1. Yehova atuloombele tukite ki?

 KUVYALUA kwa muana kuli pakati ka bintu bili byabaleetela saana nsaansa ba mulume ni mukazi. Inzi, ata sie kine baviazi bali bamutona saana ozo muana, te beezi kutona aye wali sie muana loonse. Kulanda kisinka, kunti baema saana kine muana wabo tali mukukula. Yehova ni weene ali waunvua buino musita utuli twapingula kwaluka basambi bakue Yesu. Inzi, Weene teezi kutona tuye twali sie banike kimupasi loonse. (1 Bakor. 3:1) Pakaako, ali watulanda eevi: ‘Aluke Bakristu bakulile.’—1 Bakor. 14:20.

2. Mu leeli lyasi, tuli kupata byasuko bya biipuzio ki?

² Kwaluka Mukristu akulile kuli na mana ki? Tupalile kukita siani eevi twaluke Bakristu bakulile? Kyakulia kikosele kya kimupasi kili kyatukwasia siani kwaluka bantu bakulile? Kabili, juu ya ki te tupalile kwiswapila kupita mipaka? Mu leeli lyasi, tuli kupata byasuko bya bebio biipuzio.

KWALUKA MUKRISTU AKULILE KULI NA MANA KI?

3. Kwaluka Mukristu akulile kuli na mana ki?

³ Mu Bibilia, milandu ya Kigiriki ipilibwilue nangue “aluke bakulu” kunti yaaluka na mana ya kwaluka muntu “akumeene.” a (1 Bakor. 2:6) Nga evelia sie muana vyali waya wakula mpaka waaluka mukulu, ni fwefue tupalile kutwalilila kukula mu burafiki bwetu pamo ni Yehova. Kine twakita evio, tuli kwaluka Bakristu bakulile. Anzia evio, tupalile kutwalilila kukula kimupasi. (1 Tim. 4:15) Fwe bonse, kubiika mukati balumendo ni bakaziana, kunti twaviinda kwaluka Bakristu bakulile kimupasi. Ale kunti twamana siani nangue tetusyali Bakristu bakulile kimupasi?

4. Weewe kunti wamwinika siani Mukristu akulile?

⁴ Mukristu akulile kimupasi ali wakoonka malaizio onse akue  Yehova; teezi kukoonka sie malaizio alia atonene. Kulanda kisinka, paantu tapuililikile, kunti wakita bilubo. Inzi, kila busiku mu buikazi bwakue, ali watontonkania ni kukita bintu kukoonkana ni kutona kwakue Leeza. Tasyavuele bumuntu bwa leenu, kabili atwaliliile kwikwinda eevi mawazo akue apatane ni akue Leeza. (Baef. 4:22-24) Tasyaibeleziizie kukwata bupinguzi bwa mulangue bolia buswapiile sheria pamo ni mafunde akue Yehova. Pakaako, takabiile kuya wali ni liste ilipo sheria ingi ya kutungulula lwendo lwakue. Ali waikwinda kukita bintu kukoonkana ni bupinguzi bwakue.—1 Bakor. 9:26, 27.

5. Mukristu asinakule kimupasi, kunti waponena mu aali ki? (Baefeso 4:14, 15)

⁵ Kupusana ni muntu akulile kimupasi, Mukristu asinakule kimupasi kunti wazeziiwa lubilo na “masambilizio a bantu ba bufi” ni “bukengezi bwabo,” kabili kunti watwamininua na bantu ba bukengezi ni babisanguka. b (Soma Baefeso 4:14, 15.) Weene kunti wabonvuila bange buivu, kunti waluana nabo, ni kufipua lubilo. Kabili, lingi kunti wakita bintu bibiipile kine waeziiwa.—1 Bakor. 3:3.

6. Kukula kimupasi kupaleene siani ni kukula kimubili? (Mona ni foto.)

⁶ Nga vitwamonanga ku ntendeko, Maleembo ali apalania kukula kimupasi kwa Mukristu na kukula kimubili kwa muana. Mwanike teezi kwikala na buviinde bwa kwinika, pakaako akabiile kusuungua ni kutungululua na muntu akulile. Kwa mufuano, mama kunti wamukwata ku kuboko muana wakue mwanakazi akili mwanike musita ubali mukwabuka musebo. Kisia ozo mwanike kwaluka mukulu, mama wakue kunti wamuana aye waabuka musebo weene bunke, inzi ali kuya wamulangulusia nangue apalile kuya wakenta kooku ni kooku ntanzi ya kwabuka eevi amone kine kuli mukuiza motoka ao tukutuuku. Kulanda kisinka, muana kine wakula, ali wakita ye muine bebio bintu bila kulandua. Banike bali basaangua bakabiile kukwasiiwa na bantu bakulile, eevi te kunti baponene mu buavia. Bakristu basinakule kimupasi ni beene bali basaangua bakabiile kukwasiiwa na Bakristu bakulile kimupasi eevi baviinde kukwata bupinguzi bwa mulangue, kabili eevi te kunti bakite bintu beelia bili kulengia burafiki bwabo pamo ni Yehova bwinooneke.  Inzi, ntanzi ya kukwata bupinguzi, Bakristu bakulile bali batontonkania saana palua mafunde alia ali mu Bibilia eevi bamane mawazo akue Yehova. Kukita evio, kuli kwabakwasia bakwate bupinguzi buweeme.

