1. Ni malaizio ki ali paswetele aapeelue Basambi kuli Yesu? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

MU BUSIKU bwakukiila kufua kwakue, Yesu waabapeele basambi bakue malaizio ali paswetele. Waabalandile eevi: “Nga evelia vinakimitona i vya kunti mutonane ni mwemue.” Kabili waaongeziizie eevi: “Paantu kine mwatonana, bantu bonse bali kumana nangue muli basambi bane.“​—Yoane 13:34, 35.

2. Juu ya ki ni kintu kya mana kulangililana ntono?

² Yesu waalandile nangue basambi bakue bakenikua paswetele kine balangilila ntono elia yenka yaalangiliile weene. Bobo bulanzi bwaali bwa kisinka mu miaka mia (100) ya ku ntendeko ya Bakristu, ni leenu ni bwa kisinka. Kansi, ni kintu kya mana saana kutonana fwe beneenke anzia kine kyakola kukita evio!

3. Tuli kusambilila ki mu leeli lyasi?

³ Fwefue te tupuililikile, ni bantu bange nabo te bapuililikile. Keekio i kili kyalenga kitukolele kulangililana ntono ikata. Anzia evio tupalile kwikwinda kumupala Kristu. Mu leeli lyasi, tuli kumona ntono viili kuviinda kutukwasia kwaluka bantu bali bakita mutende, basili na kapatulula kabili bali bapokelela baeni. Musita utuli kuya twasambilila leeli lyasi, iipuzie eevi: ‘Kunti nasambilila ki kufuma ku balupua ni bankazi baatwaliliile kulangililana ntono anzia kine kyali kyakolele kukita evio?’

4. Nga vilandile Mateo 5:23, 24, juu ya ki tupalile kukita mutende pamo ni lupua utusiizi kunvuana nakue?

⁴ Yesu watusambiliziizie juu ya ki ni kintu kya mana kukita mutende pamo ni balupua batusiizi kunvuana nabo. (Soma Mateo 5:23, 24.) Waatontele nangue tukabiile kusuunga aali iweeeme pamo ni bange kine tutonene kumusaansamusia Leeza. Yehova ali wasaansamuka musita utuli twaikwinda kukita mutende pamo ni balupua beneetu. Taviinda kwitabila lupupo  lwetu kine tusyele twabiikile mbikizi ni kukaana kwikwinda kukita mutende.​—1 Yoane 4:20.

5. Ni kiki kyamulengiizie lupua umo amone kyakolele kukita mutende?

⁵ Paange kunti twamona kyakolele kukita mutende. Juu ya ki? Mona kintu kyamufikiile Mark. * Waakisikile ku mutima musita lupua umo lwaamupontele ni kubabuilako bange mu kilonghaano bintu bibiipile juu yakue. Mark waakitile siani? Walanguluka eevi: “Naavulungheene ni kumusasilila lupua.” Kisia paapo, Mark waanuunine paantu waalangiliile ezio mibeele kabili waakitile maka kumupapaata lupua ni kubuezia mutende pamo nakue. Inzi, ozo lupua waakeene kunvuana ni Mark. Ku ntendeko, Mark waatontonkaniizie eevi: ‘Juu ya ki ngie natwaliliile kukita maka kine weene tatonene kubuezia mutende?’ Anzia evio, kangalila wa muputule wamukinkiziizie te kunti alekele kukeba mutende. Mark waakitile siani?

6. (a) Mark waatwaliliile siani kukita mutende? (b) Mark waabombiizie siani lileembo lya Bakolosai 3:13, 14?

⁶ Musita Mark lwaatosiizie malanga akue, waainikile nangue waandilue kulangilila bufuuke kabili waali waimwene kuya waali wa nsaambu. Waainikile nangue waali wapalile kwalulula mibeele yakue. (Bakol. 3:8, 9, 12) Mark waamupalamiine kabili lupua mwinakue mu bufuuke ni kumupapaata palua aali yaalangiliile. Kabili, Mark waaleembele mikanda ni kumutumina ozo lupua, wamulanda vyaanuunine saana kabili vyaali watonene saana kubuezia bukibuza. Mark wamupeele ozo lupua bupe buniini bolia bwaamwene nangue ali kusekelela. Anzia evio, ozo lupua waatwaliliile kubiika mbikizi. Inzi, Mark waatwaliliile kukindika malaizio akue Yesu a kumutona lupua wakue ni kumweleela. (Soma Bakolosai 3:13, 14.) Anzia kine bange bakaana kunvua musita utuli twaikwinda kukita mutende pamo nabo, ntono ya kisinka ya Kikristu ili kutukwasia kutwalilila kweleela bange ni kutwalilila  kupepa eevi tunvuane kabili.​—Mat. 18:21, 22; Bag. 6:9.

