1. Musita uniini kisia ba Adamu ni Eva kukita lizaambi, Yehova waakitile siani? (Kutendeka 3:15)

 MUSITA uniini kisia ba Adamu ni Eva kukita lizaambi, Yehova waabapeele bantu ba mu luvyalo lwabo kiswapilo kupitila bukabika bwa mana. Milandu yaalandile Leeza ili mu Kutendeka 3:15.​—Soma.

2. Juu ya ki bobu bukabika ni bwa mana saana?

² Bobo bukabika, buli mu kitabu kya kuanza kya Bibilia. Inzi, kila kitabu kili mu Bibilia, kikwateeneko mu nzila imo ao mu nzila inge ni bobo bukabika. Nga evelia mukole vyuli wakwatania matete onse a kisalo kitungilue, milandu ili mu lileembo lya Kutendeka 3:15, ikwataniizie bintu bili mu kila kitabu kya Bibilia ni kwaluka mpunda imo ikwateene, ilangiliile nangue Leeza wakatuma Mupususi, olia wakamwinoona Kibanda pamo ni babiifi bonse bali bamukoonka. * Kakiine, ezio yakaba kuya yali mpaalo ikata saana ku baalia bamutonene Yehova!

3. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

³ Mu leeli lyasi tuli kwasuka beebi biipuzio palua bukabika bwa lileembo lya Kutendeka 3:15: Ni baani bazimbuiluemo? Bobu bukabika bwaafikiliziiziwe siani? Kabili, fwefue tuli mukunoonkelamo siani?

4. “Kizoka,” kilangiliile ni, kabili twamana siani evio?

⁴ Kutendeka 3:14, 15 izimbuile “kizoka,” “luvyalo” lwakue kizoka, “mwanakazi,” ni “luvyalo” lwakue mwanakazi. Bibilia ili yatukwasia kumana buino kila umo pakati kabo. * Kansi, tubambe na “kizoka.” Kizoka sie kyenka keeki, nga te kyaaviindile kunvua milandu yaalandile Yehova mu busitani bwa Edeni. Pakaako, Yehova waalandile milandu ya bupinguzi ku kibumbua kili ni maano. Ozo kibumbua naani? Nfyulo 12:9 yatupeela kyasuko. Leelio lileembo lilandile nangue “nzoka wa kale” ni Sataana Kibanda. Inzi, ni baani bali mu luvyalo lwakue kizoka?

5. Ni baani baundile luvyalo lwakue kizoka?

⁵ Nsita inge Bibilia ili yabombia mulandu” luvyalo” eevi kulangilila baalia bali batontonkania ni kukita bintu nga muntu olia ubakoonkele saana mu peepi. Kabili babo bantu kunti bakuutua nangue baana bakue. Pakaako, luvyalo lwakue kizoka luundilue na bibumbua bya kimupasi ni bantu bali bakaana kumutuilizia Yehova ni kubapinga bantu Bakue. Loolo luvyalo lubiikile mukati bamalaika baalekeele miilo yabo ku muulu mu nsiku yakue Noa, pamo ni bantu bali mukulangilila lwendo nga lwakue baba wabo Kibanda.​—Kut. 6:1, 2; Yoan. 8:44; 1 Yoan. 5:19; Yud. 6.

6. Juu ya ki “mwanakazi” tapalile kuya wali Eva?

⁶ Loonu, tumumane “mwanakazi.” Tapalile kuya wali Eva. Juu ya ki? Mona nsaambu imosie. Bukabika bulandile nangue luvyalo lwakue mwanakazi ‘lwakasaansa’ mutue wakue Sataana. Nga vitwamonanga, kizoka ni kibumbua kya kimupasi, i kulanda Sataana, kansi, muntu onse asipuililikile wa mu luvyalo lwakue Eva, tali na buviinde bwa kumusaansa Sataana. Ale Sataana wakenoonua siani?

