LYASI LYA KUSAMBILILA LYA 16
“Ndumeezo Ali Kutuntumuka”!
“Yesu waamulandile eevi [Marta]: ‘Ndumeezo ali kutuntumuka.’”—YOANE 11:23, NWT.
LWIMBO 151 (Lwa Kiswahili) Wakakuuta
KIFUPI KYA LYASI a
1. Mwanike umo mwalalume, waalangiliile siani kiswapilo kyakue palua kutuntumunua?
MWANIKE umo mwalalume waali wakuutua Matthew, waali ni buluele bumo bwaali bwaaviizie saana bwaaloombele kukitua operasio lingi. Musita lwaali na miaka saba, weene pamo ni lupua lwakue, baakoonkele ntantiko imo ya muezi, ya JW Télédiffusion. Peepi ni ku mpela ya ezio ntantiko, baamwene viideo ya muziki yaali yalandile palua kupokelela batonua baafuile musita ubakatuntumunua. b Kisia kupua kumona ezio ntantiko, Matthew waabapalamiine baviazi bakue, wabakwata ku minue yabo ni kubalanda eevi: “Mwe ba baba ni mama, mwamona, atasie kine nafua, nakabuusiiwa pa kutuntumunua. Kunti mwampembela; kyakakitika.” Eba, weewe kunti waezia kutontonkania babo baviazi vibaali bapalile kwiunvua musita ubaainikile nangue muana wabo ali ni kiswapilo kakiine palua kutuntumunua?
2-3. Juu ya ki kili buino kuya twatontonkania palua bulayo bwa kutuntumunua?
2 Kili buino kuya twatontonkania palua bulayo bwa Bibilia bolia bulandiile palua kutuntumunua mu musita uli mukuiza. (Yoan. 5:28, 29) Juu ya ki? Paantu te tumanine ata kaniini musita utwakaba kusaakaana ni buluele bwaviizie ao kufwilua na muntu ututonene mukusitukilasie. (Kas. 9:11; Yak. 4:13, 14) Kuya twali ni kiswapilo palua kutuntumunua, kunti kwatukwasia kusipikizia maavia a evio. (1 Bat. 4:13) Bibilia ili yatubuila nangue Yehova atumanine buino, kabili atutonene saana. (Luk. 12:7) Inzi, musita utuli twatontonkania palua kutuntumunua, tuli twainika nangue Yehova apalile kuya watumanine buino saana pa kunti akaviinde kutubumba kupia twali ni bumuntu bolia bwenka, ni maano alia enka. Yehova atutonene saana, kabili waakitile kiviindikane eevi tukekale loonse. Atasie kine twafua, wakaba kututuntumuna!
3 Mu leeli lyasi, tuli kulondoluelanke nsaambu ipalile kutulengia kuzumina bulayo bwa kutuntumunua. Kisia, tuli kulondoluela mpunda ya Bibilia ili yakosia kiketekelo, elia ili mu milandu ya lileembo liimaniine mutue wa lyasi lyetu. Ezio milandu ilandile eevi: “Ndumeezo ali kutuntumuka.” (Yoan. 11:23, NWT) Kupuako, tuli kusambilila vya kukita kiswapilo kyetu palua kutuntumunua kikile kwaluka kya kisinka kuli fwefue.
JUU YA KI KUNTI TWAZUMINA BULAYO BWA KUTUNTUMUNUA?
4. Eevi tuviinde kuzumina palua kintu kitulailue, tupalile kuya twasininkiziizie ki? Leeta mufuano.
4 Eevi tuviinde kuzumina palua kintu kitulailue, tupalile kuya twasininkiziizie nangue olia muntu atulaile atonene saana kufikilizia keekio kintu, kabili ali ni buviinde. Tuleete mufuano: Tontonkania nsesi yobe yainoonua ovio saana na mulula. Kibuza umo waiza kukulaya nangue ‘Nakaba kukukwasia kukuula kupia nsesi yobe.’ Ozo muntu ni wa kisinka, kabili weewe usininkiziizie nangue atonene kukukwasia. Kine ozo muntu ali ni bufundi bwa kukuula, kabili akwete biombo bipalile, weewe uli kuya wamanine nangue ali ni buviinde. Pakaako uli kuzumina bulayo bwakue. Ale palua bulayo bwakue Leeza bwa kutuntumuna bafuile? Eba, atonene kakiine, kabili ali ni buviinde bwa kukita evio?