7. (a) Yesu waatusokele kukita ki? (b) Nkazi umo waasaakeene ni buavia ki?

⁷ Yesu waatusokele tutwalilile kukitila bange nga evelia vitutonene batukitile. Waaongeziizie nangue te tupalile kubatonasie baalia bali batulangilila ntono. (Luka 6:31-33) Anzia kine ni kyeni, ale kine muntu kampanda mu kilonghaano ali wakaana atasie kukupozia? Keekio i kyamusaangile nkazi wakuutua Lara. Walanda eevi: “Nkazi umo taali wampoozako maano, kabili nsyali namanine kine ni juu ya ki. Naaemene kabili nsyali natona kuya ku kulonghaana.” Ku ntendeko, Lara waatontonkaniizie eevi: ‘Neene nsili na kilubo. Kabili balupua mu kilonghaano ni beene bamwene nangue mibeele yakue ozo nkazi te iweeme.’

8. Lara waakitile siani eevi aviinde kukita mutende, kabili kunti twasambilila ki kupitila bintu byamusaangile?

⁸ Lara waakitile bintu kampanda eevi kuleeta mutende. Waapepele kuli Yehova ni kupingula kuya kulanda pamo ni ozo nkazi. Balondoluele pamo palua buavia, kukumbatilana ni kukita mutende. Kila kintu kyamwenekele kuba buino. Lara walanda eevi: “Inzi, mukupita kwa nsiku, ozo nkazi waalangiliile kabili aali yenka elia yaankitiile lwa mbele. Naatiokele saana mutima.” Ku ntendeko, Lara waali wamwene nangue kunti waaluka ni nsaansa kinesie olia nkazi muinakue waalulula aali yakue. Inzi, kisia paapo, Lara wainikile nangue kintu kya mana kyapalile kukita ni kutwalilila kumukitila nkazi muinakue kwa ntono, ni ‘kumweleela mu kwitonena.’ (Baef. 4:32–5:2) Lara walanguluka nangue ntono ya kisinka ya Kikristu ‘teizi kubiika mbikizi ya bubiifi. Ili yavimba bintu byonse, ili yazumina bintu byonse, ili yaswapila bintu byonse, ili yasipikizia bintu byonse.’ (1 Bakor. 13:5, 7) Lara waalukile kabili ni mutende mu maano. Mu musita kampanda, ozo nkazi waalukile ni bukibuza pamo ni Lara. Kine watwalilila kukeba mutende pamo ni balupua ao bankazi bobe ni kutwalilila kubatona, kunti wasininkizia nangue ‘Leeza wa  ntono ni wa mutende ali kuya wali pamo neenu.’​—2 Bakor. 13:11.

9. Nga vilandile lileembo lya Miilo 10:34, 35, juu ya ki tupalile kutiina mibeele ya bukapatulula?

⁹ Yehova tali na kapatulula. (Soma Miilo 10:34, 35.) Kine twatiina mibeele ya bukapatulula twalangilila nangue tuli baana bakue. Kabili twakindika malaizio a kutona mwineetu nga vitwitonene fwe beene, kabili twasuunga mutende wa mu lupua lwetu lwa kimupasi.​—Bar. 12:9, 10; Yak. 2:8, 9.

10-11. Nkazi umo waaviindile siani kuluisia malanga akue abiipile?

¹⁰ Ku bantu bange, kunti kyakola kutwalilila bila baali ni mibeele ya bukapatulula. Mona mufuano wa bintu byamufikiile nkazi umo ali wakuutua Ruth. Musita lwaali wakili mukazyana, taali waunvuana na muntu umo waali wafumine mu kyalo kinge. Keekio kyamulengiizie aaluke siani? Ruth walanda eevi: “Naatendekele kusuula kila kintu kya mu keekio kyalo. Naatontonkaniizie nangue bantu ba mu ezio nkeende baalisie nga weene, atasie balupua ni bankazi ba mu bilonghaano bya kooko.” Ruth waviindile siani kuluisia malanga akue abiipile?

