1. Bankazi bali bakwasia siani kuteania kwakue Yehova, inzi bengi bali basaakaana na maavia ki? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

TULI ni nsaansa ikata ya kuya twali ni bankazi bengi bali babomba saana mu kilonghaano! Kwa mufuano, bali baasuka ni kupisia biputulua ku kulonghaana, ni kukita miilo ya kusimikila. Bange bali bakwasia miilo ya kuwaamia Nsesi ya Bukolo kabili bali baemena balupua ni bankazi babo mu kilonghaano. Inzi, bali basaakaana ni maavia. Bange bali ni miilo ya kusuunga baviazi babo bakotele. Bange bali mukusipikizia kupingua na balupua babo ba kimubili. Kabili bange ni baviazi basili na balume, bali babomba na maka eevi kukwasia baana babo.

2. Juu ya ki tupalile kubakwasia banakazi?

² Juu ya ki tupalile kubakwasia bankazi betu? Paantu lingi kyalo tekiizi kupeela banakazi mukinzi ubapalile kupeelua. Kukila pakaako, Bibilia ili yatukinkizia kubakwasia banakazi. Kwa mufuano, mutumua Paulo waalandile kilonghaano kya ku Roma kimupokelele Foibe kabili ‘bamupeele kyonse kyali kuya wakabiile.’ (Bar. 16:1, 2, NWT) Paantu Paulo waali Mufarisayo, kipalile waakuliile mu mibeele ya bantu babanga bamwene banakazi kuya baali ba pansi. Inzi, kisia weene kwaluka Mukristu, waamupalile Yesu ni kutendeka kubakitila banakazi na mukinzi ni mu nzila iweeme.​—1 Bakor. 11:1.

3. Yesu waali wabakitila siani banakazi, kabili waali wabamwene siani banakazi baali bakita kutona kwakue Leeza?

³ Yesu waali wabakitila banakazi bonse na mukinzi. (Yoan. 4:27) Taali wabamwene banakazi nga vyaali vyabamwene bantunguluzi Bayuda ba ma diini ba mu nsiku yakue. Kakiine, kitabu kimo kilandiile Bibilia kilandile eevi: “Tekuli bulanzi ata bumo bwakue Yesu bukoosiizie mukinzi ao kubafuupula banakazi.” Yesu weene, abanga walangilila mukinzi wibeleele ku banakazi babanga bakita kutona kwakue Baba wakue. Ni pakaako, waali wabamwene kuya bali bankazi bakue kabili waabazimbuile pamo  ni balalume baali wamwene kuya baali seemu ya lupua lwakue lwa kimupasi.​—Mat. 12:50.

4. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

⁴ Lyonse Yesu waali waleengelesie kukwasia banakazi baali bamubombela Leeza. Waali wapisia musita pamo naabo, waali wabatasia, ni kubasakila. Kansi tulondolole beelia bitupalile kukita eevi kumupala Yesu kupitila kubapoozako maano bankazi betu.

5. Juu ya ki bankazi bange kunti baandua kupisia musita pamo ni balupua ni bankazi?

⁵ Fwe bonse, ibe tuli balupua ao bankazi, tuli twasaangua twakabiile kupisia musita uweeme pamo ni bange. Inzi, nsita inge, bankazi kunti bamona kyakolele kukita evio. Juu ya ki? Mona milandu ili paapa pensina. Nkazi umo ali wakuutua Jordan * walanda eevi: “Paantu nsili na mulume, lingi ndi namona kyakolele kupata bantu bakukita naabo bukibuza, kabili ndi naimona nangue nsili wa mana mu kilonghaano.” Kristen, nkazi umo painia waakuukile eevi kutania miilo yakue ya kusimikila, walanda eevi: “Kine wizile leenu mu kilonghaano, kunti waiunvua kuya wali bunke.” Ni balupua bange kunti baiunvua enka evio. Baalia bali basaangua mu lupua lusili lwa Bakasininkizia Bakue Yehova, mu nzila kampanda kunti baimona batengelue na balupua babo ba kimubili, ni wenka ozo musita kwiunvua kuya batengelue na balupua babo ba kimupasi. Bantu basili na buviinde bwa kufuma mu masesi kunti baiunvua kuya bali bunke, ni baalia bali basuunga bantu ba mu lupua lwabo baluele, ni beene kunti baiunvua enka evio. Annette walanda eevi: “Naali naandua kwitabila mukupo wa kuya kupisia musita pamo ni balupua ni bankazi, paantu neene i waali muntu aswapiilue wa kumusuunga mama wane.”

