1-2. Kaleemba umo waalandile siani, kabili tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

LOONU, bantu bali balanda nangue bamuzumiine Yesu, inzi bali bakaana kunakila beelia byaasambiliziizie. (2 Tim. 4:3, 4) Palua kaako, kaleemba umo waalandile eevi: “Loonu, kabenge kwali muntu pakati keetu ali nga Yesu, ali walanda tuntu nga Yesu . . . , eba, twakisia kumukaana ozo muntu loonu nga evelia bantu vibaamukeene Yesu? . . . Kyasuko ni keeki: Een, nga twakimukaana.”

² Bantu bengi ba mu miaka mia ya ku ntendeko, baali bamunvua Yesu wali mukusambilizia ni kumumona wali mukukita bimpezia maano, inzi, baakeene kumuketekela. Juu ya ki? Mu lyasi lyakipita, twakilondoluela bintu bina byaalengiizie bantu bandue kumukoonka Yesu juu ya beelia byaali wakita ni kulanda. Kansi, tulondoluele bintu binge bina. Musita utuli kuya twasambilila, tuli kumona juu ya ki bantu bali mukukaana kubakoonka basambi bakue Yesu kabili tuli kumona beelia bitupalile kukita eevi apana tulekele kumubombela Yehova.

3. Ni kiki kyaakitile Yesu kyaalengele bantu bange bandue kumukoonka?

³ Musita lwaali pa kyalo, Yesu waali wapisia nsita pamo ni bantu ba misango yonse. Waaliile pamo ni banoonsi ni baalia bali ni buviinde, inzi kabili waali wapisia musita pamo ni bapabi ni bantu basyali bapoozelueko maano. Kabili, waali walangilila nkumbu ku bantu baali bamwenue nangue ni “ba mazaambi.” Bantu bange baali baimwene nangue ni ba nsaambu, baandilue kumukoonka Yesu juu ya beelia byaakitile. Baabeepuziizie eevi basambi bakue: “Ale mwemue muli mukuliila ki ni kumina pamo ni bakasonkia ni ba bibalo?” Pakaako, Yesu waasukile eevi: ‘Bantu bakosele te beezi kukeba nghanga [munganga, NWT], inga sie baluele  i bali bakeba nghanga. Neene nsyaiziile kukuuta balunghami, inzi naaiziile kukuuta ba bibalo [ba mazaambi, NWT] kuti balapile.’​—Luk. 5:29-32.

4. Kukoonkana ni bukabika bwakue Isaya, Bayuda baali bapalile kumana ki palwakue Masia?

⁴ Maleembo ali alanda siani? Ntaanzi ya kwiza kwakue Masia, kabika Isaya waalondoluele nangue ozo muntu wakakaanua na kyalo. Bukabika bwaalandile eevi ntaanzi: “Waapontelue ni kuseelukua na bantu . . . Kyaali nga evelia lukebu lwakue lufiikilue eevi tekuti tulumone. Waapontelue, kabili twaamumwene nga muntu asili wa mana.” (Is. 53:3) Bukabika bwaalandile nangue Masia wakaseelukua “na bantu.” Pakaako, Bayuda ba mu miaka mia ya ku ntendeko baali bapalile kuya bamanine nangue Yesu wakakaanua.

5. Loonu, bantu bengi babamwene siani basambi bakue Yesu?

⁵ Eba, ni loonu tumwene bwenka bobo buavia? Een. Bantunguluzi bengi ba ma diini, bali batona saana kupokelela mu tunisa twabo bantu bamonekele nangue ni ba mana saana, banoonkele, kabili bamwenue na bantu ba ku kyalo nangue bali ni mulangue. Babo bantunguluzi ba ma diini bali babeetabila babo bantu anzia kine lingi, mibeele ni lwendo lwabo tebiizi kusaangua byapateene na mafunde akue Leeza. Benka babo bantunguluzi, babasuulile babombi bali ni mute bakue Yehova, kabili bali ni mibeele iweeme, paantu bamwenue na bantu ba mu keenu kyalo nangue te ba mana. Paulo waalandile nangue Leeza waasaakuile baalia bamwenue na bantu ‘kuba ba mpuni.’ (1 Bakor. 1:26-29) Anzia evio, babombi bonse bakue Yehova ni ba mana pa menso akue.

