1. Weewe, waasambiliziiziwe ki palwakue Kabumba?

KINE weewe waakuliile mu lupua lwa Bakasininkizia Bakue Yehova, kipalile waasambiliile palwakue Yehova wakilisie mwanike. Baakusambiliziizie nangue weene i Kabumba, ali ni mibeele yaweeme saana kabili nangue atonene kukita kyalo kyaluke Paradiso.​—Kut. 1:1; Miil Bat. 17:24-27.

2. Bantu bange bali babamona siani baalia bazumiine nangue kuli ni Kabumba?

² Bantu bengi te bazumiine nangue Leeza kwali, kabili nangue weene i Kabumba. Inzi, bazumiine nangue bukose bwaatendekelesie buine kufuma mu tuntu tuniini tuli ni bukose ni kwaluka bintu bingi bipusene-puseene bili ni bukose. Bantu bamo pakati ka babo bantu bali balanda evio, basomene saana. Kunti balanda nangue Bibilia ni ya bufi kabili nangue bantu bazumiine palwakue Kabumba te basomene, te bali na maano kabili bali babeepuasie lubilo lubilo.

3. Juu ya ki ni kintu kya mana kukosia kiketekelo kyetu fwe beene?

³ Eba, bintu bili byalanda bantu basomene saana bili kutulengia tutendeke kutwisika nangue Yehova te Kabumba weetu ali ni ntono? Keekio kili kyakoonkana saana ni kintu kilengele kuya twazumiine nangue Yehova i Kabumba. Eba, tuzumiine evio, paantu twalandiluesie tuzumine evio, ao paantu twaatweme musita wa kutoosia buino fwe beene? (1 Bakor. 3:12-15) Anzia kine twakokola ao tetunakokole twali Bakasininkizia Bakue Yehova, tupalile kutwalilila kukosia kiketekelo kyetu. Kine twakita evio, tetukaba kuzeeziiwa na “bulanzi bwa mpuni ni bwa maano a bantu” buli bwasambiliziiwa na bantu bali bapinga Mulandu Wakue Leeza. (Bakol. 2:8; Baeb. 11:6) Eevi kutukwasia kukosia kiketekelo, leeli lyasi lili kulondoluela, (1) kili kyalengia bantu bengi baye bakaana kuzumina palwakue Kabumba, (2) vyuli kuviinda kukosia kiketekelo kyobe palwakue Yehova Kabumba obe, ni (3) vya kutwalilila kukosia kiketekelo kyobe.

4. Kukoonkana ni lileembo lya Baebrania 11:1, kiketekelo kyetu kili kyasaangua kyaimaniine pa ki?

⁴ Bantu bange bamanine nangue kuya wali ni kiketekelo kulangiliile kuya wazumiine kintu bila kuya wali na kisininkizio. Inzi, nga vilandile Bibilia, keekio te kiketekelo kya kisinka. (Soma Baebrania 11:1.) Bibilia ili yalondolola nangue kiketekelo kili kyasaangua kyaimaniine pa kintu kili ni kisininkizio. Pakaako, anzia kine tetuviinda kumumona Yehova, Yesu ni Bukolo, inzi kuli ni busininkizio bumwenekele bulangiliile nangue Yehova ni Yesu kubali, kabili nangue ni Bukolo kubuli. (Baeb. 11:3) Muntu umo asome masomo a busayansi waafikiile kwaluka Kasininkizia Wakue Yehova. Walanda eevi: “Kiketekelo kya Bakasininkizia Bakue Yehova kili ni pa kiimaniine. Kabili bamanine ni bintu bya busayansi.”

5. Juu ya ki bantu bengi bazumiine nangue bukose bwaatendekelesie buine bila kubumbua?

⁵ Paange, kunti twaiipuzia eevi: ‘Kine kuli ni bintu bisininkiziizie buino nangue Kabumba kwali, ale juu ya ki bantu bengi bali balanda nangue Leeza taabumbile bintu byonse bili ni bukose?’ Bange, tebanaeziepo kutoosia bo beene bintu bisininkiziizie evio. Robert, loonu ni kasininkizia. Walanda eevi: “Paantu kubumbua kwa bintu te kwaali kwazimbulua ata limo ku masomo, naali namwene nangue manake ni bufi. Ni lunaafikiizie miaka 20, naali natontonkania evio vyenka mpaka lunaalondoluele na Bakasininkizia Bakue Yehova ni kunvua bulondolozi bwa kisinka busininkiziizie, kabili bufumine mu Bibilia palua kubumbua kwa bintu.” *​—Mona kisanduku kilandile “ Kintu Kipalile Kukita Baviazi.”

