele mulangue utukabiile wa kutukwasia kukwata bupinguzi buweeme. (Soma Yakobo 1:5.) Tupalile kukita siani kine twamona nangue Yehova taasukile paalia penka lipepo lyetu? Yakobo walanda nangue tupalile ‘kutwalilila kumuloomba, (NWT)’ Leeza. Yehova teezi kwiunvua nangue waemiiwa musita utuli twatwalilila kumuloomba mulangue. Taviinda kutufiitilua. Baba weetu wa ku muulu “ali wapeela [. . .] wawamiinue” musita utuli twamuloomba mulangue wa kutukwasia kusipikizia meezio etu. (Malum. 25:12, 13) Ali wamona maavia etu, ali wakisua musita utuli mukwema, kabili eteaniiziesie kutukwasia. Kakiine, keekio kili kyalengia tusaansamuke! Inzi, Yehova ali watupeela siani mulangue?

11. Tupalile kukita ki kabili eevi tupate mulangue?

¹¹ Yehova ali watupeela mulangue kupitila Mulandu wakue. (Tus Maf. 2:6) Eevi tupate ozo mulangue, tupalile kusambilila Mulandu Wakue Leeza ni mpapulo iswapiile Bibilia. Inzi, te tupalile kupeleelasie pa kusambilila. Tupalile kubombia mulangue wakue Leeza mu buikazi bwetu kupitila kukoonka masoke ali atupeela Leeza. Yakobo waaleembele eevi: “Tekwibeepe na kutwiliziasie keebo kakue, koku te kuba mwali bakakita.” (Yak. 1:22) Musita utuli twabombia masoke akue Leeza, tuli twakila kwaluka bantu ba mutende, bateekameene mu maano, kabili bali ni luse. (Yak. 3:17) Mibeele ezio ili yatukwasia kusipikizia maavia a kila musango bila kuzeezia nsaansa.

12. Juu ya ki ni kintu kya mana kuimana buino Bibilia?

¹² Mulandu Wakue Leeza uli wabomba nga kio. Uli watukwasia kwinika paalia patupalile kuwaamia ni keelia kitupalile kukita eevi tuviinde kuwaamiapo. (Yak. 1:23-25) Kwa mufuano, kisia kusambilila Mulandu Wakue  Leeza kunti twainika nangue tupalile kwikwinda kuteekamana musita utuli twaunvua kipuki. Kupitila kukwasiiwa na Yehova kunti twasambilila vya kulangilila mibeele ya bufuuke kine bantu balengia tufiitue ao maavia alengia tufiitue. Paantu tuli ni mibeele ya kufuuka tuli kwanzia mu nzila iweeme maavia atuli kusaakaana nao. Tuli kuviinda kutontonkania buino ni kukwata bupinguzi buweeme. (Yak. 3:13) Kansi kuimana buino Bibilia ni kintu kya mana saana!

13. Juu ya ki tupalile kusambilila mifuano ya bantu bazimbuilue mu Bibilia?

¹³ Nsita inge, twasyaluviizie, i lutuli twasambilila nangue kukita kintu kampanda kubiipile. Inzi, kusambilila mu ezio nzila te kuweeme. Kuli nzila iweeme ya kupata mulangue: Kusambilila kupitila bintu biweeme ni bibiipile byaakitile bange. Keekio i kyalengia Yakobo atukinkizie kukoonka mifuano ya bantu bazimbuilue mu Bibilia nga evelia Abrahamu, Rahabu, Yobu, ni Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Babo babombi ba kisinka bakue Yehova baaviindile kusipikizia meezio aasiile kulengia bazeezie nsaansa yabo. Kusipikizia kwabo kwalangilila nangue kupitila kukwasiiwa na Yehova kunti twaviinda kukita nga beene.

14-15. Juu ya ki te tupalile kumona nangue kutwisika te buavia?

¹⁴ Ni kiki kili kyalengia paange twazeezia nsaansa yeetu? Kutwisika palua bintu bituzumiine. Nsita inge kunti twaaluka ni buavia bwa kunvua kintu kimo kilandilue mu Bibilia. Ao paange mapepo etu te aasukilue na Yehova mu nzila ituketekeele. Keekio kunti kyalengia tukile kutwisika. Kine twamona nangue kutwisika kooko te kantu, kiketekelo kyetu kunti kyatopa ni bukibuza bwetu pamo ni Yehova kwinooneka. (Yak. 1:7, 8) Kabili ezio aali kunti yalengia twazeezia kiswapilo kyetu palua musita uli waiza.

