1. Ni kiki kitonene saana baviazi palua baana babo?

 MWE baviazi, tumanine nangue mutonene kukwasia baana beenu eevi bamumane ni kumutona saana Yehova. Inzi, Leeza teezi kumoneka. Ale kunti mwakwasia siani baana beenu bamumone kuya wali Muntu aliko kakiine kabili bamupalame?​—Yak. 4:8.

2. Baviazi kunti basambilizia siani baana babo palua mibeele yakue Yehova?

² Kusambilila Bibilia pamo ni baana, i nzila imo ya mana ya kubakwasia bamupalame Yehova. (2 Tim. 3:14-17) Inzi, Bibilia ilangiliile nzila inge ili kuviinda kubakwasia baana basambilile palwakue Yehova. Mu kitabu kya Tuswalo ni Mafunde, baba wamulangulusia muana wakue tekuti alabe ata kaniini kupooza maano ku mibeele yakue Yehova, imwenekele kupitila bibumbua. (Tus Maf. 3:19-21) Tuli kumona baviazi vibali kuviinda kubombia bibumbua mu nzila paleepale eevi kukwasia baana babo basambilile palua mibeele yakue Yehova.

3. Baviazi bapalile kubakwasia ki baana babo?

³ Bibilia ili yalanda nangue ‘Leeza kutula mwaalengeele ao mwaabumbiile kyalo, mibeele yakue isili yamoneka . . . , ili yamonekela mu bintu byaakitile.’ (Bar. 1:20) Mwe baviazi, kipalile muli mwasekelela kupisia musita panze pamo ni baana beenu. Bombie ezio nsita eevi kubakwasia baana beenu bamone ‘bintu bikitilue’ vibipateene ni mibeele ya kupapia yakue Yehova. Pakaako, kansi tumone baviazi vibali kuviinda kusambilila kupitila mufuano wakue Yesu.

4. Yesu waabombiizie siani bibumbua eevi kusambilizia basambi bakue? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Mona Yesu vyaabombiizie bibumbua eevi kusambilizia. Mu lwendo lumo, Yesu waabalandile basambi bakente tuzooko ni  maluba. (Soma Luka 12:24, 27-30.) Yesu nga waazimbuile nama yeyonse ao kimuti kyonse kimenene, inzi waazimbuile kyoni ni maluba, beelia byaali byamanikile buino ku basambi bakue. Kipalile basambi baamwene tuzooko twali mukupupuka pa muulu mitue yabo ni maluba asanukile mu kisonso. Ezia kumona mu maano Yesu wali mukusinika ku bebio bintu musita lwali mukulanda! Ale waakitile siani kisia kuzimbula ezio mifuano? Waabasambiliziizie basambi bakue lisomo likata palua mibeele ya kupeelana ni ya buwaame yakue Baba wabo wa ku muulu. Waabasambiliziizie nangue Yehova wakaba kubaliisia ni kubavuika babombi bakue ba kisinka nga evelia vyali wakitila tuzooko ni maluba a mu kisonso.

5. Ni mifuano ki ya bibumbua ili kuviinda kubombia baviazi eevi kusambilizia muana wabo palwakue Yehova?

⁵ Mwe baviazi, musita umuli mukusambilizia baana beenu, kunti mwamupala siani Yesu? Kunti wamubuila muana obe palua kibumbua kimo kiuli watonesia, nga evelia nama ao kimuti. Musita luuli mukukita evio, sininkizia nangue walondolola beelia bituli kuviinda kusambilila palwakue Yehova kupitila keekio kintu. Kisia kukita evio, kunti wamulanda muana obe alondolole palua nama ao kimuti kyali watonesia. Kine weewe wabombia kibumbua kili kyatonesia muana obe, kipalile ali kukutuilizia saana musita luuli kulandila palua mibeele yakue Yehova.