6. Juu ya ki bantu bange bali bakaana kuzumina nangue kuli ni Kabumba?

⁶ Bange bali bakaana kuzumina palwakue  Kabumba, paantu bali balanda nangue beene bali bazuminasie beelia bibali kuviinda kumona. Inzi kakiine kabili kuya bazumiine bintu binge bibasiizi kumona, nga evelia maka a kyalo ali akula bintu. Kiketekelo kizimbuilue mu Bibilia kibiikile mukati busininkizio bunge bwa “kisinka kya keelia kisimwenekele.” (Baeb. 11:1) Iloombele fwe beene kutwama musita ni maka a kusambilila bintu bisininkiziizie evio, inzi bantu bengi te beezi kutona kwikwinda kukita evio. Muntu asiizi kutona kusambilila kisinka kiine ye muine, kunti wafikiila kulanda nangue Leeza taliiko.

7. Eba, bantu bonse basomene bali bakaana nangue Leeza waabumbile bintu byonse? Londolola.

⁷ Kisia kusambilila busininkizio buine, basayansi bange bakifikiila kwinika nangue Leeza i waabumbile muulu ni kyalo. * Nga vyaalandile Robert utwazimbulanga ntaanzi, bange paange baali balandasie nangue Kabumba taliiko, paantu ku iniversite te baasomeneko ata kaniini palua  kubumbua kwa bintu. Anzia evio, basayansi bengi bakifikiila kumumana ni kumutona Yehova. Nga vyaakitile babo basayansi, fwe bonse tupalile kukosia kiketekelo kyetu palwakue Leeza anzia kine tusomene saana ao abe. Te kuli muntu ali kuviinda kukita evio pa fuasi yeetu.

8-9. (a) Loonu kwasiala tulondoluele palua kiipuzio ki? (b) Kusambilila kupitila bibumbua kunti kwakukwasia unoonkelemo siani?

⁸ Weewe, kunti wakosia siani kiketekelo kyobe palwakue Kabumba? Ale, tumone nzila ina.

⁹ Sambilila kupitila bibumbua. Kunti wakosia kiketekelo kyobe muli Kabumba kupitila kukentesia banama, bimuti ni bikusi bili byamena ni ntanda. (Malum. 19:1; Is. 40:26) Kine wakila kusambilila palua bebio bintu, wakaba kukila kusininkizia nangue Yehova i Kabumba. Lingi mu mpapulo yeetu muli mwasaangua maasi alondoluele palua bibumbua bipusene-puseene. Apana kuya wailuka azo maasi anzia kine akolele kunvua. Ikwinde saana kusoma maasi azo kukoonkana ni buviinde bobe. Kisia te kulaba kuya wamona kabili ma viideo aweeme saana alandiile palua bibumbua atwakimona ku kulonghaana kwa kalaale mu miaka yakipita buleenu.

10. Leeta mufuano usininkiziizie nangue kuli ni Kabumba. (Baroma 1:20)

¹⁰ Musita luuli wasambilila palua bibumbua, pooza maano saana ku bintu byuli kuviinda kusambilila palwakue Kabumba weetu. (Soma Baroma 1:20.) Kwa mufuano, koba kali kafumia liuza ni lubuto luli lwakwasia bintu bili ni bukose pa kyalo. Inzi, miyeye inge ya koba kunti yainoona bintu. Fwe bantu, tupalile kukingililua eevi ezio miyeye isasile te kunti ifike kuli fwefue. Kabili tukingiliilue! Tukingiliilue siani? Kyalo kyetu kituli twaikalapo, kikwete ni kisoolelo kili kyatukingilila, i kulanda kintu kimo kitikeeme kili kyakuutua ozone kili kyasuuya miyeye isasile. Kine miyeye ili yafuma ku koba yaiza yakilile kuluma, keekio kintu kitikeeme kili kyakuutua ozone, ni kyene kili kyakila kutana. Eba, weewe pa lobe te witabiile nangue kooko kukingililua kupalile kuya kwakitilue na muntu ali ni ntono, kabili Kabumba ali ni maano?

11. Weewe, kunti wapata pi mpunda ingi palua bibumbua? (Mona kisanduku “ Biombo Paleepale bya Kukwasia Kukosia Kiketekelo.”)

¹¹ Kunti wapata mpunda ingi palua bibumbua ili yakosia kiketekelo mu kitabu Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova ni kukebulula mu kitente kyetu kya Enternete kya jw.org. Kunti watendeka na maasi ao ma viideo afumine mu mutue ulandile “Kitu Hiki Kilijifanya Chenyewe?” Maasi azo ali asaangua alisie afupi, kabili ali alondolola bintu bya kupapia palua nama ni bibumbua binge. Kabili alimo mifuano ilangiliile basayansi vibali baezia kupala bibumbua eevi kutengenezia bintu.

