1. Yehova amupeele ki kubalua mubombi wakue wa kisinka?

YEHOVA apeele mukwitonena kila mubombi wakue wakisinka nkeende mu kilonghaano kyakue. Anzia kine tuli twabomba miilo yapuseene, fwe bonse tuli ba mana kabili kila umo akabiile mwinakue. Mutumua Paulo watukwasia kwinika leelio lisomo lya mana. Mu nzila ki?

2. Nga vilandile Baefeso 4:16, juu ya ki tupalile kumona kila muntu kuya waali wa mana, ni kubomba pamo?

² Nga vilandile lileembo liimaniine leeli lyasi, Paulo walangilila buino nangue tekuli muntu pakati keetu apalile kumukenta mubombi wakue Yehova ni kumuana nangue “Neene nsili na mwilo nobe.” (1 Bakor. 12:21) Eevi kilonghaano kitwalilile kubomba mu mutende, tupalile kumona kila muntu kuya wali wa mana ni kubombela pamo. (Soma Baefeso 4:16.) Musita utwabomba lwa pamo mu buumo, kila muntu ali kwiunvua kuya watonenue, kabili kilonghaano kili kukuulua.

3. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

³ Kunti twalangilila mu nzila ki nangue tukindikile Bakristu bange mu kilonghaano? Mu leeli lyasi tuli kumona kine bakote kunti balangilila siani mukinzi ku bakote benaabo. Kisia, tuli kumona vituli kuviinda fwe bonse kukindika balupua ni bankazi basinaupe ao basinaupue. Kupuako, tuli kumona vya kulangilila nangue tubatonene baalia basimaniisie kulanda lulimi lwetu mu kilonghaano.

4. Ni musoko ki waaleetele Paulo uli mu Baroma 12:10 upalile kukoonka bakote mu kilonghaano?

⁴ Bakote bonse mu kilonghaano bali basaakulua na mupasi utakatiifu wakue Yehova. Anzia evio, kila umo ali ni bupe kabili  ni buviinde bwapuseene. (1 Bakor. 12:17, 18) Paange, bange kunti baya bali ba leenu kabili te kuba bali na kibeelezio. Bange kunti baandua kukita bingi juu ya bukote ao maluele. Anzia evio, te kuli mukote apalile kumufuupula mwinakue, ni pakaako kulanda nangue “Nsili na mwilo nobe.” Inzi, kila mukote apalile kukoonka musoko wakue Paulo uli mu Baroma 12:10.​—Soma.

5. Bakote kunti balangilila siani nangue bakindikile bakote benaabo, kabili juu ya ki ni kintu kya mana bakite evio?

⁵ Bakote kunti balangilila nangue bali bakindika bakote benaabo kupitila kubatuilizia. Keekio ni kya mana saana musita ubali basaakaana pamo eevi kulondoluela bintu bikata. Juu ya ki? Mona vyaalandile Lupungu Lwakue Kamwenenena lwa Kingereza lwa pa busiku 1, Muezi wa 10, 1988: “Bakote bapalile kwinika nangue Kristu, kupitila mupasi utakatiifu, kunti watungulula mukote yeyonse mu kabungue ka bakote afumie lifunde lya Bibilia likabiilue, lili kukwasia mu aali kampanda ao kukwasia kukwata bupinguzi bwa mana. (Miil Bat. 15:6-15) Mu kabungue ka bakote, te muli mukote apalile kwimona nangue weenesie i ali watungululua na mupasi.”

6. Bakote kunti babomba siani mu buumo, kabili kine bakita evio kilonghaano kunti kyanoonkelamo siani?

⁶ Mukote ali wakindika bakote benakue teezi kutona lyonse aye wali wa kuanza kulanda musita bakote lubapaanga kulondolola pamo. Weene teezi kutona alande bingi kukila bange, kabili teezi kumona nangue lyonse malanga akue i aweeme. Inzi ali walanda malanga akue waikefiizie kabili waikoosiizie. Ali watuilizia bakote bange wapoozeleko maano. Kabili kikilile pa byonse, ali watona kuleeta ni kukwasia malanga emaniine pa Maleembo a Bibilia, kabili ali wakoonka malaizio akue “muzia wa kisinka ni wa maano.” (Mat. 24:45-47, NWT) Kine bakote balondolola bintu mu aali ya mutende ni ntono, mupasi utakatiifu wakue Leeza uli kuya walipo, kabili uli kubatungulula bafikiile kukwata bupinguzi buli kukwasia kilonghaano.​—Yak. 3:17, 18.