¹¹ Ruth wainikile nangue waali wapalile kuluisia malanga akue abiipile. Waasomene mifuano ni mpunda ya mu keekio kyalo kufuma mu Kitabu cha Mwaka (Kitabu kya Muaka). Walanda eevi: “Naakitile maka kutendeka kutontonkania buino palua bantu ba mu keekio kyalo. Naatendekele kumona nangue balupua ni bankazi babanga ni mute palwakue Yehova. Naamwene paswetele nangue ni beene ni seemu ya lupua lwa kyalo kyonse.” Mu kupita kwa nsiku, Ruth waafikiile kwinika nangue waali wakabiile kulangilila ntono yakue. Walondolola eevi: “Lyonse lunaali nasaakaana ni balupua ni bankazi ba kufuma ku keekio kyalo, naali nakita maka kakiine kulangilila mibeele ya bukibuza pamo nabo. Naali nabalanzia kabili naatendekele kubamana buino.” Ni biki byafuminemo? Ruth walanda eevi: “Mu musita kampanda, malanga ane abiipile aafumine mu maano.”

12. Nkazi umo wakuutua Sarah waali ni buavia ki?

¹² Bange kunti baya baali ni kapatulula bila kuya baimanine. Kwa mufuano, Sarah, watontonkaniizie nangue taali wali na kapatulula paantu taali wapingula bantu juu ya rangi yabo ya mpapa, buviinde bwabo bwa nfalanga ao bifulo byabo mu kuteania. Inzi, walanda eevi: “Natendekele kwinika nangue kakiine naali ni kapatulula.” Mu nzila ki? Sarah waali wafumine mu lupua lwa bantu baali basomene saana kabili waali watona saana kupalamana ni bantu ba ozo musango. Musita umo waamulandile eevi mwinakue: “Ndi nakita bukibuza pamo ni bazumizi nane basomene saana. Baalia basisomene nsizi kubatona.” Kakiine, Sarah waali wapalile kwalulula aali yakue. Waali wapalile kwalulula siani?

13. Sarah waaluluile mibeele yakue. Fwefue twasambililapo ki?

¹³ Kangalila wa muputule waamukwasiizie Sarah atoosie aali yakue. Sarah walanda eevi: “Waantasiizie juu ya miilo yane ya kisinka, byasuko biweeme bindinaleeta ku kulonghaana, kabili ni kumana Maleembo. Kisia, waalondoluele nangue musita utuli twakila kumana bintu, tukabiile kukuulako ni mibeele inge ya Kikristu nga evelia kwikeefia, kwikoosia ni nkumbu.” Sarah waabombiizie milandu yaamulandile kangalila. Walanda eevi: “Naainikile nangue kintu kya mana kakiine ni kulangilila nangue tuli ni nkumbu kabili ni ntono.” Kyafuminemo ni keeki, Sarah waatendekele kubamona balupua ni bankazi mu nzila ibeeleele. Walanda eevi: “Naaikwindile kumana mibeele  yabo ilengele Yehova aye wabamwene kuya baali bantu ba mana.” Twasambililapo ki? Te tupalile ata kaniini kwimona nangue tuli bantu ba pamuulu kukila bange juu ya masomo etu! Kine tukilile ‘kutona bazumizi neetu,’ twakaba kutiina mibeele ya bukapatulula.​—1 Pet. 2:17.

14. Nga vilandile lileembo lya Baebrania 13:16, Yehova ali waiunvua siani musita utuli twabapokelela baeni?

¹⁴ Yehova ali wamona mibeele ya kupokelela baeni kuya yaali ya mana saana. (Soma Baebrania 13:16.) Ali wamona ezio mibeele kuya yaali seemu ya lupupo lwetu, saana musita utuli twabakwasia baalia bakabiile kukwasiiwa. (Yak. 1:27; 2:14-17) Pakaako, Maleembo ali atukinkizia kuba ni mibeele ya ‘kupokelela baeni.’ (Bar. 12:13) Musita utuli twapokelela baeni, tuli twalangilila nangue tuli twaemena saana bange, tubatonene kakiine kabili tutonene kukita bukibuza pamo nabo. Yehova ali wasaansamuka saana musita lutuli twakita bintu pamo ni bange, nga evelia kulia kyakulia ao kumina kintu kampanda pamo nabo, kupisia musita weetu pamo nabo ni kubalangilila ntono. (1 Pet. 4:8-10) Anzia evio, kunti kwaya kwali ni bintu bili kutwanzia kupokelela baeni.