7. Nga vilandile Nfyulo 12:1, 2, 5, 10, mwanakazi azimbuilue mu lileembo lya Kutendeka 3:15 naani?

 ⁷ Kitabu kya kupeleezia kili mu Bibilia kyatubuila kine ozo mwanakazi azimbuilue mu Kutendeka 3:15 naani. (Soma Nfyulo 12:1, 2, 5, 10.) Ozo, te mwanakazi ali pa kyalo! Ozo mwanakazi ali ni muezi mwinsina makasa akue, kabili avuikilue ni ngala ya ntanda 12 ku mutue wakue. Ozo mwanakazi wavyala muana, inzi apana muana muine-muine, weene wavyala Bukolo Bwakue Leeza. Paantu Bukolo ni bwa ku muulu, kansi mwanakazi ni weene, apalile kuya wali wa ku muulu. Ozo mwanakazi, apalaniizie seemu ya ku muulu ya kuteania kwakue Yehova iundilue na bibumbua bya kisinka bya kimupasi.​—Bag. 4:26.

8. Seemu ya kuanza ya luvyalo lwakue mwanakazi naani, kabili waalukile evio musita ki? (Kutendeka 22:15-18)

⁸ Kabili, Mulandu Wakue Leeza uli watukwasia kwinika seemu ya kuanza ya luvyalo lwakue mwanakazi. Loolo luvyalo lwali lwapalile kufuma muli Abrahamu. (Soma Kutendeka 22:15-18.) Nga vyaalandile bukabika, Yesu waafumine mu lwenka luvyalo lwakue ozo kikolue wa kisinka. (Luk. 3:23, 34) Inzi, loolo luvyalo lupalile kuya lwali ni buviinde bukata saana kuliko bwa muntu paantu lupalile kumusaansa Sataana Kibanda eevi te kunti aye walipo kabili. Pakaako, Yesu lwaafikiizie miaka 30 eevi, waabiikilue mafuta kupitila mupasi utakatiifu. Musita lwaabiikilue mafuta, Yesu waalukile seemu ya kuanza ya luvyalo lwakue mwanakazi. (Bag. 3:16) Kisia Yesu kufua ni kutuntumuka, Leeza “waamupeele mukinzi ni bulumba” ni “buviinde bonse mwiulu ni pa kyalo,” kubiika mukati ni buviinde bwa ‘kulovia bikitua byonse byakue Kibanda.’​—Baeb. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoan. 3:8.

9-10. (a) Ni baani bange baundile seemu ya luvyalo lwakue mwanakazi, kabili bali baaluka evio musita ki? (b) Tuli kulondoluela kabili kiki?

⁹ Inzi, kupalile kuya kwali ni seemu ya bubili ya luvyalo. Mutumua Paulo waalengiizie tumane ezio seemu ya luvyalo, musita lwaabalandile eevi Bakristu Bayuda ni Bazima babiikilue mafuta: “Kine muli bantu bakue Kristu, kansi muli baana Bakue Abrahamu, kabili mwakapokelela bintu byaalaile Leeza.” (Bag. 3:28, 29) Musita Yehova lwali wamubiika mafuta Mukristu na mupasi wakue utakatiifu, ozo muntu ali waaluka seemu ya luvyalo lwakue mwanakazi. Kansi, luvyalo luundilue na Yesu Kristu pamo ni baalia ba 144 000 bakuteeka pamo nakue. (Nfy. 14:1) Babo bonse bali balangilila mupasi wakue Baba wabo Yehova Leeza.

¹⁰ Twabamana bantu bazimbuilue mu Kutendeka 3:15. Kansi loonu, tulondoluele kabili Yehova vyaatwaliliile kufikilizia bukebuke bobo bukabika ni vituli mukuya twanoonkelamo.

11. Luvyalo lwakue mwanakazi lwaavokwelue “ku kisingino” mu nzila ki?

¹¹ Nga vilandile bukabika bwa lileembo lya Kutendeka 3:15, kizoka kyaali kyapalile kuvokola “ku kisingino” kya luvyalo lwakue mwanakazi. Keekio kyaafikiliziiziwe musita Sataana lwaabasonseziizie Bayuda ni Baroma kwipaya Muana mwina Leeza. (Luk. 23:13, 20-24) Nga evelia kilonda kili ku kisingino vikili kyalengia muntu andue kwenda mu musita uniini, lufu lwakue Yesu lwaamulengiizie andue kukita kintu kyonse lwaali wali mu kiina kya mankabuli.​—Mat. 16:21.