6. Kunti twasambilila ki kupitila mufuano waabiikilue na mama wakue kwa Christopher?

⁶ Eba, iloombele baviazi bapisie musita waleepele bakebulula mpunda palua nama ao kimuti kimo, ntaanzi ya kulondoluela masomo a kusambilila palwakue Yehova kupitila bebio bintu? Te iloombele iye yali evio. Yesu taaleetele bulondolozi buleepele bulangiliile kazooko vikali kalia ao liluba vilili lyasaangua. Kulanda kisinka, musita unge muana obe kunti watona kumana bingi palua bibumbua, inzi nsita inge, bulondolozi buleengelesie ao kiipuzio, kunti byapala eevi kumukwasia enike kiukebele kumusambilizia. Mona bintu byalanguluka lupua umo ali wakuutua Christopher palua musita lwabanga wakili mwanike. Walanda eevi: “Mama wane waali waleeta bulondolozi buleengelesie bwa kutukwasia fwefue eevi tutasie bibumbua byaali byatuzyungulukiile. Kwa mufuano, musita utwali twasaangua peepi ni mpili, waali walanda eevi: ‘Mone eezi mpili viitanine, kabili viifuaniine! Yehova ali wapapia, te evio abe?’ Ao, kine twaaluka peepi ni lyezi, waali walanda eevi: ‘Mone alia mabimbi vialumine! Leeza ali ni maka, te evio?’” Christopher walanda eevi: “Ezio milandu ileengele inzi yali ya mana, yaali yaleengia tutontonkanie saana.”

7. Kunti wabeelezia siani baana bobe baye batontonkania palua bibumbua?

⁷ Musita baana bobe lubali mukuya bakula, kunti wababeelezia bakile kutontonkania palua bibumbua ni kusambilila palwakue Yehova. Kunti wazimbula kintu kimo kyaabumbile Leeza ni kubeepuzia eevi, “Keeki kintu kyamisambilizia ki palwakue Yehova?” Paange kunti wapapa kunvua beelia bibali kulanda.​—Mat. 21:16.

8. Baviazi Baisraeli babanga bali ni fuasi ya kukita ki musita ubabanga baenda “mu nzila”?

⁸ Baviazi Baisraeli baalandilue baye babasambilizia baana babo milandu ili mu malaizio akue Yehova musita ubaali baenda “mu nzila.” (Mal Miz. 11:19) Misebo yaali yapitile mu tuzonga twa makaba twa Israeli. Kyaali kyakitika kumona banama paleepale, byoni, ni maluba. Musita lupua lwa Baisraeli lulwali lwapita mu misebo, baviazi baali ni fuasi ya kubasambilizia baana babo palua bintu byaabumbile Yehova. Mwe baviazi, kipalile ni mwemue muli ni ezio fuasi ya kubombia bibumbua eevi kubasambilizia baana beenu. Mona baviazi bange vibali bakita.

9. Kunti wasambilila ki kupitila mufuano wakue Punitha ni Katya?

 ⁹ Mama umo ali wakuutua Punitha, ali waikala mu muzi umo ukata wa mu India, walanda eevi: “Musita utuli twaya kupempula lupua mu fuasi ya ku makaba, tuli twamona ezio kuya yali fuasi ya kukwasia baana betu basambilile palua bibumbua bya kupapia byakue Yehova. Ndi namona nangue baana bane bali bainika buino bibumbua musita ubali kule ni misebo izuzimo bantu bengi ni myotoka.” Mwe baviazi, kipalile baana beenu tebaviinda kulaba ata kaniini musita umuli kupisia pamo naabo mu fuasi ifuaniine. Nkazi umo wa ku Moldova ali wakuutua Katya, walanda eevi: “Musita unaapisiizie pamo ni baviazi bane nali ku makaba, i musita undangulukile saana wa mu bwanike bwane. Ndi mukubatasia paantu baansambiliziizie kutendekela ku bwanike bwane kuya naimana ni kukentesia bintu byaabumbile Yehova ni kumumona weene kupitila bibumbua byakue.”

10. Baviazi kunti bakita siani kine bamona kyakolele kufuma mu muzi ukata eevi kuya mu fuasi ya ku makaba? (Mona kisanduku “ Bintu bya Kukwasia Baviazi.”)

¹⁰ Ale kine weewe wamona kyakolele kukita lwendo lwa kuya ku fuasi ya ku makaba? Amol, ali waikala ni weene mu India, walanda eevi: “Ku fuasi kundi naikala, baviazi bali babomba nsa ingi, kabili kukita bulendo bwa kuya ku makaba kuloombele nfalanga ingi. Anzia evio, kunti wamona bibumbua ni kusambilila palua mibeele yakue Yehova, musita luuli ku fuasi iniini isuungilue iliko bibumbua ao musita luuli mu lukungu lwa ku nsesi ya pa muulu (étage).” Kabili, kine wakentesia wapoozeleko maano, kunti wavuumbula bintu byaabumbilue bili peepi ni nsesi yobe, beelia biuli kuviinda kulangilila baana bobe. (Malum. 104:24) Kipalile, uli kuviinda kumona tooni, biisi, bimuti bimenene ni bintu binge. Karina, ali waikala mu Ujerumani walanda eevi: “Mama wane ali watona maluba, pakaako, lunaali nakili mwanike, waali wasinika  maluba afuaniine musita utwali twaienzia bonse.” Mwe baviazi, kunti mwabombia ma viideo ni mpapulo ingi ilandiile palua bibumbua, ifumiiziwe na kuteania kwetu eevi kusambilizia baana beenu palua bibumbua. Kakiine, anzia aali yonse imuli kuya mwalimo, kunti mwaviinda kukwasia baana beenu batoosie beelia byaakitile Leeza. Kansi loonu, tumone mibeele paleepale yakue Yehova imuli kuviinda kusambilizia baana beenu.