¹⁵ Mutumua Paulo waapalaniizie kiswapilo kyetu palua musita uli waiza na nanga. (Baeb. 6:19) Nanga ili yakwasia buato buye bwaimeenesie pa nkeende imo, kabili te kunti buye bwasunkeena ni kwiuma ku mabue. Inzi, nanga ili yabombasie kine mukufu ufumine ku nanga wakakiliile ku buato te uputukile. Nga evelia kuutu viili yalengia mukufu utope, ni kutwisika kuli kwatopia kiketekelo kyetu. Kabili musita utwasaakaana ni maavia, kutwisika kulekeleelue kunti kwatulengia tuzeezie kiketekelo ni kutontonkania nangue Yehova takaba kufikilizia bulayo bwakue. Kine twazeezia kiketekelo kyetu, twazeezia ni kiswapilo. Nga vyalanda Yakobo, muntu ali watwisika “apaleene ni libimbi lya mu lyezi lili lyasensua na mwela.” (Yak. 1:6) Ku muntu ali evio, kili kyasaangua kyakolele kuli weene kuya wali ni nsaansa!

16. Tupalile kukita ki kine tuli mukutwisika?

¹⁶ Kunti twakita siani eevi kusuunga nsaansa yeetu? Luisia aali yobe ya kutwisika; kosia kiketekelo kyobe. Kita evio, bila kukokola. Mu nsiku yakue kabika Eliya, bantu baali batwisika palua bintu bibaali bazumiine. Eliya waabalandile eevi: “Mwakaba kutwalilila kusisiita palua malanga abili apuseene mpaka musita ki? Kine Yehova i Leeza wakisinka mukoonke; inzi kine Baali i wa kisinka mukoonke!” (1 Makol. 18:21) Ni fwefue loonu, tupalile kukita lubilo. Tupalile kukebulula eevi tusininkizie nangue Yehova ni Leeza, Bibilia i Mulandu wakue, kabili Bakasininkizia Bakue Yehova ni bantu bakue. (1 Bat. 5:21) Kukita bebio byonse kuli kupuisia kutwisika kwetu ni kukosia kiketekelo kyetu. Kine tutonene kukwasiiwa eevi kupuisia kutwisika kwetu, kunti twabaloomba bakote batukwasie. Kine tutonene kusuunga nsaansa yeetu lutuli twamubombela Yehova, tupalile kukita lubilo!

17. Ni kiki kili kukitika kine twazeezia mibeele yeetu ya kusipa?

¹⁷ Ni kiki kili kyalengia paange twazeezia nsaansa yeetu? Kutioka mutima. Mulandu Wakue Leeza uli walanda eevi: “Kine watioka mutima mu nsita ya buavia, maka obe ali kukeepa.” (Tus Maf. 24:10) Mulandu upilibuilue na bulanzi ‘kutioka mutima’ mu Kiebrania uli na mana ya “kuzeezia mibeele ya kusipa.” Kine wazeezia  mibeele yobe ya kusipa wakaba kuzeezia nsaansa yobe bila kukokola.

18. Kusipa kuli na mana ki?

¹⁸ Kunti twakita siani eevi kusuunga nsaansa yeetu? Muswapile Yehova akupeele mibeele ya kusipa eevi uviinde kusipikizia. Eevi tuviinde kusipikizia meezio, tukabiile kuya twali ni mibeele ya kusipa. (Yak. 5:11) Mulandu “kusipa” waabombiizie Yakobo, watulangulusia muntu emeenesie pa nkeende yakue bila kutenta. Kunti watulangulusia lukale emeenesie pa nkeende yakue wasipile ntaanzi ya muluani wakue bila kubutuka, anzia kine muluani wakue ali mukumuluisia kwa maka.

19. Kunti twasambilila ki kupitila mufuano waatusiliile mutumua Paulo?

¹⁹ Mutumua Paulo waatusiliile mufuano uweeme saana wa kulangilila kusipa ni kusipikizia. Nsita inge, waali waiunvua kutopa. Inzi, waali waviinda kusipikizia paantu waali wamuswapila Yehova amupeele maka aali wakabiile. (2 Bakor. 12:8-10; Baf. 4:13) Ni fwefue kunti twapata maka ni kusipa nga weene, kine twainika twaikefiizie nangue tukabiile kukwasiiwa na Yehova.​—Yak. 4:10.

20-21. Kunti twaya twasininkiziizie ki?

²⁰ Tupalile kuya twamanine nangue meezio atuli twapata te malipizi kufuma kuli Yehova. Yakobo watusininkiziizia eevi: “Kine muntu wabembua na meezio tekuti alande nangue ‘nabembua na Leeza.’ Paantu Leeza taviinda kubembua na bubi, kabili Leeza teezi kubemba muntu.” (Yak. 1:13) Kine tusininkiziizie evio, tuli kukila kumupalama Baba weetu wantono ali ku muulu.​—Yak. 4:8.

²¹ Yehova ‘teezi kwaluluka.’ (Yak. 1:17) Waabakwasiizie Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko, ni fwefue leenu kunti watukwasia. Muloombe Yehova mu kisinka eevi akukwasie kupata mulangue, kiketekelo ni mibeele ya kusipa. Wakaba kwasuka mapepo obe. Kisia uli kuya wali ni kisinka nangue Yehova wakaba kukukwasia kusuunga nsaansa yobe kine wasaanga maavia!