12. Mutue wakue kizoka wakaba kusaansua siani, kabili musita ki?

¹² Bukabika bwa lileembo lya Kutendeka 3:15, bulangiliile nangue Yesu taali wa kusiala loonse mu kiina kya mankabuli. Juu ya ki? Paantu nga vilangiliile bukabika, luvyalo lwaali lwapalile kusaansa mutue wakue kizoka. Keekio kilangiliile nangue Yesu waali wapalile kutuntumuka. Kabili kakiine, waatuntumukile! Busiku bwa butatu kisia kufua kwakue, Yesu waatuntumukile wali kibumbua kya kimupasi kisiviinda kufua.  Mu nsita ipaangile Leeza, Yesu wakaba kumusaansa Sataana ni kumufumiapo. (Baeb. 2:14) Yesu pamo ni baalia bakaba kuteeka pamo nakue, bakaba kubenoona baluani bakue Leeza, i kulanda luvyalo lwakue kizoka.​—Nfy. 17:14; 20:4, 10. *

13. Tuli mukunoonkelamo siani kupitila kufikiliziiwa kwa bobu bukabika?

¹³ Kine uli mubombi wakue Yehova abatiziiziwe, uli mukunoonkelamo mu kufikiliziiwa kwa bobo bukabika. Yesu waaizile pa kyalo wali muntu. Waalangiliile mu nzila ipuililikile bumuntu bwakue Baba wakue. (Yoan. 14:9) Pakaako kupitila weene, fwefue twaakifikiila kumumana ni kumutona Yehova Leeza. Kabili tuli mukuya twanoonkelamo kupitila masambilizio akue Yesu, ni vyali mukuya watungulula kilonghaano kya Kikristu loonu. Waatusambiliziizie vya kwikala buikazi buli kulengia twitabilue na Yehova. Kabili paantu Yesu waavokwelue ku kisingino ao waafuile, fwe bonse tuli mukunoonkelamo. Mu nzila ki? Musita Yesu lwaatuntumukile, waafumiizie milopa yakue ya mana saana eevi iye yali ngeleelo ipuililikile ya ‘kusamba bibalo [mazaambi] byonse.’​—1 Yoan. 1:7.

14. Twamana siani nangue bukabika bwaalandilue mu busitani bwa Edeni te bwaali bwa kufikiliziiwa mu ozo wenka musita? Londolola

¹⁴ Milandu yaalandile Yehova mu bukaba bwa Edeni, yaalangiliile nangue bobo bukabika te bubanga bwali bwa kufikiliziiwa mu ozo wenka musita. Kyaali kyaloombele musita waleepele eevi mwanakazi aaluke ni luvyalo lwaalailue, Kibanda akolonghanie kikundi kyakue, ni buluani, (ao kusuulana) kutane pakati ka bebio bikundi bibili. Twanoonkelamo kupitila kumana bobo bukabika, paantu twamana nangue kyalo kitungulwilue na Sataana, kyakabasuula bantu bali bamupupa Yehova. Yesu ni weene, waabapeele basambi bakue musoko upaleene ni ozo. (Mark. 13:13; Yoan. 17:14) Kakiine twaakiimwena kufikiliziiwa kwa seemu ya bobu bukabika, asa mu eezi miaka 100 yakipita. Mu nzila ki?

15. Juu ya ki bantu bakue Leeza bakila kusuulua, kabili juu ya ki te tuli na nsaambu ya kumutiina Sataana?

¹⁵ Musita uniini kisia Yesu kwaluka Likolo wa Bukolo bwa Kimesia, mu muaka wa 1914, Sataana waapoozelue kufuma ku muulu. Alisie ku kyalo wapembeleele kwinoonua. (Nfy. 12:9, 12) Inzi, tali mukupembelela wateekameene. Sataana onvuile kipuki, kabili ali mukubasaukila bantu bakue Leeza. (Nfy. 12:13, 17) Keekio, i kili mukulengia kyalo kyakue Sataana kikile kutusuula kuliko lwa ntaanzi. Anzia evio, te tuli na nsaambu ya kumutiina Sataana pamo ni baalia bamukoonkele. Inzi, kunti twaya twali ni kisinka nga keelia kibanga kyali na mutumua Paulo. Waaleembele eevi: “Kine Leeza ali watukwasia, naani ali kutuviinda?” (Bar. 8:31) Kunti twamuswapila saana Yehova paantu nga vitwafuma mukumona, bukabika buingi buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15, bwaafikiliziiziwe kale.