11. Baviazi kunti babakwasia siani baana babo benike ntono yakue Yehova?

¹¹ Eevi kubakwasia baana bobe benike ntono yakue Yehova, kunti walangilila vili vyaemena banama bengi twana twabo mu nzila ya ntono. (Mat. 23:37) Kabili, kunti walandila palua kupusana-pusana kuweeme kutuli twasekelela saana mu bibumbua. Karina, utwazimbulanga lwa ntaanzi walanda eevi: “Musita utwali twaienzia panze, mama wane waali wankinkizia kuya naimana ni kukentesia kila liluba viliibeleele kabili ni kufuanina kwakue vikulangiliile ntono yakue Yehova. Mpaka loonu, ntwaliliile kuya nakenta maluba napoozeleko maano, kumona viapuseene, viakitilue, ni rangi yakue. Maluba atwaliliile kundangulusia nangue Yehova atutonene saana.”

12. Baviazi kunti babakwasia siani baana babo benike mulangue wakue Leeza? (Malumbo 139:14) (Mona ni foto.)

¹² Bakwasie baana bobe benike mulangue wakue Leeza. Kakiine Yehova ali ni mulangue ukata saana kuliko fwefue. (Bar. 11:33) Kwa mufuano, kunti wamubuila muana obe menda viali abuuka ni kuya kupaanga malezi, ni azo malezi viali aenda atweme menda aleengeeluesie. (Yob. 38:36, 37) Kabili kunti walandila palua mubili wa muntu viwaabumbilue mu nzila ya kupapia. (Soma Malumbo 139:14.) Mona baba umo ali wakuutua Vladimir vyaakitile evio. Walanda eevi: “Busiku bumo, muana weetu wa miaka isano, waaponene pa nkinga yakue ni kwikisia. Kisia nsiku iniini, kilonda kyaapuile. Neene ni mukazi wane, twaamubuilile nangue Yehova waabumbile mubili weetu wali ni buviinde bwa kwiwaamia wine. Twaamulandile nangue tetwizi kumona kintu nga keekio kyakitika mu bintu bili byakita bantu. Kwa mufuano, motoka tewizi kwitengenezia wine kine wainooneka kisia kukita aksida. Ozo mufuano, waamukwasiizie muana weetu enike mulangue wakue Yehova.”

13. Baviazi kunti babakwasia siani baana babo benike maka akue Leeza? (Isaya 40:26)

 ¹³ Yehova watukupa tulendule menso etu mu muulu ni kutontonkania palua maka akue a kupapia viakwatiliile ntanda. (Soma Isaya 40:26.) Weewe, kunti wabakinkizia baana bobe bakente mu muulu ni kutontonkania palua beelia bibali kumona. Nkazi umo ali wakuutua Tingting, ali waikala mu Taiwan walanguluka eevi: “Lwendo lumo, mama wane waantweme panze pa muzi ukata, kabili mu nsita ya busiku twaamwene ntanda ingi paantu te twaali twavulunghaniiziwe na lubuto lwa matala luli lwasaangua mu muzi ukata. Mu keekio kipindi naali natwisika kine kunti naviinda kusiala nali wa kisinka, paantu benaane ku masomo baali bandengia mone kyakolele kumunakila Yehova. Mama wane waankinkiziizie ntontonkanie palua maka aabombiizie Yehova eevi kubumba ezio ntanda yonse, kabili ngie nalangulukile nangue Yehova kunti waviinda kakiine kubombia azo maka eevi kunkwasia kuluisia kila buezio. Kisia kutoosia bibumbua mu loolo lwendo, naasonseziiziwe kwikwinda kumumana Yehova buino, kabili naakilile kupingula kumubombela weene.”