5-6. Juu ya ki kunti twasininkizia nangue Yehova atonene saana kubatuntumuna bafuile?
5 Eba, Yehova atonene saana kubatuntumuna bafuile? Bila kutwisika, atonene saana kukita evio. Kupitila mupasi wakue, waabatunguluile bantu bengi baaleembele Bibilia, eevi baleembe palua bulayo bwakue bwa kutuntumuna bafuile mu musita uli mukuiza. (Is. 26:19; Hos. 13:14; Nfy. 20:11-13) Kabili Yehova lwali walaya kukita kintu, lyonse ali wafikilizia. (Yosh. 23:14) Kakiine Yehova atonene saana kubatuntumuna bafuile. Juu ya ki kunti twalanda evio?
6 Tontonkania palua milandu yaalandile Yobu. Waali wasininkiziizie nangue atasie kine wafua, Yehova wakatona kumumona wabuela kabili ku bukose. (Yob. 14:14, 15, mona ni bulondolozi bwa pensina.) Yehova ali waiunvua enka evio palua bantu bakue bonse bafuile, baalia babanga bamupupa. Atonene saana kubatuntumuna eevi baye bali ni bukose bwaweeme, kabili baye bali ni nsaansa. Ale palua mabilioni a bantu aafuile bila kupata lisyuko lya kusambilila kisinka palwakue Yehova? Leeza weetu wantono atonene kubatuntumuna ni beene. (Miil Bat. 24:15) Atonene ni beene bakapate fuasi ya kulangilila kine kunti baaluka babibuza bakue, ni kwikala loonse pa kyalo. (Yoan. 3:16) Kakiine Yehova atonene saana kubatuntumuna bafuile.
7-8. Juu ya ki kunti twasininkizia nangue Yehova ali ni buviinde bwa kutuntumuna bafuile?
7 Eba, kabili Yehova ali ni buviinde bwa kutuntumuna bafuile? Een, bila kutwisika! Weene, i “Wamaka Onse.” (Nfy. 1:8) Kansi weene, ali ni buviinde bwa kwanzia muluani onse, atasie lufu. (1 Bakor. 15:26) Kumana evio, kuli kwatupeela maka ni kututeekia mutima. Mona kintu kyaaimweneene nkazi Emma Arnold. Mu Bului bwa Bubili bwa Kyalo, weene pamo ni lupua lwakue, baasaakeene ni meezio akolele palua kiketekelo. Eevi kumukoselezia muana wakue mwanakazi juu ya kuzeezelua na bantu ba mu lupua mu nkambi ya masaanso, Emma waamulandile eevi: “Kine baalia baafuile tebaviinda ata kaniini kubuela ku bukose, keekio kunti kyalangilila nangue muluani weetu, lufu, ali ni maka saana kuliko Leeza. Inzi te evio.” Kakiine, te kuli kintu ata kimo kili ni maka kumupita Yehova! Leeza wamaka onse, olia waabumbile bukose, ali ni buviinde bwa kubabueziizia bukose baalia baafuile.
8 Nsaambu inge ili yatulengia kumana nangue Leeza ali ni buviinde bwa kutuntumuna bafuile, ni eezi: weene ali ni buviinde busili na mipaka bwa kubiikilila. Ali wakuuta kila lutanda mu liina lyakue. (Is. 40:26) Kabili abalangulukile baalia baafuile. (Yob. 14:13; Luk. 20:37, 38) Weene kunti walangulukasie lubilo atasie tuntu tuniini-tuniini palua bantu bakutuntumunua, kubiika mukati bumuntu bwabo, vibaali bamoneka, bintu bibaasaakeene nabio mu buikazi, ni beelia bibaali babiikiliile.