12. Musita utuli twasambilila Bibilia, ni bintu ki paleepale bitupalile kupoozako saana maano?

¹² Sambilila Bibilia. Olia muntu asomene palua bukose utwazimbulanga mu lifungu lya buna, lwa ntaanzi waali wakaana nangue Kabumba taliiko. Inzi, kisia musita waaizile kwinika nangue Kabumba kwali. Walanda eevi: “Kiketekelo kyane te kyaali kyaswapiilesie bintu binaali nasambilila mu sayansi. Inzi kabili, kyali kyaswapiile bintu binaali nasambilila mu Bibilia.” Paange waamanine kale masambilizio a kisinka kisili na kilubo ali mu Bibilia. Anzia evio, eevi ukosie kiketekelo kyobe palwakue Kabumba upalile kutwalilila kusambilila Mulandu Wakue Leeza. (Yosh. 1:8; Malum. 119:97) Kwa mufuano, tontonkania Bibilia viilondoluele mu kisinka palua bintu byaakitikile kale saana. Kabili, tontonkania palua bintu byonse byaalandilue ntaanzi mu Bibilia byaaizile kukitika. Kisia toosia umone bantu paleepale baaleembele Bibilia vibalandile bintu byapateene. Kukita evio, kunti kwakukwasia kukila kukosia kiketekelo kyobe, ni kwinika nangue Kabumba wantono kabili wamulangue i waatubumbile fwefue kabili  nangue mpunda ili mu Bibilia ifumine kuli weene. *​—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.

13. Leeta mufuano ulangiliile nangue mu Mulandu Wakue Leeza muli mulangue.

¹³ Musita uwasoma Mulandu Wakue Leeza, tontonkania masoke alimo viali kuviinda kukukwasia. Kwa mufuano, lwa kale Bibilia yaalandile nangue, kutonesia nfalanga kuli kwaleeta maavia kabili kuli kwalengia muntu ‘waikolomwena bulanda bukata.’ (1 Tim. 6:9, 10; Tus Maf. 28:20; Mat. 6:24) Eba, ezio milandu ikilisie ya kisinka mpaka loonu? Kitabu kimo kili kyalandila palua aali ya bantu ba mu enu nsiku, kyalanda eevi: “Lingi, baalia bali batona saana bintu bya kimubili, te beezi kusaangua saana na nsaansa kabili bali batioka saana mutima. Kabili atasie baalia bali batona saana kupata nfalanga ingi, te beezi kusaangua na nsaansa kabili bali baluala saana.” Kine Bibilia ili yatusoka tekunti tuye twatonesia nfalanga, kakiine ozo musoko ni wa mana saana! Eba, weewe pa lobe kunti watontonkania palua masoke ange ali mu Bibilia ali akwasia? Kine twakila kutona masoke ali mu Bibilia, tuli kukila kuswapila mulangue utuli twapeelua nsita yonse kufuma kuli Kabumba weetu wantono. (Yak. 1:5) Keekio, kyakaba kulengia buikazi bwetu bukile kwaluka ni nsaansa.​—Is. 48:17, 18.

14. Kusambilila Bibilia kwakaba kukukwasia kumana ki palwakue Yehova?

¹⁴ Sambilila waali ni mupaango wa kumumana Yehova. (Yoan. 17:3) Musita luwasambilila Maleembo, uli kwinika bumuntu bwakue Yehova ni mibeele yakue. Ezio mibeele yakaba kuya yapateene ni elia iwakivumbula musita luwakisambilila palua bibumbua. Kusambilila palua mibeele yakue Yehova kwakaba kutukwasia kwinika nangue kakiine Yehova kwali. (Kuf. 34:6, 7; Malum. 145:8, 9) Musita luwakaba kuya wakila kumumana Yehova buino saana, kiketekelo ni ntono yobe kuli weene byakaba kukila kukosa. Kabili ni bukibuza bobe pamo nakue, ni bwene bwakaba kukila kukosa.

15. Wakaba kunoonkelamo siani kine uli wababuilako bange palua kiketekelo kyobe?

¹⁵ Babuileko bange palua kiketekelo kyuli nakio palwakue Leeza. Kine wakita evio kiketekelo kyobe we muine, kyakaba kukila kukosa. Ale kine uli mukusimikila muntu ali mukutwisika nangue Leeza taliiko, inzi ni weewe te umwene vya kulanda? Keba kyasuko kifumine mu Maleembo mu mpapulo yeetu, kisia londolola pamo ni ozo muntu. (1 Pet. 3:15) Kabili, kunti wamulanda Kasininkizia ali ni kibeelezio, akukwasie. Anzia kine muntu asizumiine waitabila ao wakaana kyasuko kifumine mu Bibilia, weewe uli kunoonkelamo kupitila kukebulula. Kiketekelo kyobe kili kukila kukosa. Keekio kili kukukwasia te kunti ubeepue na bantu bamonekele nangue bali ni mulangue kabili basomene, inzi bali balanda nangue Leeza taliiko.