7. Yesu waamwene siani kwikala bila kuupa ao kuupua?

⁷ Leenu kilonghaano kilimo balupua ni bankazi bopeene ni bange bali ni baana. Inzi kabili, kilimo balupua ni bankazi bengi basinaupe ao kuupua. Tupalile kubamona siani baalia basinaupe ao basinaupue? Tontonkania Yesu vyaali wamwene kwikala bila kuupa ao kuupua. Musita wa miilo yakue ya kusimikila paano pa kyalo, Yesu taaupile. Waasyele bila kuupa kabili waapoozele maano ni musita wakue ku miilo yakue. Yesu taasambiliziizie nangue muntu apalilesie kuupa ao kuupua, kabili taasambiliziizie nangue muntu tapalile kuupa ao kuupua. Inzi, waalandile nangue Bakristu bange kunti basaakula kwikala bila kuupa ao kuupua. (Mat. 19:11, 12.) Yesu waabakindikile baalia basinaupe. Taamwene bantu basinaupe ao kuupua kuya bali ba pansi ao bapungukiilue mu nzila kampanda.

8. Nga vilandile 1 Bakorinto 7:7-9, Paulo waabanine Bakristu batontonkanie palua ki?

⁸ Nga Yesu, mutumua Paulo waaikeele bila kuupa musita wa miilo yakue ya kusimikila. Paulo taasambiliziizie ata kaniini nangue kine Mukristu waupa ao kuupua wakita kilubo. Waali wainikile nangue bobo ni bupinguzi bwa kila muntu palwakue. Anzia evio, Paulo waabanine Bakristu batoosie kine kunti bamubombela Yehova bila baupile ao kuupua. (Soma 1 Bakorinto 7:7-9.) Kulanda kisinka, Paulo taali wamwene Bakristu basinaupe ao kuupua kuya bali ba bule. Kakiine, waamusaakuile mulumendo Timoteo asyali waupile abombe miilo ya mana. * (Baf. 2:19-22) Pakaako, tekili buino kutontonkania nangue lupua kampanda apalile saana ao tapalile paantusie opile ao abe.​—1 Bakor. 7:32-35, 38.

9. Kunti twamona siani kuupa ni kwikala bila kuupa?

⁹ Kabili, Yesu ni Paulo te baasambiliziizie nangue Bakristu bapalile ao te bapalile kuupa. Pakaako, kunti twalanda siani palua kuupa ao kwikala bila kuupa? Lupungu Lwakue Kamwenenena lwa Kiswahili lwa pa busiku 1, Muezi wa 10, 2012, lwaalandile buino nangue: “Kakiine byonse bibili, [kuupa ni kusyupa] kunti byamonua kuya byali bupe kufuma kuli Leeza. . . . Yehova teezi kumona nangue [kusyupa ao kusyupua] ni nsaambu ipalile kumulengia muntu onvue busoni ao bulanda.” Kulanguluka evio kupalile kutulengia kukindika nkeende ya balupua ni bankazi basinaupe ao kuupua mu kilonghaano.

10. Kunti twalangilila siani nangue tukindikile balupua ni bankazi betu basinaupe ao basinaupue?

¹⁰ Kunti twalangilila siani nangue tukindikile  balupua ni bankazi basinatoole ao basinatoolue? Kili buino kulanguluka nangue Bakristu bange bapinguile bo beene kwikala bila kuupa ao bila kuupua. Bange Bakristu, kunti baya batonene kuupa ao kuupua inzi paange tebanapate muntu apalile. Kabili bange, paange baafuiliilue na mukazi ao mulume. Anzia nsaambu iye yaali kiki, eba, balupua ni bankazi mu kilonghaano bapalile kakiine kubeepuzia Bakristu bange nsaambu ilengele tekuti bope ao kupua? Eba, bapalile kubaloomba babakwasie kukeba wa kuupana nabo? Kakiine, bange Bakristu basinaupe ao basinaupue kunti baloomba muntu kampanda abakwasie kukeba wa kuupana nakue. Inzi kine te baloombele kukwasiiwa, babo balupua ni bankazi kunti baiunvua siani kine bakebelua? (1 Bat. 4:11; 1 Tim. 5:13) Ale tumone milandu ilandile balupua ni bankazi paleepale bakisinka basinaupe ni basinaupue.

11-12. Kunti twabationa siani mutima balupua ni bankazi basinaupe ni kuupua?

¹¹ Kangalila umo wa muputule, kabili ali wabomba buino miilo yakue, amwene nangue kuli mazabo engi ali afuma mu kwikala bila kuupa. Inzi waalandile nangue kunti kyationa mutima kine balupua ao bankazi, balisie ni malanga aweeme, bamwipuzia nangue: “Juu ya ki teunaupe?” Lupua unge asinaupe, ali wabombela mu biro ya ku musambo, waalandile eevi: “Musita kampanda balupua ni bankazi bali bandengia ngiunvue nangue baalia basinaupe ao basinaupue, bali mu bulanda. Kukita evio kunti kwalengia kimoneke nangue kwikala bila kuupa, te bupe, inzi ni kifunda kifinine.”