6. Kunti twapala siani malanga akue Yesu nga vilandile lileembo lya Mateo 11:25, 26?

⁶ Kunti twakita siani eevi tusininkizie nangue te tulekeele kumubombela Yehova? (Soma Mateo 11:25, 26.) Te kubamona bantu bakue Leeza nga vili vyabamona bantu ba ku kyalo. Mana nangue Yehova ali wabombiasie bantu bekefiizie eevi kufikilizia kutona kwakue. (Malum. 138:6) Tontonkania bintu bili mukufikilizia Leeza, kupitila kubombia bantu bamwenue na kyalo nangue te bali na mulangue kabili nangue te basomene.

7. Juu ya ki Yesu waabapontele Bamafarisayo, kabili baakitile siani?

⁷ Yesu waabapontele bantunguluzi ba ma diini ba mu nsiku yakue, paantu te baali babasambilizia bantu bamupupe Yehova mu nzila ya kisinka. Kwa mufuano, waalangiliile paswetele bunafiki bwa Bamafarisayo (Bafarizeo) bwa kupooza saana maano ku kusamba mu minue, kuliko kwemena baviazi. (Mat. 15:1-11) Paange basambi bakue Yesu, baapapiiziwe na milandu yakue. Pakaako baamwipuziizie eevi: “Wizi nangue Bafarizeo tebawaminwanga na nandilo yobe?” Yesu waabaasukile eevi: “Kilimbua kyonse kisyaalimbilue na Tawe (Baba) wa mwiulu kyakanukulua. Babo bantu balekesie paantu bali nga mpofu. Kine mpofu walombola mpofu nakue, bonse babili bali kuponena mu kiina.” (Mat. 15:12-14) Anzia kine bantunguluzi ba ma diini baafipilue palua bintu byaalandile Yesu, weene taalekeele kulanda kisinka.

8. Yesu waalangiliile siani nangue Leeza tetabiile bintu byonse bizumiinue na bantu ba ma diini?

⁸ Kabili, Yesu waalangiliile paswetele nangue masambilizio ange a diini abanga aali a bufi. Taalandile nangue bintu byonse bizumiine bantu ba mu ma diini biitabiilue na Leeza. Inzi waalandile nangue, bantu bengi bakaya mu nzila ikata ili yatwala ku kwinoonua, kabili nangue bantu baniinisie i bakaba mu musebo wa kanfinenkezia uli watwala ku bukose. (Mat. 7:13, 14) Waalangiliile bila kufiika nangue, bange bakalanda nangue bali bamubombela Leeza inzi mu kisinka, bila bamubombela weene. Waaleetele ozu musoko: “Kengele mukabeepua na bakabika ba bufi, babo bali bailangisia kuba nga mikooko, kansi  mukati mwabo ni miponda ili yazakila. Mwakabeenikila ku bikitua byabo.”​—Mat. 7:15-20.

9. Yesu waafiikuile masambilizio ki a bufi a diini?

⁹ Maleembo ali alanda siani? Bukabika bwa Bibilia bwaalandile ntaanzi nangue mute palua nsesi yakue Yehova wakamulia Masia. (Malum. 69:9; Yoan. 2:14-17) Mute ozo waamukinkiziizie Yesu afiikule buzumino ni bikitua bya bufi bya diini. Kwa mufuano, Bamafarisayo baali bazumiine nangue mweo (nafsi) tewizi kufua, inzi Yesu waasambiliziizie nangue bafuile baleele. (Yoan. 11:11) Bamasadukayo baali bakaana nangue te kuli butuntumuko, inzi Yesu waamutuntumuine Lazaro, kibuza wakue. (Yoan. 11:43, 44; Miil Bat. 23:8) Bamafarisayo baali basambilizia nangue buviinde kampanda busiizi kumoneka, ao Leeza i bali bapingula kila kintu kyakaba kutusaanga ao kantu katupalile kukita. Inzi, Yesu waasambiliziizie nangue bantu kunti basaakula kumubombela Leeza ao abe.​—Mat. 11:28.

