1. Nga vilandile Baebrania 12:1, ni kiki kitupalile kukita eevi tukunduke mpaka ku kisiko kya kupeleezia kya masindano a lubilo lwetu lwa bukose?

 BIBILIA ili yapalania buikazi bwetu bwa Kikristu pamo ni masindano a lubilo. Baalia bali baviinda kukunduka mpaka kufikiila kwabuka kisiko kya kupeleezia, bakapata bukose bwa loonse. (2 Tim. 4:7, 8) Tupalile kukita maka etu onse eevi kutwalilila kukunduka, asa paantu tetusyali ku kanenekela ka lubilo lwetu. Mutumua Paulo waaviindile kukunduka mpaka ku mpela ya masindano akue a lubilo lwa bukose. Waazimbuile bintu bya kutukwasia eevi tufikiile kuviinda mu masindano etu a lubilo. Waatulandile “tupooze kila kifunda . . . , kabili tukunduke twasipikiziizie masindano a lubilo luli ku ntaanzi yeetu.”​—Soma Baebrania 12:1.

2. ‘Kupooza kila kifunda’ kuli na mana ki?

² Musita Paulo lwaaleembele nangue tupalile ‘kupooza kila kifunda,’ eba waali wakeba kulanda nangue Mukristu tapalile kutwama kifunda ata kimo? Ata, taali wakeba kulanda evio. Inzi, waali wakeba kulangilila nangue tupalile kupooza kila kifunda kisili kya mana. Kifunda kya evio, kunti kyatulengia tubambe kukunduka bukebuke ni kutopa. Eevi tutwalilile kukunduka, tupalile kuleenga kutoosia eevi kumona kine tutweme ni kifunda kyonse kisili kya mana, kisia tukipooze bila kukokola. Inzi mu wenka ozo musita, te tupalile kupooza bifunda bitupalile kutwama. Kine twapooza bebio bifunda bya mana tetukaba kusiala twali mu masindano a lubilo. (2 Tim. 2:5) Ni bifunda ki bitupalile kutwama?

3. (a) Nga vilandile Bagalatia 6:5, ni kiki kitupalile kutwama? (b) Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi, kabili juu ya ki?

³ Soma Bagalatia 6:5. Paulo waazimbuile kintu kitupalile kutwama. Waaleembele nangue “kila muntu wakatwama kifunda  kyakue muine” (NWT). Paapa, Paulo waali walandila palua beelia bitonene Leeza kila muntu pakati keetu akite. Te kuli muntu unge ali kuviinda kutukitila bebio bintu. Mu leeli lyasi, tuli kumona kine ‘kifunda kyetu fwe beene’ kibiikile mukati kiki, kabili tuli kumona vya kuviinda kukitwama. Kabili tuli kulandila palua bifunda bisili bya mana paange beelia bitutweme, ni kusambilila vya kufikiila kubipooza. Kutwama kifunda kyetu fwe beene ni kupooza kifunda kisili kya mana kwakaba kutukwasia kukunduka ni kufika ku mpela ya masindano etu a lubilo lwa bukose.

4. Juu ya ki kilapo kyetu kya kwipeela te mutembo ufinine? (Mona ni foto.)

⁴ Kilapo kyetu kya kwipeela. Musita utwaaipeele kuli Yehova, twaakitile kilapo kya kumupupa weene ni kukita kutona kwakue. Tupalile kutwalilila kufikilizia keekio kilapo. Kwikala kukoonkana ni kilapo kyetu, ni kintu kitupalile kutwama twafiniizie, inzi te mutembo ufinine saana kuli fwefue. Kili evio, paantu Yehova waatubumbile eevi tukite kutona kwakue. (Nfy. 4:11) Waatubumbile twali ni nkulu ya kumumana weene ni kumupupa. Kabili waatubumbile kwa  mufuano wakue. Keekio i kili kyalengia tuviinde kumupalama ni kusekelela kukita kutona kwakue. (Malum. 40:8) Kabili musita utuli twakita kutona kwakue Leeza ni kumukoonka Muana wakue, tuli ‘twaangulua’ ao kutuuzia.​—Mat. 11:28-30.