7. Eba, Bakristu bakulile kimupasi bakabiile kukwasiiwa na bange?

⁷ Eba, keekio kilangiliile nangue Mukristu akulile kimupasi takabiile ata kaniini kukwasiiwa na bange? Ata, te evio. Nsita inge, Bakristu bakulile kimupasi ni beene bapalile kuloomba bange babakwasie. Inzi, muntu olia asinakule kimupasi, kunti waswapila bange bamubuile beelia byapalile kukita ao bamukwatile bupinguzi bolia bwapalile kukwata ye muine. Inzi, Mukristu akulile, ata sie kine waloomba baalia bali ni mulangue ni kibeelezio bamukwasie, ali wasaangua wamanine nangue weene i apalile kwikwatila bupinguzi, kabili nangue apalile “kutwama bitwamo bya bikitua byakue.”—Bag. 6:5.

8. Bakristu bakulile kimupasi bapuseene mu nzila ki?

⁸ Nga evelia sie bantu bakulile vibali basaangua bapuseene ku kumoneka kimubili, Bakristu bakulile kimupasi ni beene bali basaangua bapuseene ni bange mu mibeele paleepale ya kimupasi, nga evelia mulangue, kusipa, kupaana, ni nkumbu. Kukila pakaako, kine Bakristu babili baalia bakulile kimupasi basaakaana na buavia bumo, bonse kunti bakwata bupinguzi bwapuseene, inzi bwaswapiile Maleembo. Keekio kili kyakitika, asa mu bintu biloombele kila muntu atungululue na zamiri yakue. Pakaako, te beezi kupingulana ata sie kine bupinguzi bwabo bwapusana. Inzi, bali batwalilila sie kuya bali mu buumo.—Bar. 14:10; 1 Bakor. 1:10.

TUPALILE KUKITA SIANI EEVI TWALUKE BAKRISTU BAKULILE?

9. Eba, muntu kunti wakula kimupasi bila kukita maka? Londolola.

⁹ Muana ali waya wakula sie muine kimubili, inzi muntu pa kunti akule kimupasi, apalile kukita maka ye muine. Kwa mufuano, balupua ni bankazi ba mu Korinto baaitabiile mpunda ya leenu, baabatiziiziwe, baapatile mupasi utakatiifu, kabili malaizio abaapeelue na mutumua Paulo aabakwasiizie saana. (Miil Bat. 18:​8-11) Inzi, miaka fulani kisia kubatiziiwa, bengi pakati kabo babanga bali sie banike kimupasi. (1 Bakor. 3:2) Eba, tupalile kukita siani eevi ni fwefue te kunti tuye twali sie banike kimupasi?

10. Tupalile kukita ki eevi twaluke Bakristu bakulile kimupasi? (Yuda 20)

¹⁰ Kintu kya kuanza kitupalile kukita, eevi twaluke Bakristu bakulile kimupasi ni keeki: kuya twali ni amu ikata saana ya kukula. Baalia ‘basiizi kutona kuya bali ni kibeelezio,’ ni kutona kuya bali sie baana kimupasi, te bakaba kuviinda kukula kimupasi. (Tus Maf. 1:22) Te tupalile kuya twali nga babo bantu bakulile kimubili, inzi batwaliliile sie kuswapila baviazi babo eevi babakwatile bupinguzi. Kuliko kuya twali evio, tupalile kukita maka fwe bene eevi tukule kimupasi. (Soma Yuda 20.) Kine ukili mukukita maka eevi waluke Mukristu akulile, muloombe Yehova akupeele “nkulu ni buviinde bwa kukita.”—Baf. 2:13, NWT.