10. Juu ya ki bantu bengi bali batusuula palua masambilizio etu?

¹⁰ Eba, ni loonu tumwene bwenka bobo buavia? Een. Bantu bengi bali bakaana kutukoonka, paantu masambilizio etu emaniine Bibilia, ali afiikula masambilizio a bufi a ma diini. Bantunguluzi ba ma diini bali basambilizia bantu nangue, Leeza ali walapizia bantu babiifi mu mulilo wa bukyuzi. Bali babombia leelio lisambilizio lya bufi eevi baye bali ni buviinde pa bantu. Paantu tuli babombi bakue Yehova bali bamupupa Leeza wa ntono, tuli twafiikula leelio lisambilizio lya bufi. Kabili babo bantunguluzi bali basambilizia nangue mweo tewizi kufua. Kabenge leelio lisambilizio lyali lya kisinka nga te kuli muntu wa kutuntumunua. Tuli twafumia busininkizio bulangiliile nangue leelio lisambilizio te lifumine mu Bibilia. Ma diini engi ali asambilizia nangue kila kintu kituli twakita kyaapaangilue ntaanzi na Leeza ao na buviinde kampanda busiizi kumoneka. Inzi, fwefue tuli twasambilizia nangue muntu ali ni buntungua bwa kwisaakuila, kabili kunti wasaakula kumubombela Leeza. Bantunguluzi ba ma diini bali baunvua siani musita utuli twalangilila nangue beene bali basambilizia bufi? Lingi, bali bafipua!

11. Kukoonkana ni milandu yakue Yesu ili mu Yoane 8:45-47, Leeza aloombele bantu bakue bakite ki?

¹¹ Kunti twakita siani eevi tusininkizie nangue te tulekeele kumubombela Yehova? Kine tutonene kisinka, tupalile kwitabila beelia  bili byalanda Leeza. (Soma Yoane 8:45-47.) Kupusana ni Sataana Kibanda, fwefue tetuviinda kulekela kisinka ata kaniiini. Tetuviinda ata kaniini kukita kintu kisipateene na bintu bituzumiine. (Yoan. 8:44) Leeza aloombele bantu bakue ‘basuule kintu kibiipile’ kabili ‘batwalilile mu biweeme,’ nga evelia vyaakitile Yesu.​—Bar. 12:9; Baeb. 1:9.

12. Juu ya ki kufua kwaafuile Yesu kwaalengele Bayuda bengi bamukaane?

¹² Ni kiki kinge kyaalengele Bayuda ba mu nsiku yakue Yesu bamukaane? Paulo waalandile eevi: “Tuli twasimikila Kristu waaipailue pa kimuti, ku Bayuda keekio kili kyalengia bepuutale.” (1 Bakor. 1:23, NWT) Juu ya ki kukonkomenua kwakue Yesu pa kimuti kya busanso kwaalengele Bayuda bamukaane? Paantu Yesu waafuiliile pa kimuti kya busanso, keekio kyaalengele bamumone kuya wali muntu mubiifi kabili wa mazaambi, apana Masia.​—Mal Miz. 21:22, 23.

13. Baalia baamukeene Yesu, baandilue kwinika ki palwakue?

¹³ Baalia Bayuda baamukeene Yesu, baandilue kwinika nangue weene taali na kilubo, waasitaakilue bya bufi, kabili nangue waakitiilue bintu bila nsaambu. Bantu baapinguile milandu yakue Yesu te baali bakoonka nsaambu. Bazuuzi bonse ba mu kabungue kakata ka bupinguzi ka Bayuda, baamupinguile Yesu lubilo-lubilo kabili te baakoonkele mizilo palua milandu. (Luk. 22:54; Yoan. 18:24) Kuliko kutuilizia milandu bila kapaatulula pamo ni bintu byaali byalandua palwakue Yesu, bazuuzi baakebele “kisininkizio kya bufi palwakua Yesu kya kuti bamwipailepo.” Lubaandilue kupata, bakulu ba bamakoani baakitile maka eevi kumulengia Yesu alande kantu kabiipile ka kuti kalengie balande nangue ali ni kilubo. Keekio kyaali kyapuseene saana ni vyaali vyalandile mizilo. (Mat. 26:59; Mark. 14:55-64) Kabili, kisia Yesu kuntuntumunua kufuma ku bafuile, babo bazuuzi basili ba kisinka, baabalipile “nfolanga ingi” balukale Baroma, baali basuungile kilibu kyakue eevi kusalanghania mpunda ya bufi ilangiliile juu ya ki mu kilibu kyakue Yesu te mwaali kantu.​—Mat. 28:11-15.