16. Kunti kwaaluka ki kine te tutwaliliile kukosia ni kusuunga kiketekelo kyetu?

¹⁶ Anzia kine twakokola kale twamubombela Yehova ao abe, tupalile kutwalilila kukosia ni kusuunga kiketekelo kyetu palwakue Leeza. Juu ya ki? Paantu kine te tukengeele, kiketekelo kyetu kunti kyainooneka. Languluka nangue kiketekelo kibiikile mukati, kuya twali ni kisininkizio kya kisinka kisimwenekele. Kintu kisiizi kumoneka te kiizi kukokola kulabika. Pakaako, Paulo waalandile nangue kusiba na kiketekelo, ‘kibalo kili kyaizaizasie pali fwefue.’ (Baeb. 12:1) Ale kunti wasininkizia siani nangue kiketekelo kyobe kitwaliliile kuya kyakose?​—2 Bat. 1:3.

17. Ni kiki kili kuviinda kutukwasia tutwalilile kusuunga kiketekelo kyetu?

¹⁷ Kya kuanza, muloombe Yehova mupasi utakatiifu, kabili twalilila kukita evio. Juu ya ki? Paantu kiketekelo ni seemu ya lizabo lya mupasi.  (Bag. 5:22, 23) Kine te tukwasiiziwe na mupasi utakatiifu, tetuviinda kukosia ni kusuunga kiketekelo kyetu palwakue Kabumba. Kine twatwalilila kumuloomba Yehova mupasi utakatiifu ali kutupeela. (Luk. 11:13) Kabili kunti twapepa eevi: “Tulundileko kiketekelo.”​—Luk. 17:5.

18. Nga vilandile Malumbo 1:2, 3, ni lisyuko ki lituli kuviinda kusekelela loonu?

¹⁸ Kukila pakaako, uye wasambilila lingi Mulandu Wakue Leeza mu lisambililo lyobe lya bunke. (Soma Malumbo 1:2, 3.) Musita azo malumbo, luaatungilue, kubanga kwalisie Baisraeli baniini babanga bali ni Muzilo Wakue Leeza uleembelue. Anzia evio, likolo ni bamakoani baali bakwete ezio mizilo ileembelue, kabili kisia miaka saba, mipaango yaali yakwatua eevi “balalume, banakazi ni baana” kubiika mukati ni bekazi baeni ba mu Israeli basomenue Muzilo Wakue Leeza ni kutuilizia. (Mal Miz. 31:10-12) Mu nsiku yakue Yesu, bantu baniinisie i babanga bakwete bitabu bya kukunzua ni binge bibanga byali mu ma sinagogi. Kupusana ni ozo musita, loonu bantu bengi bakwete seemu ya Mulandu Wakue Leeza ao onse walingi. Kakiine, leelio ni lisyuko likata. Kunti twalangilila siani nangue tuli mukutasia palua leelio lisyuko?

19. Tupalile kukita ki eevi tutwalilile kuya twali ni kiketekelo kyakosele?

¹⁹ Kuya twasoma lingi Mulandu Wakue Leeza, kuli kulangilila nangue tuli mukutasia lisyuko lituli nalio lya kuya twaukwete. Tupalile kwipaangila nsita ya kusoma ni kusambilila Bibilia, apana kusomasie kine nsita yamoneka. Kine tutwaliliile kuya twakoonkele ntantiko yeetu ya kusambilila Bibilia, kunti twaviinda kusuunga kiketekelo kyetu kyakosele.

20. Tupalile kupingula kukita ki?

²⁰ Kupusana ni “bakengezi ni ba maano” ba mu keenu kyalo, fwefue tuli ni kiketekelo kyakosele kabili kyaswapiile Mulandu Wakue Leeza. (Mat. 11:25, 26) Bibilia ili yatubuila kintu kilengele aali ya kyalo iye yakilile kwinooneka, pamo ni bintu bipaangile kukita Yehova palua ezio aali. Kansi, tupingule kukosia kiketekelo kyetu ni kukwasia bantu bengi kukoonkana ni buviinde bwetu, eevi baaluke ni kiketekelo palwakue Kabumba weetu. (1 Tim. 2:3, 4) Kabili tutwalilile kupooza maano etu ku ntaanzi, musita bantu bonse bakaba baikeele pa kyalo lubakalanda milandu ili mu Nfyulo 4:11, ilandile eevi: ‘We Mulopue Leeza weetu! Bulumba . . . ni bobe paantu weewe i waalengele byonse.’