6. Nga vilandile Luka 10:38-42, Yesu waabakwasiizie siani ba Marta ni Maria?

⁶ Yesu waali wapisia musita pamo ni bankazi bakue ba kimupasi, kabili waali kibuza wa kisinka kuli beene. Tontonkania palua bukibuza bwakue pamo ni Maria ni Marta, bankazi basyali paange na balume. (Soma Luka 10:38-42.) Kupitila milandu ni bikitua byakue, Yesu waabalengele beyunvue buino. Kwa mufuano, Maria waaiunvuile buino kwikala ku makasa akue Yesu nga musambi. * Marta, taaunvuile buino paantu Maria taamukwasiizie, ni pakaako waaiunvuile buntungua bwa kumubuila Yesu vyaali waiunvuile. Ni mu ozo musita, Yesu waaviindile kubakwasia babo bankazi babili kimupasi. Kabili, waalangiliile nangue waali wabeemena babo banakazi babili pamo ni ndumiabo (ao, kaka wabo) Lazaro, kupitila kubapempula mu nsita kampanda. (Yoan. 12:1-3) Pakaako, musita Lazaro lwaaluele saana, Maria ni Marta baali bamanine nangue kunti bamuloomba Yesu abakwasie.​—Yoan. 11:3, 5.

7. Kunti twabakoselezia bankazi mu nzila ki imo?

⁷ Bankazi bange, kulonghaana i kuli kwabapeela nkeende ikata ya kusaakaana pamo ni bazumizi naabo. Pakaako, tukabiile kubombia nkeende ezio eevi kubapokelela, kulanda naabo, ni kukita bemone nangue tubapoozeleko maano. Jordan, utwazimbulanga ntaanzi walanda eevi: “Ndi nakoseleziiwa saana musita bange lubali bantasia palua byasuko byane ku kulonghaana, musita ubali bapaanga kusimikila pamo ni neene, ao musita ubali balangilila nangue bali mukungemena.” Tupalile kubalangilila bankazi nangue ni ba mana kuli fwefue. Kia walanda eevi: “Kine napusua kulonghaana, ndi  nasaangua namanine nangue ndi kuya mpate mpunda mu telefone ya kungipuzia kine nkosele. Keekio kili kyalengia mane nangue balupua ni bankazi bali bangemena.”

8. Kunti twamupala Yesu mu nzila ki inge?

⁸ Nga vyaakitile Yesu, ni fwefue kunti twapaanga kupisia musita pamo ni bankazi. Paange kunti twabakupa ku nsesi yeetu eevi kulia pamo naabo ao kupisia pamo naabo musita twali mukwisaansamusia. Musita utwakita evio, tupalile kuya twali ni bulanzi bwa kukuula. (Bar. 1:11, 12) Ni kintu kya mana bakote baye bali ni malanga nga akue Yesu. Waali wamanine nangue bantu kampanda kunti bamona kyakolele kwikala bila kuupa ao kuupua, inzi taalandile nangue kuupa ao kuupua ao kuvyala baana i kuli kwaleeta nsaansa ya loonse. (Luk. 11:27, 28) Inzi, kubiika miilo yakue Yehova pa ntaanzi i kuli kwaleeta nsaansa ya loonse.​—Mat. 19:12.