14. Maleembo aalandile ki palua lufu lwakue Masia?

¹⁴ Maleembo ali alanda siani? Anzia kine Bayuda bengi te baali baswapiile nangue Masia  wakafua, mona Maleembo viaalandile: “Waaitilile bukose bwakue mpaka ku lufu, kabili waapendelue pamo ni ba bilubo; waatweeme lizaambi lya bantu bengi, kabili waabalandiileko ba bilubo.” (Is. 53:12) Kansi, musita Yesu lwaasitaakilue nangue waakikita kintu kibiipile saana ni kufikiila kwipaiwa, keekio te kyaali kyapalile kubalengia Bayuda bamukaane.

15. Ni bintu ki bili mukusitaakilua Bakasininkizia Bakue Yehova bili mukulengia bantu babasuule?

¹⁵ Eba, ni loonu tumwene bwenka bobo buavia? Een, kisinka! Yesu waasitaakilue bufi ni kupingulua nangue ali ni kilubo. Ni leenu, bantu bali mukubakitila evio vyenka Bakasininkizia Bakue Yehova. Mona eezi mifuano. Mu États-Unis, pakati ka miaka ya 1930 ni 1950, kubanga kwali milandu ingi ya kusakila buntungua bwetu bwa kumupupa Leeza. Bazuuzi bange baatupinguile mu nzila yaali yamwenekelesie nangue teipalile. Mu Quebec, ku Canada, Kanisa kaakwateene ni Buteeko eevi kupinga miilo yeetu. Bakasimika bengi baapoozelue mu buloko juu ya kubabuilasie bekazi naabo palua Bukolo Bwakue Leeza. Mu Ujerumani, buteeko bwa Nazi bwaaipaile balupua bengi balumendo ba kisinka. Mu miaka ya buleenu, balupua bengi mu kyalo kya Urusi, bali mukupingulua nangue bali ni bilubo ni kufikiila kukakua juu ya kulanda palua Bibilia, miilo imwenue na bakulu ba buteeko kuya yaali miilo ya “bantu bali ni malanga akolele kabili apuseene ni a bange.” Kabili ni Biblia​—Tafsiri ya Ulimwengu Mupya ya mu lulimi lwa Kirusi ikaaniiziwe, kabili imwenue nangue ni kintu kilimo “malanga akolele kabili apuseene ni a bange,” paantu ili yabombia liina Yehova.

16. Nga vikilangiliilue mu 1 Yoane 4:1, juu ya ki te tupalile kuzeeziiwa na maasi a bufi ali alandua palua bantu bakue Yehova?

¹⁶ Kunti twakita siani eevi tusininkizie nangue te tulekeele kumubombela Yehova? Keba kisinka kyonse palua mpunda. Mu nsimiko yakue ya ku lupili, Yesu waabasokele bakatuilizia bakue nangue bantu bange ‘bakababeepezia.’ (Mat. 5:11) Bobo bufi bufumine kuli Sataana. Ali wakinkizia baluani basalanghanie bufi bwa kukisia palua bantu batonene kisinka. (Nfy. 12:9, 10) Te tupalile kukoonka bobo bufi buli bwalandua na baluani betu. Te tupalile ata kaniini kulekelela bufi bwa evio butwanzie kumubombela Leeza ao kutopia kiketekelo kyetu.​—Soma 1 Yoane 4:1.