9. Juu ya ki weewe uzumiine bulayo bwakue Yehova bwa kutuntumuna bafuile mu musita uli mukuiza?
9 Kakiine, kunti twazumina bulayo bwakue Yehova bwa kutuntumuna bantu bafuile mu musita uli mukuiza, paantu tumanine nangue weene atonene saana kukita evio, kabili ali ni buviinde. Mona nsaambu inge ili yalengia tuzumine bulayo bwakue Leeza bwa kutuntumuna bafuile: Yehova waatuntumuinepo kale bantu. Mu nsita ya kale, Leeza waabapeele buviinde bantu baniini babanga bali ni kiketekelo, kubiika mukati ni Yesu, eevi kutuntumuna bafuile. Kansi tulondoluele mpunda ili mu Yoane katue ka 11, ilandiile butuntumuko bumo buli pakati ka butuntumuko bwaakitile Yesu.
YESU WAZEEZIA KIBUZA WAKUE WA PEEPI
10. Ni kiki kyaakitikile musita Yesu lwabanga wali mukusimikila ku buala bwa mwenzi wa Yordani kufuma ku Betania, kabili waakitile siani? (Yoane 11:1-3)
10 Soma Yoane 11:1-3. Tontonkania kintu kyaakitikile mu muzi wa Betania mu peepi ni ku mpela ya muaka wa 32, Yesu wasyavyelue. Yesu abanga wali ni babibuza ba peepi mu ozo muzi, Lazaro pamo ni bankaziize babili ba Maria ni Marta. (Luk. 10:38-42) Inzi Lazaro waaluele, ni bankaziize baatendekele kwema. Baatumine mpunda kuli Yesu. Weene abanga wali ku buala mwenzi wa Yordani, paapo pabanga pali lwendo lwa nsiku ibili eevi, kufuma ku Betania. (Yoan. 10:40) Kya bulanda, Lazaro waafuile musita olia muntu wa kutwala mpunda lwaafikile kuli Yesu. Anzia kine Yesu waamanine nangue kibuza wakue wafua, waakitile kabili nsiku ibili walisie koolia kwenka kwali. Kisia paapo, waakitile bulendo bwa kuya ku Betania. Pakaako, musita Yesu lwaafikile, Lazaro waali wasyakitile nsiku ina wafuile. Yesu, waapangile kukita kintu kimo kya kubakwasia babibuza bakue, kabili kya kumulumbania Leeza.—Yoan. 11:4, 6, 11, 17.
11. Ni lisomo ki lituli kuviinda kusambilila palua bukibuza kupitila ezio mpunda?
11 Twasambililapo lisomo limo palua bukibuza kupitila ezio mpunda. Mona: Musita ba Maria ni Marta lubaatumine mpunda kuli Yesu, te baamulandile aye ku Betania. Baamulandilesie nangue kibuza wakue mutonua aluele. (Yoan. 11:3) Musita Lazaro lwaafuile, Yesu waali ni buviinde bwa kumutuntumuna wali kule. Inzi, Yesu waapinguile kuya ku Betania eevi aye wali pamo ni babibuza bakue, ba Maria ni Marta. Eba, weewe uli ni kibuza olia ali kuviinda kuiza kukukwasia bila waamulandile? Kine i evio, umanine nangue kunti wamuswapila eevi akukwasie mu “nsita ya maavia.” (Tus Maf. 17:17) Nga evelia vyaakitile Yesu, ni fwefue tuye twali babibuza ba evio ku bange! Kansi loonu tubuelelenke ku ezio mpunda, eevi tumone bintu byaakitikile kisia paapo.