5. Ni kiki kili kuviinda kukukwasia ufikilizie kilapo kyobe? (1 Yoane 5:3)

⁵ Weewe kunti waviinda siani kutwama keekio kifunda? Kuli bintu bibili bili kuviinda kukukwasia. Kya kuanza, twalilila kukosia ntono yobe kuli Yehova. Kunti wakita evio kupitila kutontonkania palua bintu byonse biweeme byaakukitiile Yehova, ni palua bintu biweeme byali wakaba kukukitila. Kine ntono yobe kuli Leeza yakila kutana, uli kukila kumona kyaleengele kumunakila. (Soma 1 Yoane 5:3.) Kya bubili, mupale Yesu. Weene waaviindile kukita kutona kwakue Leeza paantu waapepele eevi Yehova amukwasie, kabili waatwaliliile kupooza maano ku kilambu kyakue. (Baeb. 5:7; 12:2) Nga evelia vyaakitile Yesu, uye wapepa kuli Yehova eevi akupeele maka, kabili twalilila kuya walangulukile buino mu maano obe kiswapilo kya bukose bwa loonse. Kine weewe wakuzia ntono yobe kuli Leeza ni kumupala Muana wakue, wakaba kuviinda kukita byonse biwaamulaile Leeza.

6. Juu ya ki tupalile kufikilizia bintu bitupalile kukita palua lupua lwetu? (Mona ni foto.)

⁶ Bintu bitupalile kukita palua lupua lwetu. Mu masindano etu a lubilo lwa bukose, tupalile kumutona saana Yehova ni Yesu kuliko vitutonene bantu ba mu lupua lwetu. (Mat. 10:37) Anzia evio, keekio te kilangiliile nangue tupalile kupuulula beelia bitupalile kukita palua lupua lwetu. Inzi, eevi twitabilue kuli Leeza ni Kristu tupalile kufikilizia miilo ituli naayo mu lupua. (1 Tim. 5:4, 8) Kine twakita evio, tuli kukila kwaluka ni nsaansa. Kabili Yehova amanine nangue lupua luli kuya lwali ni nsaansa, kine ba mulume ni mukazi bali bakitilana kwa ntono ni mukinzi, kine baviazi babatonene baana babo ni kuya bababeelezia, kabili kine baana bali bakindika baviazi babo.​—Baef. 5:33; 6:1, 4.

7. Weewe kunti wafikilizia siani miilo yobe mu lupua?

⁷ Weewe kunti waviinda siani kutwama keekio kifunda? Kine uli mulume, mukazi ao muana, swapila masoke a Bibilia a mulangue. Apana kukitasie keelia kyumwene nangue i kiweeme ao keelia kili kyakitua na bantu bengi ku fuasi kuuli waikala, ao kabili keelia kili kyalanda bantu basomene nangue i kyupalile kukita. (Tus Maf. 24:3, 4) Bombia buino mpapulo yeetu iswapiile Bibilia. Moomo, muli mwasaangua masoke aweeme alangiliile vya kubombia mafunde a Bibilia. Kwa mufuano, maasi ali ni mutue ulandile, “Musaada kwa Familia,” ali ni mpunda iweeme saana ilandiile palua maavia amanikile alia ali asaakaana na bantu bopeene, baviazi, pamo ni balumendo ni bakaziana loonu. b Uye wapinguile kubombia beelia bili byalanda Bibilia, atasie kine bantu bange mu lupua te beezi kubikita. Kine weewe wakita evio, lupua lobe lwakaba kunoonkelamo, kabili wakaba kusekelela mpaalo yakue Yehova.​—1 Pet. 3:1, 2.