17. Paange bintu byaakitikile ntaanzi ya kufua kwakue Yesu, byaalengiizie siani bange bandue kumukoonka Yesu?

¹⁷ Mu peepi ni kufua kwakue, Yesu waapeenue na umo wa batumua bakue 12. Mutumua unge waamukeene Yesu mara itatu, kabili batumua bakue bonse baamusiile kyungulo ntaanzi ya kufua kwakue. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Yesu taapapile. Waalandile ntaanzi nangue keekio kyakakitika. (Yoan. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Lubaamwene bebio bintu byakitika, paange bantu bange baapinguile tekuti baaluke basambi bakue Yesu. Paange baali batontonkania eevi: ‘Paantu batumua bamukitila eevi Yesu, fwefue tetuviinda kwiunga pamo naabo!’

18. Ni bukabika ki bwaafikiliziiziwe musita uniini ntaanzi ya kufua kwakue Yesu?

¹⁸ Maleembo ali alanda siani? Ma mia a miaka ntaanzi, Yesu tanaize pa kyalo, Yehova waalangiliile kupitila Mulandu wakue nangue Masia wakapaanua na bipande 30 bya nfalanga. (Zek. 11:12, 13) Muntu wa kumupaana, wakaba umo wa babibuza ba peepi bakue Yesu. (Malum. 41:9) Kabili, kabika Zekaria waaleembele eevi: “Uma musuungi kabili lekela libumba lisalangane.” (Zek. 13:7) Kuliko kumukaana Yesu, kipalile bantu ba kisinka baakoseleziiziwe kupitila kumona bobo bukabika bwafikiliziiwa palwakue Yesu.

19. Bantu ba kisinka bamanine ki?

¹⁹ Eba, ni loonu tumwene bwenka bobo buavia? Een. Mu nsiku yeetu bantu bamo bakiba  bamanikile buino kuya baali Bakasininkizia, baakilekela kisinka ni kwaluka babisanguka. Kabili, bali mukwezia kubafumia bange mu kisinka. Bali mukusalanghania mpunda ibiipile, ya kutiona mutima, kabili ya bufi palua Bakasininkizia Bakue Yehova, kupitila biombo bya kusalanghania mpunda ni Enternete. Inzi, bantu ba kisinka te baviinda kuzeeziiwa. Beene, bamanine nangue Bibilia yaalandile ntaanzi nangue bebio bintu byakakitika.​—Mat. 24:24; 2 Pet. 2:18-22.

20. Kunti twakita siani eevi tekuti tuponiiwe na baalia bakilekela kumubombela Yehova? (2 Timoteo 4:4, 5)

²⁰ Kunti twakita siani eevi tusininkizie nangue te tulekeele kumubombela Yehova? Tupalile kutwalilila kukosia kiketekelo kyetu kupitila kusambilila lyonse, kupepa lyonse, ni kutwalilila kuya twali ni bingi byakukita mu miilo itupeelue na Yehova. (Soma 2 Timoteo 4:4, 5.) Kine tuli ni kiketekelo, tetuviinda kutiina musita utuli twaunvua mpunda ibiipile ili yalandua palua Bakasininkizia Bakue Yehova. (Is. 28:16) Kumutona Yehova, Mulandu wakue, pamo ni balupua ni bankazi kwakaba kutukwasia tekuti tuponiiwe na baalia bakilekela kumubombela Yehova.

21. Anzia kine bantu bengi bali mukukaana mpunda yeetu, tupalile kuya twasininkiziizie ki?

²¹ Mu miaka mia ya ku ntendeko, bengi baaponene ni kumukaana Yesu. Inzi, bantu bange bengi baamwitabiile. Pakati ka bantu baamwitabiile, paali muntu umo waali waabomba mu Sanedrini ya Bayuda kubiika pamo ni “babitambua (bamakoani, NWT) bengi.” (Miil Bat. 6:7; Mat. 27:57-60; Mark. 15:43) Evio vyenka ni loonu, mamilioni engi a bantu te bali mukulekela kisinka. Juu ya ki? Paantu bamanine, kabili batonene kisinka kili mu Maleembo. Mulandu Wakue Leeza uli walanda eevi: “Baalia batonene muzilo obe, bali ni mutende wingi; kabili te kuli kintu ata kimo kili kulengia bepuutale.”​—Malum. 119:165.