11. Yehova ali watupeela ki eevi kutukwasia tukule kimupasi? (Baefeso 4:11-13)

¹¹ Yehova takebele twaluke Bakristu bakulile kimupasi kupitila maka etu fwe beene. Baalia bali batusuunga ni kutusambilizia mu kilonghaano kya Kikristu bali basaangua baiteaniizie eevi kutukwasia ‘twaluke bakulu’ kimupasi, i kulanda, ‘tufike mu kipiimo kya kukosa kikumeene kyakue Kristu.’ (Soma Baefeso 4:11-13, NWT.) Kabili, Yehova ali watupeela mupasi wakue utakatiifu eevi kutukwasia twaluke ni “maano akue Kristu.” (1 Bakor. 2:14-16, NWT) Kukila pakaako, Leeza waatupeele bitabu bina bya Nsimiko ao bya Injili, eevi tumane Yesu vyabanga watontonkania, vyabanga walanda, ni vyabanga wakita musita lwaali mu miilo yakue  paanu pa kyalo. Kine ni weewe waikwinda kutontonkania ni kukita bintu nga Yesu, kunti waviinda kufikilizia mupaango obe wa kwaluka Mukristu akulile kimupasi.

JUU YA KI KYAKULIA KYA KIMUPASI NI KYA MANA

12. “Masambilizio a kutendekelapo palwakue Kristu” i kiki?

¹² Kabili, eevi twaluke Bakristu bakule kimupasi, te tupalile kupeleela sie pa “masambilizio a ntendeko palwakue Kristu,” i kulanda, masambilizio a musinzi a Kikristu. Mifuano ya azo masambilizio a musinzi, ibiikile mukati kulapila, kiketekelo, lubatizio, ni kutuntumunua. (Baeb. 6:1, 2, NWT) Azo masambilizio i musinzi wa Bakristu. Keekio i kyaalengiizie mutumua Petro alandile palua azo masambilizio musita lwaali wasimikila bantu bengi saana mu busiku bwa Pentekoste. (Miil Bat. 2:32-35, 38) Eevi twaluke basambi bakue Kristu, tupalile kwitabila azo masambilizio a musinzi. Kwa mufuano, Paulo waalandile nangue kine muntu wakaana masambilizio palua kutuntumunua, manake wakaana kiketekelo kyonse kya Kikristu. (1 Bakor. 15:12-14) Inzi, kukila pa masambilizio a musinzi, tupalile kusambilila bintu bingi eevi twaluke Bakristu bakulile.

13. Ni biki bitupalile kukita eevi tunoonkelemo mu kyakulia kikosele kya kimupasi keelia kilondolwelue mu Baebrania 5:14? (Mona ni foto.)

¹³ Kupusana ni masambilizio a kutendekelapo, kyakulia kikosele kya kimupasi te kibiikile sie mukati sheria yakue Yehova, inzi kibiikile mukati ni mafunde akue. Azo mafunde, ali atukwasia kumana mawazo akue Yehova. Eevi tunoonkelemo mu keekio kyakulia, tupalile kusambilila, kutontonkania, ni kubombia beelia bitwasambilila mu Mulandu Wakue Leeza. Kine twakita evio, tuli kwizibila fwe beene kukwata bupinguzi bolia buli bwamusaansamusia Yehova. c—Soma Baebrania 5:14.

14. Paulo waakitile siani eevi kubakwasia Bakristu ba mu Korinto bakule kimupasi?

¹⁴ Lingi, Bakristu basinakule kimupasi bali baema saana musita ubali basaakaana ni aali iloombele kutontonkania palua mafunde ali mu Bibilia ni kuabombia. Kine mu Bibilia te muli sheria palua kintu kimo, bange bali bamona nangue kunti bakita sie keelia kibali kutona. Bantu bange kunti batona kukeba sheria mu  aali isiloombele sheria. Kwa mufuano, kimwenekele nangue Bakristu ba mu Korinto baamwipuziizie Paulo ababuile kine kubanga kwali ni sheria ilandiile palua kulia ao kukaana kyakulia keelia kyaali kyapeelue ku mikisi. Kuliko kubabuila kya kukita, Paulo waainikile nangue mu aali ya evio, kipalile kubombia zamiri, kabili nangue kila muntu ali ni “nsaambu ya kusaakula.” Waazimbuile mafunde paleepale a Bibilia alia ali kuviinda kubakwasia kukwata bupinguzi busiviinda kulengia zamiri yabo isiale yafiitile kabili busiviinda kukwaza bange. (1 Bakor. 8:4, 7-9) Paulo waakitile evio eevi kukwasia Bakorinto bakule kimupasi, eevi baye babombia buviinde bwabo bwa kwinika, kuliko kuya baswapiile sie muntu unge, ao kuya bakeba sie sheria.