8. Bupinguzi bwetu kunti bwaleeta buavia ki?

⁸ Kwitwamina bintu bili byafuma mu bupinguzi bwetu. Yehova waatubumbile twali ni uru wa kwikwatila bupinguzi bwetu. Kabili atonene tuye twali ni nsaansa ili yafuma mukukwata bupinguzi buweeme. Kabili teezi kutukingilila eevi te kunti tupatue na bintu bibiipile bili byafuma mu bupinguzi busipalile. (Bag. 6:7, 8) Pakaako, tupalile kwitabila beelia bili byafuma mu bupinguzi bwetu bubiipile, bili byafuma mu milandu yeetu ituli twalanda bila kutontonkania, ni bili  byafuma mu bintu bibiipile bituli twakita. Kulanda kisinka, bintu bitwaakikita kunti byalengia zamiri ibambe kutwemia. Anzia evio, kumana nangue tupalile kutwama fwe beene bintu bili byafuma mu bupinguzi bwetu, kunti kwatukinkizia tukite lubilo eevi tulapile mazaambi etu, tulekele bilubo byetu ni kutiina kubuela kubikita. Kine twakita evio, tuli kuviinda kutwalilila mu masindano a lubilo lwa bukose.

9. Kunti wakita siani kine weewe waakikwata bupinguzi bubiipile? (Mona ni foto.)

⁹ Weewe kunti waviinda siani kutwama keekio kifunda? Kine weewe waakikwata bupinguzi bubiipile, kunti wakita siani? Mana nangue teuviinda kwalulula bintu byaakikitika kale. Te kuzeezia musita ni maka obe eevi kwikwinda kulangilila nangue weewe i ali ni nsaambu ao kwezia kulangilila nangue bange i baakilengia weewe uponene mu kilubo. Inzi itabila nangue uli ni bilubo, kabili ikwinde saana kuwaamia aali yobe ya leenu. Kine weewe waisaanga kuya wali ni kilubo palua bintu bibiipile biwaakikita, pepa kuli Yehova waikefiizie, itabila kilubo kyobe, kabili muloombe akweleele. (Malum. 25:11; 51:3, 4) Papaata ku bantu bawaakiluvia, kabili kine kyapala loomba bakote bakukwasie. (Yak. 5:14, 15) Sambilila kupitila bilubo byobe, kabili ikwinde kutiina kubuela kubikita. Kine waakita evio, uli kuya wasininkiziizie nangue Yehova ali kukulangilila luse ni kukukwasia nga vyukabiile.​—Malum. 103:8-13.

10. Juu ya ki kuswapila bintu bisiviinda kufikiliziiwa ni mutembo ufinine? (Bagalatia 6:4)

¹⁰ Kuswapila bintu bisiviinda kufikiliziiwa. Kunti twafinua kine tuli twaipalania ku bange. (Soma Bagalatia 6:4.) Kine lingi tuli twaipalania ku bange kunti twatendeka kubonvuila buivu, ni kubamba kuluisiana. (Bag. 5:26) Kunti twaikisia fwe beene kine tuli mukwikwinda saana kukita beelia bili mukukita bange, ni kooku bila twali na buviinde bwa kukita bebio bintu. “Kintu kipembeelue kine kyakokoziiwa, kili kyalengia mutima waluala.” Kansi, kuswapila bintu bisiviinda kufikiliziiwa ata kaniini kunti kwakilapo kulualika mutima! (Tus Maf. 13:12) Kukita evio, kunti kwatutopia ni kutulengia tubambe kukunduka bukebuke mu masindano etu a lubilo lwa bukose.​—Tus Maf. 24:10.