12. Yesu waamulaile ki Marta, kabili juu ya ki bobo te bubanga bwali bulayo bwa mpuni? (Yoane 11:23-26)
12 Soma Yoane 11:23-26. c Marta waapatile mpunda nangue Yesu ali peepi ni muzi wa Betania. Waakitile lubilo ni kuya kumusensekela, ni kumulanda eevi: “We Mulopue, ubengepo, ndumyamuine nga taakifua.” (Yoan. 11:21) Kakiine nga waamukosiizie Lazaro. Inzi, Yesu waatonene kukita kintu kikilile paapo, kya kupapia. Waamulaile eevi: “Ndumeezo ali kutuntumuka.” Kabili waamubuilile Marta nsaambu inge ya kumulengia azumine bulayo bwakue. Waamulandile eevi: “Neene i butuntumuko kabili i bukose.” Kakiine Leeza waamupeele Yesu buviinde bwa kutuntumuna bafuile. Lwa ntaanzi, waamutuntumuine mwanike umo mwanakazi musita uniini kisia ozo mwanike kufua, kabili waamutuntumuine ni mwanike unge mwalalume musita uniini kisia ozo mwanike mwalalume kufua. (Luk. 7:11-15; 8:49-55) Inzi eba, waali ni buviinde bwa kutuntumuna muntu olia waali wasyakitile nsiku ina wafuile ni mubili wakue wasyabambile kubola?
“LAZARO, FUMINA PANZE!”
Yesu waaunvuile saana nkumbu palua babibuza bakue babanga bali mu bulanda (Mona lifungu lya 13-14)
13. Nga vilandile Yoane 11:32-35, Yesu waakitile siani musita lwaamwene Maria pamo ni bantu bange bali mukulila? (Mona ni foto.)
13 Soma Yoane 11:32-35. Ezia kutontonkania bintu byaakitikile kisia paapo. Maria, nkazi unge wakue Lazaro, waaile kusaakaana pamo ni Yesu. Waabuelele kulanda elia yenka milandu yaalandile Marta. Waalandile eevi: “We Mulopue, ubengepo, ndumyamuine nga taakifua.” Maria pamo ni bantu bange baali ni bulanda bukata. Yesu lwaabamwene ni kubonvua bali mukulila, waaunvuile saana bulanda. Paantu waaunvuile saana nkumbu palua kibuza wakue, ni weene waalilile. Yesu ali waunvua misa ili yaunvua muntu kine mutonua wakue wafua. Kakiine atonene saana kufumiapo bintu bili byalengia bantu balile!
14. Kunti twasambilila ki palwakue Yehova kupitila aali yaalangiliile Yesu musita Maria lwaali walila?
14 Aali yaalangiliile Yesu musita Maria lwaali walila, yatusambilizia nangue Yehova, ni Leeza ali ni nkumbu ilambaleele. Juu ya ki kunti twalanda evio? Nga vitwakimona mu lyasi lyakipita, Yesu ali walangilila mu nzila ipuililikile vili vyatontonkania Baba wakue ni kwiunvua. (Yoan. 12:45) Kansi musita utuli twasoma mpunda ilangiliile nangue Yesu waaunvuile saana nkumbu, ni kufikiila kulila palua babibuza bakue babanga bali mu bulanda, kunti twapingula nangue ni Yehova, ali waiunvua ovio saana musita lwali watumona twalila juu ya bulanda. (Malum. 56:8) Eba, keekio te kikulengiizie utone kumupalama Baba weetu wa nkumbu?
Yesu waalangiliile nangue ali ni buviinde bwa kutuntumuna bafuile (Mona lifungu lya 15-16)
15. Nga vilandile Yoane 11:41-44, ni biki byaakitikile ku kiina kya mankabuli kyakue Lazaro? (Mona ni foto.)
15 Soma Yoane 11:41-44. Yesu waafikile ku kiina kya mankabuli kyakue Lazaro ni kulanda bafumiepo libue libanga lyabiikiluepo. Marta waabisiizie kupitila kulanda nangue loonu mubili wakue upalile kuya wasyanunka. Yesu waamwasukile eevi: ‘Nsyakwananga nangue kine wazumina uli kumona bulumba bwakue Leeza?’ (Yoan. 11:39, 40) Kisia, Yesu waalenduile menso akue ni kupepa ntaanzi ya bantu. Waatonene kumupeela Yehova bulumba bonse palua keelia kyaakitikile kisia paapo. Kisia, Yesu waakuutile na lizui likata walanda eevi: “Lazaro, fumina panze!” Ni Lazaro waafumiine panze! Yesu waakitile keelia kyaali kyamwene bantu bange nangue tekiviinda kukitika.