14. Baviazi kunti babombia siani bibumbua eevi kubakwasia baana babo bamumone Yehova kuya wali Leeza wa nsaansa?

¹⁴ Bintu byaabumbile Yehova bilangiliile nangue weene ali ni nsaansa, kabili nangue atonene ni fwefue tuye twali ni nsaansa. Basayansi baavumbuile nangue banama bengi bali basaapa, kubiika mukati byoni ni nsabi. (Yob. 40:20) Eba, baana bobe baasekelepo kale musita ubaamwene nama wali mukusaapa? Paange baamwenepo kale kaana ka pusi kali mukusaapa na kabumbu ao twana twa tubua twali mukufulikana. Luwakaba kumona kabili baana bobe baseka musita ubakaba kumona kanama kamo kakita tuntu twa kusekia, ukabe kubalangulusia nangue fwefue tuli twabombela Leeza wa nsaansa.​—1 Tim. 1:11.

15. Ni kiki kili kukwasia baviazi benike bintu bili byatontonkania baana babo? (Tuswalo ni Mafunde 20:5) (Mona ni foto.)

¹⁵ Nsita inge, baviazi kunti bamona kyakolele kulanda ni baana babo palua maavia ali asaakaana na baana. Kine ni weewe uli mu ezio aali, iloombele wikwinde eevi kwinika bintu bili byatontonkania  baana bobe. (Soma Tuswalo ni Mafunde 20:5.) Baviazi bange bali bamona kyaleengele kukita evio musita ubali mukusekelela bibumbua pamo ni baana babo. Juu ya ki? Nsaambu imo ni paantu ozo musita, tekwizi kusaangua bintu bingi saana bya kubapuulula baana ni baviazi. Baba umo ali wakuutua Masahiko, olia ali waikala mu Taiwan, walanda nsaambu inge: “Lutuli twapisia nsita pamo ni baana betu panze, twali mukupiluka mpili ao twali mukwenda mu mbali menda ku musenga, lingi bali baiunvua kuya baleengeelue saana. Pakaako, tuli twamona kyaleengele kubalengia balande, ni kwinika beelia bibali batontonkania.” Katya utwazimbulanga lwa ntaanzi, walanda eevi: “Lingi kisia kufuma ku masomo, mama waali wantwala ku fuasi iweeme isuungilue iliko bibumbua. Mu ezio aali iweeme, naali namona kyaleengele kumubuila beelia byakitikanga ku masomo, ao beelia byaali byandeetela muenzo.”

16. Bantu ba mu lupua kunti batuuzia siani ni kusekelela musita ubali mukumona bibumbua byakue Yehova?

¹⁶ Kabili, bibumbua byakue Yehova kunti byabapeela bantu ba mu lupua fuasi ya kutuuzia ni kusekelela, kabili keekio kunti kyalengia lupua lukile kukwatana. Bibilia ili yalanda nangue kuli “musita wa kuseka” ni “musita wa kwiluka.” (Kas. 3:1, 4, bulondolozi bwa pensina) Kupitila miilo yakue ya minue, Yehova waabumbile fuasi iweeme paanu pa kyalo, moolia mutuli kuviinda kukitila bintu bituli twatona. Lupua luingi luli lwatona kuya pamo ku fuasi isuungilueko bibumbua, mu fuasi ya makaba, ku mpili, ao mu mbali menda ku musenga. Bange baana bali batona kukunduka ni kusaapa mu fuasi iweeme isuungiluemo bibumbua, kumona banama, kwituuza mu mitooni, mu kiziba, ao mu lyezi. Kakiine, tuli ni fuasi iweeme saana ya kwisaansamusia musita utuli panze twazyungulukiilue na bintu byaakitile Yehova!

17. Juu ya ki baviazi bapalile kukwasia baana babo kusekelela bibumbua byakue Leeza?

¹⁷ Mu kyalo kya leenu, baviazi pamo ni baana bakasekelela bibumbua kuliko lwa ntaanzi. Kupusana ni loonu, fwefue tetukaba na nsaambu ata imo ya kutiina banama, kabili ni beene te bakaba batutiina. (Is. 11:6-9) Twakaba twali ni musita wa loonse wa kusekelela bintu byaakitile Yehova. (Malum. 22:26) Inzi mwe baviazi, tekupembelele mpaka ozo musita ufike eevi kukwasia baana beenu babambe kusekelela bibumbua. Kine mwabombia bibumbua eevi kusambilizia baana beenu palwakue Yehova, kipalile bakaba kwitabizia milandu yakue Likolo Daudi, olia waalandile eevi: “We Yehova, tekuli miilo ili nga yobe.”​—Malum. 86:8.