9. Bakote kunti bakita ki eevi kubakwasia bankazi?

⁹ Bakote bapalile kwikwinda saana kubakitila banakazi Bakristu nga bankazi ao ba mama babo ba kimupasi. (1 Tim. 5:1, 2) Bakote bapalile kupisia musita ntaanzi ao kisia kulonghaana eevi kulondolola pamo ni bankazi. Kristen walanda eevi: “Mukote umo waainikile nangue naali ni bingi bya kukita, pakaako waatonene amane vili ntantiko yane. Naatasiizie saana kumona vyaangemeene.” Bakote lubali bapisia musita lingi pamo ni bankazi babo ba kimupasi,  bali balangilila nangue bali mukubeemena. * Annette, nkazi waazimbuluanga, walanda palua kintu kimo kiweeme kili kyafuma mukulondolola lingi pamo ni bakote. Walanda eevi: “Ndi nakila kubamana buino, ni beene bali bakila kumana neene buino. Ni musita undi nasaangua na maavia, ndi naya kubamona nalengeelue eevi bankwasie.”

10. Ni kiki kili kuviinda kukwasia bankazi betu bakite buyantanzi?

¹⁰ Fwe bonse ibe tuli banakazi ao balalume, tuli twakita buyantanzi kine bange bainika buviinde bwetu ni kututasia palua miilo ituli mukukita. Inzi, kine bufundi bwetu ni miilo yeetu yapuululua, tuli twatioka mutima. Painia umo asinaupue ali wakuutua Abigail walanda nangue musita unge ali waiunvua nangue tapoozelueko maano. Walanda nangue: “Mwenuesie nga nkazi umo eevi wa kimubili, ao mukaziana mwina muntu kampanda. Musita kampanda ndi naimona kusia ne asimwenue.” Inzi, mona vyalanda nkazi umo ali wakuutua Pam. Ozo nkazi asinaupue, waakitile miaka ingi wali misionere. Kisia paapo, waabwelele kwabo eevi asuunge baviazi bakue. Loonu ali ni miaka 70 eevi, kabili akilisie painia. Pam walanda eevi: “Musita bange lubali batasia miilo yane, keekio kili kyankwasia saana.”

11. Yesu waalangiliile siani nangue waabatasiizie banakazi babanga bamukwasia mu miilo yakue ya kusimikila?

¹¹ Yesu waatasiizie kukwasiiwa kwaakwasiiziwe na banakazi bali bamutiina Leeza babanga bamubombela “kupitila bintu byabo.” (Luk. 8:1-3, NWT) Taaitabiilesie kumukwasia kubabanga bamukwasia, inzi kabili waabasambiliziizie palua kutona kwakue Leeza. Kwa mufuano, waababuilile nangue wakaba kufua ni kutuntumunua. (Luk. 24:5-8) Waabateaniizie babo banakazi nga vyaateainiizie batumua palua meezio abanga ali ku ntaanzi, musita [babo banakazi] ubakamumona wakyuziiwa ni kwipawa. (Mark. 9:30-32; 10:32-34) Kabili, anzia kine batumua baabutukile musita wakwetue Yesu, banakazi kampanda babanga bamukwasia, baali baimeene mu peepi nakue musita lwabanga wasyafua pa kimuti kya busaanso.​—Mat. 26:56; Mark. 15:40, 41.

12. Yesu waabapeele banakazi miilo ki?

¹² Yesu waabapeele banakazi miilo ya mana. Kwa mufuano, banakazi baali bamutiina Leeza i baasininkiziizie ba mambo kutuntumuka kwakue Yesu. Waabanine babo banakazi baye bababuile batumua nangue waakituntumunua. (Mat. 28:5, 9, 10) Kabili mu Pentekoste 33, Yesu wasyavyelue, kipalile banakazi baaliko musita basambi lubaabiikilue mupasi utakatiifu. Kine ni evio, babo bankazi, kipalile ni beene baapatile buviinde bwa kulanda mu ndimi ya kyeni ni kubabuila bange palua “bintu bikata bikitile Leeza.”​—Miil Bat. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Leenu Banakazi Bakristu bali bakita ki, kabili kunti twalangilila siani kutasia palua beelia bibali bakita?