16-18. Ba Curtis, Ursula, ni Jessica, baanoonkeele siani mu bukabika buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15?

¹⁶ Bolia bulayo bwakue Yehova buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15, kunti bwatukwasia kwanzia meezio onse atuli kusaakaana nao. Lupua Curtis, ali wabombela mu kyalo kya Guam wali misionere, walanda eevi: “Kuli bintu byaakitikile mu buikazi bwane, byaalengele mone kuya kyakolele kusiala nali wa kisinka kuli Yehova. Inzi, kutontonkania palua bukabika buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15, kwakinkwasia kutwalilila kumuswapila Baba wane wa ku muulu.” Curtis apembeleele musita Yehova lwali wakaba kupuisia maavia etu onse.

¹⁷ Nkazi umo wa mu Bavaria, ku Ujerumani, ali wakuutua Ursula, walanda nangue kunvua mana ya lileembo lya Kutendeka 3:15, kwaamukwasiizie  kusininkizia nangue Bibilia itungulwilue na mupasi wakue Leeza. Waamwene bukabika bunge bonse vibukwateene pamo ni bobu bukabika, kabili keekio kyaamupapiizie saana. Kabili walanda eevi: “Naakumiiziwe saana musita unaasambiliile nangue Yehova waakwete mupaango bila kukokola, eevi bantu te kunti basiiwe bila kiswapilo.”

¹⁸ Nkazi Jessica, wa ku Mikronesia, walanda eevi: “Ndangulukile mpaka loonu musita lunaainikile lya kuanza nangue naakipata kisinka! Bukabika buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15, bubanga bwali mukufikiliziiwa. Keekio, kyaankwasiizie kwinika nangue buikazi butuli naabo loonu, te bolia bubanga bwatonene Yehova tuye twali naabo. Kabili bobo bukabika bwaakinkwasia kuzumina nangue kumubombela Yehova kunti kwankwasia kwaluka ni buikazi buweeme saana loonu, ni buikazi bukililepo kuwaama mu musita uli waiza.”

19. Juu ya ki kunti twasininkizia nangue seemu ya kupeleezia ya bukabika yakaba kufikiliziiwa?

¹⁹ Nga vitwafuma mu kumona, bukabika buli mu lileembo lya Kutendeka 3:15, butwaliliile kufikiliziiwa. Luvyalo lwakue mwanakazi ni luvyalo lwakue kizoka, lumanikile buino. Kilonda kya ku kasingino kakue Yesu, ao seemu ya luvyalo lwakue mwanakazi, kyaakosele kale, kabili weene loonu ni Likolo ali ni bulumba, asiviinda kufua. Mpendua ya bantu bali mukusaakulua na Yehova ba kuteeka pamo ni Muana wakue ku muulu, kwasialasie kaniini ikabe kukumana. Paantu seemu ya kuanza ya bukabika yaafikiliziiziwe kale, tuli ni nsaambu yonse ya kuya twaswapiile nangue seemu ya kupeleezia ya bobo bukabika, i kulanda kusaansua kwa mutue wa kizoka, ni yeene yakaba kufikiliziiwa. Kakiine, babombi bakue Leeza bakaaluka ni nsaansa saana musita Sataana lwali wakenoonua! Ntaanzi ozo musita teunafike, te kutopa. Leeza weetu aswapikikile. Kupitila luvyalo lwakue mwanakazi, weene wakaba kukita bintu bingi biweeme palua “ntundu yonse ya mu kyalo.”​—Kut. 22:18.