¹² Nkazi umo asinaupue ali wabombela ku Beteli waalandile eevi: “Balupua ni bankazi bamo bali batontonkania nangue bantu bonse basinaupe bali bakeba muntu wa kuupa ao wa kuboopa. Kabili bali batontonkania nangue bantu bonse basinaupe ao kuupua lubali basaangua pamo mu libumba lya bantu, bali bamona ezio kuba fuasi ya kupata muntu wa kuupana nakue. Musita umo naaile kubombela miilo yaane ya ku Beteli mu nkeende inge ya mu kyalo. Kyungulo naaile ku kulonghaana. Nkazi umo waampokeleele ku nsesi yakue, kabili waambuilile nangue mu kilonghaano muli balupua babili bali ni miaka yane. Waansininkiziizie nangue tali mukunkebela muntu wa kungupa. Inzi, musita uniinisie kisia kwingila mu Nsesi ya Bukolo, waantwele ku baalia balupua babili. Kulanda kisinka, kyaatuleteele saana busoni fwe bonse batatu.”

13. Ni byakumuenako ki byaamukoseleziizie nkazi umo?

¹³ Nkazi unge ali wabomba ku Beteli waalandile eevi: “Manine balupua ni bankazi bakulile basinaupe ao kuupua. Kabili babo balupua ni bankazi bali basaangua bali bapainia bateekameene, bamanine buino mipaango yabo, bali baipeela, basekeleele mu miilo yabo kabili bali bakwasia saana kilonghaano. Bali ni malanga ateekameene palua aali yabo, kabili tebeezi kwimona nangue beene ni ba pa muulu paantu baviindile kwikala bila kuupa. Kabili tebeezi kwimona babuliilue paantu te bali na mukazi ao mulume, ao paantu te bali na baana.” Kakiine kili kyasaangua kyaweeme saana kuya wali mu kilonghaano muuli kuya waiunvuile nangue ukindikilue ni kumonua kuya wali wa mana. Moomo teuya waiunvuile bulanda ao kunvuilua bunkua, kupuululua aosie kumonua nangue weewe i wa mana saana. Moomo uli kuya wamaninesie nangue bakutonene.

14. Kunti twalangilila siani nangue tubakindikile balupua ni bankazi basinaupe ao kuupua?

¹⁴ Balupua ni bankazi basinaupe ao kuupua kunti batasia kine twabamona kuya bali ba mana juu ya mibeele yabo iweeme, apana juu ya kuupa ao kuupua. Kuliko kubonvuila bulanda paantu tebanaupe ao kuupua, kili buino kubatasia juu ya bukisinka bwabo. Kine twakita evio, balupua ni bankazi basinaupe ao kuupua  tebeyunvua ata kaniini nangue tuli mukubaana: “Nsili na mwilo neenu.” (1 Bakor. 12:21) Inzi, bali kwinika nangue tubakindikile, kabili nangue tumwene nkeende yabo mu kilonghaano kuya yali ya mana.

15. Bakristu bange bakyalulula siani buikazi bwabo eevi batanie miilo yabo ya kusimikila?

¹⁵ Mu miaka ya buleenu, bakasimika bengi bakiibiikila mipaango ya kusambilila lulimi lunge eevi batanie miilo yabo ya kusimikila. Kukita evio kuloombele kwalulula bintu mu buikazi. Babo balupua ni bankazi bakifuma mu kilonghaano kyabo kili kyalanda lulimi lwabo lwa kavyalilo, eevi baye babombele mu kilonghaano muli mwalandua lulimi lunge, kabili kili ni kazonga kakabiile bakasimika bengi. (Miil Bat. 16:9) Bobo ni bupinguzi bwa bunke bwakikwata babo Bakristu eevi bamubombele saana Yehova. Anzia kine kunti kyatwama miaka ingi eevi kufikiila kumana kulanda buino lulimi lwa leenu, babo Bakristu bali mukukwasia kilonghaano mu nzila ingi. Mibeele yabo iweeme ni kibeelezio, bili byakoselezia balupua ni bankazi mu kilonghaano. Kakiine tubamwene babo balupua ni bankazi bali mukwipeela kuya bali ba mana!

16. Bakote bapalile kwimanina pa ki eevi kutoosia lupua apalile kwaluka mukote ao mubombi ali wabombela?

¹⁶ Kabungue ka bakote te kapalile kwandua kumupeela lupua fuasi ya kwaluka mukote ao mubombi ali wabombela, paantusie tanamane kulanda buino lulimi luli lwalandua na kilonghaano. Bakote bapalile kumutoosia lupua kukoonkana ni bintu biloombelue na Maleembo eevi muntu aaluke mukote ao mubombi ali wabombela, apana juu ya kulanda buino lulimi lwa kilonghaano.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9.