¹³ Kakiine bankazi betu bapalile kutasiiwa palua byonse bibali mukukita mu miilo yakue Yehova. Ezio miilo ibiikile mukati kukuula ni kuwaamia bikuulua, kusimikila pamo ni bikundi bya lulimi lwa kyeni, ni kwipeela kukwasia miilo ya ku Beteli. Bali babombako mu miilo ya kukwasia bantu basaanzilue, bali bakwasia kupilibula mpapulo yeetu, ni kubomba bali bapainia ao bamisionere. Nga vili vyakita balupua, bankazi ni beene bali basoma masomo a bapainia, a Bakabilambila ba Bukolo, ni a Gileadi. Kukila pakaako, bakazi bali bakwasia balume bafikilizie miilo mu kilonghaano ni mu kuteania, balengeelue. Bila kukwasiiwa na bakazi babo, baba balupua bali ni bifulo, nga tebeezi kufikilizia miilo yabo yoonse bali “bupe mu bantu.” (Baef. 4:8, NWT) Kunti watontonkania nzila ya kubakwasia babo bankazi mu miilo ibali bakita?

14. Kukoonkana ni bulanzi buli Malumbo 68:11, bakote bali ni mulangue bali bakita siani?

 ¹⁴ Bakote bali ni mulangue benikile nangue bankazi ni “kisepe kikata” kya babombi bepeele mukwitonena kabili nangue bali basaangua pakati ka bakasimika ba mpunda iweeme bali ni buviinde. (Soma Malumbo 68:11 *.) Pakaako, bakote bali baikwinda kusambilila kupitila bankazi. Abigail, utwazimbulanganke, ali waiunvua kukoseleziiwa musita balupua lubali bamwipuzia nzila yamwene nangue ili yakwasia kutendekezia bulondolozi ni bantu ba mu kazonga. Walanda eevi: “Keekio kili kyankwasia mone nangue Yehova ampeele miilo ya mana ya kukita mu kuteania kwakue.” Kukila pakaako, bakote mu kilonghaano bamanine nangue bankazi bakisinka bali ni miaka ingi, bali ni bufundi bwa kukoselezia bankazi bakaziana musita ubali basaangua ni maavia. (Tit. 2:3-5) Kakiine bankazi betu bapalile kutonua ni kutasiiwa!

15. Ni musita ki bankazi kunti baya bakabiile muntu wa kubasakila?

¹⁵ Mu nsita inge, bankazi kunti baya bakabiile muntu wa kubakwasia musita ubasaanga buavia kampanda. (Is. 1:17) Kwa mufuano, nkazi waafwiliilue ao waakeenue na mulume, kunti waya wakabiile muntu wa kumusakila ao kumukwasia kukita miilo kampanda, elia yaali yakita mulume wakue. Nkazi akotele kunti watona aye wali ni muntu wa kumukwasia kulondolola, musita lwali waya kumonana ni ba munghanga. Ao, nkazi painia ali wabombako ni miilo inge mu kuteania kwakue Yehova kunti waya wakabiile muntu wa kumusakila musita bange lubatendeka kumwamba paantu teezi kumoneka lingi mu miilo ya kusimikila nga bapainia bange. Kunti twabakwasia siani kabili bankazi betu? Tumone kabili mufuano wakue Yesu.

16. Nga vikilondolwelue mu Marko 14:3-9, Yesu waamusakiile siani Maria?

¹⁶ Yesu waali waleengele kubakwasia bankazi bakue ba kimupasi musita ubabanga bamonua mu nzila isipalile. Kyakumuenako, waamusakiile Maria musita Marta lwaatendekele kwitendoka juu yakue. (Luk. 10:38-42) Kabili waamusakiile Maria lya bubili musita bange lubamwitendokeele palua kintu kyaakitile, kibaamwene nangue taali wapalile kukita. (Soma Marko 14:3-9.) Yesu waainikile kyaamulengele Maria akite evio kabili waamutasiizie walanda eevi: “Wankitila kintu kiweeme. . . . Wankitila kyaaviinda kunkitila.” Kabili waalandile ntaanzi nangue keekio kintu kiweeme kyaakitile Maria kyakalandua “konse kwakasimikilua mpunda iweeme mwaya kyalo,” nga vikyakitika mu leeli lyasi. Ni kintu kyakupapia kumana nangue Yesu waalandiile palua miilo ya kusimikila yakakitua mu kyalo kyonse musita lwaatasiizie kikitua kiweeme kyakue Maria! Kakiine, milandu yakue Yesu yaamuteekizie Maria mutima kisia kulandilua ovio!