16. Mpunda ili mu Yoane katue ka 11 yakosia siani kiketekelo kyetu palua kiswapilo kya kutuntumunua?
16 Mpunda ili mu Yoane katue ka 11, yakosia kiketekelo kyetu palua kiswapilo kya kutuntumunua. Mu nzila ki? Languluka nangue Yesu waamulaile eevi Marta: “Ndumeezo ali kutuntumuka.” (Yoan. 11:23, NWT) Nga evelia Baba wakue, Yesu atonene saana kufikilizia bobo bulayo, kabili ali ni buviinde. Mensozi akue aalangiliile nangue weene atonene saana kupuisia lufu pamo ni bulanda bonse buli bwaleetua na lufu. Musita Lazaro lwaafumine mu kiina kya mankabuli, Yesu waasininkiziizie kabili nangue weene ali ni buviinde bwa kutuntumuna bafuile. Kabili tontonkania Yesu vyaamulangulusiizie Marta. Waamulangulusiizie eevi: ‘Nsyakwananga nangue kine wazumina uli kumona bulumba bwakue Leeza?’ (Yoan. 11:40) Tuli ni nsaambu iweeme ya kuzumina nangue bulayo bwakue Leeza bwa kutuntumuna bafuile bwakafikiliziiwa. Inzi, kunti twakita siani eevi keekio kiswapilo kikile kwaluka kya kisinka kuli fwefue?
VYA KUKITA EEVI KISWAPILO KYETU PALUA KUTUNTUMUNUA KIKILE KWALUKA KYA KISINKA
17. Ni kiki kitupalile kuya twalangulukile musita utuli twasoma mpunda ili mu Bibilia palua kutuntumunua?
17 Soma ni kutontonkania palua mpunda ya kutuntumunua kwaakitikile mu nsita ya kale. Mu Bibilia muli mpunda munane ya bantu baatuntumwinue pa kyalo. d Weewe, wamona siani kine wasambilila ezio mpunda wapoozeleko maano? Musita luuli kuya wakita evio, uye walangulukile nangue baalia baatuntumwinue babanga bali bantu kakiine: balalume, banakazi ni banike. Keba masomo auli kuviinda kusambililapo. Tontonkania kila mufuano ulangiliile nangue Leeza atonene saana kutuntumuna bafuile, kabili ali ni buviinde bwa kukita evio. Kukila pa byonse, tontonkania palua kutuntumunua kwa mana saana, i kulanda kutuntumunua kwakue Yesu. Languluka nangue kuli ma mia a bantu aaimweneene kutuntumuka kwakue Yesu. Kabili keekio kyakila kukosia kiketekelo kyetu palua kutuntumunua kwa bafuile musita uli mukuiza.—1 Bakor. 15:3-6, 20-22.
18. Weewe, kunti wabombia siani buino nghimbo yeetu ilandiile palua kiswapilo kya kutuntumunua? (Mona ni bulondolozi bwa pensina.)
18 Bombia buino “nghimbo ya kimupasi” izimbuile kiswapilo kya kutuntumunua. e (Baef. 5:19) Ezio nghimbo ili yalengia kutuntumunua kukile kwaluka kwa kisinka kuli fwefue, ni kutukwasia kukosia kiketekelo kyetu palua keekio kiswapilo kiweeme. Uye watuilizia ezio nghimbo, iibeelezie eevi uye waviinda kwimba buino, kabili londolole mana ya ezio nghimbo mu lupupo lwenu lwa mu lupua. Biikilila milandu ya ezio nghimbo. Kisia kine weewe wasaakaana ni buavia bukolele mu buikazi bobe, ao wafuilua na muntu uutonene, mupasi wakue Yehova uli kukukwasia kulanguluka ezio nghimbo, kabili kunti yakuteekia mutima ni kukupeela maka.