15-16. (a) Juu ya ki bange kunti basiita kupokelela baeni? (b) Edit waaviindile siani kuluisia mibeele ya kusiita kupokelela baeni?

¹⁵ Kunti twasiita kupokelela baeni juu ya aali ituli nayo. Mona mufuano umo wakue mukanfuilua wakuutua Edit. Ntaanzi ya kwaluka Kasininkizia, taali watona saana kupalamina bange. Edit waali wamwene nangue bange i baali ni buviinde bwa kupokelela baeni.

¹⁶ Kisia kwaluka Kasininkizia, Edit waaluluile malanga akue. Waapinguile kwaluka ni mibeele ya kupokelela baeni. Walanda eevi: “Musita waali wakuulua Nsesi yeetu ya Bukolo, mukote umo waambuilile palua ba mulume ni mukazi baali baizile kukwasia ezio miilo. Kabili, waangipuziizie kine kunti nabapeela fuasi mwa kwikala mu musita wa milungu ibili. Naalangulukile Yehova vyapaalile mukanfuilua wa ku Sarefati.” (1 Mak. 17:12-16) Edit waaitabiile  kubapokelela babo ba mulume ni mukazi. Eba, waapaalilue? Waalondolola eevi: “Milungu ibili yaalukile miezi ibili. Mu ozo musita, twakuulile bukibuza bwa peepi.” Kabili Edit waapaalilue paantu wapatile babibuza ba peepi mu kilonghaano. Loonu ni painia, kabili ali mukusaansamuka musita lwali wamona baalia bali basimikila nakue baiza ku nsesi yakue eevi kutuuzia lwa pamo. Walanda eevi: “Kupeelana kuli kwankwasia kwiunvua buino! Kabili, kulanda kisinka, ndi mukupatilamo mpaalo ingi saana.”​—Baeb. 13:1, 2.

17. Luke pamo ni mukazi wakue bafikiile kwinika ki?

¹⁷ Paange loonu tuli twapokelela baeni, inzi, kunti twakila kuwaamia ezio mibeele? Kwa mufuano, Luke ni mukazi wakue bali ni mibeele ya kupokelela baeni. Babanga baali ni mibeele ya kubakupa baviazi babo, bantu ba mu lupua lwabo, babibuza ba peepi ni kangalila wa muputule pamo ni mukazi wakue. Inzi, Luke walanda eevi: “Twainikile nangue twali twakupasie bantu ba peepi neetu.” Luke ni mukazi wakue, bawaamiizie siani mibeele ya kupokelela baeni?

18. Luke ni mukazi wakue baawaamiizie siani mibeele yabo ya kupokelela baeni?

¹⁸ Luke ni mukazi wakue baaluluile malanga abo kisia kutontonkania buino milandu yakue Yesu ilandile eevi: ‘Ni kiki kimuli kulambulua kine mwatonasie baalia bamitonene?’ (Mat. 5:45-47) Baainikile nangue baali bapalile kumupala Yehova olia ali wapeela bantu bonse. Pakaako, baapinguile kubakupako balupua ni bankazi baalia babasibanga bakupa. Luke walanda eevi: “Loonu, fwe bonse tuli twasaansamukila saana ezio nsita. Kila muntu ali waiunvua kuya wakoseleziiziwe ni kukuulua saana.”

19. Tuli kulangilila siani nangue tuli basambi bakue Yesu, kabili weewe pa lobe wapingula kukita ki?

¹⁹ Twasambilila kutonana saana vikuli kutukwasia kwaluka bantu bali bakita mutende, basili na kapatulula kabili bali bapokelela baeni. Tupalile kuluisia malanga onse abiipile ni kubatona saana balupua ni bankazi kufuma ku mutima. Kine twakita evio, twakaba kupata nsaansa kabili twakaba kulangilila kakiine nangue tuli basambi bakue Yesu.​—Yoane 13:17, 35.