11. Ni biki bili kutukwasia kutiina kuswapila bintu bisiviinda kufikiliziiwa?

¹¹ Weewe kunti waviinda siani kupooza keekio kifunda? Te kuya waswapiile kumupeela Yehova bintu bikilile pa beelia byaloombele. Weene taswapiile ata kaniini umupeele bintu byusikwete. (2 Bakor. 8:12) Uye wasininkiziizie nangue Yehova teezi kupalania beelia byuli wakita pamo ni beelia bili byakita bange. (Mat. 25:20-23) Ali watasia miilo yuuli wamubombela kwa mweo obe onse, kiketekelo kyobe, ni kusipikizia kobe. Itabila waikoosiizie nangue miaka yobe, bukose bobe ni aali yobe kunti byalengia wandue kukita bintu byutonene kukita loonu. Nga Barzilai, uye wakaana miilo kine miaka yobe ao aali ya bukose bobe bili kukulengia wandue kubomba ezio miilo. (2 Sam. 19:35, 36) Nga evelia vyaakitile Musa itabila kukwasiiwa, kabili kine kyapala, bapeeleko bange miilo. (Kuf. 18:21, 22) Kwikoosia kwa evio, kunti kwakukwasia utiine kuswapila bintu bisiviinda kufikiliziiwa, beelia bili kukulengia utope mu masindano obe a lubilo lwa bukose.

12. Eba, tupalile kwimona kuya twali ni kilubo palua bupinguzi buli bwakwata bange? Londolola.

¹² Kwimona kuya twali ni kilubo palua bupinguzi bubiipile buli bwakwata bange. Tetuviinda kubakwatila bange bupinguzi ao kubakingilila lyonse eevi te kunti bapatue na bintu bibiipile bili byafuma mu bupinguzi bubiipile bubali bakwata. Kwa mufuano, muana mwalalume ao mwanakazi kunti wapingula kulekela kumubombela Yehova. Bobo bupinguzi kunti bwabaleetela baviazi bulanda bukata. Anzia evio, baalia baviazi bali baimona kuya bali ni bilubo palua bupinguzi  bubiipile bwa muana wabo, bali baitwikasie mutembo ufinine. Ozo te mutembo wabo utonene Yehova batwame.​—Bar. 14:12.

13. Muviazi kunti wakita siani kine muana wakue waakikwata bupinguzi bubiipile?

¹³ Weewe kunti waviinda siani kupooza keekio kifunda? Te kulaba nangue Yehova waatupeele fwe bonse uru wa kusaakula. Apeele kila muntu nsaambu ya kusaakula beelia byatonene kukita. Keekio kibiikile mukati kusaakula kumubombela ao abe. Yehova amanine buino nangue weewe uli muviazi asipuililikile. Pakaako, atonenesie wikwinde kukita bintu kukoonkana ni buviinde bobe. Bupinguzi buli bwakwata muana obe, te bobe, inzi ni bwakue. (Tus Maf. 20:11) Inzi paantu uli muviazi paange kunti waisaanga nangue uli ni bilubo biwaakitile, ni keekio kunti kyatendeka kukwemia. Kine i evio, mubuile Yehova vyuli mukwiunvua kabili muloombe akweleele. Yehova amanine nangue teuviinda kubuela ku nyuma uye walulule bintu byaakitikile kale. Kabili weene taswapiile weewe umukingilile muana obe, eevi te kunti apatue na bintu bibiipile bili byafuma mu bupinguzi bwakue. Te kulaba nangue kine muana obe waikwinda eevi kumubuelela Yehova, weene ali kumupokelela kwa nsaansa.​—Luk. 15:18-20.