19. Kunti twatontonkania ki palua kutuntumunua? (Mona kisanduku kilandile, “ Weewe, Wakabeepuzia Siani?”)
19 Uye watontonkania aali viyakaba. Yehova waatupeele buviinde bwa kwisaanga fwe beene kuya twali mu kyalo kya leenu. Nkazi umo walanda eevi: “Ndi napisia musita wingi natontonkania kuya nali mu kyalo kya leenu. Kabili keekio kili kyaaluka nga evelia neene ali mukunvua bunu buweeme bwa maluba asanukile mu Paradiso.” Iisaange wali mukusaakaana pamo ni balalume ni banakazi ba mu nsita ya kale, baalia babanga bali ni kiketekelo. Weewe upembeele kwa nkulu kusaakaana na ni? Wakamwipuzia biipuzio ki ozo muntu? Kabili ezia kutontonkania palua kubuela kwiunga pamo ni batonua bobe baafuile. Tontonkania vikyakaaluka musita umwakasaakaana: milandu ya kuanza iwakalanda, vimwakakumbatilana kwa nsaansa, ni mensozi a nsaansa.
20. Tupalile kuya twapinguile kukita ki?
20 Kakiine tuli twamutasia saana Yehova palua bulayo bwakue bwa kutuntumuna bafuile! Tuli ni kisinka nangue bobo bulayo bwakafikiliziiwa paantu Yehova atonene saana kukita evio, kabili ali ni buviinde. Kansi, tupingule kutwalilila kukosia kiketekelo kyetu palua keekio kiswapilo kya mana. Kine twakita evio, tuli kukila kumupalama Leeza, olia amulaile kila umo weetu nangue, ‘batonua bobe bakaba kutuntumuka!’
LWIMBO 147 (Lwa Kiswahili) Bukose bwa Loonse Bulailue
a Kine ni weewe waafwiliilue kale na muntu uutonene, kakiine bulayo palua kutuntumunua buli bwakuteekia saana mutima. Inzi, kunti wabalondoluela siani bange palua kintu kilengele uye wazumiine bobo bulayo? Kabili, kunti wakita siani eevi kiswapilo kya kutuntumunua kikile kwaluka kya kisinka kuli weewe? Leeli lyasi likebele kutukwasia fwe bonse tulumie kiketekelo kyetu palua kiswapilo kya kutuntumunua.
b Ezio viideo ya muziki, ili ni mutue ulandile, Iko Karibu Sana, kabili yaafumiiziwe mu ntantiko ya JW Télédiffusion ya Muezi wa 11, 2016.
c Yoane 11:23-26, NWT: “Yesu waamulandile eevi: ‘Ndumeezo ali kutuntumuka.’ Marta waamulandile eevi: ‘Manine nangue wakatuntumuka mu butuntumuko mu busiku bwa mpeleezio.’ Yesu waamulandile eevi: ‘Neene i butuntumuko kabili i bukose. Olia ali walangilila kiketekelo muli neene, atasie kine wafua, wakabuela kabili ku bukose; kabili onse ekeele ni kulangilila kiketekelo muli neene takafuapo ata kaniini. Eba, weewe uzumiine evio?’”
d Mona kisanduku kilandile, “Ufufuo Munane Wenye Kuzungumuziwa Katika Biblia,” mu Lupungu Lwakue Kamwenenena, lwa pa busiku 01, Muezi wa 08, 2015, lub. 4.
e Mona eezi nghimbo mu kitabu kya nghimbo ‘Tumuimbie Yehova kwa Furaha’: “Wazia Uko mu Dunia Mupya” (Lwimbo 139), “Kaza Macho ku Zawadi!” (Lwimbo 144), ni loolia lulandile, “Yehova Ataita” (Lwimbo 151). Kabili mona ni mu jw.org nghimbo iibeleele ilandile, “Iko Karibu Sana,” “Dunia Mupya Yenye Kuja,” ni loolia lulandile, “Uone.”