17. Leeta mufuano ulangiliile nsita itupalile kumusakila nkazi.

¹⁷ Eba, uli wabasakila bankazi bobe ba kimupasi musita lukyapala kukita evio? Kwa mufuano, mona eezi aali. Bakasimika bamo bamona nangue nkazi umo opilue na mulume asili Kasininkizia, ali wafika lingi nyuma ni kufuma lubilo kisiasie kupua kulonghaana. Kabili bamona nangue lingi ali waizasie bunke bila baana. Pakaako, bamusaalula ozo nkazi paantu bali mukutontonkania nangue teezi kumuloomba mulume wakue baana wakankameene. Inzi mu kisinka, nkazi ali mukukita maka akue onse. Te weene ali wasaangua ni bupinguzi bwa mpeleezio palua ntantiko yakue kabili te weene ali wasaangua ni bupinguzi bwa mpeleezio palua baana bakue. Kunti wamukwasia siani? Kine wamutasia ozo nkazi ni kubazimbuila bange bintu biweeme byali wakita, kunti balekela kumwamba.

18. Kunti twabakwasia bankazi mu nzila ki inge?

 ¹⁸ Kunti twalangilila nangue tuli mukubeemena bankazi betu, kupitila kubakwasia mu nzila imwenekele. (1 Yoan. 3:18) Annette, nkazi ali wasuunga mama wakue aluele walanda eevi: “Babibuza bane bamo baali baiza kunkwasiako kumusuunga, ao baali baleeta byakulia. Keekio kyandengele ngiunvue nangue ntonenue kabili nangue ndi seemu ya kilonghaano.” Jordan ni weene waakwasiiziwe. Lupua umo waamulangiliile vya kusuunga motoka wakue. Walanda eevi: “Ni kintu kiweeme kumana nangue balupua ni bankazi bali bangemena kabili batonene te kunti nsaangue na maavia musita undi mukwenzia motoka wane.”

19. Bakote kunti bakwasia bankazi mu nzila ki inge?

¹⁹ Kabili bakote bali baikwinda kufikilizia bintu bikabiile bankazi. Bamanine nangue Yehova atonene bankazi bakitilue bintu mu nzila iweeme. (Yak. 1:27) Pakaako, bali bamupala Yesu kupitila kuya bali ni malanga aweeme. Bali batiina kubiika mizilo pa musita usipalile kubiikua mizilo. (Mat. 15:22-28) Bakote bali bakita mipaango ya kukwasia bankazi, bali balengia bankazi beyunvue nangue bali mukwemenua. Musita kangalila wa kikundi kya ba Kia, lwaamanine nangue Kia wakaba kukuukila ku nsesi inge, waapangile bila kukokola kumukwasia. Kia walanda eevi: “Kukita evio kwaakefiizie kakiine lyemo lyane. Milandu ya kukoselezia ya bakote ni kunkwasia kubaankwasiizie mu nzila imwenekele, byaalangiliile nangue ni neene ndi seemu ya mana ya kilonghaano kabili nangue nsili bunke mu musita ukolele.”

20-21. Kunti twalangilila siani nangue tubatonene bankazi betu bonse ba Kikristu?

²⁰ Kine twakenta mu bilonghaano byetu leenu, muli mifuano ingi ya bankazi Bakristu bali mukubomba kwa mute, batupalile kukwasia. Nga vitwasambilila kupitila mufuano wakue Yesu, kunti twabakwasia kupitila kupisia musita pamo naabo ni kubamana. Kunti twabatasia palua beelia bibali bakita mu miilo yakue Leeza. Kabili kunti twabasakila kine kyapala.

²¹ Mu kupeleezia mukanda wakue ku Baroma, mutumua Paulo waazimbuile bankazi Bakristu kenda. (Bar. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Bila kutwisika, babo bankazi baakoseleziiziwe musita ubaapokeleele milandu yakue ya kubapozia ni kubatasia. Nga mutumua Paulo, ni fwefue tupalile kubakwasia bankazi bonse mu kilonghaano kyetu. Kine twakita evio, tuli kulangilila nangue tubamwene kuya bali seemu ya mana ya lupua lwetu lwa kimupasi.