17. Ni biipuzio ki bili byaiipuzia bantu ba mu lupua musita lubakuukila mu kyalo kinge?

¹⁷ Lupua lunge lwa Bakristu luli lwakuukila mu kyalo kinge eevi kubutukilamo ao kukeba miilo. Mu aali nga ezio, baana kunti batendeka kusoma masomo mu lulimi lukata lwa mu keekio kyalo. Kabili kunti kyaloomba baviazi basambilile lulimi lukata lwa mu keekio kyalo eevi bapate miilo. Ale kine mu ezio nkeende muli ni kilonghaano ao kikundi kili kyalonghaana mu lulimi lwabo lwa kavyalilo? Loolo lupua luli kusaakula kuya mu kilonghaano ki? Eba, bapalile kusaakula kuya mu kilonghaano muli mwalandua lulimi lukata lwa mu keekio kyalo ao moolia muli mwalandua lulimi lwabo lwa kavyalilo?

18. Nga vilandile Bagalatia 6:5, kunti twalangilila siani nangue twakindika bupinguzi bwa mutue wa lupua?

¹⁸ Mutue wa lupua apalile kusaakula kilonghaano mwa kulonghaana bantu ba mu lupua lwakue. Paantu bobo ni bupinguzi bwakue, apalile kusaakula bintu bili kukwasia lupua lwakue. (Soma Bagalatia 6:5.) Tupalile kukindika bupinguzi bwa mutue wa nsesi. Kyonse kyali kupingula, fwefue tupalile kwitabizia ni kupokelela  lupua loolo twalumwene nangue ni seemu ya kilonghaano kyetu.​—Bar. 15:7.

19. Mitue ya nsesi ipalile kutoosia ni kupepa palua ki?

¹⁹ Ku lubali lunge, lupua kunti lwaya lwali mu kilonghaano kya lulimi lwa kavyalilo lwa baviazi, inzi baana tekuti baye bamanine buino loolo lulimi. Kine keekio kilonghaano kili mu nkeende muli mwalandua lulimi lukata lwa keekio kyalo, paange baana kunti baaluka ni bwavia bwa kunvua buino kulonghaana ni kwandua kukita buyantanzi. Juu ya ki? Paantu baana kunti baya basoma ku masomo ali abombia lulimi lukata lwa kyalo lupuseene ni lwa baviazi babo. Mu ezio aali, mitue ya nsesi ipalile kutoosia buino ni kuloomba mulangue mu lipepo, eevi kumana bibapalile kukita, eevi kukwasia baana babo bakite bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova ni bantu bakue. Kunti bapingula kubakwasia baana babo bamane buino lulimi lwabo lwa kavyalilo, ao kukuukila mu kilonghaano kili kyabombia lulimi lumanine buino baana babo. Ibe mutue wa lupua wapingula siani, kilonghaano mubasaakula kubombela, kipalile kumukindika mutue wa nsesi ni lupua lwakue ni kubamona kuya bali ba mana.

20. Kunti twalangilila siani nangue tubakindikile balupua ni bankazi bali mukusambilila lulimi lwa leenu?

²⁰ Juu ya nsaambu itwafuma mu kulondoluela, mu bilonghaano bingi mwakaba kuya mwali balupua ni bankazi bali mukwikwinda kusambilila lulimi lwa leenu. Kunti kyabakolela kulanda bintu bibali mukutontonkania. Inzi, kine te tupoozele maano ku buavia bwabo bwa kulanda lulimi lwa leenu, tuli kuviinda kumona ntono yabo kuli Yehova ni nkulu yabo ya kumubombela. Kine twamona kakiine mibeele ezio iweeme ya babo balupua ni bankazi, tuli kubamona kuya bali ba mana, kabili tuli kubakindika. Tetuviinda kulanda nangue “Nsili na mwilo neenu” paantusie te bamanine kulanda buino lulimi lwetu.

21-22. Tuli ni lisyuko ki liweeme saana?

²¹ Yehova waatupeele lisyuko lya mana saana lya kuya twali ni nkeende ya mana mu kilonghaano kyakue. Anzia tuye twali balalume ao banakazi, basinaupe ao basinaupue, boopile ao boopilue, balumendo ao bakulu, tuli twalanda buino lulimi kampanda ao kulanda sie kakaniini, tuli ba mana pa menso akue Yehova ni ku fwe beneenke.​—Bar. 12:4, 5; Bakol. 3:10, 11.

²² Kansi, tutwalilile kubombia masomo engi aweeme atwasambilila mu kipalo kyaaleetele Paulo palua mubili wa muntu. Kine twakita evio, twakaba kutwalilila kukeba nzila inge ingi ya kulangilila nangue nkeende yeetu, ni ya bange mu kilonghaano kyakue Yehova, ni ya mana.