15. Paulo waakitile siani eevi kubakwasia Bakristu Baebrania batwalilile kukula kimupasi?

¹⁵ Mukanda waalembeelue Bakristu Baebrania kuli Paulo, watusambilizia lisomo lya mana. Bamo, te baatwaliliile kukula kimupasi. Babanga ‘bakili sie bantu ba kumina mabeele, te babanga bantu ba kulia bilio [bya kimupasi] bikosele.” (Baeb. 5:12) Te baasambiliile ni kwitabila masambilizio a leenu, alia abaali basambiliziiwa bukebuke na kilonghaano. (Tus Maf. 4:18) Kwa mufuano, Bayuda bengi baalia baali bazumiine, baali batwaliliile kukoonka Muzilo Wakue Musa ata sie kine kwaali kwasyapitile miaka 30 eevi, ntangia ozo Muzilo luwaafumiiziwepo kupitila musinzi wa ngeleelo ya kilubula mulandu yakue Kristu. (Bar. 10:4; Tit. 1:10) Kulanda kisinka, ezio miaka 30 ibanga yatosiizie eevi kukwasia Bakristu benike nangue te baali bakabiile kabili kukoonka ozo Muzilo! Muntu onse olia waasomene ozo mukanda waaleembeelue Baebrania kuli mutumua Paulo, waasininkiziizie nangue mu ozo mukanda mubanga mwali kyakulia kya kimupasi kikosele. Ozo mukanda waabakwasiizie babo Bakristu bakile kuketekela nangue nzila ya leenu ya lupupo elia yaabiikilue na Yehova kupitila Yesu i yaali yaweeme saana. Kabili waabakwasiizie batwalilile kusimikila basipile ata sie kine babanga bapingua na Bayuda.—Baeb. 10:19-23.

TE KWISWAPILA KUPITA MIPAKA

16. Kisia kukula kimupasi, tupalile kukita ki?

¹⁶ Te tupalile sie kukita maka eevi twaluke Bakristu bakulile kimupasi, inzi kabili tupalile kutwalilila kuya twali bakulu. Eevi tuviinde kukita evio, te tupalile kwiswapila kupita mipaka.  (1 Bakor. 10:12) Tupalile ‘kutwalilila kwiezia” fwe beene eevi tumone kine tutwaliliile kukula kimupasi.—2 Bakor. 13:5.

17. Mukanda waaleembeelue Bakolosai kuli Paulo ulangiliile siani nangue ni kintu kya mana kutwalilila kuya twakulile kimupasi?

¹⁷ Mu mukanda olia waaleembeelue Bakolosai kuli Paulo, waalandile kabili nangue ni kintu kya mana kutwalilila kukula kimupasi. Ata sie kine babanga basyali Bakristu bakulile kimupasi, Paulo waabasokele te kunti baye bali ni mawazo a kyalo. (Bakol. 2:6-10) Kabili, Epafra, olia abanga wabamanine buino bantu ba mu keekio kilonghaano, abanga wapepa lyonse eevi Leeza abakwasie baviinde ‘kwimana bapuililikile’ ao baye bakulile. (Bakol. 4:12, NWT) Keekio kyatusambilizia ki? Bonse babili, i kulanda ba Paulo ni Epafra, baali bamanine nangue eevi muntu aviinde kutwalilila kuya wakosele kimupasi, apalile kukita maka ye muine, kabili apalile kukwasiiwa na Leeza. Babanga batonene Bakristu ba mu Kolosai batwalilile kuya bakulile kimupasi, ata sie kine basaakaana na maavia a siani.

18. Kunti kyaaluka siani kine Mukristu akulile kimupasi telabukiile? (Mona ni foto.)

¹⁸ Paulo waabalandile Bakristu Baebrania nangue kine Mukristu akulile kimupasi inzi bila wailabukiile kunti wakaanua na Leeza loonse. Mukristu kunti waaluka ni mutima ukosele nga libue. Keekio kunti kyalengia te kunti aviinde kabili kulapila, eevi Leeza amweleele. Kya nsaansa, Baebrania te babanga bali evio. (Baeb. 6:​4-9) Eba, loonu kili kyasaangua siani kine kasimika olia waalekeele kubomba watendeka kabili kubomba ao kine olia waatengelue walapila? Muntu olia ali walapila waikefiizie apuseene ni baalia bantu balandilue na Paulo mu mukanda wakue. Kine wamubuelela Yehova, akabiile kukwasiiwa na weene. (Ezek. 34:​15, 16) Bakote mu kilonghaano bapalile kukita mipaango eevi Kasininkizia umo olia ali ni kibeelezio amukwasie eevi akule kabili kimupasi.

19. Ni mupaango ki utupalile kwibiikila?

¹⁹ Kine uli mukukita maka eevi waluke Mukristu akulile, mana nangue kunti waviinda kufikilizia ozo mupaango! Twalilila kulia kyakulia kya kimupasi kikosele, kabili kita maka saana eevi kutontonkania kobe kupalane ni kwakue Yehova. Kukila pakaako, kine weewe teusyali Mukristu akulile kimupasi, twalilila enka evio, kutendekela loonu ni muyayaya.