Bibilia ili yalanda nangue kisia Bamidiani kumutwama Yosefu ni kumutwala ku Misri, kikolue Yakobo pamo ni lupua lwakue baafumine ku Kanaani ni kuya ku Misri. Baaikeele mu kyalo kya Misri, nkeende yaali yakuutua Gosheni, mu Nkolo Ikasanikile ya mwenzi wa Nile. (Kut. 47:1, 6) Baisraeli “baatwaliliile kuvula ni kukila kwaluka ni maka.” Pakaako Bamisri baatendekele kubonvua muenzo Baisraeli ni kubapatikizia mu buzia.​—Kuf. 1:7-14.

Bantu kampanda ba eno nsiku bali baponta, bali baseka mpunda ili mu Bibilia, ezio yalandua paapa pa muulu, balanda nangue azo ni maasi a bufi. Inzi, busininkizio bulipo bulangiliile nangue Bashemu * baaikeele mu Misri ya kale bali bazia.

Kwa mufuano, bantu bali bavuumbula bintu bya kale, baasaangile nkeende yaali yalimo mizi musita wa kale, mu nkeende ya ku kabanga (Nord) ka Misri. Dr. John Bimson walanda nangue kuli busininkizio bwa bintu bya kale makumi abili (20) ao kukila, bya mu nkeende ya Bashemu ya ku kabanga ka Misri. Kukila pakaako, James K. Hoffmeier, muntu asambiliile bintu bya kale bya ku Misri, walanda eevi: “Mu kipindi kya kutendekela mu peepi ni 1800 mpaka 1540 Yesu tanavyalue, kyalo kya Misri kyaali kyatonenue saana na Bashemu, baali bakuuka kufuma ku Asia ya kuzika kooba.” Waaongeziizie kulanda eevi: “Ozu musita upateene ni ‘Nsita ya ba Bikolue’ ba kale kabili ipateene ni kipindi ni aali ilondolwelue mu kitabu kya Kutendeka.”

Kuli ni busininkizio bunge bufumine mu Misri ya ku nkungulua (Sud). Mpunda kufuma ku mapapie akale a mu miaka c. 2000–c. 1600 Yesu tanavyalue, ili ni meena a bazia baali babomba miilo ya mu nsesi, mu Misri ya ku nkungulua. Pakati ka azo meena, pali meena akilile pa makumi ana (40) a Bashemu. Babo bazia ao babombi, baabombele baali bangeleki, bakusuka ngubo, ni balimi. Hoffmeier walanda eevi: “Kutendekela pa musita Bashemu bakilile pa makumi ana (40) ubaali babomba miilo ya mu nsesi ku Thebaid [Misri ya ku nkungulua], mpendua ya Bashemu mu Misri yakilile kuvula, i nkile mu Nkolo Ikasanikile.”

David Rohl, mwalalume ali wavuumbula bintu bya kale, waleemba nangue meena ange a bazia azimbuilue moomo, “ali aunvuika nga meena auli kusoma mu Bibilia.” Kwa mufuano, mu bebio bipande, muli ni meena apaleene ni meena nga evelia Isakari, Asheri ni Shifra. (Kuf. 1:3, 4, 15) Rohl wapeleezia walanda eevi: “Bobo ni busininkizio bwa kisinka bulangiliile nangue Baisraeli baali bazia mu Misri.”

Dr. Bimson walanda eevi: “Mibeele ya buzia ya musita wa kale mu Misri ni Kufuma mu buzia, ili ni busininkizio bukata bwa kiistoria.”