14. Juu ya ki kwimona kuya twali ni kilubo mu nzila ipitile mipaka ni kifunda kitupalile kupooza?

¹⁴ Kwimona kuya twali ni kilubo mu nzila ipitile mipaka. Kine twakita lizaambi, kili buino kwimona kuya twali ni kilubo. Anzia evio, kwimona kuya twali ni kilubo mu nzila ipitile mipaka, ni kifunda kitusipalile kutwama ata kaniini. Keekio ni kifunda kitupalile kupooza. Ni kiki kili kutukwasia kumana nangue tuli mukwipeela kilubo mu nzila ipitile mipaka? Kine twaalandile kale lizaambi lyetu ni kulapila, kabili kine tutwaliliile kwikwinda eevi te kunti tubuele kukita leelio lizaambi, kunti twaswapila nangue Yehova waakitweleela kale. (Miil Bat. 3:19) Kine twaakikita kale bebio bintu, Yehova tatonene tutwalilile kuya twaimwene nangue tuli ni kilubo. Amanine nangue kine twatwalilila kuya twaimwene nangue tuli ni kilubo kunti twaikisia. (Malum. 31:10) Kine twatwalilila kuya twaimwene nangue  tuli ni kilubo, kunti twafuma mu masindano etu a lubilo lwa bukose.​—2 Bakor. 2:7.

15. Weewe kunti wakita siani kine uli mukwimona kuya wali ni kilubo mu nzila ipitile mipaka? (1 Yoane 3:19, 20) (Mona ni foto.)

¹⁵ Weewe kunti waviinda siani kupooza keekio kifunda? Kine wimwene kuya wali ni kilubo mu nzila ipitile mipaka, pooza maano ku “kweleela kwa kisinka” kwakue Leeza. (Malum. 130:4) Leeza ali waeleela baalia bali balapila mu kisinka, ni kubalaya eevi: “Nsikaba kulanguluka kabili lizaambi lyabo.” (Yer. 31:34) Keekio kilangiliile nangue Yehova takaba kutontonkania kabili palua mazaambi alia aakweleele kale. Kansi, te kumona nangue bintu bibiipile byuli mukupata, beelia bili mukufuma mu lizaambi liwaakitile, bilangiliile nangue Yehova tanakweleele. Kabili te kwimona kuya wali ni kilubo paantu mazaambi ao bilubo biwaakitile bilengiizie te kunti ubombe miilo paleepale mu kilonghaano. Yehova tatwaliliile kutontonkania palua mazaambi obe, ni weewe te upalile kukita evio.​—Soma 1 Yoane 3:19, 20.

16. Musita utukundukile, ni kiki kitupalile kwinika?

¹⁶ Musita utukundukile mu masindano etu a lubilo lwa bukose, tupalile ‘kukundukisia [eevi] twanzie.’ (1 Bakor. 9:24) Kunti twaviinda kukita evio, kine twainika kupusana kuli pakati ka bifunda bitupalile kutwama ni beelia bitupalile kupooza. Mu leeli lyasi, twalondoluelasie mifuano iniini ya bifunda bitupalile kutwama ni bifunda bitupalile kupooza. Inzi kuli ni bifunda binge. Yesu waalandile nangue kunti twatendeka ‘kusambookela kulia ni kumina pamo ni buikazi.” (Luk. 21:34) Aza maleembo pamo ni angeko, kunti akukwasia kwinika bupilibuko buupalile kukita musita luuli mu masindano a lubilo lwa bukose.

17. Juu ya ki tusininkiziizie nangue twakaba kuviinda masindano a lubilo lwa bukose?

¹⁷ Tusininkiziizie nangue twakaba kuviinda masindano a lubilo lwa bukose paantu Yehova wakaba kutupeela maka atukabiile. (Is. 40:29-31) Pakaako, apana kuya wakundukile bukebuke! Mupale mutumua Paulo, olia waakundukile saana eevi apate kilambu kibanga kyali ku ntaanzi yakue. (Baf. 3:13, 14) Mu azo masindano, te kuli muntu ali kukunduka pa fuasi yobe, inzi weewe kunti waviinda kupitila kukwasiiwa na Yehova. Weene kunti wakukwasia uviinde kutwama bifunda byobe, ni kupooza bifunda bisili bya mana. (Malum. 68:19) Paantu Yehova ali ku lubali lobe, weewe wakaba kukunduka mu masindano obe wasipikiziizie ni kufikiila kuviinda!